W walce o równe prawa. Nasze bojownice - Cecylia Walewska (jagoda cieszynska ksiazki .txt) 📖
Krótki opis książki:
Wydane w 1930 r. przez redakcję tygodnika „Kobieta Współczesna”
Wcześniejsza publikacja „przygotowawcza: Ruch kobiecy w Polsce (cz. 1–2, 1909)
Przeczytaj książkę
Podziel się książką:
- Autor: Cecylia Walewska
- Epoka: Dwudziestolecie międzywojenne
- Rodzaj: Epika
Czytasz książkę online - «W walce o równe prawa. Nasze bojownice - Cecylia Walewska (jagoda cieszynska ksiazki .txt) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Cecylia Walewska
[przypis edytorski]
34. Duma Państwowa — izba niższa parlamentu Imperium Rosyjskiego, powołana manifestem cesarskim w 1906 z powodu kryzysu państwa wywołanego przez rewolucję 1905 roku. [przypis edytorski]
35. adres (daw.) — pismo zbiorowe wystosowane do osoby wybitnej lub zajmującej wysokie stanowisko. [przypis edytorski]
36. chciejmy chcieć — nawiązanie do słów z dramatu Wesele (akt I, scena 1) Wyspiańskiego. [przypis edytorski]
37. CTR — Centralne Towarzystwo Rolnicze, organizacja rolnicza założona w 1907; jej siedzibą była sześciokondygnacyjna kamienica powstała w latach 1911–1912 przy ul. Kopernika 30 w Warszawie. [przypis edytorski]
38. Müller, Aleksander (1862–1923) – ostatni rosyjski prezydent Warszawy (1909–1915). [przypis edytorski]
39. cyrkuł (daw.) — okręg; mała jednostka administracyjna w zaborze rosyjskim; odpowiednik dzisiejszej dzielnicy lub gminy. [przypis edytorski]
40. Komitet Tatiany — potoczna nazwa utworzonego w październiku 1914 Komitetu Doraźnej Pomocy Osobom Dotkniętym Ubóstwem Wojennym Wielkiej Księżnej Tatiany Nikołajewnej Romanowej, najdynamiczniejszej rosyjskiej organizacji pomocowej, o ogromnym budżecie, wspomaganym środkami państwowymi. [przypis edytorski]
41. Platon (427–347 p.n.e.) — filozof grecki, kluczowa postać w rozwoju filozofii; uczeń Sokratesa, nauczyciel Arystotelesa; twórca idealizmu filozoficznego, założyciel szkoły zwanej Akademią Platońską; swoje poglądy wyrażał w formie dialogów, w których często występowała postać Sokratesa. Platon powiedział, że na początku było zdziwienie — w dialogu Teajtet stwierdza, że początkiem filozofii jest zdziwienie. [przypis edytorski]
42. wszechnica (daw.) — uczelnia, uniwersytet. [przypis edytorski]
43. Cytadela — twierdza warszawska, w której mieściły się koszary i więzienie polityczne (X Pawilon) w czasach zaboru rosyjskiego. [przypis edytorski]
44. Związku Stowarzyszeń Kobiecych, który w czasie wojny odegrał taką wybitną rolę — zob. wyżej sylwetka Heleny Weychert. [przypis autorski]
45. Liga Narodów — międzynarodowa organizacja istniejąca w latach 1919–1946, powołana na mocy traktatu wersalskiego w celu zapewnienia pokoju, rozwiązana po powstaniu ONZ. [przypis edytorski]
46. Powszechna Wystawa Krajowa w Poznaniu (PWK) — wielka impreza wystawiennicza, trwająca od 16 maja do 30 września 1929 w Poznaniu, zorganizowana z okazji dziesięciolecia odzyskania niepodległości, w celu zaprezentowania dorobku odrodzonego państwa. Wystawę zwiedziło 4,5 miliona osób, w tym ok. 200 tys. z zagranicy, łącznie z oficjalnymi delegacjami z przedstawicielami rządów. W prasie światowej ukazały się tysiące artykułów na temat wystawy i Polski. [przypis edytorski]
47. wywczasy (daw.) — wypoczynek. [przypis edytorski]
48. kułak — pięść. [przypis edytorski]
49. cantilena (wł.), kantylena (muz.) — rodzaj śpiewnej melodii, utrzymanej w łagodnym, lirycznym stylu. [przypis edytorski]
50. Gerson, Wojciech (1831–1901) — polski malarz, pejzażysta, historyk sztuki, twórca wielu obrazów z historii Polski. [przypis edytorski]
51. Akademia Juliana (fr. Académie Julian) — prywatna szkoła malarska, założona w 1860 w Paryżu przez malarza Rodolphe’a Juliana (1839–1907). Umożliwiono w niej studiowanie kobietom oraz pracę z nagimi modelami, w przeciwieństwie do ówczesnej Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Pięknych, która dopuściła kobiety do studiów dopiero po roku 1897. [przypis edytorski]
52. Order Odrodzenia Polski, Polonia Restituta — polskie państwowe odznaczenie cywilne nadawane za wybitne zasługi dla państwa i społeczeństwa, ustanowione w 1921 jako najwyższe odznaczenie państwowe po Orderze Orła Białego. [przypis edytorski]
53. sprawa Studzieńca — przy wsi Studzieniec, położonej pomiędzy Warszawą a Łodzią, w 1876 Towarzystwo Osad Rolnych i Przytułków Rzemieślniczych założyło pierwszy na ziemiach polskich zakład poprawczy dla nieletnich przestępców. Miał formę osady, z domkami dla grup wychowanków, ze szkołą, ogrodem i parkiem. W 1929 odbył się głośny proces sądowy, w którym skazano dyrektora i 10 pracowników placówki za głodzenie, bicie i inne formy znęcania się nad podopiecznymi, zaś zakład przeszedł pod bezpośredni zarząd Ministerstwa Sprawiedliwości. [przypis edytorski]
54. kursy handlowe Smolikowskiej — pierwsze kursy handlowe dla kobiet, otwarte w 1896 w Warszawie przez Izabelę Smolikowską (1834–1909), przełożoną znanej pensji. [przypis edytorski]
55. Cerber (mit. gr.) — trzygłowy pies pilnujący Hadesu; tu przen.: nieprzejednany strażnik. [przypis edytorski]
56. Po rewolucji rosyjskiej, gdy zamajaczył cień wolności... — mowa o rewolucji rosyjskiej 1905 roku, serii wystąpień robotniczych w Rosji i w Królestwie Polskim skierowanych przeciwko absolutyzmowi carskiemu oraz uciskowi przemysłowców. W wyniku rewolucji Mikołaj II powołał pierwszy parlament rosyjski (Dumę Państwową), zezwolił ma działanie partii politycznych i stowarzyszeń, przyznał autonomię Wielkiemu Księstwu Finlandii. [przypis edytorski]
57. buchalter (daw.) — księgowy. [przypis edytorski]
58. Ochotnicza Legia Kobiet — polska ochotnicza organizacja wojskowa utworzona jesienią 1918, w okresie walk o Lwów; kolejne oddziały powołano w trakcie wojny polsko-radzieckiej: w 1919 w Wilnie oraz w 1920 w Warszawie, w Krakowie i w Poznaniu. [przypis edytorski]
59. Lugdunum — starożytna, rzymska nazwa miasta Lyon we Francji. [przypis edytorski]
60. prokurent — pełnomocnik spółki. [przypis edytorski]
61. synkopa (muz.) — rodzaj zaburzenia naturalnego rytmu w toku utworu; zjawisko polegające na przesuwaniu akcentu metrycznego na dźwięk nieakcentowany, wykorzystywane jako środek stylistyczny w muzyce jazzowej i bluesie. [przypis edytorski]
62. Key, Ellen (1849–1926) — szwedzka działaczka społeczna, pedagog i publicystka; zwolenniczka utrzymania różnic między płciami, przeciwniczka pozadomowej pracy kobiet, znana przede wszystkim jako autorka książki Stulecie dziecka (1900), w której przedstawiła projekt wychowania i edukacji oparty uznaniu prawa dziecka do swobodnego rozwoju, bez kar cielesnych, indoktrynacji militarystycznej i religijnej. [przypis edytorski]
63. Romanowski, Mieczysław (1834–1863) — polski poeta epoki romantyzmu, autor poematów epickich; poległ w powstaniu styczniowym. [przypis edytorski]
64. principium individuationis (łac.) — zasada ujednostkowienia, występująca w filozofii: coś, co sprawia, że jakiś byt ma w ramach swojego gatunku jednostkowy charakter. [przypis edytorski]
65. „Przystań” — dawny ośrodek opiekuńczy dla „upadłych dziewcząt”, złożony z trzykondygnacyjnego budynku z dwiema oficynami i ogrodu, funkcjonujący od 1925 do 1945 w Białołęce (ob. ul. Modlińska 257 w Warszawie). [przypis edytorski]
66. Miodogórze — tak nazywano mieszkanie Narcyzy Żmichowskiej na poddaszu domu zaprzyjaźnionej rodziny Grabowskich przy ul. Miodowej 3 w Warszawie. [przypis edytorski]
67. Arsenał — gmach dawnego arsenału znajdujący się przy ulicy Długiej 52 w Warszawie, po upadku powstania listopadowego zamieniony na carskie więzienie, pełnił funkcję więzienia do roku 1935. [przypis edytorski]
68. Serbia — tu: oddział kobiecy więzienia Pawiak, znajdującego się w latach 1835–1944 przy ul. Dzielnej 24/26 w Warszawie. [przypis edytorski]
69. Mokotów — tu: więzienie mokotowskie, wybudowane w latach 1902–1904 przez władze rosyjskie przy ul. Rakowieckiej 37 w Warszawie. [przypis edytorski]
70. wysoczajszy (z ros.) — najwyższy, przymiotnik odnoszący się do cara, jego rozkazów, woli itp. [przypis edytorski]
71. Za czasów niemieckich — tj. podczas okupacji Warszawy przez wojska niemieckie w czasie I wojny światowej, od 5 sierpnia 1915 do listopada 1918. [przypis edytorski]
72. więźniów koalicyjnych w Cytadeli (...) przede wszystkim o Włochów — Włochy brały udział w I wojnie światowej po stronie Ententy; w październiku 1917 dywizje niemieckie wsparły wielką ofensywę austro-węgierską na froncie włoskim, używając gazu bojowego, do niewoli wzięto wówczas ponad 250 tys. żołnierzy włoskich. [przypis edytorski]
73. bitwa pod Vittorio Veneto (24 października – 3 listopada 1918) — stoczona podczas I wojny światowej pomiędzy armią austro-węgierską a wojskami włoskimi wspomaganymi przez pozostałe państwa koalicji; zakończona decydującym zwycięstwem aliantów na froncie włoskim, doprowadziła do całkowitego upadku imperium Austro-Węgierskiego. [przypis edytorski]
74. pikielhauba (z niem.) — niemiecki hełm zakończony charakterystycznym szpikulcem, używany w latach 1842–1918. [przypis edytorski]
75. Bechi, Stanislao (1828–1863) — major armii włoskiej, jeden z ochotników włoskich uczestniczących w powstaniu styczniowym 1863; w powstaniu otrzymał rangę pułkownika; schwytany i rozstrzelany przez Rosjan. [przypis edytorski]
76. Begey, Attilio (1843–1928) — włoski polonofil, komentator pism A. Towiańskiego; w 1915 założył Turyński Komitet Pro Polonia; po zakończeniu I wojny światowej mianowany konsulem honorowym Polski. [przypis edytorski]
77. marymontczyk — nowoczesny rolnik, wychowanek szkoły rolniczej we wsi Marymont koło Warszawy, założonej w 1816, pierwszej wyższej szkoły rolniczej na ziemiach polskich i jednej z pierwszych w Europie. [przypis edytorski]
78. Przedświt — poemat mesjanistyczny Zygmunta Krasińskiego napisany w latach 1841–1843. [przypis edytorski]
79. obchód 3 maja w Ogrodzie Botanicznym — w warszawskim Ogrodzie Botanicznym zachowała się zbudowana 3 maja 1782 kapliczka z wmurowanym kamieniem węgielnym pod Świątynię Opatrzności, która miała stanowić wotum dziękczynne za uchwalenie rok wcześniej Konstytucji 3 Maja. Podczas zaborów miejsce to było terenem spotkań młodzieży patriotycznej w rocznice uchwalenia Konstytucji. W setną rocznicę Konstytucji zebrało się tam około 2000 osób, wiele z nich z bukietami fiołków, które w milczeniu rzucano na ruiny kapliczki. Aresztowano ok. 30 osób, w tym prof. Mieczyńskiego, którego skazano na trzyletnie wygnanie do Odessy. Po tych wydarzeniach władze carskie wydały zarządzenie zakazujące publiczności wstępu do ogrodu przed 8 maja. [przypis edytorski]
80. magna cum laude (łac.) — z wielką pochwałą; zwrot używany dawniej na dyplomach jako forma oceny wyróżniającej. [przypis edytorski]
81. WTD — Warszawskie Towarzystwo Dobroczynności, założone w 1814; utworzona przez nią instytucja biblioteczna, tzw. „Wydział Czytelń przy WTD”, otworzyła (ok. 1860) w dzielnicy staromiejskiej pierwszą na terenie b. Kongresówki bibliotekę publiczną, która zapoczątkowała sieć bibliotek w Warszawie. [przypis edytorski]
82. W referacie wygłoszonym na temat „Ekonomiczne warunki pracy kobiet” — Drukowany w Pamiętniku Zjazdu Kobiet Polskich w Warszawie, rok 1918, nakładem Komitetu Wykonawczego, Składnica gł. Sienna 16 m. 2. [przypis autorski]
83. sanhedryn — rada starszych stanowiąca najwyższy trybunał religijno-polityczny starożytnego Izraela; tu przen. [przypis edytorski]
84. zjawa — tu: zjawienie się, ukazanie się. [przypis edytorski]
85. Mahrburg, Adam (1855–1913) — polski filozof, psycholog, teoretyk nauki, pisarz i działacz pedagogiczny. [przypis edytorski]
86. mansarda — tu: pomieszczenie na poddaszu. [przypis edytorski]
87. Pierwsze odkrycia — polon, aktyn, hel (...) Już znana w świecie uczonych, poślubia idealistę — wbrew temu co sugeruje tekst, Maria Skłodowska poślubiła Pierre’a Curie w 1895, przed odkryciem nowych pierwiastków, zanim stała się szeroko znana w świecie naukowym. W poszukiwaniu tematów do pracy doktorskiej w 1897 zajęła się badaniami nad radioaktywnością i kiedy doszła do intrygujących rezultatów, jej mąż przerwał swoje badania nad magnetyzmem i dołączył do niej. 18 lipca 1898 wspólnie przedstawili pracę donoszącą o odkryciu nowego, radioaktywnego pierwiastka: polonu, zaś 26 grudnia o odkryciu kolejnego: radu. Natomiast aktyn nie został odkryty przez Marię Skłodowską-Curie, lecz przez przyjaciela i współpracownika małżeństwa Curie, André-Louis Debierne, który w 1899 wykrył go otrzymanych od nich w przesączach. Wzmianka o helu, gazie szlachetnym odkrytym 30 lat wcześniej w chromosferze Słońca, dotyczy zapewne wyizolowania tego pierwiastka na Ziemi przez Williama Ramsaya w 1895. [przypis edytorski]
88. Przychodzą na świat dwie córki... — pierwsza córka Marii i Pierre’a Curie, Irène, przyszła laureatka nagrody Nobla w dziedzinie chemii, przyszła na świat 12 września 1897, rok przed odkryciem polonu i radu. Drugą córkę, która zmarła po porodzie, Maria urodziła w sierpniu 1903, czyli 5 lat po słynnych odkryciach. Trzecią córką, Ewę, urodziła 6 grudnia 1904, po otrzymaniu pierwszej Nagrody Nobla. [przypis edytorski]
89. Przyszły nagrody Nobla — w 1903 Maria i Pierre Curie otrzymali wspólnie z Becquerelem Nagrodę Nobla z fizyki za badania nad zjawiskiem promieniotwórczości. Już po śmierci męża, w 1911, Maria otrzymała drugą, tym razem samodzielną Nagrodę Nobla z chemii: za odkrycie polonu i radu. Tym samym została pierwszą osobą wyróżnioną Nagrodą Nobla dwukrotnie i pierwszą kobietą, która otrzymała tę nagrodę w dziedzinie chemii. [przypis edytorski]
90. Instytut z ulicami dokoła — wszystko imienia pp. Curie — w 1909 Uniwersytet Paryski oraz Instytut Pasteura podjęły decyzję zbudowania dla Marii Curie wielkiego laboratorium, noszącego oficjalną nazwę Instytutu Radowego. Celem instytutu było badanie zastosowań radioaktywności w fizyce, chemii i medycynie. W 1920 powołano Fundację Curie, zajmującą się głównie pozyskiwaniem środków dla Instytutu. W 1970 Instytut i Fundacja połączyły się pod wspólną oficjalną nazwą Instytut Curie. [przypis edytorski]
91. Piotr Curie zmarł 1906 roku, najechany (...) przez ciężarowy samochód — był to konny wóz ciężarowy. [przypis edytorski]
92. Międzynarodowy Instytut Solvaya (International Solvay Institutes for Physics and Chemistry) — instytut w Brukseli, założony przez belgijskiego przemysłowca Ernesta Solvaya w 1912, zajmujący się organizacją konferencji, warsztatów i seminariów naukowych. [przypis edytorski]
93. wskaźniki — tu: wskazówki, wskazania. [przypis edytorski]
94. Crucifix — zapewne Le crucifix (pol.: Pod krucyfiksem), pieśń religijna, którą skomponował Jean-Baptiste Faure (1830–1914), z polskimi słowami Maksa Radziszewskiego. [przypis edytorski]
95. Humboldsacademie — Akademia Humboldtów, prywatna berlińska instytucja zajmująca się kształceniem dorosłych, założona w 1878; w 1915 połączyła się z Freie Hochschule Berlin, tworząc Berliński Uniwersytet Ludowy. Mimo podobieństwa nazwy Akademia Humboldta nie jest tożsama z uczelnią noszącą obecnie nazwę Uniwersytet Humboldtów, najstarszym uniwersytetem w Berlinie, założonym przez Fryderyka Wilhelma III w 1809, w okresie 1828–1945 funkcjonującym jako Uniwersytet Fryderyka Wilhelma. [przypis edytorski]
96. Nietzsche, Friedrich (1844–1900) — niemiecki filozof i filolog klasyczny, jeden z najbardziej wpływowych myślicieli końca XIX i początku XX w.;
Darmowe książki «W walce o równe prawa. Nasze bojownice - Cecylia Walewska (jagoda cieszynska ksiazki .txt) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie
Dodaj komentarz
Uwagi (0)