Wydrążona iglica - Maurice Leblanc (czytaj książki TXT) 📖

class="paragraph">A Ganimard potwierdził:

— Tak, należałoby zasięgnąć jego opinii.

Kazali zaprosić hrabiego do salonu.

Było to prawdziwe zwycięstwo młodego licealisty. Zmuszenie dwóch zawodowców, jak panowie Filleul i Ganimard, do wzięcia pod uwagę jego hipotezy była to chluba, którą każdy inny byłby się pysznił. Ale Beautrelet wydawał się niewrażliwy na te drobne satysfakcje miłości własnej i czekał spokojnie, uśmiechając się bez cienia drwiny.

Wszedł pan de Gesvres.

— Panie hrabio — zwrócił się do niego sędzia śledczy — tok naszego dochodzenia stawia nas przed ewentualnością całkowicie nieprzewidzianą, którą panu podajemy z wszelkimi zastrzeżeniami. Jest możliwe... powtarzam: jest możliwe, że złoczyńcy, wdzierając się tutaj, mieli zamiar zrabować pańskie cztery obrazy Rubensa... a przynajmniej zastąpić je czterema kopiami... kopiami, które wykonał rok temu niejaki malarz Charpenais. Czy byłby pan tak uprzejmy, żeby oglądnąć dokładnie te obrazy i powiedzieć nam, czy uważa je pan za prawdziwe?

Hrabia zdawał się tłumić gest sprzeciwu. Spojrzał na Izydora Beautreleta, potem na pana Filleul, po czym odpowiedział, nie zadając sobie nawet trudu zbliżenia się do obrazów:

— Miałem nadzieję, panie sędzio śledczy, że prawda pozostanie nieznana. Ponieważ jest inaczej, nie waham się oświadczyć, że te cztery obrazy są fałszywe.

— Więc pan o tym wiedział?

— Od samego początku.

— A czemu pan nie powiedział?

— Właściciel przedmiotu nigdy nie spieszy się z oznajmieniem, że tego przedmiotu już nie ma... a raczej, że nie jest autentyczny.

— A przecież to był jedyny sposób ich odzyskania.

— Moim zdaniem był inny, lepszy.

— Jaki?

— Nie rozgłaszać tajemnicy, nie płoszyć złodziei i zaproponować im odkupienie obrazów, które muszą im sprawiać pewien kłopot.

— Jak się z nimi porozumieć?

Hrabia nie odpowiadał, odrzekł za niego Izydor.

— Ogłoszeniem w gazetach. To drobne ogłoszenie, zamieszczone w „Journal”, „l’Echo de Paris” i „Matin”, brzmi: „Jestem gotów odkupić obrazy”.

Hrabia potwierdził skinieniem głowy. Po raz drugi młodzieniec pouczył starszych.

Pan Filleul znalazł się w kropce.

— Stanowczo, drogi panie — zawołał — zaczynam wierzyć, że pańscy towarzysze mają zupełną słuszność. Patrzcie, co za oko! Co za intuicja! Jeśli tak dalej pójdzie, pan Ganimard i ja nie będziemy mieli co robić.

— O, to wcale nie było skomplikowane.

— A reszta jest bardziej skomplikowana, chce pan powiedzieć. Przypominam sobie rzeczywiście, że od naszego pierwszego spotkania wydawało się, jakby pan wiedział o wiele więcej. Ejże, o ile sobie przypominam, twierdził pan, że zna pan nazwisko mordercy?

— Istotnie.

— Któż więc zabił Jana Daval? Czy ten człowiek żyje? Gdzie się ukrywa?

— Istnieje między nami nieporozumienie, panie sędzio śledczy, a raczej nieporozumienie między panem a istotą faktów, i to od samego początku. Morderca i ten, co uciekł, to dwie różne osoby.

— Co pan mówi? — zawołał pan Filleul. — Więc człowiek, którego pan de Gesvres widział w buduarze i z którym walczył, człowiek, którego panny widziały w salonie i do którego strzeliła panna de Saint-Véran, człowiek, który upadł w parku i którego szukamy, ten człowiek nie jest tym, który zabił Jana Daval?

— Nie.

— Czy odkrył pan ślady trzeciego wspólnika, który zniknął przed przybyciem panien?

— Nie.

— A więc nic już nie rozumiem... Któż jest zatem zabójcą Jana Daval?

— Jana Daval zabił...

Beautrelet przerwał, zamyślił się na chwilę i zaczął mówić dalej:

— Lecz najpierw muszę panom pokazać drogę, po której doszedłem do tej pewności, i same przyczyny mordu... bez czego oskarżenie moje wydałoby się panom potworne... A ono nie jest potworne... ono wcale nie jest potworne... Istnieje pewien szczegół, którego nie zauważono, a który jednak jest ogromnie ważny, mianowicie to, że Jan Daval w chwili, w której został ugodzony, miał na sobie całe ubranie, łącznie z butami. Słowem, był ubrany tak, jak w biały dzień, w kamizelkę, kołnierzyk, krawat i szelki. Otóż zbrodnię popełniono o czwartej rano.

— Zauważyłem ten dziwny fakt — rzekł sędzia śledczy. — Pan de Gesvres powiedział mi, że Jan Daval spędzał część swych nocy przy pracy.

— Służba twierdzi przeciwnie, że stale kładł się spać bardzo wcześnie. Lecz przypuśćmy, że nie spał: dlaczego rozburzył pościel, jakby chciał wzbudzić przekonanie, że spał? A jeśli spał, dlaczego słysząc hałas, zadał sobie trud, żeby ubierać się od stóp do głów, zamiast narzucić na siebie cokolwiek, co było pod ręką? Oglądnąłem jego pokój pierwszego dnia, kiedy panowie jedliście obiad: jego pantofle stały przy łóżku. Co go powstrzymało, żeby je założyć zamiast ciężkich, podkutych butów?

— Jak dotąd nie widzę...

— Jak dotąd może pan istotnie widzieć tylko anomalie. Jednak wydały mi one się tym bardziej podejrzane, kiedy się dowiedziałem, że malarza Charpenais, kopistę Rubensa, przedstawił i polecił hrabiemu de Gesvres sam Jan Daval.

— Więc?

— Więc od tego do wniosku, że Jan Daval i Charpenais byli wspólnikami, wystarczy tylko jeden krok. Ten krok poczyniłem podczas naszej rozmowy.

— Zdaje mi się, trochę za prędko.

— Istotnie, brakło materialnego dowodu. Otóż w pokoju Davala odkryłem na jednej z kartek bloczka, na którym pisał, ten adres, który zresztą znajduje się tam jeszcze, odbity w negatywie na bibułce: „Pan A. L. N., urząd pocztowy 45, Paryż”. W poniedziałek wykryto, że telegram wysłany z Saint-Nicolas przez rzekomego woźnicę miał ten sam adres: „A. L. N., urząd pocztowy 45”. Dowód materialny istniał, Jan Daval korespondował z bandą, która zorganizowała kradzież obrazów.

Pan Filleul nie zgłosił sprzeciwu.

— Zgoda. Wspólnictwo udowodnione. I cóż pan stąd wywodzi?

— Najpierw to, że to wcale nie ten, który uciekł, zabił Jana Daval, gdyż Jan Daval był jego wspólnikiem.

— Więc?

— Panie sędzio śledczy, proszę sobie przypomnieć pierwsze zdanie, które wyrzekł hrabia, kiedy się zbudził z omdlenia. Zdanie to, podane przez pannę de Gesvres, znajduje się w protokole: „Nie jestem ranny... A Daval?... Żyje?... Nóż?”. Proszę je zestawić z tą częścią opowiadania hrabiego de Gesvres, w której opisuje napad: „Mężczyzna rzucił się na mnie i powalił mnie uderzeniem w kark”. Jak pan de Gesvres, który zemdlał, mógł wiedzieć, budząc się, że Daval został zraniony nożem?

Izydor Beautrelet nie czekał na odpowiedź na swoje pytanie. Zdawało się, że spieszy się, żeby podać ją samemu i odciąć się od wszelkich komentarzy. Toteż odrzekł natychmiast:

— Zatem to Jan Daval prowadzi trzech złoczyńców do salonu. Kiedy są tu z tym, którego nazywają swoim przywódcą, w buduarze słychać szmer. Daval otwiera drzwi. Poznawszy pana de Gesvres, rzuca się na niego z nożem. Panu de Gesvres udaje się wyrwać mu nóż, ugodzić go nim, po czym sam pada powalony przez osobnika, którego kilka minut później zobaczyły obie panny.

Pan Filleul i inspektor ponownie spojrzeli po sobie. Ganimard z konsternacją potrząsnął głową.

Sędzia rzekł:

— Panie hrabio, czy mam uwierzyć, że ta wersja jest prawdziwa?

Pan de Gesvres nie odpowiedział.

— Panie hrabio, pańskie milczenie pozwalałoby nam przypuszczać... Proszę pana, niech pan mówi.

Pan de Gesvres rzekł dobitnie:

— Ta wersja jest prawdziwa we wszystkich szczegółach.

Sędzia podskoczył.

— Zatem nie rozumiem, dlaczego pan wprowadził w błąd organa sprawiedliwości. Po cóż zatajać czyn, który pan miał prawo popełnić w usprawiedliwionej obronie własnej?

— Od dwudziestu lat — rzekł pan de Gesvres — Daval pracował przy mym boku. Ufałem mu. Oddał mi nieocenione usługi. Skoro mnie zdradził wskutek nie wiem jakich pokus, chciałem przynajmniej, z uwagi na przeszłość, zachować tę jego zdradę w ukryciu.

— Zgoda, chciał pan, ale nie powinien pan tego robić.

— Jestem innego zdania, panie sędzio śledczy. W chwili, kiedy żaden niewinny nie został oskarżony o tę zbrodnię, moim stanowczym prawem było nie oskarżać tego, który był zarazem winowajcą i ofiarą. On nie żyje. Sądzę, że śmierć jest wystarczającą karą.

— Ale teraz, panie hrabio, teraz, kiedy prawda jest jawna, może pan mówić.

— Tak. Oto dwa brudnopisy listów, napisanych przez niego do jego wspólników. Wyjąłem je z jego portfela na kilka minut przed jego śmiercią.

— A motyw kradzieży?

— Proszę udać się do Dieppe, pod numer osiemnasty przy rue de la Barre. Mieszka tam niejaka pani Verdier. To dla tej kobiety, którą poznał dwa lata temu, Daval kradł.

W ten sposób wyjaśniło się wszystko. Dramat wychodził z mroków i powoli, powoli ukazywał się w prawdziwym świetle.

— Idźmy dalej — odezwał się pan Filleul, kiedy hrabia wyszedł.

— Dalibóg — powiedział wesoło Beautrelet — ja już jestem prawie u końca swych wyników.

— Ależ zbieg, ranny?

— O tym, panie sędzio śledczy, wie pan tyle, co i ja... Szedł pan po jego śladach przez zarośla i trawy klasztorne... badał pan...

— Dobrze, dobrze, wiem... Ale przecież go zabrali i właśnie chciałbym się dowiedzieć czegoś o tej karczmie.

Izydor Beautrelet wybuchnął śmiechem.

— Karczma! Karczma wcale nie istnieje! To bajka, to sztuczka, żeby zmylić organa sprawiedliwości, sztuczka genialna, bo się udała.

— A przecież doktor Delattre twierdzi...

— Ach, właśnie! — zawołał Beautrelet głosem pełnym przekonania. — Właśnie dlatego, że doktor Delattre twierdzi, nie należy temu wierzyć. Jak to! Doktor Delattre podał o całej swej przygodzie tylko niejasne ogólniki! Nie chciał powiedzieć nic takiego, co mogłoby zagrozić bezpieczeństwu jego pacjenta... I oto nagle ściągałby uwagę na jakąś karczmę? Ależ niech pan będzie pewny, że jeśli wymienił wyraz „karczma”, to dlatego, że mu go narzucono. Niech pan będzie pewny, że cała ta historyjka, którą nas uraczył, została mu podyktowana pod groźbą strasznego odwetu. Doktor ma żonę. Doktor ma córkę. I zbyt je kocha, żeby nie słuchać ludzi, których potęgi doświadczył osobiście. Dlatego też dostarczył pańskim wysiłkom najdokładniejszej wskazówki.

— Tak dokładnej, że karczmy nie można wcale znaleźć.

— Tak dokładnej, że nie przestaje jej pan szukać wbrew wszelkiemu prawdopodobieństwu i że odwrócił pan wzrok od jedynego miejsca, w którym ten człowiek może się znajdować, od tego tajemniczego miejsca, którego nie opuścił, którego nie mógł opuścić od chwili, w której, zraniony przez pannę Saint-Véran, zdołał się tam wśliznąć jak zwierz do swej nory.

— Ale gdzież, do diabła?... W jakim zakamarku piekła?...

— W ruinach dawnego opactwa.

— Ale przecież już nie ma ruin! Kilka ścian muru!... Kilka zrębów kolumn!

— To tam właśnie się ukrył, panie sędzio śledczy! — zawołał głośno Beautrelet. — Do tego miejsca powinien pan ograniczyć swoje poszukiwania! To tam, nigdzie indziej, znajdzie pan Arsène’a Lupin.

— Arsène’a Lupin! — krzyknął pan Filleul i podskoczył.

Trwała chwila uroczystego prawie milczenia, w którym przedłużało się brzmienie zgłosek sławnego nazwiska. Arsène Lupin, wielki awanturnik, król włamywaczy! Czyżby to było możliwe, żeby to on był tym pokonanym, ale niewidzialnym przeciwnikiem, którego szukano energicznie od wielu dni i na próżno? Jednak Arsène Lupin schwytany, aresztowany przez sędziego śledczego, toż to natychmiastowy awans, szczęście, sława!

Ganimard ani mruknął. Izydor odezwał się do niego:

— Pan jest mojego zdania, nieprawdaż, panie inspektorze?

— Najzupełniej!

— Pan również nigdy nie wątpił, że to on był organizatorem tej sprawy?

— Ani przez chwilę! Jest na niej jego marka. Sprawka Lupina odróżnia się od każdej innej, jak twarz od twarzy. Trzeba tylko otworzyć oczy.

— Co pan mówi... Co pan mówi...— powtarzał pan Filleul.

— Co mówię! — zawołał młody człowiek. — Niech pan zauważy tylko ten mały fakt: pod jakimi inicjałami korespondują ci ludzie między sobą? A. L. N. to po prostu pierwsza litera imienia Arsène i pierwsza i ostatnia nazwiska: Lupin.

— Ach! — rzekł Ganimard. — Nic nie umknie pańskiej uwagi. Daję słowo, zuch z pana i stary Ganimard składa przed panem broń.

Beautrelet zarumienił się z radości i ścisnął dłoń, którą wyciągnął do niego naczelny inspektor.

Trzej mężczyźni zbliżyli się do balkonu i skupili wzrok na ruinach. Pan Filleul mruknął:

— Więc on byłby tam.

— On tam jest — rzekł Beautrelet głucho. — Jest tam od chwili, w której padł. Logicznie i praktycznie rzecz biorąc, nie mógł wymknąć się niedostrzeżony przez pannę de Saint-Véran i dwóch służących.

— Jaki pan ma na to dowód?

— Dowód... Dali go jego wspólnicy. Tego samego ranka jeden z nich przebrał się za woźnicę i przywiózł pana tutaj...

— Żeby zabrać czapkę, dowód jego tożsamości.

— Zgoda, lecz także i przede wszystkim, żeby zbadać miejsce, zdać sobie sprawę i zobaczyć samemu, co stało się z przywódcą.

— I zdał sobie sprawę?

— Przypuszczam, gdyż znał kryjówkę. I przypuszczam, że powiadomiono go o rozpaczliwym stanie jego przywódcy, gdyż wskutek zaniepokojenia zrobił głupstwo i napisał tę groźbę: „Biada panience, jeśli zabiła pryncypała”.

— Ale jego przyjaciele mogli go potem zabrać?

— Kiedy? Przecież pańscy ludzie nie opuszczali ruin. A następnie: dokąd by go zanieśli? Co najwyżej o kilkaset metrów, gdyż nie podróżuje się z umierającym... I wówczas pan by go znalazł. Nie, powiadam panu, on jest tu. Jego przyjaciele nigdy nie ruszyliby go z najbezpieczniejszej kryjówki. To tam zaprowadzili doktora, podczas gdy żandarmi pobiegli do ognia jak dzieci.

— Ale jakże on żyje? Jak się utrzyma przy życiu? Żeby żyć, trzeba żywności, wody!

— Nie potrafię powiedzieć... Nie wiem, lecz on jest tutaj, przysięgam panu. Jestem tego tak pewien, jak gdybym go widział, jak gdybym go dotykał. On jest tu.

Palcem wyciągniętym ku ruinom kreślił w powietrzu małe kółko, które zmniejszało się powoli, aż stało się punktem.