Darmowe ebooki » Powieść » Inwazja jaszczurów - Karel Čapek (gdzie można przeczytać książkę za darmo .TXT) 📖

Czytasz książkę online - «Inwazja jaszczurów - Karel Čapek (gdzie można przeczytać książkę za darmo .TXT) 📖».   Wszystkie książki tego autora 👉 Karel Čapek



1 ... 25 26 27 28 29 30 31 32 33 ... 35
Idź do strony:
dziwne! Już to widzę. Wystarczy popatrzeć na mapę świata... Do diabła, gdzie jest jakaś mapa świata?!

— Mam ją przed oczami.

— To dobrze. Tutaj jest Ocean Atlantycki z Morzem Śródziemnym i Północnym. Tu jest Europa, a tu Ameryka... Więc tu jest kolebka kultury i nowożytnej cywilizacji. Gdzieś tutaj jest zatopiona stara Atlantyda...

— A teraz tam Płazy zatapiają nową Atlantydę.

— Właśnie. A tutaj masz Ocean Spokojny i Indyjski. Stary, tajemniczy Orient, bracie. Kolebka ludzkości, jak powiadają. Tu gdzieś, na wschód od Afryki jest zatopiona mityczna Lemuria. Tutaj jest Sumatra, a kawałek na zachód od niej...

— ...wysepka Tana Masa. Kolebka Płazów.

— Tak. I tam rządzi King Salamander, duchowy przywódca Jaszczurów. Tu jeszcze żyją tapa-boys kapitana van Tocha, pierwotne, pacyficzne, półdzikie Płazy. To po prostu ich Orient, rozumiesz. Ten cały obszar nazywa się teraz Lemuria, podczas gdy ten drugi region, cywilizowany, zeuropeizowany i zamerykanizowany, nowoczesny i rozwinięty pod względem technicznym, to Atlantyda. Tam dyktatorem jest Chief Salamander, wielki zdobywca, technik i żołnierz, Czyngis-chan Płazów i burzyciel lądów. Wielka osobowość, człowieku.

— (...posłuchaj, on naprawdę jest Płazem?)

— (...nie, Chief Salamander jest człowiekiem. Naprawdę nazywa się Andreas Schulze i podczas wojny światowej był gdzieś podoficerem).

— (Ach, to dlatego!)

— (No jasne. Teraz już wiesz). Zatem tu jest Atlantis, a tam Lemuria. Ten podział ma uzasadnienie geograficzne, administracyjne, kulturowe...

— ...i narodowe. Nie zapominaj o względach narodowych. Lemuryjskie Salamandry mówią Pidgin English, natomiast atlantyckie Basic English.

— No dobrze. W ciągu doby przedostają się Atlantydzi byłym Kanałem Sueskim do Oceanu Indyjskiego...

— Naturalnie. Klasyczna droga na wschód.

— Dokładnie. Natomiast lemuryjskie Płazy pchają się przez Przylądek Dobrej Nadziei na zachodnie wybrzeże byłej Afryki. Twierdzą bowiem, że do Lemurii należy cała Afryka.

— Oczywiście.

— Hasło: „Lemuria dla Lemurów. Precz z obcymi” i tym podobne. Między Atlantydami i Lemurianami pogłębia się przepaść nieufności i odwiecznej nieprzyjaźni. Nieprzyjaźni na śmierć i życie.

— Czyli stają się Narodami.

— Tak. Atlantydzi gardzą Lemurianami i nazywają ich brudnymi dzikusami. Lemurianie zaś fanatycznie nienawidzą atlantydzkich Płazów, widząc w nich imperialistów, zachodnie diabły i gwałcicieli starego, czystego, pierwotnego „jaszczurstwa”. Chief Salamander domaga się koncesji na wybrzeżach Lemurii, ponoć w interesie rozwoju eksportu i cywilizacji. Czcigodny starzec King Salamander, choć niechętnie, musi się zgodzić, jest bowiem gorzej uzbrojony. W zatoce rzeki Tygrys, niedaleko dawnego Bagdadu, pojawia się iskra zapalna: lemuryjscy tubylcy napadają na koncesję Atlantydów i zabijają dwóch oficerów, rzekomo z powodu jakiejś obrazy narodowej. W następstwie tego...

— ...dochodzi do wojny. No, oczywiście.

— Tak, dochodzi do wojny światowej Płazów z Płazami.

— W imię Kultury i Prawa.

— I w imię Istoty Bycia Płazem. W imię narodowej Sławy i Wielkości. Pod hasłem: „My albo oni!” Lemurianie, uzbrojeni w malajskie krisy i sztylety joginów, wyrżną bez litości antlantydzkich agresorów. Za to bardziej postępowi, europejsko wykształceni Atlantydzi wpuszczą do mórz Lemurii chemiczne trucizny i kultury zabójczych bakterii z takim powodzeniem, że zatrują w ten sposób wszystkie oceany świata. Morze zostanie skażone sztucznie wyhodowaną zarazą. I to będzie koniec, człowieku. Jaszczury wyginą.

— Wszystkie?

— Wszystkie, co do jednego. Będzie to wymarły gatunek. Zostanie po nich tylko ten stary odcisk z Öhningen Andriasa Scheuchzeri.

— A co z ludźmi?

— Ludzie? Ach, prawda, ludzie. No, zaczną powoli wracać z gór na wybrzeża tego, co pozostanie z lądów. Ale ocean jeszcze długo będzie śmierdzieć rozkładającymi się Płazami. Z materiału naniesionego przez rzeki znowu utworzą się lądy. Morze krok po kroku ustąpi i wszystko będzie prawie tak jak dawniej. Powstanie nowa legenda o potopie świata, który zesłał Bóg za grzechy ludzi, a także o zatopionych mitycznych krajach, które podobno były kolebką ludzkiej kultury. Będzie się na przykład opowiadać bajki o jakiejś Anglii czy Francji albo o Niemczech...

— A potem?

— ...dalej już nie wiem.

Przypisy:
1. kampung (indonez.-malaj.) — tradycyjna wioska rdzennej ludności w Brunei w Indonezji, Malezji i Singapurze. [przypis tłumacza]
2. tuan (malaj.) — pan. [przypis tłumacza]
3. sahib (arab.) — pan, władca; forma używana w językach indyjskich dla uhonorowania kogoś. [przypis tłumacza]
4. djins (ang.) — dżinny, dobre lub złe duchy w kulturze arabskiej. [przypis tłumacza]
5. toddy (ang.) — wino palmowe. [przypis tłumacza]
6. furlong — miara angielska równa 1/8 mili. [przypis tłumacza]
7. Golombek i (...) Valenta — Bedřich Golombek i Edvard Valenta to postaci autentyczne, popularni dziennikarze współpracujący z Čapkiem w redakcji dziennika „Lidové noviny”. [przypis tłumacza]
8. metrampaż (z fr. metteur en pages: składający w stronice) — łamacz, składacz; daw. pracownik drukarni zajmujący się składem tekstu i grafik w kolumny i strony. [przypis edytorski]
9. Welzl, Jan Eskymo (1868–1948) — czeski podróżnik, łowca przygód, poszukiwacz złota i gawędziarz; jego opowieści zainspirowały kilku czeskich pisarzy; Golombek i Valenta opracowali literacko i wydali opowieści Welzla z okolic polarnych. [przypis tłumacza]
10. damned Clipperton Island. A lot of damned islands (ang.) — przeklęte Wyspy Clippertona. Wiele przeklętych wysp. [przypis tłumacza]
11. Captain van Toch, he is as good as his word (ang.) — Na słowie kapitana van Tocha można polegać jak na nim samym. [przypis tłumacza]
12. my lad (ang.) — mój chłopcze. [przypis tłumacza]
13. Consulado de la Republica Ecuador (hiszp.) — prawdopodobnie chodzi o funkcję Konsula Honorowego Republiki Ekwadoru. [przypis tłumacza]
14. Very glad to meet you, Captain. Please, come in (ang.) — Bardzo mi miło pana spotkać, kapitanie. Proszę wejść. [przypis tłumacza]
15. Captain of Long Distances (ang.) — Kapitan Żeglugi Wielkiej. [przypis tłumacza]
16. A highseaer. East India and Pacific Lines, sir (ang.) — Kapitan wolnych mórz. Linie Indie Wschodnie i Pacyfik, panie. [przypis tłumacza]
17. equator (ang.) — równik. [przypis tłumacza]
18. mollusk (ang.) — mięczak. [przypis tłumacza]
19. jelly-fish (ang.) — meduza. [przypis tłumacza]
20. YMCA (z ang. Young Men’s Christian Association: Związek Chrześcijańskiej Młodzieży Męskiej) — międzynarodowa organizacja ekumeniczna propagująca wartości chrześcijańskie. [przypis tłumacza]
21. overdeck, lowerdeck (ang.) — górny i dolny pokład. [przypis tłumacza]
22. rycerz Schillera, który wszedł do klatki lwa po rękawiczkę swej damy — chodzi o balladę Fryderyka Schillera Rękawiczka. [przypis tłumacza]
23. Trader Horn (ang.) — Kupiec Horn, barwny film amerykański z 1931 r., opowiadający o przygodach tytułowego kupca Horna, który ratuje jasnowłosą dziewczynę wziętą do niewoli przez plemię afrykańskich dzikusów. [przypis tłumacza]
24. subretka (daw., z fr.) — pokojówka, służąca. [przypis edytorski]
25. przeddyluwialny a. predyluwialny (z łac.) — przedpotopowy. [przypis edytorski]
26. Andrias Scheuchzeri — wymarły gatunek gigantycznej salamandry z miocenu, pierwotnie opisany jako skamieniałość dawnego człowieka z czasów potopu; czasem utożsamiany ze współczesnym gatunkiem wielkiej salamandry. [przypis tłumacza]
27. Annie Laurie — stara szkocka piosenka (ballada), której tekst bazuje na wierszu Williama Douglasa (ok. 1682–1748) z Dumfriesshire i opowiadającym o romansie poety z dziewczyną o tymże nazwisku (Annie Laurie, 1682–1764); słowa zostały nieco zmodyfikowane, a melodia autorstwa Alicii Scott dodana w roku 1834/5; piosenka znana jest również pod tytułem Maxwelton Braes. [przypis edytorski]
28. Mae West, właśc. West, Mary Jane (1893–1980) — amerykańska aktorka filmowa i teatralna, piosenkarka, dramatopisarka, scenarzystka i komiczka; w latach 30. XX wieku była symbolem seksu, a jednocześnie skandalistką, swoim stylem bycia na scenie, na ekranie i w życiu prywatnym oraz w swoich sztukach teatralnych przełamującą kolejne tematy tabu. [przypis edytorski]
29. Willkomen (niem.) — witajcie. [przypis edytorski]
30. Ben venuti (wł.) — witajcie. [przypis edytorski]
31. Auf Wiedersehen (niem.) — do zobaczenia. [przypis edytorski]
32. divertissement (fr.) — zabawa, rozrywka; także: wywodzące się z fr. kultury dworskiej XVII w. krótkie widowiska, np. baletowe lub o charakterze mieszanym, pokazywane np. w antrakcie sztuk teatralnych czy operowych. [przypis edytorski]
33. loco (łac.: miejsce) — daw. formuła handlowa stosowana w Polsce i krajach sąsiednich oznaczająca, że sprzedający wydaje towar przewoźnikowi podstawionemu przez kupującego w wyznaczonym miejscu, najczęściej w magazynie sprzedającego; obecnie zastąpiona formułą EXW (ang. Ex Works: z zakładu). [przypis edytorski]
34. abbé (fr.) — ksiądz. [przypis edytorski]
35. milieu (fr.) — środowisko. [przypis edytorski]
36. animal faber (łac.) — dosł. zręczne zwierzę, zwierzę twórcze; tu: analogia do terminu homo faber. [przypis tłumacza]
37. halerz — daw. drobna moneta czeska; przen. grosz. [przypis edytorski]
38. Historia Płazów — por. G. Kreuzmann, Geschichte der Molche; Hans Tietze, Der Molch des XX. Jahrhunderts; Kurt Wolff, Der Molch und das deutsche Volk; Sir Herbert Owen, The Salamanders and the British Empire; Giovanni Focaja, L’evoluzione degli anfibii durante il Fascismo; Léon Bonnet, Les Urodèles et la Société des Nations; S. Madariaga, Las Salamandras y la Civilización i wiele innych. [przypis autorski]
39. epoce historycznej, której nastanie G. H. Bondy ogłosił na pamiętnym walnym zgromadzeniu Kompanii Eksportowej Pacyfiku w swych proroczych słowach o rozpoczynającej się utopii — por. Inwazja jaszczurów, Księga I, rozdział 12. [przypis autorski]
40. mierzyć wydarzeń historycznych stuleciami ani dekadami, (...) ale kwartałami, w których ukazują się kwartalne statystyki gospodarcze — Świadectwem tego niech będzie pierwszy wycinek ze zbiorów Povondry:

Rynek płazów

(ČTK) Według ostatnich danych, które opublikował Salamander-Syndicate pod koniec kwartału, sprzedaż Płazów wzrosła o trzydzieści procent. W ciągu trzech miesięcy dostarczono prawie siedemdziesiąt milionów Płazów, zwłaszcza do Ameryki Południowej i Środkowej, Indochin i włoskiej Somalii. W najbliższym czasie przygotowywane jest pogłębianie i poszerzanie Kanału Panamskiego, oczyszczenie portu w Guayaquil i usunięcie niektórych mielizn i czapek tektonicznych w Cieśninie Torresa. Tylko te prace oznaczałyby według przybliżonych szacunków przemieszczenie dziewięciu miliardów metrów sześciennych ziemi. Budowa dużych wysp, które stanowić będą bazy lotnicze linii Madera–Bermudy, ma się rozpocząć dopiero wiosną przyszłego roku. Zasypywanie wysp w archipelagu Marianów w strefie japońskiej postępuje; dotychczas uzyskano osiemset czterdzieści tysięcy akrów nowego, tzw. lekkiego lądu pomiędzy wyspami Tinian i Saipan. Ze względu na rosnący popyt cena Płazów jest bardzo stabilna i kształtuje się w granicach: Leading 61, Team 620. Zapasy są wystarczające.

[przypis autorski]
41. Syndykat Płazów (...) zdobywał dla Salamander nowe kontynenty i nowe wybrzeża, pokonując przy tym liczne przeszkody hamujące tę ekspansję — O takich przeszkodach świadczy na przykład ta informacja, wycięta z gazety bez daty:
Czy Anglia zamyka się przed płazami?

(Reuter) Na pytanie członka Izby Gmin Mr J. Leedsa odpowiedział dziś sir Samuel Mandeville, że rząd Jego Wysokości zamknął Kanał Sueski dla wszelkich transportów Płazów; dalej — że nie zamierza dopuścić do tego, by choćby jeden Płaz był zatrudniony na wybrzeżu albo na wodach terytorialnych Wysp Brytyjskich. Powodem podjęcia takich kroków, oświadczył sir Samuel, jest z jednej strony bezpieczeństwo Wysp Brytyjskich, z drugiej zaś obowiązywanie dawnych przepisów dotyczących zwalczania handlu niewolnikami.

Na pytanie członka Parlamentu Mr B. Russela sir Samuel odpowiedział, że to stanowisko nie dotyczy jednak brytyjskich dominiów i kolonii.

[przypis autorski]
42. Płazy zostały zaopatrzone w podwodne pistolety z nabojami dum-dum do obrony przed drapieżnymi rybami — używano do tego niemal powszechnie pistoletów, które wynalazł inż. Mirko Šafránek, a produkowały je zakłady Zbrojovka w Brnie. [przypis autorski]
43. gdzieniegdzie kręgi konserwatywne ostro sprzeciwiały się wprowadzaniu na rynek nowych sił roboczych, upatrując w nich nieuczciwą konkurencję dla ludzkiej pracy — Por. poniższą wiadomość dziennikarską:
Ruch strajkowy w Australii (Havas)

Przywódca australijskich związkowców Harry Mac Namara ogłasza strajk generalny wszystkich pracowników portowych, komunikacji, elektrowni i innych. Organizacje związkowe żądają bowiem, żeby przywóz pracujących Płazów do Australii był ściśle limitowany, zgodnie z przepisami emigracyjnymi. W przeciwieństwie do tego australijscy farmerzy domagają się, żeby import Płazów został uwolniony, gdyż dzięki potrzebie ich wyżywienia znacznie wzrasta zbyt miejscowej kukurydzy i tłuszczów zwierzęcych, zwłaszcza owczego łoju. Rząd dąży do kompromisu. Syndykat Płazów proponuje, że będzie płacił organizacjom związkowym sześć szylingów za każdego przywiezionego Płaza. Rząd jest skłonny zagwarantować, że Płazy będą pracować wyłącznie w wodzie i że (ze względów obyczajowych) nie wynurzą się z niej bardziej niż na 40 centymetrów, czyli do piersi. Związkowcy obstają jednak przy 12 centymetrach i żądają za każdego Płaza opłaty w wysokości dziesięciu szylingów, oprócz podatku rejestracyjnego. Wydaje się, że dojdzie do porozumienia za pośrednictwem Skarbu Państwa.

[przypis autorski]
44. dochodziło do nieporozumień innego rodzaju — Por. ciekawy dokument ze zbiorów Povondry:
Płazy ratują 36 tonących

(Od naszego specjalnego korespondenta)

Madras, 3 kwietnia

W tutejszym porcie parowiec „Indian Star” zderzył się z łodzią przewożącą około czterdziestu tubylców, która natychmiast zatonęła. Zanim można było wysłać łódź policyjną, na pomoc pospieszyły Płazy pracujące przy usuwaniu szlamu z portu i wyniosły na brzeg trzydziestu sześciu tonących. Jedna Salamandra sama

1 ... 25 26 27 28 29 30 31 32 33 ... 35
Idź do strony:

Darmowe książki «Inwazja jaszczurów - Karel Čapek (gdzie można przeczytać książkę za darmo .TXT) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie

Uwagi (0)

Nie ma jeszcze komentarzy. Możesz być pierwszy!
Dodaj komentarz