Wesele hrabiego Orgaza - Roman Jaworski (dostęp do książek online txt) 📖

wojny, wyryte na ziemi... Manitou wyruszył z swojej rezerwacji! Biada człowiekowi! Manitou brodę opuścił srebrzystą, niby tillandsia989, po same kolana, czyli się zamyślił, zanim cios śmiertelny w brzuch, czy pod łopatkę, człowiekowi wrzepi... Zmierzch na myślenie człowiecze opada od nadąsania Wielkiego Ducha i od Jego brody. Lecz nie wypada, by z wojowników walecznych, wsławionych, choć jeden się cofnął przed wyzwaniem Boga. Na bój ludzi zwołał Manitou wszechmocny, na krwawą przeprawę i beznadziejną, więc każdy wojownik dzielnie wystąpi i bronić się będzie do upadłego, choć rozumie każdy, że zginąć musi, że się nie wymknie, że Wszechmocnemu skalpów przysporzy i ścierwem będzie... Wojna Boga z ludźmi i człowieka z Bogiem...

Na Zocodover golasów czereda wdarła się czerwona. Pal w ziemię wbiła tuż przy kumoszkach, które po raz pierwszy w życiu oniemiały i głowy ze strachu do koszów wtuliły ze szparagami czy karczochami. Zziajana wataha ognisko wznieciła i starym, końskim podsyca je łajnem. „Cuchnąca Padlina”, wódz Siuksów naczelny, wnuk Sitting Bulla („Siedzącego Byka”) czerwonoskórym wręcz zapowiedział:

— Myśmy nie chcieli zbrojnej wyprawy, bo my Ducha czcimy, ale Duch gada i wymachuje strzelającym kijem, więc my nie tchórze i przeciw Manitou z miejsca wyruszymy, by nas zabijał jednego po drugim. Najprawdopodobniej On nas potrzebuje na innej dolinie, nie na tej ziemi...

I wkoło pala, niemal przylepieni do krzaków płomieni, swój opętańczy, czy bohaterski, ghost dance990 rozpoczęli.

A pośród widzów, wciskających obręcz rdzewiejących spojrzeń na natłuszczone, fikające ciała, natchnionych nabi991 mnóstwo się wałęsa, którzy niewiernych na eschatologię Ezechielowską992 szeptem nawracają. Jest soferim993 kilku, którzy objaśnienia do ciemnych wywodów Starego Zakonu994 na kartkach rozdają, zaś w ślad za nimi ekstatycy perscy, prawowierni i sufi995, dziwy rozgłaszają i muezinów996, sury997 Koranu natrętnie skrzeczących, na bok spychają. Pokątna, dorywcza ta agitacja, czysto wyznaniowa, jest zabroniona, i dancingowej nie ma aprobaty. Sprytni sorbeteros998 zwąchali nastrój przeciwny prawu i mimo postu dulces999 roznoszą i potrząsają pstrymi dzbanami, w których sprzedają refresco de fresa, czyli mrożony napój z truskawkami.

Tymczasem ulewa, z krupami-jagłami i z przekornym gradem, spiskującą gawiedź spłukała z rynku, na kongres przegnała.

Kongres religijny

W dancingowym patio już wszczęto obrady.

Cześć, cześć i sława!

Czoła i kolana pokornie schylone i zamodlone. Milczenia tyrada. Nikt nawet nie chrząka.

Lekkie wzniesienie dla przewodniczących, dla sekretarzy i komisarza. Mównica jest w kącie. Dla dyplomacji i dla dziennikarzy dwie boczne loże. Krzesełek ma sali, dopożyczonych i napchanych szczelnie, gąstew nieprzebrana.

Prezesem honoru kongresowego obrany został, większością głosów i bez protestu, wielce zasłużony profesor wiedzy teozoficznej1000 z plemienia Huhu pan Baj-ojjej-baj, zaś generalnym jego sekretarzem przezacny Mac Absurde. Prowadzą obrady i przewodniczą pobożnej zgrai A-to-tso papież z Onczidaradhe, z fakirem, na przemian. Przy zielonym stole, na dziś przeznaczonym do gry hazardowej w kosmiczne miłostki, komisarz rządu zasiadł skwaszony, jak korniszonek wyjęty z octu, Paolo Cymbalez.

Wszedł na trybunę Dawid Yetmeyer.

Zagaił zebranie. Jest niby pomidor nieco przejrzały, gdy pęka na słońcu i cynobrową cieczą ocieka. Asfaltuje drogę do wszechzrozumienia tematu wieczności. Zapulchnioną piąstką ugniata pulpit, jak gdyby ciasto strudlowe miesił.

— Wy! Moje małpie degeneraty, denaturaty i deformaty!

Zwięźle i oschle sprawię się z wami, bo nie na gadanie zeszliśmy się tutaj, lecz na rozparpanie bytu istotności.

Powiedzcie śmiało, czego pragniecie?

Czy użyć sobie na całego chcecie, raz się nabęckać1001 poczuciem wszechświata, do syta, na zawsze, by nie pożądać pospolitości już nigdy, żadnej?

Co wam się uśmiecha dziwolągi drogie, duszyczki przeczułe i bestie drapieżne?

Czy życie mastne w śmierci powijakach, czy laba1002 w kosmosie?

Możecie wybierać, nie trzeba się wstydzić!

Czy nędzić1003 wolicie i lechmankować1004 na myśli ugorach, każdą maliznę1005, niby łachmandy1006, wykradać, rabować, o byle co zawsze z jakimś osrajmurkiem1007 cackać się, paktować, kalikantowi, pierwszemu-lepszemu, pozwolić się miałczyć1008 albo i opsiakać1009 wśród krużyn1010 żerować...

Czy dać sobie folgę i pomądrować1011, pluszową wieczystość pościelić, omiodnić1012, dołapić1013 wszelką fertyczną znikomość, wszerz-wzdłuż niebiosów nieco pobuszować, u Boskich podnóży habendę1014 założyć, raz przecie przystojne domactwo1015 zbudować na nieskończonej beznadziejności czy beznadziejnej nieskończoności, nowosiedliny1016 tak huczne sprawić, aby były gziny1017 z dziewuchą, każdą ostatecznością, by chałwą twórczą wykleić gęby i odtąd na stałe skompanić1018 się z sensem nieśmiertelności?...

Co wy myślicie teraz o tym wszystkim awanturnicy, zawalidrogi?

Coś mi się patrzy, że macie po temu przemożną ochotę, bo złagodniały nienajestne1019 ślepia waszych oczodołów...

Możecie nowalii zbawczych skosztować bez żandarmerii, bez ceł ochronnych, bez wiz paszportowych...

Możecie dziś począć cudactwo ogromne, zdziałać rzecz wielką... Taka was chmara... Możecie waszą kosmiczną ochotę wprost Bogu podać i kongresową walną uchwałą:

METAFIZYCZNYCH UCZUĆ RELIGIJNYCH MOCARSTWO

stworzyć.

Mocarstwo troski nieposkromionej o wszechmoc Stwórcy.

A bezwyznaniowe i niezaborcze.

Bez pustych kawałów neobaptystów czy imamistów,

bez nacjonalistów mierzwy cuchnącej,

bez wściekłych zachłyśnięć socjalnych indorów...

Bez morza, bez lądu, w samym sercu słońca...

Mocarstwo szczęsne i rozbujane w naobłocznych norach.

Mocarstwo dobre, wiecznie uśmiechnięte.

Mocarstwo prawdy jutrzniami kwitnącej, a rozwalonej lubieżnie, bezwstydnie w puszystych lazurach.

No, cóż wy na to? Idzie ślinka z gęby?

A co, nie mówiłem? Powoli, powoli! Nie można tak zaraz ciskać się głową, gdy właśnie głowy teraz są potrzebne.

Jesteście potwory. Rady na to nie ma. Brzucha potwory, o które zabiegam, by je przemienić w potwory mózgowe. Każdy z was bawił w „Dancingu Przedśmiertnym”. Przeszliście gremialnie przez czyściec komnat wtajemniczających, oczyszczających mózgowe zwoje. Znacie prawa myśli, jej stacje krzyżowe, pomosty ruchome do wzlotów niechybnych, kaptury nurkowe, baterie, pęsety, filtry, peryskopy... Znacie abecadło wielkiej naszej mowy i rany umiecie zadawać bliźnim wyłącznie w tym celu, by ich okazale i wśród łez pochować lub wspaniałomyślnie miłosierdzie zgrywać, o ile ofiary są tak nieszczęśliwe, że żyją jeszcze. Wiem również o tym, że w moich łaźniach mniej więcej dokładnie wypocił z was każdy karierowiczostwa febryczną głupotę.

Jesteście gotowi do twórczych przeznaczeń i dlatego dzisiaj na wskroś was prześwietlam:

TAJEMNICY BYTU PROMIENISTYM SNOPEM.

Wszak nie potrzebuję powtarzać wam tego, żem nie kręcijan1020 ani chwalidupa1021. Tak samo wiecie, że Dancing z Toledo ma być przeniesiony na wyspę odludną, Wyspę Zapomnienia, gdzie go przygarnie sam Pałac Lodowy. Tam kosmicznego mocarstwa początek, o które wam chodzi, bez konstytucji, bez partyjnictwa, bez pomp, splendorów i... bez sanacji. Tam sami idioci, czyli rasa twórcza, mnie... wam podobni, genialni, szanowni, świadomym poczuciem nieskończonego istnienia swego... będą się rządzić.

Ale cóż z tego? Jest sęk maleńki i ogromna dziura. Przenosin niezbędnych, do których się palę, nie mogę zaczynać. Nie lada przeszkoda. Słuchajcie dzikusy! Z ust miarodajnych, z moich ust zbawczych dowiedzcie się ludy, że macierzysty i łebski1022

Kosmos obecnie stoi...

Wiceminister komunikacji królestwa Syjamu, który jest nagi, albowiem majtasy jedne jedyne, jakie przywiózł z sobą, wciąż jeszcze suszy na zmoczonej pale, po znanej wyprawie pływackiej przez Tajo, na krześle staje i megafonem improwizowanym z obojga dłoni beki baranie śle ku mównicy:

— Jak to? Proszę bardzo! To są alarmy, paniczne pogłoski! W żadnym rozkładzie do jazdy przyziemnej czy napowietrznej, ja przerwy ruchu tego rodzaju nie wyczytałem. A konduktory międzynarodowe znam wszystkie na pamięć. Żądam sprostowania!

Pana Dawida duże okulary, które zapotniały, na czoło wjeżdżają. Miliarder się chwieje, szuka równowagi. Głosem żałosnym, szeptem spieczonym oznajmia bractwu:

— Bardzo mi przykro, lecz faktu nie zmienię i cofnąć nie mogę. Można zawsze stwierdzić. Jak rzekłem, tak będzie: świat stanął i stoi. Od lat szeregu zaciął się w biegu i z miejsca nie rusza...

Powierzchnia kongresu zaczyna się marszczyć. Wirują listki pokrzyków i przekleństw.

— Psia kręć słoniowa! Cóż więc z nami będzie?

Mównica sapie i złowrogo trzeszczy. Chlapnęło wyznanie pana referenta kosmicznych budżetów:

— Grozi katastrofa...

Jak zagwożdżona zakalcem baba osowiała sala w swym wnętrzu osiada.

Zielonożółty Koreańczyk pierwszy, niby tarantula, z ciszy się wymyka, salto mortale przez ławy wykonał, buczy i bzyka:

— Ja tak się nie bawię!

Europejczyków dystyngowanych kadry żakietowe pykają cygara, puszczają z dymem kółka hebesowe i dla dodania otuchy drugim fałszują Titinę1023.

Tatuowany delegat z Tahiti w miarowych odstępach, z wdziękiem tremoluje:

— Kosmos jest szelma, kosmos paskudnik!

Za każdym razem przez zęby spluwa w kalafiorową, poczytną fryzurę brazylijskiej cnoty, szpetnej Kafuzanki1024, która przed nim siedzi i czarnym pazurem swędzące zmartwienie wydłubuje z ucha.

Albańczyk z Valony1025, z fezem1026 ustawionym na oślich uszach wedle brawury architektonicznej wieżycy w Pizie, kanałem nosowym spławia sentencję.

— Nie wątpię i twierdzę, że jest morowy ustrój planetarny. Miarkuję jednak, że tam w izbie niższej, która jest najwyższa, wszczęły opozycję jakieś wartogłowy. A parlamentarnej obstrukcji nie wolno prowadzić w kosmosie. Taka jest przyczyna jedna jedyna. Proszę mi wierzyć. Ot, co i tyle i że tak powiem.

— Musimy argument najsilniejszej pięści wobec wszechświata wnet zastosować, jeżeli chcemy mieć jakiś pożytek z bezwymiarowej, absolutystycznej i bałaganowej tajemnicy bytu! — wolny senator, a raczej zwolniony z „Wolnego Gdańska”, natrętnie marudzi.

A-to-tso papież, który przewodniczy i dzięki temu drzemie za przyłbicą z białego muślinu, co przed natręctwem owadów chroni, ocknął się na chwilę, skórzaną packą, staroświeckim sprzętem przeciwko muchom, trzykrotnie wywinął i gardłem zanucił:

— Otwieram dyskusję nad deklaracją naszego Dawida, że gdzieś tam w obłokach wszystko się psuje. Na sali duszno nie do wytrzymania i wobec tego zakazuję bredzić czcigodnym mówcom ponad dwie minuty. Każdemu gadule sekretarz Absurde czas jego odmierzy.

Właśnie w tej chwili zostały porwane wielmożne portasy kolejowego sekretarza stanu. Golas Syjamczyk pełza na brzuchu w poszukiwaniach po całej sali. Nikt nie przypuszczał, że majtałasami łzy ciche wyciera ostatnia Tasmanka, podeszła panienka, Lalla Rookh1027 zwana. Dostała spazmów, słysząc wymyślanie przeciw wszechświatu, w którym się kocha. Zasiadła w kuczki tuż pod mównicą, błagalnie zerka ku Yetmeyerowi i kurczy się z strachu, że bez rezolucji i bez zbawienia ktoś nieokrzesany zechce kongres zerwać. Zapłakany nosek wtuliła w rozporek dygnitarskich gaci, więc trudno damie, tak bardzo zbolałej, tę czynność przerywać.

— Udzielam głosu kolekcjonerowi z Nowego Yorku, Havemeyerowi!

— To mój przyjaciel istotny, największy, mój wspólnik jedyny i hrabia Orgaz, wtajemniczony, pantomimowy! — zrzędzi Yetmeyer.

Kolekcjoner siedzi, spojrzenie umocnił na nosach kamaszków o cal wydłużonych i spowiedź czyni niedosłyszalną:

— Złe bardzo się czuję na tym padole potwornych zysków i parszywych zbrodni. Nie cierpię wymyślać pierwszemu lepszemu, który się nawinie, lub szukać przyczyny w niewidomej próżni, lecz muszę przypuszczać, że w metafizycznym świata ustroju zapanował zastój i że wybuchło tam przesilenie. Może się mylę, ale powody kosmicznej stagnacji tkwią na naszej ziemi, pośród nas samych. Ktoś najwidoczniej nie spełnia tutaj przyrodzonej roli, swej powinności ludzkiej, narodowej. Wszystko się skończyło, stęchło, zjełczało. Nie jestem zdania, by przez spekulację ktoś dotarł na równik bytu tajemnicy, by przeprowadził stałą regulację osi skrzywionej nadprzyrodzonych, człowieczych przeznaczeń. Pozostało jeszcze wyjście jedyne: świat cały pokochać, jak krnąbrną dziewczynę. Zakochać się we własnym swym osamotnieniu. Na powodzenie i zaspokojenie w miłości nie liczyć. Bez potwierdzenia i bez przytulenia, w perwersji uczuć wędrować, zmierzać do nieśmiertelności, do zagadki Bóstwa. Rezolucję zgłaszam:

PRZEZ MIŁOŚĆ WŁASNĄ KOSMOS UMIŁOWAĆ!

Havemeyer powstał, a zgromadzenie kwiecie zachwytu na niego sypie. Pan Dawid skuczy z astmatycznego, sinego zachwytu.

Onczidaradhe, fakir i detektyw, formalny wniosek czyta ex praesidio1028:

— Onego czasu zamierzał Yetmeyer konkurenta swego, Havemeyera, za myśli przekorne utorturować, a nawet zgładzić. Dzisiaj jest zgoda i poważna spółka. Sytuacja nowa, która przerwała poprzednie zapędy. Nie należy jednak naszemu zbawcy niesmaku zostawiać w dużej jamie ustnej, że mimo apetyt odruchowo szczery, on postanowienia swego pierwotnego nie mógł wykonać. Trzeba zapobiec, zawsze możliwemu, odrodzeniu złości. Wobec powyższego otwarcie wnoszę: by pozorną zbrodnię według liturgii taoistycznej publicznie wykonać.

Ryk ogłuszający, pijacki, głodny. Przez aklamację żądają wszyscy:

— Dokonać zbrodni, połamać kości, wypruć bebechy!

Spod stołu Mac Absurde wyciąga kobiałkę, z której karzełka na pokaz wyjmuje. Szmaciany konterfekt hrabiego Orgaza w etaminowym1029 kostiumie granda. Na zielonym stole dostojne prezydium rozkłada ofiarę.

Atentso krótkie wymamrotał modły.

— Ja, taoistów wygnany papież, ja, wielki czarodziej, z głębi miłości do ludzkiej natury, rytualnego mordu ceremoniał wam nakazuję. Licha figurka zawiera w swym wnętrzu Havemeyera trzy włosy prawdziwe, starą sztuczną szczękę i dwa nagniotki zoperowane specjalnie na dzisiaj. Niechaj więc teraz zostanie spełnione, co raz postanowił nasz możny zbawca. I niech nam on święty spokój da potem.

Dawid się zbliża, kirgiski kindżał1030 połyskujący w drobnej garstce dzierży. Składa deklarację:

— Envoutements zwie się szlachetne misterium. Niech irracjonalna, jaśnie oświecona, Europa się dowie i niech zapamięta, jak idealistycznych dokonywać mordów na swoich bliźnich, na nieustępliwych swych przeciwnikach. Co teraz nastąpi, z miłości czynię i z przekonania, a nie mniej również z czystego uporu.

Ostrze sztyletu wbił w podbrzusze kukły. Mss. Piperments spieszy i szpilkę od włosów w Orgaza mózg wpycha. Baj-baj wyrywa mu obie nogi. Strzępy szmat lecą na wyjącą ciżbę. Koło estrady zator się piętrzy z najdzikszych plemion. Karaib łakomy porwał kłak z włosieni i stara się połknąć. Smakosz się krztusi, bo kąsek w przełyku na