Wyspa Itongo - Stefan Grabiński (biblioteka online txt) 📖
Wyspa Itongo — powieść Stefana Grabińskiego, po raz pierwszy wydana w 1936 roku. Opowiada historię Jana Gniewosza — poczętego w nawiedzonym domu podrzutka przejawiającego zdolności mediumiczne. Robi on karierę w warszawskim środowisku parapsychologicznym, dochodząc przy tym do wniosku, że wolałby się pozbyć swoich nadprzyrodzonych zdolności. Wywołujące je siły nie chcą się jednak z tym pogodzić i likwidują każdą szansę uniezależnienia się od nich. W ten sposób bohater traci kochankę w wypadku samochodowym, a żonę w katastrofie morskiej.
W jej wyniku Gniewosz ląduje na tajemniczej wyspie Itongo. Nadprzyrodzone zdolności zapewniają mu stanowisko króla, pozwalające mu kształtować los mieszkańców wyspy. Po 10 latach Gniewosz wikła się w konflikt z nimi, chcąc zreformować ich religię.
- Autor: Stefan Grabiński
- Epoka: Modernizm
- Rodzaj: Epika
Czytasz książkę online - «Wyspa Itongo - Stefan Grabiński (biblioteka online txt) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Stefan Grabiński
Gniewosz, urzeczony pięknem grozy, nie mógł oderwać oczu od obrazu, gdy usta jego wykrzywione okrutnym uśmiechem powtarzały bezdźwięcznie słowa:
— Śmierć idzie, śmierć...
Przyszedł moment, gdy przed oczyma duszy rozwinęła się druga, nie mniej wyrazista panorama: błyskawiczny skrót całego życia, ujęty w formie zwięzłej, boleśnie plastycznej rewii.
W konturach ostrych, mocno zarysowanych, przesunęła się wizja samotnego domu na rozstajach dróg, kuźnia, postać „ojca”, oschła sylwetka doktora Będzińskiego, słodkie profile Krystyny, Ludwiki... Zapatrzone w przeszłość spojrzenie przemierzyło lotem myśli przebytą przestrzeń i zatrzymało się znów na tej, której biedne serce trzepotało się jak ptak śmiertelnie raniony na jego piersi. Po raz ostatni spotkały się ich oczy; jego — zamyślone i pogodzone ze śmiercią, jej — zwątpiałe i brzemienne pytaniem:
— Więc przecież oni silniejsi od ciebie, ukochany?
Zrozumiał spojrzenie i odpowiedział:
— Nie, Rumi. To my jesteśmy silniejsi, my wychodzimy zwycięsko. Oboje rzuciliśmy wyzwanie losowi i oboje przez śmierć wyzwalamy się z jego nienawistnych pęt. Miłość nasza jest mocniejsza niż zgon, mocniejsza niż złe siły, które władają tą wyspą. Umieramy razem i razem przejdziemy w dziedziny zaświatów. Nic już nas nie rozdzieli.
Uśmiechnęła się błogo i nagle uspokojona złożyła cicho głowę na jego ramieniu. Objął ją mocno wpół i przytulił do siebie. I tak już przetrwali do końca.
A koniec zbliżał się nieubłaganie. Ustały podziemne wstrząsy, grunt przestał falować i zelżały erupcje. Tylko wielka, ponura zorza wulkanu rozświetliła niebo, ziemię i morze. Przy tym upiornym oświetleniu ujrzeli, jak łańcuch gór wraz ze szczytem Rotowerą powoli obniża się ku poziomowi oceanu; podważona w posadach swych wyspa zapadała sę pomału w głębiny wielkich wód. Nastała ogromna, przedśmiertna cisza. Blask zorzy stopniowo przygasał i znów brała górę zielonawa poświetl księżyca.
Gniewosz i Rumi przywarli do siebie ustami. Woda sięgała im już po piersi. Po chwili wir wodny porwał oboje splecionych i zepchnął w dół...
Gdy nad ranem wstało słońce w złotej chwale, nie zastało już wyspy Itongo na powierzchni oceanu. Znikła na zawsze w odmętach wodnej pustyni.
1. bojahuz (ukr.) — tchórz. [przypis edytorski]
2. prostracja — skrajne wyczerpanie psychiczne. [przypis edytorski]
3. Ochorowicz, Julian (1850–1917) — filozof i psycholog, początkowo związany z pozytywizmem warszawskim, później zajął się parapsychologią. [przypis edytorski]
4. szpital Salpêtrière — zakład psychiatryczny w Paryżu. [przypis edytorski]
5. telekineza (z gr.) — poruszanie przedmiotów na odległość. [przypis edytorski]
6. zdolności ideoplastyczne — w parapsychologii: zdolności medium do wytwarzania fantomów. [przypis edytorski]
7. ektoplazma — w parapsychologii nazwa substancji, którą miały jakoby wydzielać media, by materializować duchy. [przypis edytorski]
8. sekstans — przyrząd nawigacyjny. [przypis edytorski]
9. Gorgony (mit. gr.) — trzy siostry: Steno, Euryale i Meduza, potwory przedstawiane ze skrzydłami, z kłami dzika i wężami zamiast włosów; spojrzeniem obracały wszystko w kamień. [przypis edytorski]
10. teleplastia (z gr.) — zdolność wytwarzania fantomów. [przypis edytorski]
11. w stanie koloidalnym — w formie zawiesiny. [przypis edytorski]
12. dezagregacja (z łac.) — rozpad. [przypis edytorski]
13. uźroczyć — uczynić przezroczystym. [przypis edytorski]
14. teleplazma — inne określenie ektoplazmy. [przypis edytorski]
15. sui generis (łac.) — swego rodzaju. [przypis edytorski]
16. uźrocze — tu: przejrzysta ektoplazma. [przypis edytorski]
17. astrosoma (gr.) — ciało astralne. [przypis edytorski]
18. partenogeneza (z gr.) — dzieworództwo, rozród bez udziału partnera odmiennej płci. [przypis edytorski]
19. quantum (łac.) — pewna ilość. [przypis edytorski]
20. meningitis (z gr.) — zapalenie opon mózgowych. [przypis edytorski]
21. You have a very pretty wife (ang.) — ma pan bardzo ładną żonę. [przypis edytorski]
22. You happy man (ang.) — [jest] pan szczęśliwym człowiekiem. [przypis edytorski]
23. „The Conqueror” (ang.) — „Zdobywca”. [przypis edytorski]
24. sistrum — starożytny instrument egipski. [przypis edytorski]
25. mahatma (sanskr.) — indyjski tytuł określający przywódców duchowych i autorytety moralne. [przypis edytorski]
26. hisować — wciągać na maszt. [przypis edytorski]
27. paquebot (fr.) — duży statek pasażerski. [przypis edytorski]
28. Courage, madame (fr.) — odwagi, proszę pani. [przypis edytorski]
29. wyżka — mostek kapitański. [przypis edytorski]
30. zwrot przez sztag — zwrot, przy którym dziób jednostki pływającej przecina linię wiatru. [przypis edytorski]
31. Good morning (ang.) — dzień dobry. [przypis edytorski]
32. How do you do... (ang.) — Jak się pan czuje, kolego? [przypis edytorski]
33. aumakna — 3 duchy. [przypis autorski]
34. taberan — zły duch. [przypis edytorski]
35. pizang — gatunek banana. [przypis edytorski]
36. gojawa — owoc tropikalny; dziś popr.: gujawa. [przypis edytorski]
37. kalabasa — naczynie wykonane z wydrążonego owocu. [przypis edytorski]
38. taro — jadalne bulwy rośliny o tej samej nazwie. [przypis edytorski]
39. maniok — tropikalna roślina uprawna, której bulwy można przerobić na mączkę. [przypis edytorski]
40. My old fellow! (ang.) — Mój stary przyjacielu! [przypis edytorski]
41. Mikronezja — region geograficzny środkowej Oceanii, gdzie występują archipelagi niewielkich wysp. [przypis edytorski]
42. Maorytka — dziś popr.: Maoryska. [przypis edytorski]
43. Marquesas (hiszp. ) — Markizy, archipelag wysp w środkowej części Pacyfiku. [przypis edytorski]
44. volapük — język światowy, tu: mieszanka języków. [przypis edytorski]
45. cholo, chino — czytaj: czolo, czino. [przypis autorski]
46. loranthus — rodzaj rośliny pasożytniczej. [przypis edytorski]
47. hibisk — dziś popr.: hibiskus. [przypis edytorski]
48. kaura — piszczałka. [przypis autorski]
49. młodziwo — pierwsze mleko matek. [przypis autorski]
50. synedrion (gr.) — rada starszych. [przypis edytorski]
51. Manu — w hinduizmie ojciec rodu ludzkiego i prawodawca. [przypis edytorski]
52. aumakna — dusze zmarłych władców uważane za bóstwa niższe. [przypis autorski]
53. wietnica — dom narad. [przypis autorski]
54. fejtoka — cmentarz. [przypis autorski]
55. pandan — rodzaj drzew i krzewów występujących w tropikalnych rejonach Afryki, Azji, Australii i Polinezji. [przypis edytorski]
56. kazuarina — gatunek drzewa tropikalnego występującego w Australii i Oceanii. [przypis edytorski]
57. mantilla (hiszp.) — rodzaj peleryny. [przypis edytorski]
58. bujawy — kołyszący się. [przypis edytorski]
59. fandango — hiszpański taniec o szybkim tempie. [przypis edytorski]
60. habanera — taniec hiszpański. [przypis edytorski]
61. cueca (hiszp.) — taniec chilijski. [przypis edytorski]
62. tertulla (hiszp.) — przyjęcie. [przypis edytorski]
63. cigarillo (hiszp.) — papieros. [przypis edytorski]
64. Toltekowie — prekolumbijska kultura ze środkowego Meksyku, poprzedzająca państwo Azteków. [przypis edytorski]
65. upłaz — bezdrzewna pochyłość w górach porosła trawą. [przypis edytorski]
66. na Dalekim Wschodzie — z punktu widzenia Huanaki ląd Ameryki Połudn. i części Afryki leżały na Wschodzie. [przypis autorski]
67. Manu — Bóg. [przypis autorski]
68. totem — mityczny praojciec plemienia; totemem może być zwierzę, roślina lub kamień. [przypis autorski]
69. tonga — ziele narkotyczne, wywołujące ekstazę. [przypis autorski]
70. wigwam — namiot. [przypis autorski]
71. taberany — złe duchy. [przypis autorski]
72. told — chata. [przypis autorski]
73. poncho — wyraz hiszpański używany w Ameryce. [przypis autorski]
74. skrub (z ang. scrub) — busz, gęste zarośla podzwrotnikowe. [przypis edytorski]
75. krowieniec — tzw. drzewo krowie, wydzielające sok podobny w smaku do mleka. [przypis autorski]
76. araukaria — roślina iglasta występująca w rejonie Australii i Oceanii. [przypis edytorski]
77. sagowce — rośliny podzwrotnikowe przypominające palmy. [przypis edytorski]
78. surmia — rodzaj rośliny dającej jagody. [przypis edytorski]
79. drążnia — cekropka, tropikalne drzewo południowoamerykańskie. [przypis edytorski]
80. ramienica — gatunek wodorostu. [przypis edytorski]
81. Niech ugotuje... — ślady dawnego ludożerstwa. [przypis autorski]
82. kobong — przodek. [przypis autorski]
83. Garrick, David (1717–1779) — aktor angielski, słynny wykonawca ról szekspirowskich. [przypis edytorski]
84. soliter — pojedynczo oprawiony duży kamień szlachetny. [przypis edytorski]
85. ingrediencja (z łac.) — składnik. [przypis edytorski]
86. cordillera (hiszp.) — łańcuch górski. [przypis edytorski]
87. menhir — prehistoryczny pionowo ustawiony blok kamienny, prawdop. o znaczeniu kultowym. [przypis edytorski]
88. pampera — kobieta stepu. [przypis autorski]
89. sierra (hiszp.) — łańcuch górski. [przypis edytorski]
90. va banque (fr.) — w grach hazardowych zakład o wartości całej posiadanej przez gracza puli. [przypis edytorski]
91. Cień chorej... — niektóre ludy Oceanii wierzą, że cień ludzi bliskich śmierci ulega skróceniu. [przypis autorski]
92. zawiesił swój hamak... — Ceremoniał ślubny u niektórych ludów pierwotnych. [przypis autorski]
93. sęp Etua — niektóre ludy Oceanii przypisują wybuch choroby mitycznemu sępowi Etua, który pożera wnętrzności chorego. [przypis autorski]
94. itongo — ducha (widma). [przypis autorski]
95. tabu — świętość, moc święta. [przypis autorski]
Wolne Lektury to projekt fundacji Nowoczesna Polska – organizacji pożytku publicznego działającej na rzecz wolności korzystania z dóbr kultury.
Co roku do domeny publicznej przechodzi twórczość kolejnych autorów. Dzięki Twojemu wsparciu będziemy je mogli udostępnić wszystkim bezpłatnie.
Jak możesz pomóc?
Przekaż 1% podatku na rozwój Wolnych Lektur:
Fundacja Nowoczesna Polska
KRS 0000070056
Dołącz do Towarzystwa Przyjaciół Wolnych Lektur i pomóż nam rozwijać bibliotekę.
Przekaż darowiznę na konto: szczegóły na stronie Fundacji.
Ten utwór nie jest objęty majątkowym prawem autorskim i znajduje się w domenie
Uwagi (0)