Chleb rzucony umarłym - Bogdan Wojdowski (biblioteka naukowa online .txt) 📖
Powieść Bogdana Wojdowskiego z 1971 r. Chleb rzucony umarłym jest oparta na motywach biograficznych, ale jednocześnie wykorzystuje chwyt narracyjny znany z opowiadań Tadeusza Borowskiego.
Głównym bohaterem jest syn tapicera, dwunastoletni Dawid, który wraz z rodzicami trafia do warszawskiego getta i dzieli losy jego mieszkańców aż do akcji likwidacyjnej rozpoczętej w lipcu 1942 r. Filtr, jaki stanowi dziecięca wrażliwość, pozwala na wyjątkowo głęboki, bezpośredni wgląd w życie ludzi skazanych wraz ze swą kulturą i językiem na śmierć poprzedzoną szyderstwem i upokorzeniem.
- Autor: Bogdan Wojdowski
- Epoka: Współczesność
- Rodzaj: Epika
Czytasz książkę online - «Chleb rzucony umarłym - Bogdan Wojdowski (biblioteka naukowa online .txt) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Bogdan Wojdowski
279. Wie weit, Jude? Oho, das ist fast unglaublich. Du, Schwein (niem.) — Jak daleko, Żydzie? Oho, to niemal nie do wiary. Ty świnio. [przypis edytorski]
280. Herr Offizier, bitte (niem.) — panie oficerze, proszę. [przypis edytorski]
281. Ich habe dir doch alles genau erklärt, Jude (niem.) — Przecież wszystko ci dokładnie wyjaśniłem, Żydzie. [przypis edytorski]
282. Danke, unsere Gendarmen sind von allen geachtete Menschen (niem.) — Dziękuję, nasi żandarmi są przede wszystkim ludźmi cieszącymi się poważaniem. [przypis edytorski]
283. Herr Gendarm, ich hatte die feste Absicht abzureisen (niem.) — panie żandarmie, mam silne postanowienie wyjechać. [przypis edytorski]
284. Zurück! Halt (niem.) — Z powrotem! Stać! [przypis edytorski]
285. Los, los, verfluchte Bettel (niem.) — Dalej, dalej, przeklęty żebraku. [przypis edytorski]
286. jawohl (niem.) — tak jest. [przypis edytorski]
287. Judenfreimachung (niem.) — akcja „odżydzania”; termin z antysemickiej retoryki nazistowskiej. [przypis edytorski]
288. und die ganze Welt (niem.) — i cały świat. [przypis edytorski]
289. marschieren (niem.) — maszerować. [przypis edytorski]
290. ein Volk, ein Reich, ein Führer (niem.) — jeden naród, jedna Rzesza, jeden wódz. [przypis edytorski]
291. jawohl (niem.) — tak jest. [przypis edytorski]
292. Judenfreimachung (niem.) — akcja „odżydzania”; termin z antysemickiej retoryki nazistowskiej. [przypis edytorski]
293. und so weiter (niem.) — i tak dalej. [przypis edytorski]
294. alles (niem.) — wszyscy. [przypis edytorski]
295. schnell, Leute — szybko, ludzie. [przypis edytorski]
296. Geige? Ach so, interessieren Sie sich für Musik (niem.) — Skrzypce? A więc interesuje się pan muzyką? [przypis edytorski]
297. Ja, Herr Leutenant, ich interessiere mich dafür (niem.) — Tak, panie podporuczniku, tym się interesuję. [przypis edytorski]
298. Hast du davon gehört? Worüber hat der Jude gesprochen (niem.) — Słyszałeś to? O czym ten Żyd mówił? [przypis edytorski]
299. Ganz und gar nichts. Kleinigkeit. Über Max Reger Stücke für Orgel (niem.) — Wcale a wcale. Jakieś głupstwo. O utworze Maxa Regera na organy. [przypis edytorski]
300. Reger, Johannes Joseph Max (1873–1916) — niem. kompozytor, dyrygent, pianista i organista, uważany za współczesnego kontynuatora Bacha. [przypis edytorski]
301. Wer? Wer ist Max Reger? Auch Jude? Schweinerei! Das Judentum ist überall, an diese ganze Erde kreuz und quer (niem.) — O kim? Kim jest Max Reger? Też Żydem? Draństwo! Żydostwo jest wszędzie, na całej tej ziemi wszerz i wzdłuż. [przypis edytorski]
302. auf Ehre (niem.) — na honor. [przypis edytorski]
303. die Wahrheit muss siegen (niem.) — prawda musi zwyciężyć. [przypis edytorski]
304. das ist alles (niem.) — to wszystko. [przypis edytorski]
305. National-Partei (niem.) — partia nacjonalistyczna. [przypis edytorski]
306. świnki (gw. środ.) — złote monety (np. dolary itp.). [przypis edytorski]
307. Umschlagplatz (niem.) — dosł.: plac przeładunkowy; tu: poprowadzona od Dworca Gdańskiego w Warszawie bocznica kolejowa wraz z magazynami, zlokalizowana u zbiegu ulic Stawki i Dzikiej, służąca wymianie towarowej między gettem warszawskim a tzw. „stroną aryjską”; następnie zaś, od 22 lipca 1942 r. (tj. od rozpoczęcia akcji likwidacyjnej mającej na celu wymordowanie wszystkich uwięzionych uprzednio w gettach Żydów) miejsce, gdzie gromadzono ludzi wywożonych do obozu zagłady w Treblince. [przypis edytorski]
308. in alle Ewigkeit (niem.) — na całą wieczność. [przypis edytorski]
309. und so weiter (niem.) — i tak dalej. [przypis edytorski]
310. eine Erde, ein Gedanke, ein Gott (niem.) — jedna ziemia, jedna myśl, jeden bóg. [przypis edytorski]
311. schnell, Hund (niem.) — szybko, psie. [przypis edytorski]
312. kropnąć — zabić, zastrzelić. [przypis edytorski]
313. und so weiter (niem.) — i tak dalej. [przypis edytorski]
314. Judentum (niem.) — żydostwo. [przypis edytorski]
315. es lebe Tod (niem.) — niech żyje śmierć. [przypis edytorski]
316. ein Tisch, ein Brot, ein Herr (niem.) — jeden stół, jeden chleb, jeden gospodarz. [przypis edytorski]
317. Ruhe (niem.) — cisza, spokój. [przypis edytorski]
318. Auf die Seite, weg, weg! Rechts halten, rechts halten (niem.) — Na bok, z drogi! Trzymać się prawej. [przypis edytorski]
319. schnell, Leute (niem.) — szybko, ludzie. [przypis edytorski]
320. Halt (niem.) — stać (tryb rozk. czas.) [przypis edytorski]
321. Schwein (niem.) — świnia. [przypis edytorski]
322. Szema Isroel (hebr.) — słuchaj Izraelu (początkowe słowa modlitwy). [przypis edytorski]
323. Weg, Alte (niem.) — z drogi, stary. [przypis edytorski]
324. czarni — tu: żołnierze gestapo (od koloru munduru). [przypis edytorski]
325. auswajs (z niem. ausweis) — zaświadczenie; dowód osobisty. [przypis edytorski]
326. Umschlagplatz (niem.) — dosł.: plac przeładunkowy; tu: poprowadzona od Dworca Gdańskiego w Warszawie bocznica kolejowa wraz z magazynami, zlokalizowana u zbiegu ulic Stawki i Dzikiej, służąca wymianie towarowej między gettem warszawskim a tzw. „stroną aryjską”; następnie zaś, od 22 lipca 1942 r. (tj. od rozpoczęcia akcji likwidacyjnej mającej na celu wymordowanie wszystkich uwięzionych uprzednio w gettach Żydów) miejsce, gdzie gromadzono ludzi wywożonych do obozu zagłady w Treblince. [przypis edytorski]
327. Umschlagplatz (niem.) — dosł.: plac przeładunkowy; tu: poprowadzona od Dworca Gdańskiego w Warszawie bocznica kolejowa wraz z magazynami, zlokalizowana u zbiegu ulic Stawki i Dzikiej, służąca wymianie towarowej między gettem warszawskim a tzw. „stroną aryjską”; następnie zaś, od 22 lipca 1942 r. (tj. od rozpoczęcia akcji likwidacyjnej mającej na celu wymordowanie wszystkich uwięzionych uprzednio w gettach Żydów) miejsce, gdzie gromadzono ludzi wywożonych do obozu zagłady w Treblince. [przypis edytorski]
328. Sonderbehandlung (niem.) — akcja specjalna. [przypis edytorski]
329. Transawia — zakłady zbrojeniowe; jeden z tzw. „szopów” na terenie getta warszawskiego, zlokalizowany w płd. jego części, przy ul. Stawki w okolicach Umschlagplatz. [przypis edytorski]
330. Umschlagplatz (niem.) — dosł.: plac przeładunkowy; tu: poprowadzona od Dworca Gdańskiego w Warszawie bocznica kolejowa wraz z magazynami, zlokalizowana u zbiegu ulic Stawki i Dzikiej, służąca wymianie towarowej między gettem warszawskim a tzw. „stroną aryjską”; następnie zaś, od 22 lipca 1942 r. (tj. od rozpoczęcia akcji likwidacyjnej mającej na celu wymordowanie wszystkich uwięzionych uprzednio w gettach Żydów) miejsce, gdzie gromadzono ludzi wywożonych do obozu zagłady w Treblince. [przypis edytorski]
331. mezyza właśc. mezuza (z hebr. dosł: odrzwia) — schowany w niewielkim pojemniku kawałek pergaminu z zapisem dwóch fragmentów z Księgi Powtórzonego Prawa (6,4–9; 11,13–21), zwyczajowo umieszczany w futrynie drzwi domu żydowskiego; wchodzący do domu z szacunkiem dotykali ręką mezuzy. [przypis edytorski]
332. Blutighändchen, komm, komm... Ein Schuss, ein Mensch... Komm, ich warte (niem.) — Krwaworączka, chodź, chodź... Jeden strzał, jeden człowiek... Chodź, czekam. [przypis edytorski]
333. komm, ich warte (niem.) — chodź, czekam. [przypis edytorski]
334. Blutighändchen, komm, komm (niem.) — Krwaworączka, chodź, chodź. [przypis edytorski]
335. noch eine Kugel (niem.) — jeszcze jedna kula. [przypis edytorski]
336. cybety — tu: futro z cywet, tj. drapieżnych ssaków z rodziny wiwerowatych (a. łaszowatych), wielkości ok. 1 m., charakteryzujących się oryginalnym ubarwieniem sierści: żółtawym, brunatno cętkowanym, po części pasiastym. [przypis edytorski]
337. fertig (niem.) — gotowe. [przypis edytorski]
338. ich trinke (niem.) — piję. [przypis edytorski]
339. Prosit! Noch ein mal (niem.) — Na zdrowie! Jeszcze raz. [przypis edytorski]
340. ans Werk (niem.) — do pracy (tryb rozk. czas.). [przypis edytorski]
341. Werkmeister (niem.) — kierownik (w pracy); majster. [przypis edytorski]
Wolne Lektury to projekt fundacji Nowoczesna Polska – organizacji pożytku publicznego działającej na rzecz wolności korzystania z dóbr kultury.
Co roku do domeny publicznej przechodzi twórczość kolejnych autorów. Dzięki Twojemu wsparciu będziemy je mogli udostępnić wszystkim bezpłatnie.
Jak możesz pomóc?
Przekaż 1% podatku na rozwój Wolnych Lektur:
Fundacja Nowoczesna Polska
KRS 0000070056
Dołącz do Towarzystwa Przyjaciół Wolnych Lektur i pomóż nam rozwijać bibliotekę.
Przekaż darowiznę na konto: szczegóły na stronie Fundacji.
Ten utwór jest udostępniony na licencji Creative Commons Uznanie Autorstwa - Na Tych Samych Warunkach 3.0. PL
Źródło: http://wolnelektury.pl/katalog/lektura/wojdowski-chleb-rzucony-umarlym
Tekst opracowany na podstawie: Bogdan Wojdowski, Chleb rzucony umarłym, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1971.
Wydawca: Fundacja Nowoczesna Polska
Publikacja zrealizowana w ramach projektu Wolne Lektury (http://wolnelektury.pl). Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Reprodukcja cyfrowa wykonana przez Bibliotekę Narodową z egzemplarza pochodzącego ze zbiorów BN.
Opracowanie redakcyjne i przypisy: Aleksandra Kopeć, Wojciech Kotwica, Aleksandra Sekuła.
Okładka na podstawie: Eric Fung@Flickr, CC BY-SA 2.0
ISBN 978-83-288-5476-5
Plik wygenerowany dnia 2021-07-08.
Uwagi (0)