Profesor Butrym - Jerzy Żuławski (czytanie książek TXT) 📖
Tytułowy profesor Butrym oraz jego żona Zośka to postaci z kręgu znajomych Romana Turskiego i księżnej Heleny, głównych bohaterów I części dylogii, Powrotu. Butrymowie są małżeństwem od kilku lat i uchodzą za jedną z najczęśliwszych par wśród towarzyskiej śmietanki Krakowa I połowy XX wieku. W domowym zaciszu jednak do głosu dochodzą wzajemne żale, niespełnione oczekiwania i głębokie niezrozumienie. Czy kryzys w małżeństwie Butrymów zostanie zażegnany? Jaki udział w ich historii będzie mieć podniesiona niemal do rangi legendy historia miłosna Turskiego i księżnej?
Żuławski, kreśląc swoje postaci, dopuszcza do głosu różne poglądy przedstawione w zmyślnie karykaturalny sposób: Weinigerowską mizoginię, zatwardziały tradycjonalizm, a także feminizm i postępowość. Powieść współczesna, druga część niedokończonego cyklu Laus feminae nie odniosła takiego sukcesu jak Trylogia księżycowa autora. Jest jednak ciekawym obrazem stosunków towarzyskich mijającej epoki.
- Autor: Jerzy Żuławski
- Epoka: Modernizm
- Rodzaj: Epika
Czytasz książkę online - «Profesor Butrym - Jerzy Żuławski (czytanie książek TXT) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Jerzy Żuławski
33. Dębniki — dzielnica Krakowa. [przypis edytorski]
34. Bylem ja sobie dowierzała — dziś raczej: bylebym ja sobie dowierzała. [przypis edytorski]
35. skomasowana — całościowa. [przypis edytorski]
36. dramatis personae (łac.) — osoby dramatu. [przypis edytorski]
37. augur — w starożytnym Rzymie kapłan, który odczytywał wolę bogów na podstawie lotu ptaków oraz zjawisk atmosferycznych. [przypis edytorski]
38. kolonia św. Salwatora — Salwator, obecnie dzielnica Krakowa. [przypis edytorski]
39. Palatyn — jedno z siedmiu wzgórz w Rzymie. [przypis edytorski]
40. burnus — arabskie okrycie wierzchnie przypominające płaszcz bez rękawów, ale z kapturem. [przypis edytorski]
41. wmawiając w nią — dziś raczej: wmawiając jej. [przypis edytorski]
42. Ach! C’est vous, monsieur! (fr.) — Ach! To pan, proszę pana! [przypis edytorski]
43. Madame (fr.) — Pani. [przypis edytorski]
44. Que vous etes beau, mon ami, ce matin! (fr.) — Przyjacielu, jak pięknie dziś wyglądasz! [przypis edytorski]
45. Mais vous etes toujours la plus belle au monde, senora (fr.) — Pani jest dziś najpiękniejsza na świecie. [przypis edytorski]
46. I like you (ang.) — Lubię pana. [przypis edytorski]
47. Seulement? Comme un petit chien? (fr.) — Tylko? Tak jak pieska? [przypis edytorski]
48. Cocher! Arretez! (fr.) — Woźnica! Zatrzymaj powóz! [przypis edytorski]
49. Siądę na pociąg — dziś popr.: wsiądę do pociągu, pojadę pociągiem. [przypis edytorski]
50. Szukam panią — dziś raczej: Szukam pani. [przypis edytorski]
51. a to najgorsza — dziś poprawnie: a to najgorsze. [przypis edytorski]
52. ozwał się (daw.) — odezwał się. [przypis edytorski]
53. jęła (daw.) — zaczęła. [przypis edytorski]
54. jeno — daw. tylko. [przypis edytorski]
55. jeno — tylko. [przypis edytorski]
56. lancet — niewielki nóż chirurgiczny. [przypis edytorski]
57. Liszt, Ferenc (1811–1886) — węgierski pianista i kompozytor epoki romantyzmu. [przypis edytorski]
58. Brahms, Johannes (1833–1897) — pianista, kompozytor i dyrygent niemiecki epoki romantyzmu. [przypis edytorski]
59. pipperminth a. peppermint — kawa z miętą pieprzową. [przypis edytorski]
60. frape — wł. frappe, kawa z lodem. [przypis edytorski]
61. refraktor — teleskop soczewkowy. [przypis edytorski]
62. sirocco — gorący, suchy wiatr pojawiający się w krajach basenu Morza Śródziemnego. [przypis edytorski]
63. tum — katedra. [przypis edytorski]
64. E bella (wł.) — Jest piękna. [przypis edytorski]
65. Bionda e bella (wł.) — Piękna blondynka. [przypis edytorski]
66. Caro mio (wł.) — Moja droga. [przypis edytorski]
67. kwieciarka — dziś raczej: kwiaciarka. [przypis edytorski]
68. Fa dieci lire, signore (wł.) — Po dziesięć lirów, proszę pana. [przypis edytorski]
69. Ja państwo przewiozę — dziś raczej: Ja państwa przewiozę. [przypis edytorski]
70. con sua signorina tanto amata (wł.) — ze swoją damą ukochaną. [przypis edytorski]
71. Lotta libera pel campionato del mondo (wł.) — walka o mistrzostwo świata, za darmo. [przypis edytorski]
72. Fuori! Da capo! Bis! (wł.) — Wychodź! Od początku, jeszcze raz! [przypis edytorski]
73. Che danzi ancora! che danzi! Fuori! (wł.) — Zatańcz jeszcze raz! Jeszcze raz! Wychodź! [przypis edytorski]
74. Che venga nuda! (wł.) — Niech tańczy nago! [przypis edytorski]
75. Nuda! Nuda! Nuda! Che danzi nuda! (wł.) — Naga! Naga! Naga! Niech tańczy naga! [przypis edytorski]
76. negr (z łac. niger: czarny) — człowiek czarnoskóry; obecnie określenie to ma wydźwięk pogardliwy. [przypis edytorski]
77. szampion — in. czempion. [przypis edytorski]
78. Forza, Caffe-latte, forza! Nonn avete paura! (wł.) — Naprzód, Caffe-latte, naprzód! Nie bój się! [przypis edytorski]
79. asumpt — powód do czegoś, tu: biorąc sobie za powód kolor skóry zapaśnika. [przypis edytorski]
80. Bravo campione! (wł.) — Brawa dla zwycięzcy! [przypis edytorski]
81. poverino Caffe latte (wł.) — biedny Caffe-latte. [przypis edytorski]
82. Goryczkowa — trasa narciarska dla zaawansowanych, znajdująca się pod wierzchołkiem Kasprowego Wierchu. [przypis edytorski]
83. Kondracka — Dolina Sucha Kondracka, odgałęzienie Doliny Kondratowej. [przypis edytorski]
84. Kalatówki — popularna wśród narciarzy polana w Tatrach Zachodnich. Istniał na niej pierwszy polski ośrodek narciarski. [przypis edytorski]
85. schronisko Towarzystwa — schronisko Polskiego Towarzystwa Narciarzy, które stało na Kalatówkach od 1911 do 1943 roku (w ostatnich latach funkcjonowało jako magazyn). [przypis edytorski]
86. przełęcz Na Patykach — in. Przełęcz Białego, przełęcz w polskich Tatrach Zachodnich. [przypis edytorski]
87. Suchy Żleb — jeden ze żlebów opadających do Doliny Kondratowej z Giewontu. [przypis edytorski]
88. Kuźnice — dzielnica Zakopanego. [przypis edytorski]
89. skije — narty. [przypis edytorski]
90. Dolina Cicha — dolina w Tatrach po stronie słowackiej, będąca granicą między Tatrami Wysokimi a Zachodnimi. [przypis edytorski]
91. Dolina Koprowa — dolina w słowackiej części Tatr Wysokich. [przypis edytorski]
92. Krywań (2494 m n.p.m.) — szczyt w słowackich Tatrach Wysokich. [przypis edytorski]
93. Hruby Wierch (2428 m n.p.m.) — szczyt po słowackiej stronie Tatr Wysokich, znajdującej się w bocznej Grani Hrubego. [przypis edytorski]
94. zoczywszy — dziś raczej: zobaczywszy. [przypis edytorski]
95. Rohityn — w oryginale: Rokityn. Postać pojawiła się w pierwszej części dylogii, Powrocie i występowała wówczas pod nazwiskiem Rohityn, stąd ujednolicenie do tej formy w drugiej części. [przypis edytorski]
96. tlejącej się — dziś raczej: tlącej się. [przypis edytorski]
97. Ad me non pertinet! (łac.) — Nie obchodzi mnie to! [przypis edytorski]
98. komplimenta — daw. komplementy. [przypis edytorski]
99. jeno — tylko. [przypis edytorski]
100. To jedno tylko nie pamiętał — dziś poprawnie: Tego jednego tylko nie pamiętał. [przypis edytorski]
101. C’est la vie! (fr.) — Takie życie! [przypis edytorski]
102. lux ex oriente (łac.) — światło ze Wschodu. [przypis edytorski]
103. sechs Bier — (z niem., bł.) sześć piw. Poprawnie w języku niemieckim: sechs Biere. [przypis edytorski]
104. Les fruits verts — (fr.) Zielone owoce. [przypis edytorski]
105. Pokazało się — tu w znaczeniu: Okazało się. [przypis edytorski]
106. pustynnej fata morgana — dziś poprawnie: pustynnej fatamorgany. [przypis edytorski]
107. To będzie trudno — dziś poprawnie: To będzie trudne. [przypis edytorski]
108. będę adoptował — dziś poprawnie: adoptuję. [przypis edytorski]
109. napotkał w tym na jakieś poważne przeszkody — dziś konstrukcja „napotkać na (coś)” uważana jest za błędną. Poprawnie: napotkać (coś) lub natrafić (na coś). [przypis edytorski]
110. grande chose (fr.) — wielka rzecz. [przypis edytorski]
111. Tatwami — popr. Tat twam asi (sanskr.): ty jesteś owym; jedna z najsławniejszych tzw. wielkich wypowiedzi (mahawakja) zawartych w Upaniszadach, wyrażająca jedną z podstawowych tez indyjskiej filozofii: jaźń jest identyczna z brahmanem, jedyną, niezmienną rzeczywistością, podstawą i źródłem wszystkich zjawisk. [przypis edytorski]
112. jak tę prostą rachubę — dziś poprawnie: jak tej prostej rachuby. [przypis edytorski]
113. ivoir (fr.) — kość słoniowa, tu: papier listowy o barwie kości słoniowej. [przypis edytorski]
114. maitre — (fr.) mistrz. [przypis edytorski]
115. sażfamka — od fr. sage-femme: położona. Krasołucki używa określenia przewrotnie, w stosunku do kobiety, która pomogła w doprowadzeniu do aborcji. [przypis edytorski]
116. Dumas fils — Dumas syn. [przypis edytorski]
117. pięście — dziś poprawnie: pięści. [przypis edytorski]
118. Laus tibi, femina... (łac.) — Chwała tobie, kobieto... [przypis edytorski]
Wolne Lektury to projekt fundacji Nowoczesna Polska – organizacji pożytku publicznego działającej na rzecz wolności korzystania z dóbr kultury.
Co roku do domeny publicznej przechodzi twórczość kolejnych autorów. Dzięki Twojemu wsparciu będziemy je mogli udostępnić wszystkim bezpłatnie.
Jak możesz pomóc?
Przekaż 1% podatku na rozwój Wolnych Lektur:
Fundacja Nowoczesna Polska
KRS 0000070056
Dołącz do Towarzystwa Przyjaciół Wolnych Lektur i pomóż nam rozwijać bibliotekę.
Przekaż darowiznę na konto: szczegóły na stronie Fundacji.
Ten utwór nie jest objęty majątkowym prawem autorskim i znajduje się w domenie publicznej, co oznacza że możesz go swobodnie wykorzystywać, publikować i rozpowszechniać. Jeśli utwór opatrzony jest dodatkowymi materiałami (przypisy, motywy literackie etc.), które podlegają prawu autorskiemu, to te dodatkowe materiały udostępnione są na licencji Creative Commons Uznanie Autorstwa – Na Tych Samych Warunkach 3.0 PL.
Źródło: http://wolnelektury.pl/katalog/lektura/zulawski-profesor-butrym/
Tekst opracowany na podstawie: Jerzy Żuławski, Profesor Butrym. Powieść współczesna, Instytut Wydawniczy "Bibljoteka polska", Warszawa 1922.
Wydawca: Fundacja Nowoczesna Polska
Uwagi (0)