Listy z podróży do Ameryki - Henryk Sienkiewicz (współczesna biblioteka .TXT) 📖
Krótki opis książki:
Cykl szkiców należących do literackiego gatunku „listów z podróży”, popularnego w drugiej połowie XIX wieku. Sienkiewicz, który był początkującym autorem i pracował jako dziennikarz, zniechęcony marazmem panującym w Polsce, wyruszył do Stanów Zjednoczonych. Pociągał go młody, dynamicznie rozwijający się kraj, postrzegany jako państwo równości społecznej i ogromnych możliwości, gdzie razem z grupą przyjaciół, między innymi z Heleną Modrzejewską, zamierzał osiąść na stałe i prowadzić farmę.
W kilkunastu tekstach, publikowanych na łamach „Gazety Polskiej”, autor opisał swoją podróż przez zachodnią Europę, rejs przez Atlantyk oraz wrażenia z pobytu w Ameryce. W beletrystyczno-publicystycznej formie ukazał bezpośredniość i bezceremonialność Amerykanów, szybko rosnące miasta, rozległe przestrzenie kontynentu, który przemierzał koleją, konno i pieszo, żyzne doliny, skalne pustkowia i dzikie zwierzęta. Na uwagę zasługują trafne refleksje na temat losu Indian, dziesiątkowanych, demoralizowanych i pozbawianych ziemi przez amerykańskich osadników. Wyróżnia się również relacja z pierwszego triumfu Heleny Modrzejewskiej na scenach amerykańskich.
Przeczytaj książkę
Podziel się książką:
- Autor: Henryk Sienkiewicz
- Epoka: Pozytywizm
- Rodzaj: Epika
Czytasz książkę online - «Listy z podróży do Ameryki - Henryk Sienkiewicz (współczesna biblioteka .TXT) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Henryk Sienkiewicz
humbug (ang.) — blaga, oszustwo. [przypis edytorski]
28. miss (ang.) — panna. [przypis edytorski]
29. podać się o paszport — dziś popr.: złożyć podanie o paszport. [przypis edytorski]
30. safanduła — człowiek niezaradny, pozbawiony energii, fajtłapa. [przypis edytorski]
31. uzyszcze (daw.) — uzyska. [przypis edytorski]
32. Cortez, właśc. Hernán Cortés (ok. 1485–1547) — hiszpański konkwistador, w latach 1519–1521 zdobywca Meksyku. [przypis edytorski]
33. Aranjuez — miasto w środkowej Hiszpanii, letnia rezydencja królów hiszpańskich ze wspaniałymi ogrodami pałacowymi ozdobionymi dziesiątkami fontann i rzeźb; tu: chwile przyjemności, pobytu w miłym, luksusowym miejscu. [przypis edytorski]
34. interes (tu daw.) — zainteresowanie. [przypis edytorski]
35. municypalny — miejski, związany z samorządem miejskim. [przypis edytorski]
36. interlokutor (daw., z łac.) — rozmówca. [przypis edytorski]
37. opłatek (tu daw.) — krążek papieru z klejem, do pieczętowania listu. [przypis edytorski]
38. do zabijania palów (daw.) — dziś popr.: do wbijania palów. [przypis edytorski]
39. Platon (427–347 p.n.e.) —filozof grecki, kluczowa postać w rozwoju filozofii; uczeń Sokratesa, nauczyciel Arystotelesa; twórca idealizmu filozoficznego, założyciel szkoły zwanej Akademią Platońską; swoje poglądy wyrażał w formie dialogów. [przypis edytorski]
40. Heraklit z Efezu (ok. 540–480 p.n.e.) — filozof grecki, zaliczany do jońskiej szkoły filozofii przyrody. [przypis edytorski]
41. Nabuchodonozor — biblijny król Babilonii, Nabuchodonozor II, władca (605–562 p.n.e.) imperium nowobabilońskiego, który m.in. stłumił powstanie w Judzie, zburzył Jerozolimę i uprowadził większość Żydów do Babilonii. [przypis edytorski]
42. niepodobieństwo (daw.) — coś niemożliwego a. nieprawdopodobnego. [przypis edytorski]
43. par esprit de contradiction (fr.) — z przekory. [przypis edytorski]
44. banhof (daw., z niem. Bahnhof) — dworzec kolejowy. [przypis edytorski]
45. jakoż (przestarz.) — spójnik akcentujący, że coś, o czym mowa wcześniej, jest prawdziwe, zaszło lub spełniło się: i rzeczywiście, i w samej rzeczy. [przypis edytorski]
46. numer — tu: pokój opatrzony numerem. [przypis edytorski]
47. przezrocza (daw.) — dziś: przezroczysta. [przypis edytorski]
48. widny (daw.) — widoczny, dający się widzieć. [przypis edytorski]
49. nie masz (daw.) — nie ma, nie istnieje. [przypis edytorski]
50. burg (z niem.) — gród, zamek. [przypis edytorski]
51. gloria Dei (łac.) — chwała Boga. [przypis edytorski]
52. Arnsbergów, którzy dziś śpią kamiennym snem w kościelnej nawie — jedną z trzech osób świeckich pochowanych wewnątrz katedry w Kolonii jest Gotfryd IV z Arnsbergu (1318–1368); pozostałe dwie to żona Mieszka II Rycheza (ok. 995–1063) oraz hrabia Emundus von Friesheim (zm. ok. 829). [przypis edytorski]
53. Hartmann, Eduard von (1842–1906) — filozof niemiecki, twórca teorii pesymizmu historiozoficznego. [przypis edytorski]
54. Wacht am Rhein (niem.) — „Straż nad Renem”, niemiecka pieśń patriotyczna ze słowami Maxa Schneckenburgera i melodią Karla Wilhelma, wyrosła z historycznej wrogości niemiecko-francuskiej. Jej pierwsze publiczne wykonanie miało miejsce w 1854. Ze względu na swoją wymowę zyskała sławę podczas wojny francusko-pruskiej (1870–1871) i cieszyła się popularnością podczas obu wojen światowych. [przypis edytorski]
55. Horacjusz — Quintus Horatius Flaccus (63 p.n.e.–8 n.e.), pol.: Horacy, wybitny rzymski poeta i teoretyk literatury. [przypis edytorski]
56. lubo (daw.) — chociaż. [przypis edytorski]
57. garson (z fr. garçon: chłopiec) — kelner lub boy hotelowy; tu: bagażowy. [przypis edytorski]
58. buty palone — buty z błyszczącymi cholewami, ze skóry przyczernianej nad ogniem. [przypis edytorski]
59. hercogowińskich posłów wysłanych o pomoc przeciw Turkom — w latach 1875–1878 w Hercegowinie toczyło się powstanie przeciwko Turcji. [przypis edytorski]
60. Tiens! (fr.) — Coś takiego! [przypis edytorski]
61. Non, messieurs! non! (fr.) — Nie, panowie! Nie! [przypis edytorski]
62. Bismarck, Otto von (1815–1898) — niemiecki polityk konserwatywny, jako premier Prus doprowadził do zjednoczenia państw niemieckich (1871), w powstałej Drugiej Rzeszy pełnił funkcję kanclerza. [przypis edytorski]
63. Mon Dieu! qu’est-ce que ça veut dire? (fr.) — Mój Boże! Co to ma znaczyć? [przypis edytorski]
64. On dort chez nous comme cela (fr.) — u nas się w ten sposób śpi. [przypis edytorski]
65. kepi — rodzaj sztywnej czapki wojskowej zaopatrzonej w czworokątny daszek. [przypis edytorski]
66. Galilaee, vicisti! (łac.) — Galilejczyku, zwyciężyłeś. Słowa przypisywane cesarzowi Julianowi Apostacie (361–363 n.e.), który miał je wypowiedzieć w chwili śmierci, uznając zwycięstwo chrześcijaństwa; chciał je bowiem w czasie swego panowania stłumić i przywrócić pogaństwo zmodernizowane w duchu neoplatońskim. [przypis edytorski]
67. mleczywo (daw.) — mleko i przetwory z mleka, nabiał. [przypis edytorski]
68. Św. Gudula — gotycki kościół św. Michała i św. Guduli (patronki Belgii) w Brukseli, obecnie mający status kościoła katedralnego. [przypis edytorski]
69. Egmont Lamoral (1522–1568) — niderlandzki dowódca i polityk; razem z Wilhelmem Orańskim był przywódcą opozycji w Niderlandach przeciw rządom hiszpańskim, został stracony z rozkazu księcia Alby. [przypis edytorski]
70. książę Alba, właśc. Ferdynand Álvarez, trzeci książę Alba (1507–1582) — namiestnik Hiszpanii w Niderlandach, słynny z okrucieństwa. [przypis edytorski]
71. Attyla (zm. 453) — wódz Hunów, twórca imperium, najgroźniejszy z przeciwników cesarstwa rzymskiego swojej epoki. [przypis edytorski]
72. zmąciła spokój równie szczęśliwej Alzacji — rywalizacja Francji i królestwa Prus o dominację w Europie doprowadziła do wybuchu francusko-pruskiej (1870–1871), która zakończyła się klęską Francji oraz utratą przez nią bogatych, granicznych krain Alzacji i Lotaryngii na rzecz nowo utworzonego państwa: zjednoczonych Niemiec (Rzeszy Niemieckiej). [przypis edytorski]
73. Was ist des Deutschen Vaterland (niem.) — „Czym jest niemiecka ojczyzna”, niemiecka pieśń patriotyczna Ernsta Moritza Arndta (1813), popularna w XIX wieku wśród ludności niemieckiej pragnącej utworzenia jednego zjednoczonego państwa niemieckiego. W jej tekście wymieniane są kolejne kraje i regiony niemieckojęzyczne z pytaniem, czy któryś z nich jest ojczyzną wszystkich Niemców. Pieśń była jednocześnie skierowana przeciwko Francji, zawierając słowa: „To ojczyzna Niemców (...) Gdzie każdy Francuz nazywany jest wrogiem”. [przypis edytorski]
74. Skarga, Piotr (1536–1612) — jezuita, kaznodzieja, czołowy przedstawiciel polskiej kontrreformacji; autor Kazań sejmowych. [przypis edytorski]
75. Ouida (pseud.), właśc. Marie Louise de la Ramee (1839–1908) — angielska autorka ponad 40 powieści, a także opowiadań i książek dla dzieci. [przypis edytorski]
76. kocz — rodzaj czterokołowego powozu konnego, często na resorach. [przypis edytorski]
77. bilet — tu: karta wizytowa. [przypis edytorski]
78. kontredans — zbiorowy, figurowy taniec towarzyski popularny w XVIII i XIX w. [przypis edytorski]
79. ruń — młode, zieleniejące pędy zboża lub trawy. [przypis edytorski]
80. komora — tu: komora celna, graniczny urząd celny. [przypis edytorski]
81. Maria I Tudor (1516–1558) — królowa Anglii w latach 1553–1558, zwana Bloody Mary (Krwawa Maria), ponieważ, będąc gorliwą katoliczką, starała się siłą wykorzenić w swoim państwie protestantyzm (anglikanizm). [przypis edytorski]
82. majtki (daw.) — spodnie męskie; dziś: część bielizny lub krótkie spodenki chłopięce. [przypis edytorski]
83. szaspot (hist. wojsk.) — jednostrzałowy karabin odtylcowy używany w armii francuskiej w 2. poł. XIX w., skonstruowany w 1866 przez A. A. Chassepota. [przypis edytorski]
84. bitwa pod Gravelotte (18 sierpnia 1870) — starcie zbrojne w trakcie wojny francusko-pruskiej, zakończone zwycięstwem niemieckim, które zadecydowało o kapitulacji armii francuskich oblężonych w Metzu i Sedanie i tym samym o zwycięstwie Prus w całej wojnie. W bitwie po stronie pruskiej walczyli m.in. żołnierze z Wielkiego Księstwa Poznańskiego. [przypis edytorski]
85. Bal maskowy — opera Giuseppe Verdiego na podstawie libretta Antonio Somma, z prapremierą w 1859, z premierą w języku polskim w roku 1870. [przypis edytorski]
86. portwein (z niem.) — czerwone mocne wino portugalskie. [przypis edytorski]
87. Neptun (mit. rzym.) — bóg morza, odpowiednik greckiego Posejdona. [przypis edytorski]
88. Danta (daw.) — dziś popr. forma B.: Dantego; Dante Alighieri (1265–1321): filozof i polityk, jeden z najwybitniejszych poetów włoskich, autor poematu Boska Komedia, uważanego za szczytowe osiągnięcie średniowiecznej literatury włoskiej, przedstawiającego wizję wędrówki poety przez trzy światy pozagrobowe, Piekło, Czyściec i Raj. [przypis edytorski]
89. na roścież — dziś: na oścież; na całą szerokość. [przypis edytorski]
90. mars — tu: zmarszczenie czoła, groźna mina, od imienia rzymskiego boga wojny, Marsa. [przypis edytorski]
91. Dolina Szwajcarska — warszawski ogród wypoczynkowo-rozrywkowy powstały w 1786, istniejący do powstania warszawskiego. [przypis edytorski]
92. Marsz Żuawów — pieśń Włodzimierza Wolskiego o Pułku Żuawów Śmierci, doborowym oddziale wojskowym powstania styczniowego. [przypis edytorski]
93. kantorowicz (daw. iron.) — kantorzysta, człowiek pracujący w kantorze, urzędnik. [przypis edytorski]
94. aplikant (daw.) — praktykant w pracy biurowej, adwokackiej itp. [przypis edytorski]
95. miczman (ros., z ang. midshipman) — midszypmen, najniższy stopień oficerski w niektórych marynarkach wojennych, odpowiednik podchorążego. [przypis edytorski]
96. przecięciowy (daw.) — przeciętny. [przypis edytorski]
97. tytuń (daw.) — dziś popr.: tytoń. [przypis edytorski]
98. bulwark (daw.) — nabrzeże. [przypis edytorski]
99. Habeas corpus (łac.) — dosł.: żebyś miał ciało; nazwa angielskiej ustawy z 1679, zakazującej aresztowania obywatela bez prawomocnego nakazu sądu. [przypis edytorski]
100. Wieczory nad Tamizą — cykl relacji podróżniczo-obyczajowych publikowanych w latach 1872–75 na łamach „Tygodnika Illustrowanego” przez publicystę i powieściopisarza Władysława Maleszewskiego (1832–1913). [przypis edytorski]
101. Sewer (pseud.), właśc. Ignacy Maciejowski (1835–1901) — polski powieściopisarz i nowelista, powstaniec styczniowy; po powstaniu więziony przez władze austriackie, następnie wyjechał na 10 lat do Londynu. [przypis edytorski]
102. zadowalniająco (daw.) — dziś popr.: zadowalająco. [przypis edytorski]
103. faworyty (daw.) — baczki, bokobrody. [przypis edytorski]
104. paletot (fr.) — palto. [przypis edytorski]
105. zresztą (daw.) — co do reszty, poza tym. [przypis edytorski]
106. elewator (ang. elevator) — winda. [przypis edytorski]
107. all right (ang.) — w porządku. [przypis edytorski]
108. Ollendorff, Heinrich Gottfried (1803–1865) — niemiecki gramatyk, autor popularnych w XIX w. książek propagujących pierwszą nowoczesną metodę nauki języków obcych, kładącą nacisk na umiejętności praktyczne, nabywane przez dialog, zamiast na znajomość abstrakcyjnych reguł i zapamiętywanie zestawów słów. [przypis edytorski]
109. z flegmą — tu: flegmatycznie; powoli i spokojnie. [przypis edytorski]
110. czyli — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -li; znaczenie: czy, czy też. [przypis edytorski]
111. British Museum, gdzie znów widziałem przynajmniej połowę greckiego Akropolu — podczas wojen napoleońskich lord Elgin, brytyjski poseł w Konstantynopolu, zlecił zdjęcie marmurowych rzeźb i płaskorzeźb z budynku ateńskiego Partenonu na Akropolu; trafiły one do British Museum w Londynie, gdzie pozostają do dziś mimo ponawianych starań władz Grecji o ich zwrot. [przypis edytorski]
112. pozór (tu daw.) — wygląd. [przypis edytorski]
113. Nelson, Horatio (1758–1805) — słynny admirał brytyjski okresu wojen napoleońskich, zginął podczas zwycięskiej bitwy pod Trafalgarem, stoczonej z flotą francuską i hiszpańską. [przypis edytorski]
114. Wellington, właśc. Arthur Wellesley, pierwszy książę Wellington (1769–1852) — brytyjski arystokrata, wojskowy i polityk, dowodził siłami brytyjskimi w bitwie pod Waterloo. [przypis edytorski]
115. policemeni (ang. policemen) — policjanci. [przypis edytorski]
116. fiakier a. fiakr (z fr. fiacre) — dorożka; lekki, miejski pojazd konny przeznaczony do wynajmowania do przewozu osób. [przypis edytorski]
117. omnibus (łac. dosł.: dla wszystkich) — dawny środek komunikacji (XVII–XIX w.), duży, kryty pojazd konny o wielu miejscach, kursujący w miastach lub między miastami. [przypis edytorski]
118. folblut (z niem.) — koń pełnej krwi angielskiej. [przypis edytorski]
119. Grottger, Artur (1837–1867) — malarz okresu romantyzmu, znany z cyklu rysunków na temat powstania styczniowego. [przypis edytorski]
120. Kalwin, Jan (1509–1564) — teolog szwajcarski, twórca jednej z ważniejszych gałęzi protestantyzmu (zwanej kalwinizmem lub ewangelizmem reformowanym). [przypis edytorski]
121. Botany Bay — zatoka na wsch. wybrzeżu Australii, w której pod koniec XVIII w. Anglicy planowali utworzyć kolonię karną; mimo dokonanej na miejscu zmiany planów i założenia osady na północ od niej, w Wielkiej Brytanii nazwa Botany Bay funkcjonowała jako zastępcze określenie kolonii karnej w Australii. [przypis edytorski]
122. Pałac Kryształowy — ogromny londyński budynek z żeliwnych i szklanych prefabrykatów, pierwotnie wzniesiony w Hyde Parku na Wielką Wystawę (1851), pierwszą międzynarodową wystawę światową; po jej zakończeniu przeniesiony na Sydenham
Darmowe książki «Listy z podróży do Ameryki - Henryk Sienkiewicz (współczesna biblioteka .TXT) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie
Dodaj komentarz
Uwagi (0)