Myśli - Blaise Pascal (access biblioteka txt) 📖
Krótki opis książki:
Myśli to najważniejsze dzieło Blaise'a Pascala o charakterze teologicznym. Autor w nim dowodzi, że wiara w Boga i religia nie stoją w sprzeczności z logiką i światem nauki.
Pascal podejmuje próbę przedstawienia rozumowych dowodów na istnienie Boga, a także przedstawia chrześcijaństwo jako religię dającą człowiekowi pełnię szczęścia. Dzieło to zbiór aforyzmów, wydane na podstawie notatek Pascala po jego śmierci. Myśli zostały wydane po raz pierwszy w 1670 roku, ale badacze uznają, że zostały ono zmienione i za właściwą uznają edycję z 1841 roku.
Blaise Pascal był siedemnastowiecznym matematykiem, fizykiem i filozofem chrześcijańskim. Po pewnym czasie zarzucił działalnosć naukową i poświęcił się teologicznej. Na jego myśl duży wpływ miał jansenizm, odłam potępiony przez papieża.
Przeczytaj książkę
Podziel się książką:
- Autor: Blaise Pascal
- Epoka: Barok
- Rodzaj: Epika
Czytasz książkę online - «Myśli - Blaise Pascal (access biblioteka txt) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Blaise Pascal
św. Ksawerego.
Testamenty, procesy.
412. Ad haec si a litibus — aviditatis.
413. Patris Borgiae — illam futuram.
Przesadzają, wymyślają nawet fałszywe historie.
415. Ita res domesticas — nunc dimittis, etc.
EP. 2. MUTII VITELESCI.
432. Quarto nonnullorum – quam ardentissime possum urgere.
Prawdopodobieństwo: Tueri pius potest, probabilis est, autore non caret.
433. Quoniam vero de loquendi licentia — aut raro plectatur.
Brak kary dla oszczerców.
EP. 3. MUTII VITELESCI.
s. 437. Nec sane dubium — nihil iam detrimenti acceperit.
Aby się towarzystwo nie zepsuło.
s. 440. Ardentissime Deum exoremus — operari non est gravatus et tu fili etc. Ezechiel 37.
s. 441. Secundum caput tanti facimus.
Brak posłuszeństwa: dla zyskania reputacji.
s. 442. Haec profecto una si deficiet — qui haec molitur, etc.
Brak posłuszeństwa: szukanie poparcia możnych.
s. 443. Ex hoc namque vitio — importunum praebeas.
Robią rzeczy nieprzystojne i niezgodne z charakterem Towarzystwa i powiadają, że wielcy panowie nękają ich o to, tak iż albo trzeba mieć w nich wrogów, jeżeli się im odmawia, albo zgubić Towarzystwo zezwalając.
443. Spectabit tertium caput — mutatus est color optimus.
Czystość.
445. De paupertate — non adversentur veritati.
Ubóstwo. Rozwiązłość mniemań sprzecznych z prawdą.
445. Nobilis quidam Romae — collocabit.
s. 446. Faxit Deus — atque si praetermitteretur.
Winnice etc.
Przypisy:
1. Port-Royal — Wśród ogromnej odnośnej literatury, klasyczne pozostało dotąd siedmiotomowe dzieło Sainte Beuve’a Port-Royal (1840–1850). [przypis tłumacza]
2. sam (...) doszedł (...) do trzydziestego drugiego twierdzenia Euklidesa — Fakt ten podany przez siostrę Pascala, panią Périer, należałoby przyjąć z pewnym krytycyzmem. [przypis tłumacza]
3. etc. (łac.) — skrót od et caetera odpowiadający polskiemu: itd. lub i in. [przypis edytorski]
4. Myśli o duchu i o stylu — Te uwagi prawdopodobnie nie miały wejść w Apologię: są to raczej refleksje, które nasuwały się pisarzowi w ciągu pracy nad formułowaniem myśli. [przypis tłumacza]
5. rachunek prawdopodobieństwa — W owym czasie zajmowano się wiele teorią prawdopodobieństwa i sam Pascal nad nią pracował; w tej części rozumowania zwraca się zapewne do swoich przyjaciół ze „świata”, którzy wiele oddawali się grze. [przypis tłumacza]
6. czyni Montaigne’a (...) człowiekiem innej epoki — W oryginale Montaigne’a daje się to uczuć jeszcze wyraźniej niż w polskim przekładzie, w którym tłumacz starał się ułatwić czytelnikowi zadanie, zbliżając do nas język, a zwłaszcza budowę zdania. [przypis tłumacza]
7. styl jego jest bezpośredni, żywy — Oczywiście w najszczęśliwszych momentach, poza licznymi zaniedbaniami wynikłymi z improwizowanego charakteru tych fragmentów. [przypis tłumacza]
8. Różnica pomiędzy zmysłem geometrycznym a zmysłem życiowym — W oryg. esprit de geométrie, esprit de finesse. Chodzi tu o przeciwstawienie przymiotów wielkiego uczonego, pracującego teoretycznie, a np. umysłu sędziego śledczego, dyplomaty, wodza, światowca, wreszcie ludzi operujących na żywym materiale. [przypis tłumacza]
9. sądzą o jakimś dziele bez reguł — Wydanie Haveta przyjmuje wersję: „za pomocą reguł”. [przypis tłumacza]
10. Kształtuje się umysł i uczucie przez rozmowy (...) — por. Montaigne, Próby III. 8. [przypis tłumacza]
11. nie masz bardziej niebezpiecznego niż teatr (...) tak dobrze odmalowane na scenie — W ustępie tym Pascal ma na myśli Corneille’a. [przypis tłumacza]
12. Scaramouche (...) Doktór — Współczesny Pascalowi aktor włoskiej komedii, nazwiskiem Tiberio Fiorelli, grywał commedia dell’arte, w której Doktór stanowi tradycyjną osobistość. [przypis tłumacza]
13. Kleobulina — Bohaterka Wielkiego Cyrusa, romansu panny de Scudéri. [przypis tłumacza]
14. 17 — w tłumaczeniu Tadeusza Boy’a Żeleńskiego fragment 16. został opuszczony. [przypis edytorski]
15. etc. (łac.) — skrót od et caetera odpowiadający polskiemu: itd. lub i in. [przypis edytorski]
16. Sposób pisania Epikteta, Montaigne’a i Salomona z Tulcji — Ów zagadkowy „Salomon z Tulcji” jest to zdaje się sam Pascal. Salomon de Tultie jest anagramem Louis de Montalte, pod którym to pseudonimem ukazały się Les Provinciales. [przypis tłumacza]
17. dzielić (...) moralność na czworo — Był to klasyczny podział dawnej filozofii: roztropność, umiarkowanie, sprawiedliwość, siła duszy. [przypis tłumacza]
18. abstine i sustine (łac.) — Podstawy filozofii Epikteta: wytrzymałość w niedoli, wstrzemięźliwość od rozkoszy. [przypis tłumacza]
19. iść za naturą — Montaigne. [przypis tłumacza]
20. pełnić swoje osobiste sprawy bez niczyjej krzywdy — Sformułowanie u Montaigne’a (Próby III, 9). [przypis tłumacza]
21. zamyka się wszystko w jednym słowie (...) w pierwotnym bezładzie, którego chcieliście uniknąć — pokrewna myśl u Montaigne’a (Próby III. 8). [przypis tłumacza]
22. Plus poetice quam humane locutus es (łac.) — „Odezwałeś się bardziej jak poeta niż jak człowiek” (Petron., 90.). [przypis tłumacza]
23. rozprawa Jansenisty — Odnosi się to zapewne do Prowincjałek. [przypis tłumacza]
24. Poeta, a nie człowiek — W oryg. honnéteté honnéte homme w dawnym znaczeniu słowa. [przypis tłumacza]
25. Wszystkie fałszywe piękności, które ganimy — Ta liczba mnoga odnosi się do Montaigne’a (Próby II, 10; II. 31). [przypis tłumacza]
26. złowróżbny — fatal, przymiotnik wprowadzony wówczas w modę przez Malherbe’a. [przypis tłumacza]
27. Ale wyobraźmy sobie kobietę wedle tego stylu (...) — Myśl tę podjął Montesquieu w Listach perskich 137. [przypis tłumacza]
28. jedynie ta ogólna właściwość przypada mi do smaku — Por. Montaigne, Próby II. 17. [przypis tłumacza]
29. ne quid nimis (łac.) — byle nie zanadto. [przypis tłumacza]
30. nie stałoby argumentów — tj. porównań poetyckich. [przypis tłumacza]
31. bylibyśmy w błędzie — tj. gdybyśmy chcieli sprawić mu przyjemność, szydząc z nieszczęśliwych. [przypis tłumacza]
32. ludzkość zaś etc. — Prawdopodobnie: ludzkość zaś schlebia pożądliwości (Havet.). [przypis tłumacza]
33. Epigram o dwóch jednookich — Prawdopodobnie, wedle Haveta, ten: Lumine Acon dextro, capta est Leonilla sinistro/ Et potis est forma vincere uterquedeos./ Blande puer, lumen quod habes concede parenti./ Sic tu caecus Amor sic erit illa Venus. [przypis tłumacza]
34. Ambitiosa recidet ornamenta (łac.) — poobcina pretensjonalne ozdoby (Horat. List do Pizonów, 447–448). [przypis tłumacza]
35. Języki to są szyfry, w których nie litery zamienione są na litery — Aluzja do systemów kryptograficznych rozpowszechnionych wówczas zwłaszcza w Anglii. [przypis tłumacza]
36. Są ludzie, którzy dobrze mówią (...) — Moniaigne. I. 10. [przypis tłumacza]
37. Dział pierwszy w tłumaczeniu kończy się na fragmencie 52 — Fragmenty 53–59 zawierają uwagi stylowe poparte francuskimi przykładami, a tym samym w przekładzie tracące rację bytu. [przypis tłumacza]
38. Prowincjałki — Pascal (pisze Nicole) nie dał w istocie pierwszym z tych listów żadnego tytułu: drukarz zaś opatrzył je następującym; „List pisany do mieszkańca prowincji (provincial) w sprawie obecnych sporów w Sorbonie”. Przez skrót tego długiego tytułu utarła się po prostu nazwa les Provinciales (Prowincjałki). [przypis tłumacza]
39. Iż natura jest skażona, przez samąże naturę — Czyli: dowiedzione przez samą etc. [przypis tłumacza]
40. Porządek — Jest to najogolniejszy plan dzieła, do którego te „Myśli” stanowią materiał. [przypis tłumacza]
41. panna de Gournay — Ur. w 1565, przyjaciółka i fanatyczna wielbicielka Montaigne’a, wydała w 1595 ostateczną redakcję Prób. W przedmowie swojej broni swobód stylu Montaigne’a w kwestiach erotycznych. [przypis tłumacza]
42. Łatwowierny: ludzie bez oczu — Aluzja do bajek, jakie Montaigne powtarza za Pliniuszem i Herodotem (II, 12). [przypis tłumacza]
43. kwadratura koła, świat większy — Również aluzja do ustępów w Próbach Montaigne’a (II, 12, 14). [przypis tłumacza]
44. bez lęku i bez żalu — III. 4. [przypis tłumacza]
45. Książka jego nie była pisana, aby skłonić ku pobożności — I. 18: III. 9; III, 12. [przypis tłumacza]
46. To nie w Montaigne’u, ale w sobie znajduję wszystko, co tam widzę — Ta myśl zapożyczona jest z Montaigne’a (Próby I, 25; III, 2). [przypis tłumacza]
47. Nie uczy się ludzi, jak być godnymi ludźmi — Por. Montaigne, Próby, I. 25. [przypis tłumacza]
48. Jest to nieskończona kula, której środek jest wszędzie, powierzchnia nigdzie — Słynne to określenie znajduje się już w pismach średniowiecza, które przypisują je bądź Empedoklesowi, bądź Hermesowi Trismegistowi. [przypis tłumacza]
49. kleszcz — owad uchodzący za najdrobniejsze ze zwierząt widzianych gołym okiem. [przypis tłumacza]
50. O zasadach rzeczy, o zasadach filozofii — Principia philosophie Kartezjusza. [przypis tłumacza]
51. De omni re scibili (łac.) — Tytuł jednej z dziewięciuset tez, których Pic Mirandola zamierzał bronić publicznie w Rzymie w r. 1486. [przypis tłumacza]
52. Beneficia eo usque laeta sunt, dum videntur exsolvi posse (...) (łac.) — „Dobrodziejstwa do tego kresu są miłe, dopóki nam się zdaje, że możemy je oddać; gdy zbytnio przechodzą miarę zamiast, wdzięczności oddaje się nienawiści” Tac. Ann. IV [Tacyt, Roczniki; Red.WL]. [przypis tłumacza]
53. Modus quo corporibus adhaerent spiritus comprehendi ab hominibus (...) (łac.) — „Sposób, w jaki ciała zespolone są z duchem, niepojęty jest ludziom, a wszelako to jest człowiek”. Św. Augustyn, de Civ. Dei [O Państwie Bożym; Red. WL] XXI. 10. [przypis tłumacza]
54. Felix qui potuit rerum cognoscere causas (łac.) — Georg. II. 490. cyt. u Montaigne’a: „Szczęsny, kto mógł poznać przyczyny rzeczy”. [przypis tłumacza]
55. nihil mirari prope res una quae possit facere et servare beatum (łac.) — „Niczemu się nie dziwić jest prawie jedyną rzeczą, która może uczynić szczęśliwym i zachować w tym stanie”. Hor. Ep. I. 6. 1. [przypis tłumacza]
56. 395 — odsyłacz do stronicy w Montaigne’a Apologii. Oczywiście ta stronica odnosi się do pierwszego wydania. [przypis tłumacza]
57. Fellix qui potuit... Nihil admirari (łac.) — „Szczęśliwy kto mógł... Niczemu się nie dziwić” (Hor.). [przypis tłumacza]
58. 280 rodzajów najwyższego dobra u Montaigne’a. — Apologia Rajmonda Sebonda (Montaigne, Próby II. 12). [przypis tłumacza]
59. iż przedmiotem tego wstrętu jest próżnia — Chodzi tu o starą formułę fizyczną horror vacui. [przypis tłumacza]
60. Skąd pochodzi, iż człowiek chromy nie drażni nas, a umysł chromy drażni — Por. Montaigne, Próby, III. 8. [przypis tłumacza]
61. Ta harda potęga, nieprzyjaciółka rozumu (...) — Ustęp ten pełen jest reminiscencji z Montaigne’a Prób III, 8. [przypis tłumacza]
62. Największy filozof w świecie na desce aż nadto szerokiej (...) — Por. Montaigne, Próby. I. 20; II, 12. [przypis tłumacza]
63. Della opinione regina del mondo (łac.) — O opinii królowej świata. [przypis tłumacza]
64. Kłamią i oszukują się na wyprzódki — Por. Montaigne, Apologia Rajmonda Sebond [w:] Próby II, 12. [przypis tłumacza]
65. Nae iste magnoconatu magnas nugas dixerit (łac.) — Terencjusz, Heaut III, 5, 8. „Zaiste, ów z wielkim przygotowaniem powiedział wielkie głupstwo” (cyt. u Montaigne’a III. 1.). [przypis tłumacza]
66. Quasi quidquam infelicius sit homine cui sua figmenta dominantur (łac.) — Pliniusz, II. 7. cyt. u Montaigne’a Próby II, 123. „Jak gdyby było coś nieszczęśliwszego od człowieka, nad którym panują urojenia”. [przypis tłumacza]
67. Quod crebro videt non miratur (...) (łac.) — de Divin. II. 22.; cyt. u Montaigne’a, II, 30. „Co kto często widzi, temu się nie dziwi, chociażby nie wiedział, dlaczego to się dzieje; czego przedtem nie widział, to jeśli się zdarzy, uważa za dziw”. [przypis tłumacza]
68. Spongia solis (łac.) — Plamy na słońcu będące zapowiedzią, iż kiedyś ono zgaśnie. [przypis tłumacza]
69. omne animal (łac.) — Rdz 7, 14. [przypis tłumacza]
70. omne animal (łac.) — wszelkie zwierzę. [przypis edytorski]
71. słowa — prawda i szaleństwo. [przypis tłumacza]
72. Z tych to przyczyn dzikiemu nie nadałaby się Prowansja — Por. Montagne, I, 22. [przypis tłumacza]
73. Miłość własna — Ustęp ten stanowi właściwie oddzielny rękopis, ale
Darmowe książki «Myśli - Blaise Pascal (access biblioteka txt) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie
Dodaj komentarz
Uwagi (0)