Hrabia Monte Christo - Aleksander Dumas (ojciec) (biblioteka szkolna online .txt) 📖

Nazajutrz ranek był smutny i ponury.

Żałobnicy dopełnili swojego obowiązku i w nocy zaszyto zmarłą w całun.

Cokolwiek by się mówiło o tym, że śmierć zrównuje ludzi, całun może być ostatnim świadectwem zbytku, jakim zmarły otaczał się za życia.

Valentine okryto sztuką cudownego batystu, który kupiła dwa tygodnie wcześniej.

Wieczorem wynajęci specjalnie ludzie przenieśli Noirtiera do jego pokoju; wbrew obawom starzec przystał na zabranie go z pokoju wnuczki bez żadnego sprzeciwu.

Ksiądz Busoni czuwał do samego rana; o świcie wyszedł, nie powiadamiając nikogo.

Około ósmej rano nadszedł d’Avrigny. Natknął się na Villeforta, który właśnie zmierzał do ojca. Udali się więc razem, by dowiedzieć się, jak Noirtier spędził noc.

Spał słodko, niemal się uśmiechając, w wielkim fotelu, który służył mu za łóżko.

Zdziwieni przystanęli na progu.

— Widzisz pan — rzekł d’Avrigny do Villeforta — oto jak natura potrafi ukoić największą boleść. Nikt nie mógłby zaprzeczyć miłości, jaką pan Noirtier darzył wnuczkę, a jednak śpi.

— To słuszna uwaga — odpowiedział zdumiony Villefort. — Śpi, to bardzo dziwne. Najmniejsze przykrości wytrącały go ze snu.

— Zmogło go cierpienie — odpowiedział d’Avrigny.

I obaj, zamyśleni, udali się do gabinetu prokuratora.

— Ja nie spałem wcale — rzekł Villefort, pokazując lekarzowi nietknięte łóżko. — Mnie cierpienie nie zmogło, nie śpię od dwóch nocy! Ale niech pan spojrzy na biurko. Ileż ja napisałem przez te dwa dni i dwie noce! Ileż papierzysk przejrzałem! Opatrzyłem uwagami akt oskarżenia tego mordercy, Benedetto... O moja praco! Ty jesteś moją namiętnością, radością, ty mi pomożesz stłumić cierpienie.

I kurczowo ścisnął rękę doktora.

— Potrzebuje mnie pan jeszcze? — zapytał d’Avrigny.

— Nie, nie. Tylko proszę, niech pan wróci o jedenastej; bo o dwunastej wyrusza... kondukt... Boże! Moje dziecko! Moje najdroższe dziecko!

W prokuratorze budził się człowiek.

— Będzie pan czekał w gościnnym salonie?

— Nie. Jeden z moich kuzynów przyrzekł zastąpić mnie w tej smutnej powinności. Ja, mój doktorze, będę pracować. Kiedy pracuję, zapominam o wszystkim.

Lekarz nie doszedł jeszcze do drzwi, gdy prokurator rzeczywiście zabrał się do pracy.

Na ganku d’Avrigny spotkał owego krewnego, o którym wspomniał Villefort. Osobistość ta, nie odgrywająca żadnej roli w naszym opowiadaniu, podobnie jak i w rodzinie prokuratora, była jedną z tych istot, które już przy urodzeniu otrzymują misję: bądź użyteczny.

Stawił się punktualnie. Ubrany na czarno, z krepą na ramieniu, udał się do swojego dostojnego kuzyna z miną stosowną do okoliczności — która po zakończeniu uroczystości żałobnych miała od razu zniknąć.

O jedenastej na bruku dziedzińca zadudniły koła powozów żałobników, a Przedmieście Saint-Honoré wypełnił szepczący tłum, który ciekawi się zawsze w takim samym stopniu radościami ludzi bogatych, jak i ich smutkami, który z tym samym pośpiechem biegnie za wspaniałym konduktem, jak i za orszakiem weselnym księżniczki.

Salon żałobny powoli zapełniał się. Przybyło tam wielu naszych starych znajomych: Debray, Château-Renaud, Beauchamp i wreszcie wszystkie znakomitości z kręgów sądowych, wojskowych i literackich. Pan de Villefort był bowiem jedną z najważniejszych osobistości w stolicy, nie tylko ze względu na pozycję towarzyską, ale i z uwagi na swoje zalety osobiste.

Krewniak stał przy drzwiach i witał wszystkich. Była to wielka ulga dla gości: sami dość obojętni przyjmowani byli przez równie obojętną osobę, w stosunku do której nie trzeba było silić się na maskę smutku i fałszywe łzy — do czego byliby zobowiązani, mając do czynienia z ojcem, bratem lub narzeczonym zmarłej.

Znajomi witali się, pozdrawiali spojrzeniami i łączyli w grupy. W jednej z nich znaleźli się Debray, Château-Renaud i Beauchamp.

— Biedna dziewczyna! — rzekł Debray spełniając tymi słowami, podobnie jak inni, obowiązek wyrażenia żalu po zmarłej. — Biedna dziewczyna, taka bogata, taka piękna! Przyszło by ci coś takiego do głowy, mój drogi Château-Renaud, kiedy byliśmy tu... kiedy to? Przed trzema czy czterema tygodniami, z okazji intercyzy, która w końcu nie została podpisana.

— Nigdy bym nie pomyślał — odpowiedział Château-Renaud.

— Znałeś ją?

— Rozmawiałem z nią raz czy dwa na balu u pani de Morcerf. Sprawiła na mnie czarujące wrażenie, choć może była nieco melancholijna. A gdzie macocha? Nie wiecie?

— Spędza dzień z żoną tego pana, który nas powitał.

— A kimże on jest?

— Kto?

— Ten pan, który nas witał? Deputowany?

— E, skąd — odpowiedział Beauchamp. — Skazany jestem na gapienie się na deputowanych, ale tego widzę po raz pierwszy.

— Napisałeś o jej śmierci w gazecie?

— Tak, ale to nie mój artykuł. Wątpię, by spodobał się panu de Villefort. Jest tam mowa między innymi o tym, że gdyby w innym domu miały miejsce cztery przypadki śmierci, pan prokurator niewątpliwie okazałby więcej zainteresowania tym faktem.

— Zresztą — rzekł Château-Renaud — d’Avrigny, domowy lekarz mojej matki, utrzymuje, że pan de Villefort jest zrozpaczony.

— Kogo szukasz, Debray?

— Hrabiego de Monte Christo — odpowiedział młodzieniec.

— Jadąc tu, spotkałem go na bulwarze. Zdaje się, że hrabia wyjeżdża, bo szedł do swego bankiera — rzekł Beauchamp.

— Do bankiera? A jego bankierem nie jest Danglars? — zapytał Château-Renaud.

— Podobno tak — odpowiedział Debray lekko zmieszany. — Ale nie tylko pana de Monte Christo tu brakuje, Morrela też nigdzie nie widać.

— Morrela? A był znajomym Villefortów? — zapytał Château-Renaud.

— Zdaje się, że był przedstawiany tylko pani de Villefort.

— Nieistotne. Powinien przyjść — rzekł Debray. — O czymże będzie gadał dziś wieczorem? Ten pogrzeb to wydarzenie dnia. Ale patrzcie, oto i pan minister sprawiedliwości i wyznań. Na pewno wygłosi jakiś krótki speech do zapłakanego kuzyna.

I trzej panowie podeszli bliżej drzwi, by posłuchać, jak minister sprawiedliwości i wyznań wygłasza swój krótki speech.

Beauchamp nie mylił się.

Gdy spotkał hrabiego de Monte Christo, ów jechał akurat do pałacu Danglarsa przy ulicy Chausse d’Antin.

Bankier spostrzegł z okna, jak powóz hrabiego wjeżdża na dziedziniec i wyszedł, by go przywitać, zasmucony, ale spokojny.

— Źle, kochany hrabio — rzekł, podając rękę panu de Monte Christo. — Przychodzi pan zapewne, żeby mnie pocieszyć. To prawda, nieszczęście spadło na mój dom. Jak tylko pana zobaczyłem, zadałem sobie pytanie, czy nie życzyłem źle tym biednym Morcerfom, bo wtedy sprawdziłoby się przysłowie: kto pod kim dołki kopie, ten sam w nie wpada. E, do licha, przysięgam, nigdy nie życzyłem Morcerfowi źle. Był on może zbyt dumny jak na kogoś, kto tak jak ja zaczął od niczego i wszystko, do czego doszedł, zawdzięczał samemu sobie, ale nikt nie jest idealny. Sam pan hrabia wie, ludzie z naszego pokolenia... ale proszę mi wybaczyć, pan jest młodym człowiekiem... otóż ludzie z naszego pokolenia nie mają w tym roku szczęścia. Weźmy choćby naszego purytanina prokuratora, który właśnie stracił córkę. Policzmy więc: Villefort, dziwną koleją losu powoli traci członków rodziny, zhańbiony Morcerf zabił się; ja znowu okryłem się śmiesznością przez tego łapserdaka Benedetta, a do tego...

— Cóż jeszcze? — zapytał hrabia. — Jakieś nowe nieszczęście?

— Moja córka... Eugenia opuszcza nas.

— O Boże, co też pan mówi?

— To prawda, drogi hrabio. Mój Boże, jaki pan jest szczęśliwy, że nie ma żony i dzieci!

— Tak pan sądzi?

— Ach, naprawdę!

— I mówi pan, że panna Eugenia...

— Nie mogła znieść tej kompromitacji i poprosiła mnie, bym pozwolił jej wyjechać w podróż.

— Wyjechała?

— Wczoraj w nocy.

— Z panią Danglars?

— Z jedną taką kuzynką... obawiam się jednak, że i tak stracimy naszą kochaną córkę, bo o ile znam jej charakter, już nigdy nie będzie chciała wrócić do Francji!

— Co można poradzić na to, baronie?... Kłopoty rodzinne. Mogłyby one przygnieść i zabić biedaka, dla którego dziecko jest jedynym skarbem, milioner jakoś sobie z tym poradzi. Filozofowie mogą mówić, co chcą, ale ludzie praktyczni dobrze wiedzą, że pieniądz w wielu przypadkach przynosi dużą pociechę. Dlatego też, jeśli uznajesz pan moc tego wspaniałego balsamu, szybko się pan pocieszysz, pan, król finansów, szara eminencja władzy.

Danglars spojrzał kątem oka, jakby chciał się przekonać, czy hrabia kpi, czy też mówi poważnie.

— A tak — powiedział. — Jeśli majątek może dać pocieszenie, ja tę pociechę znajdę. Jestem bogaty.

— Jesteś pan do tego stopnia bogaty, drogi baronie, że pański majątek można porównać do piramid egipskich. Jeśli ktoś chciałby je zburzyć — nie ośmieli się, a jeśli się ośmieli, nie będzie w stanie.

Danglars uśmiechnął się do hrabiego. To dobroduszne zaufanie mile go połechtało.

— To mi przypomina — rzekł — że mam wystawić pięć rewersików. Dwa już podpisałem przed pańskim przyjściem, pozwoli pan, że podpiszę pozostałe?

— Oczywiście, drogi baronie, oczywiście!

Na chwilę zapadło milczenie, w którym rozlegał się tylko odgłos skrzypiącego pióra bankiera. Monte Christo przyglądał się złoconym sztukateriom na suficie.

— Rewersy hiszpańskie, neapolitańskie czy do Haiti?

— O nie — odpowiedział Danglars i roześmiał się pyszałkowato. — Weksle na okaziciela, do Banku Francuskiego. Niech pan spojrzy, pan — cesarz finansów, bo ja jestem ich królem. Czy widział pan kiedykolwiek tyle świstków o tak ogromnej wartości? Każdy z nich to milion.

Monte Christo zważył na dłoni kawałki papieru, które z dumą wręczył mu Danglars, i przeczytał: