Konopielka - Edward Redliński (gdzie za darmo czytać książki txt) 📖
Najbardziej znana powieść Edwarda Redlińskiego, nagrodzona przez tygodnik „Kultura” jako najlepsza książka roku 1973. Na jej podstawie w 1981 roku zrealizowano film o tym samym tytule, doczekała się także ponad 20 adaptacji teatralnych.
Prości, niepiśmienni mieszkańcy zapadłej wsi Taplary od pokoleń żyją pracowicie i po bożemu, w stałym rytmie pór roku. W swojej małej wspólnocie trwają przy dawnych zwyczajach, wierzeniach i zabobonach. Od wielkiego, obcego świata z jego pędem do zmian, występkami i grzechami odgradzają ich bagna i mokradła. Niestety nowoczesny świat dociera także do nich. Pewnego dnia we wsi zjawiają się przedstawiciele lokalnych władz i oznajmiają, że bagna zostaną osuszone, czas na elektryfikację i oświatę. Razem z nimi przyjeżdża młoda „uczycielka”, wysoka, delikatna panienka, która ma prowadzić we wsi szkołę. Zakwaterowana w chacie Kaziuka, narratora powieści, przez swoją odmienność wzbudza w nim nieufność, niechęć, ale równocześnie i fascynację.
Dodatkowym atutem tej zabawnej, choć i nieco nostalgicznej opowieści jest pierwszoosobowa narracja prowadzona podlaską gwarą.
- Autor: Edward Redliński
- Epoka: Współczesność
- Rodzaj: Epika
Czytasz książkę online - «Konopielka - Edward Redliński (gdzie za darmo czytać książki txt) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Edward Redliński
250. włóczebne — ludowy zwyczaj wielkanocny; w drugi dzień Wielkanocy chłopcy chodzą po domach z życzeniami i pobożnymi pieśniami, wypraszając jajka i inne jedzenie; także same podarunki za takie śpiewanie. [przypis edytorski]
251. kopa (daw.) — sześćdziesiąt sztuk. [przypis edytorski]
252. uściełka (gw.) — wyściółka. [przypis edytorski]
253. czółenko — element krosna tkackiego o kształcie łódeczki, zawierający nawiniętą na szpulkę nitkę wątku, przerzucany pomiędzy nitkami osnowy. [przypis edytorski]
254. płocha — część warsztatu tkackiego, rodzaj grzebienia, przez który przewleczone są nitki osnowy, dobijający każdy wprowadzony wątek do krawędzi tkaniny. [przypis edytorski]
255. termedia (daw.) — zwykle w lm.: skomplikowane zabiegi; awantury. [przypis edytorski]
256. Niedziela Przewodnia a. Biała — niedziela po niedzieli wielkanocnej, obchodzona jako kontynuacja świąt wielkanocnych w prawosławiu, starokatolicyzmie i tradycjonalizmie katolickim; w Kościele katolickim od 2000 roku obchodzona jako Niedziela Miłosierdzia Bożego. [przypis edytorski]
257. równianka — tradycyjna wiązanka żniwna, spleciona ze zbóż, polnych kwiatów i ziół, przybrana kolorowymi wstążkami. [przypis edytorski]
258. Wniebowzięcie — tu: katolickie Święto Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, zwane też Świętem Matki Boskiej Zielnej, obchodzone 15 sierpnia. [przypis edytorski]
259. bróć się a. bruć się (daw., gw.) — walczyć, zmagać się. [przypis edytorski]
260. piker a. pikier — daw. gra, w której uczestnicy starają się strącić rzucanym kijem umieszczony na kołku przedmiot, strzeżony przez pikra, gracza, którego kij wylądował najdalej od kołka. [przypis edytorski]
261. zabawa w kaczora — zapewne zabawa dziecięca zwana w niektórych regionach zabawą w kaczkę i kaczora, czyli rzucanie po wodzie „kaczek”, płaskich kamieni, które mają odbijać się od powierzchni, czemu czasem towarzyszy wyliczanie liczby odbić: o dwóch odbiciach mówi się, że rzucający dał „kaczkę i kaczora”, o czterech, że dał „kaczkę, kaczora, gęś i gęsiora”. [przypis edytorski]
262. kozerek (gw.) — daszek u czapki. [przypis edytorski]
263. dźwiergać (gw.) — wierzgać. [przypis edytorski]
264. łoński (daw., gw.) — zeszłoroczny. [przypis edytorski]
265. kwoktucha (gw.) — kwoka. [przypis edytorski]
266. pałubka (daw., gw.) — zdr. od pałuba: nakrycie, w szczególności: nakrycie wozu (buda), drewniane lub słomiane nakrycie ula, wiecheć do zatykania komina. [przypis edytorski]
267. kucza (gw.) — licha chatka, szałas, szopa; zagroda dla prosiąt, cieląt, kur. [przypis edytorski]
268. ziemlomier (gw.) — człowiek zajmujący się pomiarami terenu, geodeta (dawniej nazywany geometrą). [przypis edytorski]
269. dośpiały (gw.) — dojrzały. [przypis edytorski]
270. zazula (gw.) — kukułka. [przypis edytorski]
271. derkacz — średniej wielkości ptak z rodziny chruścieli o charakterystycznym głosie, bardzo płochliwy. [przypis edytorski]
272. ładzić (daw., gw.) — doprowadzać do ładu, porządkować. [przypis edytorski]
273. bez (gw.) — przez. [przypis edytorski]
274. kulsza — kość biodrowa. [przypis edytorski]
275. jaź — ryba z rodziny karpiowatych. [przypis edytorski]
276. Hołówki — wieś w pow. białostockim, w gm. Juchnowiec Kościelny; istnieją dwie wsie o tej nazwie: Hołówki Duże i Hołówki Małe. [przypis edytorski]
277. Ciekuny — daw. wieś, dziś pole i pastwisko we wsi Juchnowiec Dolny, w pow. białostockim. [przypis edytorski]
278. Kowale — wieś w pow. białostockim, w gm. Suraż. [przypis edytorski]
279. Rozgnój — rozlewisko Narwi koło wsi Bokiny, w pow. białostockim. [przypis edytorski]
280. Uhowo — wieś w pow. białostockim, na płn.-wsch. brzegu Narwi. [przypis edytorski]
281. brodnia — sieć rybacka z podłużnymi skrzydłami bocznymi, którą dwójka osób, brodząc, włóczy po dnie. [przypis edytorski]
282. kłomla a. kłomka — sieć rybacka rozpięta na drewnianej trójkątnej ramie. [przypis edytorski]
283. koniuszyna (gw.) — koniczyna. [przypis edytorski]
284. rosować (gw.) — o zbożu: kwitnąć. [przypis edytorski]
285. karpa — pniak i korzenie pozostałe po ścięciu drzewa. [przypis edytorski]
286. Turośń — wieś w pow. białostockim; istnieją pobliskie wsie o tej nazwie: Turośń Kościelna i Dolna. [przypis edytorski]
287. kołchoz (ros. колхоз, skrótowiec od коллективное хозяйство: gospodarstwo kolektywne) — rolnicza spółdzielnia produkcyjna w ZSRR; kołchozy tworzono pod przymusem w okresie kolektywizacji rolnictwa; tu pot. na określenie podobnie przymusowo tworzonych w PRL w latach 1950–1956 Rolniczych Spółdzielni Produkcyjnych (RSP), które po dojściu do władzy W. Gomułki i zaprzestaniu przymusowej kolektywizacji pozwolono likwidować. [przypis edytorski]
288. dzień po Janie — tj. 25 czerwca, nazajutrz po dniu św. Jana Chrzciciela, charakterystycznym ze względy na ludowe obchody nocy świętojańskiej (z 23 na 24 czerwca). [przypis edytorski]
289. laterka (gw.) — latarka. [przypis edytorski]
290. radno (daw., gw.) — grube, zgrzebne płótno. [przypis edytorski]
291. szkodować (gw.) — żałować. [przypis edytorski]
292. na Anne — w dniu św. Anny, obchodzonym w kościele katolickim 26 lipca. [przypis edytorski]
293. odpust — tu: lokalna uroczystość kościelna połączona z urządzanym z tej okazji kiermaszem, festynem itp. [przypis edytorski]
294. raby (gw.) — o zwierzęciu, zwł. o krowie: łaciaty, czarno-biały. [przypis edytorski]
295. łojma — demoniczna istota z przedchrześcijańskich wierzeń zach. Białorusi, szkodząca kobietom w ciąży i połogu i podmieniająca niemowlęta na własne potomstwo. [przypis edytorski]
296. zażynki — rozpoczęcie żniw, połączone z różnymi ludowymi obrzędami i zwyczajami, jak np. zaczynanie zbioru zbóż zwykle w sobotę. [przypis edytorski]
297. medyk (daw. i gw. żart.) — mądrala; por.: medytować. [przypis edytorski]
298. babka (gw.) — płaskie kowadełko do klepania kos, stosowanego w celu zmniejszenia grubości krawędzi klingi, co ułatwia ostrzenie. [przypis edytorski]
299. otawa (gw.) — drugi pokos trawy. [przypis edytorski]
300. serdela (gw.) — seradela, roślina jednoroczna z rodziny bobowatych, uprawiana na paszę dla zwierząt. [przypis edytorski]
301. kosisko — drewniany trzonek kosy. [przypis edytorski]
302. osiołka (gw.) — osełka, narzędzie do ręcznego ostrzenia narzędzi. [przypis edytorski]
303. kozytać (gw.) — łaskotać. [przypis edytorski]
304. żarko (ros.) — gorąco. [przypis edytorski]
305. ucząstek (daw., gw.) — cząstka, udział. [przypis edytorski]
306. gryf — mitologiczne zwierzę: skrzydlaty lew z orlą głową i szponami. [przypis edytorski]
307. przewiąsło — powrósło; pasmo słomy rozdzielone na dwie części i skręcone, służące zwykle do przewiązywania snopków zboża. [przypis edytorski]
308. przygarść (daw., gw.) — tyle, ile można wziąć w dwie garści. [przypis edytorski]
309. przekos (daw., gw.) — rząd ściętej kosą trawy a. zboża. [przypis edytorski]
310. dziczka — dziko rosnące drzewo owocowe. [przypis edytorski]
311. rugać się (gw.) — przeklinać, używać wulgaryzmów. [przypis edytorski]
312. uśpieć (gw.) — zdążyć, zdołać. [przypis edytorski]
313. breszyć (daw., reg.) — mówić głupoty. [przypis edytorski]
314. równianka na Zielne — wiązanka żniwna na święto Matki Boskiej Zielnej. [przypis edytorski]
315. kołtun — zbity kłąb splątanych i pozlepianych brudem włosów na głowie. [przypis edytorski]
316. pud — daw. rosyjska jednostka wagi, równa ok. 16 kg. [przypis edytorski]
317. faryzeusz — członek żydowskiego stronnictwa polityczno-religijnego; przen. człowiek obłudny. [przypis edytorski]
Wolne Lektury to projekt fundacji Nowoczesna Polska – organizacji pożytku publicznego działającej na rzecz wolności korzystania z dóbr kultury.
Co roku do domeny publicznej przechodzi twórczość kolejnych autorów. Dzięki Twojemu wsparciu będziemy je mogli udostępnić wszystkim bezpłatnie.
Jak możesz pomóc?
Przekaż 1% podatku na rozwój Wolnych Lektur:
Fundacja Nowoczesna Polska
KRS 0000070056
Dołącz do Towarzystwa Przyjaciół Wolnych Lektur i pomóż nam rozwijać bibliotekę.
Przekaż darowiznę na konto: szczegóły na stronie Fundacji.
Ten utwór jest udostępniony na licencji Creative Commons Uznanie Autorstwa - Na Tych Samych Warunkach 3.0. PL
Źródło: http://wolnelektury.pl/katalog/lektura/redlinski-konopielka
Tekst opracowany na podstawie: Edward Redliński, Konopielka, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa, 1973.
Wydawca: Fundacja Nowoczesna Polska
Publikacja zrealizowana w ramach projektu Wolne Lektury (http://wolnelektury.pl). Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Reprodukcja cyfrowa wykonana przez Bibliotekę Narodową z egzemplarza pochodzącego ze zbiorów BN.
Opracowanie redakcyjne i przypisy: Aleksandra Kopeć, Wojciech Kotwica.
Okładka na podstawie: mik Krakow@Flickr, CC BY-SA 2.0
ISBN 978-83-288-5536-6
Plik wygenerowany dnia 2021-07-08.
Uwagi (0)