Porwany za młodu - Robert Louis Stevenson (zdalna biblioteka .TXT) 📖

jak się zbliżaliśmy. [przypis edytorski]

71. czegom się domyślał — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: czego się domyślałem. [przypis edytorski]

72. iżeśmy przejeżdżali — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: iż przejeżdżaliśmy. [przypis edytorski]

73. asan (daw.) — skrót od: wasza miłość pan, waszmość pan; starop. potoczny zwrot grzecznościowy. [przypis edytorski]

74. mosanie — skrót od: mości panie (miłościwy panie); starop. zwrot grzecznościowy. [przypis edytorski]

75. forkasztel — także: kasztel a. grodziec przedni: podwyższenie pokładu na przodzie okrętu, gdzie mieszczą się kwatery prostych okrętników [tj. członków załogi; red. WL]. [przypis redakcyjny]

76. wraz —tu: zaraz, od razu, natychmiast. [przypis edytorski]

77. leżałem był (daw.) — forma czasu zaprzeszłego; znaczenie: leżałem wcześniej, uprzednio (przed wydarzeniami a. czynnościami wyrażonymi formą zwykłego czasu przeszłego). [przypis edytorski]

78. sztorman — oficer wachtowy stojący na czele jednej zmiany załogi jachtu morskiego. [przypis edytorski]

79. pono (daw.) — ponoć, podobno, prawdopodobnie. [przypis edytorski]

80. wachta — służba nocna, dyżur, zwana też dawniej nocną strażą. [przypis redakcyjny]

81. nieochajny (gw. z ukr.) — niechlujny, niedbały; tu: nieokrzesany. [przypis edytorski]

82. niewdzięczneć — konstrukcja z partykułą „ci”, skróconą do -ć, pełniącą funkcję wzmacniającą. [przypis edytorski]

83. czatownia — także: starszyźniak: kwatera oficerska, znajdująca się na pokładzie w tyle okrętu. [przypis tłumacza]

84. sosrąb — w budownictwie drewnianym: gruba belka stropowa biegnąca wzdłuż całego pułapu (w kierunku poprzecznym do pozostałych belek), podtrzymująca strop; tradycyjnie bywała zdobiona, sygnowana przez cieślę itp. [przypis edytorski]

85. wżdy (daw.) — jednak, przecież. [przypis edytorski]

86. kołbań — spiętrzone, nawalne bałwany. [przypis redakcyjny]

87. sztymbort — prawa strona okrętu; [także: sztybor, sztymbor, sztymborg a. sztumbork; red. WL]. [przypis redakcyjny]

88. fok — żagiel przedni. [przypis redakcyjny]

89. kobylica — przyrząd stanowiący rodzaj drewnianego, prostego imadła umieszczonego na ławce a. desce przymocowanej do burty statku. [przypis edytorski]

90. byli się obchodzili (daw.) — forma czasu zaprzeszłego; znaczenie: obchodzili się wcześniej, uprzednio (przed wydarzeniami a. czynnościami wyrażonymi formą zwykłego czasu przeszłego). [przypis edytorski]

91. dunuga (po kaszubsku: denega) — wielkie fale bijące o brzeg. [przypis tłumacza]

92. bukszpryt — maszt pochyły nad samym dziobem okrętu. [przypis redakcyjny]

93. snadź (daw.) — widocznie, najwyraźniej. [przypis edytorski]

94. pluderki — zdrobn. od pludry; spodnie. [przypis edytorski]

95. wolałbym ci — konstrukcja z partykułą „ci”, pełniącą funkcję wzmacniającą. [przypis edytorski]

96. asan (daw.) — skrót od: wasza miłość pan, waszmość pan; starop. potoczny zwrot grzecznościowy. [przypis edytorski]

97. więcej ci (...) jest — konstrukcja z partykułą „ci”, pełniącą funkcję wzmacniającą. [przypis edytorski]

98. wraz — tu: zaraz, od razu. [przypis edytorski]

99. aść (daw.) — skrót od: wasza miłość pan, waszmość pan, waść; starop. potoczny zwrot grzecznościowy. [przypis edytorski]

100. jakobita — tak nazywano zwolenników pozbawionego korony Jakuba II oraz jego syna. [przypis tłumacza]

101. aść (daw.) — skrót od: wasza miłość pan, waszmość pan, waść; starop. potoczny zwrot grzecznościowy. [przypis edytorski]

102. wraz — tu: od razu, zaraz. [przypis edytorski]

103. Whig a. Whigamore — w żargonie spiskowców oznaczało tych, którzy byli ulegli rządom króla Jerzego. [przypis autorski]

104. prawdać — konstrukcja z partykułą „ci”, skróconą do -ć, pełniącą funkcję wzmacniającą. [przypis edytorski]

105. dźwierze (daw.) — drzwi, wrota. [przypis edytorski]

106. imać się (daw.) — łapać się, chwytać się czego; zabierać się za co; zajmować się czym. [przypis edytorski]

107. aść (daw.) — skrót od: wasza miłość pan, waszmość pan, waść; starop. potoczny zwrot grzecznościowy. [przypis edytorski]

108. Stewart — inna pisownia nazwiska: Stuart [„nazwisko królewskie; red. WL]. [przypis tłumacza]

109. wżdyć (daw.) — konstrukcja z partykułą „ci”, skróconą do -ć, pełniącą funkcję wzmacniającą; znaczenie: jednakże, przecież jednak. [przypis edytorski]

110. władła (daw.) — forma 3 os. cz. teraźniejszego r.ż. czasownika niedokonanego władać; dziś niestosowana (zastępczo używa się raczej czasowników dokonanych lub form cz. przeszłego np. zawładnęła, władała). [przypis edytorski]

111. podobien — daw. forma imiesłowu przym. r.m.; dziś: podobny. [przypis edytorski]

112. reja — poprzeczny drąg masztowy utrzymujący żagle. [przypis redakcyjny]

113. otrzymał ci on — konstrukcja z partykułą „ci”, pełniącą funkcję wzmacniającą. [przypis edytorski]

114. luka właśc. luk — otwór, którędy się wchodzi pod pokład. [przypis redakcyjny]

115. leżało trzech trupa (daw.) — dziś popr.: leżały trzy trupy. [przypis edytorski]

116. zali (daw.) — czy. [przypis edytorski]

117. gallicki a. gaelicki — tyle co celtycki: szkocki, irlandzki a. bretoński. [przypis tłumacza]

118. głaźny — skalisty, pokryty głazami. [przypis edytorski]

119. zasuty — zasłany, usłany czymś; pokryty. [przypis edytorski]

120. przodek — [tu:] przednia część statku, zw. też przodem; drugi koniec okrętu nazywa się wśladkiem, tyłem a. rufą. [przypis redakcyjny]

121. zali (daw.) — czy. [przypis edytorski]

122. knować — knuć. [przypis edytorski]

123. aści (daw.) — skrót od: waszmości (waszej miłości panu, waszmości panu); starop. potoczny zwrot grzecznościowy. [przypis edytorski]

124. kwaterka — ćwierć (litra). [przypis edytorski]

125. gorzałka (daw., gw.) — wódka. [przypis edytorski]

126. kędyś (daw., gw.) — gdzieś. [przypis edytorski]

127. aspan (daw.) — skrót od: wasza miłość pan, waszmość pan; starop. potoczny zwrot grzecznościowy. [przypis edytorski]

128. aść (daw.) — skrót od: wasza miłość pan, waszmość pan, waść; starop. potoczny zwrot grzecznościowy. [przypis edytorski]

129. jakeśmy się ugodzili — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: jak się ugodziliśmy. [przypis edytorski]

130. mamże — konstrukcja z partykułą -że, pełniącą funkcję wzmacniającą i pytajną; inaczej: czy mam. [przypis edytorski]

131. czerwone kaftany — przezwisko żołnierzy angielskich. [przypis redakcyjny]

132. aść (daw.) — skrót od: wasza miłość pan, waszmość pan, waść; starop. potoczny zwrot grzecznościowy. [przypis edytorski]

133. bryza — lekki wiatr morski. [przypis redakcyjny]

134. sund — kręte i rozgałęzione przelewisko między dwoma morzami. [przypis redakcyjny]

135. wełny (daw.) — tu: fale. [przypis edytorski]

136. mało ci (...) zostawił — konstrukcja z partykułą „ci”, pełniącą funkcję wzmacniającą. [przypis edytorski]

137. pluderki — zdrobn. od pludry; spodnie. [przypis edytorski]

138. atoli (daw.) — jednakże. [przypis edytorski]

139. wieleśmy się nacierpieli — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: wiele się nacierpieliśmy. [przypis edytorski]

140. sierdziście (daw.) — gniewnie; por. sierdzić się (na kogoś), rozsierdzony. [przypis edytorski]

141. jakeś to nazwał — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: jak to nazwałeś. [przypis edytorski]

142. wskipieć — wezbrać aż do wrzenia. [przypis edytorski]

143. małoż — konstrukcja z partykułą -że, skróconą do -ż, pełniącą funkcję wzmacniającą. [przypis edytorski]

144. złościwy — pełen złości; gniewny. [przypis edytorski]

145. przyniosąć — konstrukcja z partykułą „ci”, skróconą do -ć, pełniącą funkcję wzmacniającą. [przypis edytorski]

146. juści (gw.) — tak, pewnie (potwierdzenie). [przypis edytorski]

147. od razu poznać — tu: od razu widać; od razu można poznać. [przypis edytorski]

148. przejdźmyż — konstrukcja z partykułą -że, skróconą do -ż, pełniącą funkcję wzmacniającą. [przypis edytorski]

149. zdolen — daw. forma imiesłowu przym.; dziś: zdolny. [przypis edytorski]

150. mosanie — skrót od: mości panie (miłościwy panie); starop. zwrot grzecznościowy. [przypis edytorski]

151. aściny (daw.) — skrót od: waszmościny (waszej miłości pana, waszmości pana); przymiotnik od starop. potocznego zwrotu grzecznościowego. [przypis edytorski]

152. imać się (daw.) — łapać się, chwytać się czego; zabierać się za co; zajmować się czym. [przypis edytorski]

153. nie rzeknieszże — konstrukcja z partykułą -że, pełniącą funkcję wzmacniającą i pytajną; inaczej: czy nie rzekniesz. [przypis edytorski]

154. nie jestem ci wcale — konstrukcja z partykułą „ci”, pełniącą funkcję wzmacniającą. [przypis edytorski]

155. dziwna — daw. forma; dziś znaczenie: dziwne. [przypis edytorski]

156. rumpel — rękojeść steru. [przypis redakcyjny]

157. o którąśmy uderzyli — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: o którą uderzyliśmy. [przypis edytorski]

158. bakort — lewy bok łodzi; bakburta. [przypis edytorski]

159. luka właśc. luk — otwór, którędy się wchodzi pod pokład. [przypis edytorski]

160. karnat — lina podtrzymująca maszt, przytwierdzona do burty. [przypis redakcyjny]

161. mógł ci (...) patrzeć — konstrukcja z partykułą „ci”, pełniącą funkcję wzmacniającą. [przypis edytorski]

162. stępa a. kil — belka spodnia okrętu. [przypis redakcyjny]

163. magać — szybko przewracać, fikać (koziołki itp.). [przypis edytorski]

164. snadzizna (daw.) — mielizna. [przypis edytorski]

165. kędyś (daw., gw.) — gdzieś. [przypis edytorski]

166. jeno (daw., gw.) — tylko. [przypis edytorski]

167. wrzesina — zarośla wrzosowe; wrzosy. [przypis edytorski]

168. sążeń a. siąg — antropometryczna jednostka długości, definiowana jako zasięg rozpostartych ramion dorosłego mężczyzny i równa ok. 2 m. [przypis edytorski]

169. stopa — daw. miara długości, równa ok. 30,5 cm. [przypis edytorski]

170. jakem je znajdował — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: jak je znajdowałem. [przypis edytorski]

171. dopókim był — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: dopóki byłem. [przypis edytorski]

172. sund — cieśnina. [przypis edytorski]

173. ptastwo (daw.) — ptactwo. [przypis edytorski]

174. obaczyć (daw.) — zobaczyć, spostrzec. [przypis edytorski]

175. omża — mżawka; drobny deszcz. [przypis edytorski]

176. atoli (daw.) — jednakże. [przypis edytorski]

177. zoczyć (daw.) — zobaczyć. [przypis edytorski]

178. płaśnia — płaszczyzna. [przypis edytorski]

179. snadnie (daw.) — łatwo. [przypis edytorski]

180. ażem doliczył — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: aż doliczyłem. [przypis edytorski]

181. whateffer — przekręcone z ang. what ever: cokolwiek. [przypis redakcyjny]

182. tide (ang.) — przypływ a. odpływ morza. [przypis redakcyjny]

183. rzekę — daw. forma; inaczej: mówię, powiem. [przypis edytorski]

184. miał ci on — konstrukcja z partykułą „ci”, pełniącą funkcję wzmacniającą. [przypis edytorski]

185. jakem tu przywędrował — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: jak tu przywędrowałem. [przypis edytorski]

186. tameczny (daw.) — tamtejszy. [przypis edytorski]

187. gdym jadł — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: gdy jadłem. [przypis edytorski]

188. pozierać (gw.) — spoglądać. [przypis edytorski]

189. philabeg — spódniczka, jaką noszą górale szkoccy. [przypis redakcyjny]

190. ścieża — zgrubienie od: ścieżka. [przypis edytorski]

191. dólski — pochodzący z dolin. [przypis edytorski]

192. co ważniejsza — daw. forma; znaczenie: co jest ważniejsze, że. [przypis edytorski]

193. atoli (daw.) — jednakże. [przypis edytorski]

194. dźwierze (daw.) — drzwi, wrota. [przypis edytorski]

195. kmiotaszek — zdrobn. od: kmiot, kmiotek; chłop, przedstawiciel ludu. [przypis edytorski]

196. nadwyżka jednego szylinga — gwinea od r. 1717 miała wartość 21 szylingów. [przypis redakcyjny]

197. beskurcyja (gw.) — nicpoń, łobuz. [przypis edytorski]

198. puginał (z łac. pugio) — także starop.: tylec; daw. broń sieczna, miniaturowy miecz; sztylet. [przypis edytorski]