Listy z podróży do Ameryki - Henryk Sienkiewicz (współczesna biblioteka .TXT) 📖
Krótki opis książki:
Cykl szkiców należących do literackiego gatunku „listów z podróży”, popularnego w drugiej połowie XIX wieku. Sienkiewicz, który był początkującym autorem i pracował jako dziennikarz, zniechęcony marazmem panującym w Polsce, wyruszył do Stanów Zjednoczonych. Pociągał go młody, dynamicznie rozwijający się kraj, postrzegany jako państwo równości społecznej i ogromnych możliwości, gdzie razem z grupą przyjaciół, między innymi z Heleną Modrzejewską, zamierzał osiąść na stałe i prowadzić farmę.
W kilkunastu tekstach, publikowanych na łamach „Gazety Polskiej”, autor opisał swoją podróż przez zachodnią Europę, rejs przez Atlantyk oraz wrażenia z pobytu w Ameryce. W beletrystyczno-publicystycznej formie ukazał bezpośredniość i bezceremonialność Amerykanów, szybko rosnące miasta, rozległe przestrzenie kontynentu, który przemierzał koleją, konno i pieszo, żyzne doliny, skalne pustkowia i dzikie zwierzęta. Na uwagę zasługują trafne refleksje na temat losu Indian, dziesiątkowanych, demoralizowanych i pozbawianych ziemi przez amerykańskich osadników. Wyróżnia się również relacja z pierwszego triumfu Heleny Modrzejewskiej na scenach amerykańskich.
Przeczytaj książkę
Podziel się książką:
- Autor: Henryk Sienkiewicz
- Epoka: Pozytywizm
- Rodzaj: Epika
Czytasz książkę online - «Listy z podróży do Ameryki - Henryk Sienkiewicz (współczesna biblioteka .TXT) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Henryk Sienkiewicz
edytorski]
390. kulbaka — rodzaj siodła z wysokimi łękami (czyli przednią i tylną częścią stelażu siodła). [przypis edytorski]
391. pożyczyłem mu sto talarów — od XV do do połowy XIX w. w Hiszpanii oraz w obu Amerykach powszechnie używano srebrnych dolarów hiszpańskich (talarów), od których pochodzi nazwa waluty Stanów Zjednoczonych. [przypis edytorski]
392. stożkowa kula (karabinu) — używane w broni palnej wydłużone pociski o stożkowym wierzchołku (w odróżnieniu od powszechnych wcześniej pocisków o kształcie kulistym). [przypis edytorski]
393. nieodbity (daw.) — niezbędny, konieczny. [przypis edytorski]
394. Blaine, James Gillespie (1830–1893) — amerykański polityk, jeden z najważniejszych przywódców Partii Republikańskiej w okresie po wojnie secesyjnej. [przypis edytorski]
395. we Francji każdy żołnierz [nosi w kieszeni] marszałka — Napoleon Bonaparte mawiał: „Każdy francuski żołnierz nosi w swoim tornistrze buławę marszałka Francji”, co oznaczało, że do awansu nawet na najwyższe stopnie nie jest konieczne szlacheckie pochodzenie, jak niegdyś w armii królewskiej, lecz decydują o nim indywidualne zasługi. [przypis edytorski]
396. połonina — łąka górska położona powyżej granicy lasów w Karpatach Wschodnich. [przypis edytorski]
397. miarkować (daw.) — dostrzec, zorientować się. [przypis edytorski]
398. Feb a. Febus (mit. gr., mit. rzym.) — zlatynizowana forma słowa Fojbos (gr.: promienny), przydomka Apolla, boga światła i słońca, opiekuna sztuk, patrona poetów i pieśniarzy. [przypis edytorski]
399. lianów — dziś popr. forma D. lm: lian. [przypis edytorski]
400. hicoro — popr.: hikora, drzewo o twardym, elastycznym drewnie, występujące we wsch. części Ameryki Północnej. [przypis edytorski]
401. period (daw., z łac.) — okres. [przypis edytorski]
402. sangwiniczny charakter — żywo reagujący, porywczy i zmienny. [przypis edytorski]
403. Sziwa, Siwa a. Śiwa — jeden z trzech najważniejszych bogów hinduizmu, razem z Brahmą i Wisznu tworzy trójcę zwaną Trimurti: Brahma stwarza wszechświat, Wisznu go utrzymuje, a Śiwa unicestwia; w śiwaizmie, jednej z głównych tradycji współczesnego hinduizmu, uznawany za najwyższego boga, stwórcę, opiekuna i niszczyciela świata. [przypis edytorski]
404. hajdamaka (ukr.) — hultaj, zbój, rabuś. [przypis edytorski]
405. Drakon (VII w. p.n.e.) — prawodawca ateński, twórca pierwszego pisanego kodeksu, zbierającego i porządkującego istniejące wcześniej prawa zwyczajowe; imię Drakona stało się synonimem surowości prawa (por. „drakońskie kary”). [przypis edytorski]
406. Solon (ok. 640–ok. 560 p.n.e.) — ateński polityk, reformator i poeta; wprowadzone przez niego zmiany położyły fundamenty pod rozwój ustroju demokratycznego. [przypis edytorski]
407. leciech (daw.) — dziś popr. forma Ms. lm: latach. [przypis edytorski]
408. pęki rózg i siekiery — w starożytnym Rzymie najwyższym urzędnikom państwowym w miejscach publicznych jako asysta towarzyszyli funkcjonariusze zwani liktorami, nosząc przed nimi oznaki władzy: przewiązane wiązki rózeg, między którymi zatknięty był topór. [przypis edytorski]
409. wiuki (daw.) — juki, skórzane worki, w które wkłada się rzeczy przewożone na grzbietach zwierząt. [przypis edytorski]
410. stu dwudziestu i więcej stopni Fahrenheita — ok. 50° Celsjusza. [przypis edytorski]
411. chorowód (gw.) — korowód. [przypis edytorski]
412. nimfy i driady (mit. gr.) — nimfy: boginki mające postać młodych, pięknych dziewczyn, uosabiające żywotne siły przyrody; tu zapewne w znaczeniu zawężonym: opiekunki strumyków, jezior i źródeł (najady); driady: boginki leśne, duchy drzew. [przypis edytorski]
413. newspaper (ang., lm: newspapers) — gazeta. [przypis edytorski]
414. sadyba — miejsce, w którym się mieszka, siedlisko, siedziba. [przypis edytorski]
415. kwels, popr.: quails (ang.) — przepiórki. [przypis edytorski]
416. Żyd Tułacz — bohater popularnej w Europie legendy: miał znieważyć Chrystusa idącego na śmierć, za co został obarczony klątwą wiecznej tułaczki po świecie. [przypis edytorski]
417. czaporal (z fonet. ang. chaparral) — formacja roślinna występująca w Kalifornii i północnym Meksyku, kształtująca się zwykle wtórnie w miejscach po usuniętych lasach twardolistnych i składająca się głównie z twardolistnych roślin krzewiastych: wawrzynów, wrzosowatych, karłowatych dębów, a także kaktusów. [przypis edytorski]
418. czamizal (fonet. ang. chamizal, z hiszp. chamiza) — gatunek wiecznie zielonego krzewu (Atriplex canescens) rosnącego na zachodzie USA. [przypis edytorski]
419. jard — anglosaska miara długości, równa trzem stopom i wynosząca ok. 0,9 metra. [przypis edytorski]
420. New York Herald — wysokonakładowa gazeta codzienna wydawana w Nowym Jorku w latach 1835–1924; dzięki publikowaniu sensacyjnych i skandalizujących tekstów po 10 latach istnienia stała się najbardziej popularną i dochodową gazetą w Stanach Zjednoczonych, w roku 1861 osiągając ogromny jak na ówczesne czasy nakład 84.000 egzemplarzy. [przypis edytorski]
421. racoon (ang., lm: racoons) — szop. [przypis edytorski]
422. good boy (ang.) — dobry chłopak. [przypis edytorski]
423. pomógł do założenia — dziś popr.: pomógł w założeniu. [przypis edytorski]
424. płaz (daw.) — dowolne stworzenie pełzające; dziś: ziemno-wodny zmiennocieplny kręgowiec, którego rozwój przebiega w zbiornikach słodkowodnych, np. żaba, salamandra. [przypis edytorski]
425. szerść (daw., reg.) — dziś popr.: sierść. [przypis edytorski]
426. estanszja (z fonet. hiszp. estancia) — gospodarstwo, ferma hodowlana. [przypis edytorski]
427. Voltaire, właśc. François-Marie Arouet (1694-1778) — czołowy francuski pisarz, filozof i publicysta epoki oświecenia, znany z walki o wolność słowa i wyznania. [przypis edytorski]
428. stu i więcej stopni Fahrenheita — ok. 40° Celsjusza. [przypis edytorski]
429. dereszowaty — o maści konia, o koniu: barwy czarnej lub brązowej z domieszką białych włosów. [przypis edytorski]
430. munsztuk — kiełzno, element uprzęży, którego główną częścią jest wędzidło, zakładany na pysk koński i służący do kierowania koniem. [przypis edytorski]
431. cigarittas, popr.: cigarritas (hiszp.) — papierosy. [przypis edytorski]
432. O dolce amiga, popr.: O dulce... (hiszp.) — O słodka przyjaciółko. [przypis edytorski]
433. nienawidzieć (daw.) — dziś popr.: nienawidzić. [przypis edytorski]
434. by God! by God! (ang.) — Na Boga! Na Boga! [przypis edytorski]
435. zadawałli — konstrukcja z partykułą -li o funkcji pytajnej; znaczenie: czy zadawał. [przypis edytorski]
436. Heine, Heinrich (1797–1856) — niemiecki poeta romantyczny, znany liryk, prozaik i publicysta. [przypis edytorski]
437. Cymbr — członek starożytnego germańskiego plemienia Cymbrów, które w II w. p.n.e. ruszyło ze swoich siedzib na południe Europy, przez dekadę wspólnie z Teutonami i Ambronami zwycięsko walczyło przeciw Rzymianom, po czym zostało pokonane przez w bitwie pod pod Vercellae (101 p.n.e.) i zniknęło z kart historii. Autora zawodzi pamięć: Cymbrowie zostali zniszczeni, zanim powstało chrześcijaństwo. [przypis edytorski]
438. Give us this day our daily bread (ang.) — Chleba naszego powszedniego daj nam dzisiaj; słowa modlitwy Ojcze nasz. [przypis edytorski]
439. dziwożona a. boginka — niebezpieczny demon żeński z wierzeń dawnych Słowian, przedstawiany w postaci szkaradnej kobiety lub pięknej, uwodzicielskiej dziewczyny; boginki zamieszkiwały zarośla w pobliżu rzek, strumieni i jezior, niekiedy także lasy; termin „dziwożona” został spopularyzowany w XIX w. przez powieść Dziwożona (1855) Zygmunta Kaczkowskiego. [przypis edytorski]
440. desert wind (ang.) — wiatr pustynny. [przypis edytorski]
441. sirocco (wł.) — suchy i gorący wiatr południowy lub południowo-wschodni wiejący na ziemie włoskie znad wybrzeży afrykańskich. [przypis edytorski]
442. solano — suchy i gorący wiatr wschodni lub południowo-wschodni wiejący w południowej Hiszpanii znad wybrzeży afrykańskich. [przypis edytorski]
443. samum — gorący i suchy wiatr pustynny występujący w Afryce Płn. i na Półwyspie Arabskim, wywołujący burze piaskowe. [przypis edytorski]
444. płonić się (daw.) — czerwienić się. [przypis edytorski]
445. hugh, dziś zwykle zapisywane: howgh — indiańskie słowo z języka lakota, używanego przez Dakotów (Siuksów), wymawiane „hau”, służące jako pozdrowienie; w popularnych powieściach Karola Maya używane przez mówiącego dla wskazania, że zakończył wypowiedź. [przypis edytorski]
446. Evoe! — radosny, ekstatyczny okrzyk bachantek (czcicielek Dionizosa, boga wina i płodności). [przypis edytorski]
447. Wersal — wspaniały zespół pałacowy z kompleksem ogrodowo-parkowym, powstały pod Paryżem z polecenia Ludwika XIV; do 1789 stanowił rezydencję królów francuskich; od czasów Ludwika Filipa znajduje się tam muzeum historyczne. [przypis edytorski]
448. Natura wysiliła się tu, aby stworzyć przepyszny park... — Później dowiedziałem się, że śliczna ta miejscowość, jakkolwiek jeszcze bezludna, ma już swoją nazwę, nazywa się zaś „Picnic Place”, albowiem mieszkańcy Anaheim, Orange, Santa Ana, wraz z okolicznymi farmerami zjeżdżają się tu raz do roku na wielką zabawę. Ziemia Picnic Place również nie należy już do rządu, ale do jednej z licznych w Kalifornii Landcompany, posiadających ogromne, a zupełnie jeszcze dzikie i bezludne obszary. Od Picnic Place zaczynają się terytoria niezajęte, rządowe. [przypis autorski]
449. usted (hiszp.) — pan a. pani; zaimek grzecznościowy. [przypis edytorski]
450. caballero (hiszp.) — kawaler; szlachcic. [przypis edytorski]
451. de hacer cuestion (hiszp.) — stawiania pytań, wypytywania. [przypis edytorski]
452. pić i hulać w najbliższych wentach — Wenta znaczy karczma, tienda zaś to, co nasza restauracja. [przypis autorski]
453. mika — błyszczący minerał z grupy krzemianów, bardzo łupliwy, często spotykany w postaci cienkich blaszek. [przypis edytorski]
454. Rotszyldowie, właśc. Rothschildowie — bogata i wpływowa rodzina niemieckich Żydów, zajmująca się bankowością i finansami; w XIX w. najbogatsza rodzina na świecie. [przypis edytorski]
455. buchalter (daw.) — księgowy. [przypis edytorski]
456. żywe srebro (daw.) — rtęć. [przypis edytorski]
457. drzew gumowych — Eukaliptów. [przypis autorski]
458. łożysko (...) rzeki Santa Ana — Nazwa ta, Santa Ana, powtarza się w tej okolicy z dziwną obfitością. Prócz Anaheim jest tu Santa Ana rzeka, miasto, góry i wiatr. [przypis autorski]
459. U nas inaczej! inaczej! inaczej! — tęskna piosenka (dumka) Józefa Bohdana Zaleskiego (1802—1886), przedstawiciela tzw. szkoły ukraińskiej polskiego romantyzmu, uczestnika powstania listopadowego, przebywającego od 1831 aż do śmierci na emigracji we Francji; dumka wyraża smutek wygnańca i tęsknotę za ojczyzną. [przypis edytorski]
460. donna (wł.)— pani; popr. po hiszpańsku: doña. [przypis edytorski]
461. well (ang.) — dobrze; no cóż; otóż. [przypis edytorski]
462. gospodarstwo — tu: gospodarz i gospodyni. [przypis edytorski]
463. kleft — powstaniec grecki, członek ruchu oporu w powstaniu przeciwko Turkom (1821–1829). [przypis edytorski]
464. skotarz (daw.) — pasterz bydła. [przypis edytorski]
465. morituri (łac.) — ci, którzy mają umrzeć. [przypis edytorski]
466. płeć (tu daw.) — cera; karnacja. [przypis edytorski]
467. uważać (tu daw.) — zauważać, widzieć, zwracać uwagę. [przypis edytorski]
468. certainly (ang.) — na pewno. [przypis edytorski]
469. Vous savez (fr.) — wie pan. [przypis edytorski]
470. Brat Jonathan (ang. Brother Jonathan) — dobroduszna personifikacja Nowej Anglii, kolebki kultury amerykańskiej, położonej na północnym wschodzie kraju, następnie Stanów Zjednoczonych, wyparta w tej ostatniej roli przez „Wuja Sama” (Uncle Sam). [przypis edytorski]
471. Kalifornia nie tak dawno oderwaną została od Meksyku — w wyniku wojny meksykańsko-amerykańskiej w latach 1846–1848. [przypis edytorski]
472. ineksprymable (przestarz., z fr. inexprimable: niewyrażalny) — spodnie. [przypis edytorski]
473. Rosynant — koń Don Kichota. [przypis edytorski]
474. in natura (łac.) — w naturze; tu: w postaci naturalnej, w odróżnieniu od monet ze srebra. [przypis edytorski]
475. lynx (ang.) — ryś. [przypis edytorski]
476. przędza (daw.) — przędzenie. [przypis edytorski]
477. kozieł (daw.) — dziś popr.: kozioł. [przypis edytorski]
478. bobre, popr.: pobre (hiszp.) — biedny; nieszczęsny. [przypis edytorski]
479. solo (hiszp.) — sam. [przypis edytorski]
480. solito (hiszp.) — samiuteńki. [przypis edytorski]
481. statki (daw.) — naczynia. [przypis edytorski]
482. zasuć (daw., gw.) — zasypać coś czymś; zasuć się: zostać zasypanym, pokryć się. [przypis edytorski]
483. stempel — pręt metalowy do czyszczenia i nabijania strzelb dawnego typu, ładowanych od końca lufy. [przypis edytorski]
484. Ormuzd i Aryman (mit.) — dwaj bogowie w religiach irańskich, uosabiający dwie przeciwstawne moce: dobry Ormuzd (Ahura Mazda) oraz zły Aryman (Angra Mainju). [przypis edytorski]
485. jutrznia (poet.) — jutrzenka, jasność poprzedzająca ukazanie się słońca na horyzoncie. [przypis edytorski]
486. orso (wł.) — niedźwiedź; popr. po hiszpańsku: oso.
Darmowe książki «Listy z podróży do Ameryki - Henryk Sienkiewicz (współczesna biblioteka .TXT) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie
Dodaj komentarz
Uwagi (0)