Bohaterski miś - Bronisława Ostrowska (bibliotek cyfrowa .TXT) 📖
Bohaterski miś to powieść dla dzieci autorstwa Bronisławy Ostrowskiej. Z perspektywy pluszowego Misia Niedźwiedzkiego opisane są różne wydarzenia z czasów I wojny światowej.
Hala, pierwsza właścicielka misia, nie wraca do domu z wakacji — okazuje się, że w ich trakcie wybuchła wojna i rodzina musiała pozostać za granicą. Miś zostaje zabrany przez rosyjskiego generała, na pamiątkę dla jego dziecka, dzięki czemu ma okazje zobaczyć front i być w różnych ważnych miejscach. Udaje mu się też spotkać Stasia, brata Hali, kiedyś harcerza, dziś dzielnego żołnierza, oraz samego marszałka Piłsudskiego.
Powieść Bronisławy Ostrowskiej ma charakter dydaktyczny, pozwala spojrzeć dziecku na wojnę i politykę — sprawy, które mogą wydawać się dla niego na pozór za trudne.Bronisława Ostrowska to poetka i tłumaczka okresu Młodej Polski, również autorka powieści dla dzieci.
- Autor: Bronisława Ostrowska
- Epoka: Modernizm
- Rodzaj: Epika
Czytasz książkę online - «Bohaterski miś - Bronisława Ostrowska (bibliotek cyfrowa .TXT) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Bronisława Ostrowska
Starałem nieraz porozumieć się z lecącymi kulami. Ale te zbyt były pijane pędem.
Przelatywały tylko tuż koło mnie ze świstem: — „Niosę śmierć!” — a potem padały martwo i pytane nie pamiętały, kto i przeciw komu je słał.
Były już tylko niewinnymi kawałkami żelaza.
Byłem bezsilny. Nie mogłem ustrzec nikogo, ulżyć w niczym.
Musieli sami do końca spełniać podjęte dzieło ofiary.
A pełnili je tak radośnie jakby nie o życie, a o zabawę tu szło.
Szli szeregami w najcięższy bój, śpiewając. Śpiewając brali moskiewskie okopy. Śpiewając marzli na mrozie i gnali milami w skwarze pylnych dróg letnich.
A na czele zawsze On, zawsze myśl Jego, pieśń o Nim.
Długo jechałem już z taborem komendy brygady. Zjechałem z nim niemały kawał ziemi polskiej, zdobywamy piędź 55po piędzi, krok po kroku.
Widziałem wreszcie świat. Ale jakże inaczej niż myślałem. Ruina była wszędzie.
Zburzone, popalone wsie wygrażały w niebo kominami, a mijane, wołały za nami długo:
— Odbuduj! Ratuj! Mścij!
Po nieobsianych polach szeptał idącemu żołnierzowi lecący wiatr:
— Ostań! Siej!
A trawy łąk, deptanych pochodem, szumiały:
— Koś!
I cała ziemia, jak okiem sięgnąć, wołała doń długo, szeroko:
— Twojam!
Ludzi spotykaliśmy mało. Wróg, cofając się, zagarniał przed sobą ludność, gnaną przemocą z chat, a za sobą zostawiał szczerą pustynię.
W jednej z takich wymarłych wsi zatrzymaliśmy się kiedyś na postój.
Żołnierze rozeszli się gromadkami na zwiady.
Zewsząd wiało śmiercią. Gdy podchodzili do chat, nierzadko rozlegał się we wnętrzu szum i łopot skrzydeł, i z chat wylatywały stada wron — znak, że mieszkańcami były tylko trupy. Czasami pies wychudzony stróżował obejścia.
Chłopcy wracali z poszukiwań milczący, zniechęceni. Jedna tylko gromadka przyniosła raz do taboru niezwykłą zdobycz: małą czteroletnią może dziewczynkę.
Mówili, że znaleźli ją w pustej szkole wiejskiej, gdzie w izbie leżał trup matki, zabitej uderzeniem granatu. Mała trafiona była w rączkę odłamkiem i tak przerażona, że ledwie dojrzeli ją, wciśniętą w najciemniejszy kąt, z którego nie dawała się za nic wyprowadzić. Nie powiedziała dotąd ani słówka, nie krzyknęła, trzęsła się tylko jak liść, a po bladej, wychudłej buzi płynęły jedna za drugą wielkie łzy.
Żołnierze obstąpili ją rozczuleni. Dali jeść, głaskali, pocieszali. Tak dawno nie widzieli dzieci! Niejednemu przypomniał się dom. A między nimi więcej wszak było takich, co zostawili w domu małe rodzeństwo, niż takich, do których tęskniły dzieci. Twarze robiły się łagodne, prawie dziecinne.
Zawołano doktora. Zrobił małej opatrunek na poczekaniu, mówiąc, że kość nietknięta i draśnięcie prędko się zgoi. Zaczęły się nowe indagacje56 — bezskuteczne. Nikt nie mógł od dziewczynki wydobyć ani słowa. Trzęsła się wciąż i płakała cichutko.
Zaczęli się obawiać, że straciła mowę ze strachu.
Przypatrywałem się wszystkiemu z mego wysokiego wozu. Budziły się we mnie jakieś dawno już zapomniane uczucia. Mała przypomniała mi Halę. Miała także jasnopłową57 główkę, ale oczy czarne i pełne takiego smutku, o jakiego istnieniu nie myślała pewnie nigdy moja szczęśliwa pani. Zapragnąłem gorąco rozweselić te oczy. Wytężyłem z całych sił dawną, wesołą zdolność przyciągania spojrzeń dziecinnych. Czy się uda?
Mała popatrzyła w górę przez łzy. Czar się dokonał. Łzy obeschły. Drobna rączka podniosła się, ukazując paluszkiem mnie, a trzęsące się usta powiedziały wyraźnie z ostatnim jeszcze przydechem płaczu:
— Niedźwiedź.
Wiara była uszczęśliwiona. Jeden z chłopców poskoczył piorunem, rozciął drut, którym byłem przymocowany do podwody, ujął mnie i piszczącego zabawnie, podał dziewczynce.
Mała nie dowierza. Buzia jednak rozwesela się, jakby padł na nią promień słońca. Ja piszczę coraz śmieszniej. Mała waha się. Wreszcie dwa wychudłe ramionka porywają mnie i przyciskają z całej siły do piersi, w której trzepoce wciąż jeszcze mocno zbolałe serduszko.
Żołnierze uśmiechają się na ten widok. Ale w niejednem oku błyska łza.
Teraz można już rozmówić się z małą:
Nazywa się Zosia. Zosia Tomicka. Tatusia nie ma. Była sama z Mamą. Mama uczyła w szkole — Ciocię ma, ale daleko — aż w „Śtaniślawie”.
Żołnierze domyślają się, że to Stanisławów58. Ale cóż to pomoże? Stanisławów z tamtej strony. Ani myśleć o odwiezieniu dziewczynki.
Patrzą oto na to maleństwo, które teraz obsypuje mnie pocałunkami, i nawet żal im myśleć o odwożeniu.
Mała od chwili dostania mnie w ręce czuje się już jak w domu. Ktoś posadził ją na wóz, podłożył derkę59. Zosia mości się jak najwygodniej i powiada do mnie:
— Tu będzie dom. My tu będziemy mieszkali. Miś będzie z Zosią — heta-wio!
Żołnierze śmieją się. Doktór z oficerem radzą. I tu źle i do szpitala źle. Trzeba oczywiście zabrać małą jak najprędzej z frontu. Nie ma rady. Ale tymczasem...
— Niechże jedzie z taborem póki co — decydują nareszcie.
Teraz więc jechałem na dalszym taborze w objęciach Zosi, która ze zdumiewającą łatwością przyzwyczaiła się do nowego życia.
Stała się od razu ulubienicą wszystkich. Każdy przynosił jej, co miał najlepszego, a najmilszą rozrywką żołnierza w taborze było odwiedzanie Zosi.
Sam Komendant, dostrzegłszy kiedyś małą w przejeździe, zatrzymał się i długą chwilę głaskał jej jasną główkę.
Wszystko jednak, niestety, miało się prędko skończyć. W tych dniach jadący do Krakowa lekarz miał zabrać z sobą Zosię i umieścić u jakichś znajomych. Drżałem na myśl o tem.
Mała nie rozstawała się ze mną nigdy. Przypomniałem sobie wszystkie figle dawnych lat, aby tylko nie miała czasu myśleć o przeszłych smutkach, ani patrzeć na otaczającą nas grozę.
Legiony broniły odwrotu armii.
Tabor cofał się już w grzmocie nieustającej kanonady60: to het, za nami, tam, gdzie nasi chłopcy trzymali stracone pozycje — wrzało piekło.
Jechaliśmy sznurem przez las. Noc zapadała.
Byłem ponury i smutny. Gryzł mnie niepokój o Nich. Przeczuwałem coś złego.
Wszyscy byli przemęczeni. Mimo huku strzałów i wstrząśnień jazdy, Zosia drzemała. Usłano jej specjalne gniazdko pod płócienną budą, i leżała tam sobie zwinięta w kłębek, nie wypuszczając mnie z rąk ani na chwilę.
Zrobiło się ciemno. Noc była chmurna, ciężka. Co chwila dalekie race i pociski świetlne rozjaśniały niebo.
Jechaliśmy między rzadkimi, starymi drzewami, które w tych chwilowych wybuchach światła nabierały fantastycznych kształtów.
W pewnej chwili, gdy skręcaliśmy koło wąwozu, rozległo się nagłe wycie, krzyk, strzały.
— Kozacy! — przemknęła błyskawicą myśl.
Konie skręciły z miejsca, i ruszyły z kopyta. Dobrze! Umkniemy.
Ale dlaczego w przeciwną niż reszta taboru stronę?
Ach! to tamte, zdobyczne konie Griszki! Może poczuły swoich?
Daremnie powożący żołnierz zawraca, wstrzymuje — Gnamy bez przytomności. Rzadkie drzewa migają po bokach. Lada chwila możemy się roztrzaskać o pień. Wchodzę w porozumienie z uprzężą. I ta stara się powstrzymać pęd. Wszystko na próżno.
O, jak trudno dogadać się z koniem! Łatwiej niż z człowiekiem, ale jakże trudno!
Przecież my nie chcemy tam jechać! I jakżeż można tłuc się tak bez pamięci! To było dobre dla skrzyń — ale — Zosia!
Mała rozbudzona, z szeroko otwartymi z przerażenia oczyma siedzi, trzymając mnie konwulsyjnie za łapę.
Słyszymy za sobą z bliska goniących jeźdźców. Wreszcie konie zziajane zwalniają biegu.
Słyszymy przeciągłe:
— Stooj!
Jesteśmy „z tamtej strony”.
Mrużyłem oczy, nie chcąc widzieć straszliwej prawdy.
Więc znowu jestem w ręku wroga.
Nie śmiem myśleć, co się stało z żołnierzem, który nas wiózł, zacnym Jaśkiem. Nie śmiem myśleć, co będzie z Zosią.
Czuję na sobie bezustannie jej konwulsyjny uścisk. Bladą jak śmierć twarzyczkę widzę tuż przy moim łbie. Usta zaciśnięte znów milczą.
Nie! nie wolno mi poddawać się rozpaczy. Trzeba myśleć przede wszystkim o Zosi.
Obandażowane ramię dziewczynki sprawia, że zostajemy oboje skierowani na punkt opatrunkowy. Tam otaczają nas znowu obce, ale jakby mięknące na widok dziecka twarze. Podchodzą do nas dwie siostry miłosierdzia. Jedna z nich, uśmiechnięta i różowa jak lalka, zaczyna się głośno rozczulać nad Zosią. Ale doktór zwraca się do drugiej, starszej, o poważnej, surowej twarzy:
— Wy, siestrica, jedziecie jutro?
— Jadę.
— Tak coż, jeśliby z małą? A?
— A cóż. Można. Odwiozłabym ją do „prijutu61”, do znajomych „monaszek62”. Wiecie?
— Pewnie, że tak. Wam i nie z drogi nawet. Na Stanisławów jedziecie...
To słowo zelektryzowało Zosię.
— W Śtaniślawie ciocia. Zosia chce do cioci.
Zrozumieli.
— A jaka twoja ciocia dzieciątko? A jak się nazywa? — bada doktór.
Mała nie umie odpowiedzieć:
— Ciocia Mania.
Niczego wy się od niej nie dowiecie, doktorze — konkluduje siostra. — Jakiej mnie tam cioci Mani szukać? Do prijutu małą damy, tak i chwały Bożej przybędzie. Duszę zbawim niewinną.
Drżałem. Wiedziałem ja dobrze o tych prawosławnych w Polsce przytułkach. Jak żywa stanęła mi w oczach głowa o strączkowatych, długich włosach pod stosem zakąsek na przewróconym fotelu we Lwowie. Więc on jeszcze działa? Biedna Zosia!
Muszę przyznać, że myślałem więcej o niej, niż o sobie. Całą tę noc spędziłem w niepokoju i rozpaczy.
Próżno jednak łamałem głowę nad obmyśleniem ratunku powrotem do swoich. Nie! Nie widziałem rady.
Nazajutrz rano wyruszyliśmy z siestricą.
Wysilałem się, jak mogłem, na raźną i wesołą minę, aby choć trochę dodawać ducha Zosi, co siedziała nastroszona jak ptak, pod surowym spojrzeniem nowej opiekunki.
Nie szło nam jednak obojgu z wesołością. Nawet świadomość jazdy nie zdołała pocieszyć mnie tym razem. Przyszłość przedstawiała się zbyt ponuro.
Niedaleko już Stanisławowa do przedziału, którym jechaliśmy, z brzękiem ostróg i szabli wszedł młody oficer.
Coś jak sympatyczna iskierka przebiegło po mnie nagłem przeczuciem — swój!
Czemu? Skąd? Tutaj! A jednak... Mundur ułański, biały orzełek. Tak. wyraźnie.
Więc oni tu — a tamci... Nagły, krótki błysk przerażenia.
Lecz oto przypominają się długie rozmowy papierów na wozie Dziadka. Budzi się dawna pewność serdeczna z pierwszej chwili wojny:
— „Przeciw wszystkim trzem!”
I postanowienie rozumu niezłomne:
— „Z każdym, byle o Polskę!”
Dobrze jest. Dobrze, że są tu i tam. I ci, i tamci wrogów mają przed sobą. I ci, i tamci za sobą mają wrogów, a ponad sobą jedyny wszędzie i zawsze cel — Polskę.
— Daj wam Boże!
Młody ułan usiadł koło Zosi. Po krótkiej chwili był już z nami w przyjaźni. Nawet surowa twarz siestricy rozpogodziła się na widok tego młodego uśmiechu, co błyskał mu pod wąsami przy figlach z dzieckiem.
W pewnym momencie dojrzał napis na mojej obróżce. Zdumiał się, potem westchnął:
— To nazwisko i adres moich krewnych. Ba! gdyby oni nie byli gdzieś tam we Francji, odcięci! Nie byłoby z tobą maleńka, kłopotu. Ale tak, sam — nic wam pomóc nie mogę. Już tej cioci Mani aby dobrze szukajcie siestrico!
Przyrzekła.
Pożegnanie było nad wyraz smutne. Coś jak reszta nadziei odeszło razem z nim i zostawiło sam już tylko smutek. W znalezienie cioci Mani nie wierzyłem.
I słusznie. Ani ogłoszenie w miejscowym piśmie, ani zgłoszenia w urzędach nie pomogły. I oto po paru dniach pobytu w Stanisławowie mieliśmy wyruszyć dalej i tym razem beznadziejnie już — do przytułku.
Szliśmy ulicą ku dworcowi. Zosia, trzymając mnie w objęciach, dreptała obok swej przygodnej opiekunki, nie rozumiejąc oczywiście całej grozy położenia. Ja rozumiałem ją za nas oboje. Tępym z rozpaczy wzrokiem patrzyłem przed siebie, w daleką perspektywę ulicy.
I nagle... Czy to sen? Czy rozpacz wyczarowała ten najszczęśliwszy obraz z dna pamięci, aby tym bardziej straszliwość swą mi ukazać? Czy też to — prawda?
Ulicą na wprost nas idzie przyjaciel naszej podróży, ułan. a obok niego... nie! jeszcze nie mogę wierzyć oczom własnym! — obok niego — moja dawna, kochana pani — Hala! Hala z panią Niedźwiedzką. Tak jest. Nie ma wątpliwości! Te lata zmieniły ją wprawdzie trochę — wyrosła, wysmuklała — ale te dwa płowe warkocze nie mylą i te oczy śmiejące i każdy ruch znany, niezapomniany, najdroższy!
Zosia także spostrzegła. Wyprzedziła siestricę, podbiega do swego przyjaciela. Ten podnosi ją w górę razem ze mną i przedstawia paniom.
W krótkich słowach streszcza dzieje małej. Widać opowiadał je już poprzednio. Pani Niedźwiedzka słucha z zajęciem. Hala patrzy na mnie — Jedną chwilę nie dowierza, waha się. wreszcie spogląda na obróżkę, i oczy jej napełniają się łzami podwójnego wzruszenia:
— Mamo! To jest Miś!
Nie umiem opowiedzieć, co działo się ze mną przez te chwile. Wszystko przeistaczało mi się w oczach. Więc koniec złego! Bo przecie nie wątpiłem ani na mgnienie oka: wszystko rozstrzygnąć się musi szczęśliwie — od razu — albo — nie jestem Misiem.
Byłem Misiem. Znałem moją panią. Już ramionka Hali oplotły szyję pani Niedźwiedzkiej, główka schyliła się i szepce coś gorąco do jej ucha.
— Ależ oczywiście, moje dziecko! Ależ najchętniej! — mówi matka. — Jeśli tylko ta pani się zgodzi...
Krótkie porozumienie z siestricą: czy pozwoli wziąć sierotkę na wychowanie państwu Niedźwiedzkim. Mała znajdzie opiekę stałą — będzie jej dobrze. Czego szukać przytułków? Widać los lak zrządził.
W sercu siestricy toczy się walka między domniemanym obowiązkiem religijnym a rozsądkiem. Ostatni przeważa. Rada63, że dziecku będzie tu dobrze i że pozbędzie się sama kłopotu, oddaje uroczyście Zosię i mnie w ręce Hali.
Ostatnia wymiana grzeczności. Wszystkie twarze są rozradowane.
We mnie łka nieme dziękczynienie przeżytego cudu.
Teraz zdaje mi się, że lecę na skrzydłach do mieszkania państwa Niedźwiedzkich.
My, pluszowe niedźwiadki, łączymy w sobie wierność i przywiązanie zwierzęcia z wytrwałością przedmiotu.
Cóż za radość, że jestem znów u mojej pani!
Bieda tylko, że Staś tuła się tam gdzieś jeszcze na obczyźnie! Ale — toż to nie koniec dzieła! — mówiłem sobie.
Odnalezienie w Stanisławowie Hali z matką nie było właściwie takim
Uwagi (0)