Wilcze gniazdo - Zuzanna Morawska (pedagogiczna biblioteka .TXT) 📖
Wzruszająca, choć i straszna opowieść z XIV-wieczną polityką w tle.
Wilczym gniazdem nazywali ponoć krzyżaccy mieszkańcy Malborka szkółkę,w której trenowali wziętych do niewoli chłopców polskich i litewskich.Za plecami nieudolnego, gnuśnego wielkiego mistrza rozgrywają sięintrygi, ambitni dostojnicy chcą chytrze skłócić i pokonać sąsiedniepaństwa: Polskę i Litwę, a młodzi jeńcy mają być częścią tegopodstępnego planu.
Dzielny Siewros, który w niewoli zapomniał ojczystego języka, wraz zprzyjacielem Jaśkiem, uciekają z lochu i po wielu strasznychprzygodach, prosto z pola bitwy, ledwie uniknąwszy ofiarnego stosu,trafiają na pogański dwór Gedymina, pełen oswojonych niedźwiedzi idzielnych wojowników. Piękna Bogna, lacka branka usługująca książęcejcórce, wydaje się podobna do kogoś znanego…
- Autor: Zuzanna Morawska
- Epoka: Pozytywizm
- Rodzaj: Epika
Czytasz książkę online - «Wilcze gniazdo - Zuzanna Morawska (pedagogiczna biblioteka .TXT) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Zuzanna Morawska
Byli to możni panowie przybywający po książęcą córę. W orszaku tym było i kilka niewiast statecznych, mających stanowić otoczenie przyszłej królowej.
Przewodniczącą im była Małgorzata z Zabierzowa, niewiasta wielkich cnót, a wdowa po dzielnym rycerzu.
Gdy niewiasta ta po przybyciu na dwór Gedymina, ujrzała z za Aldony wychylającą się postać Bogny, krzyknęła, wyciągając ku niej dłonie. Bogna, spojrzawszy na przybyłą, również z krzykiem rzuciła się do jej kolan.
Matka i córka odnalazły się w chwili połączenia królewskiej pary.
Aldona, siedząca obok Gedymina, gdy ujrzała radość Bogny, uśmiechnęła się dobrotliwie.
Wielki kneź snąc z tego przywitania matki i córki dobre rokował sobie wróżby, bo twarz mu się rozpogodziła wesołym uśmiechem i rzekł:
— I więcej matek lackich odnajdzie dzieci swoje. Ja, Gedymin, Wielki Książę Wilna, wszej Litwy i części Rusi, wszystkich jeńców zabranych na wojnie w waszym kraju, wraz z córą moją, Aldoną, oddaję! — mówił, spoglądając na przybyłych lackich posłów.
W odpowiedzi głowy przybyłych skłoniły się kornie, a Gerward, biskup Kujawski, z właściwą sobie godnością odrzekł w imieniu swego monarchy.
— Król polski, Władysław, a pan nasz, wielce Gedyminowi, Wielkiemu księciu wszej Litwy i części Rusi, wdzięczen jest za ten dowód przyjaźni, a nie chcąc być dłużnym, również jeńców, zabranych na ziemiach litewskich, odsyła. Ciągną oni już ku granicom Wielkiego księstwa, a za niewiele dni ukażą się u stóp tronu potężnego Gedymina!
Wieść ta obiegła lotem ptaka po całem państwie Gedyminowem, nietylko więc na dworze książęcym, lecz w całej Litwie radość wstrząsała sercem ludu, który niebawem począł się kupić około Wilna, wyczekując przybywających. Prócz tego lud cieszył się jeszcze, że z powodu zaślubin książęcej córy, będzie miał wspaniałą ucztę.
Wojacy i młodzież obiecywali znów sobie, że książę, uspokoiwszy się z weselem i posłami lackimi, na Krzyżaków lub też dalej na wschód ich poprowadzi.
Tylko Jaśko i Siewros nie dzielili ogólnej radości. Jaśko, mając czas wolny od służby przy kneziu, włóczył się około gontyny, a gdy go stamtąd śpiew smętny dochodził, przystawał, słuchał, a czasem i sam pieśń smętną zawodził. Siewros znów rad był tylko wtedy, gdy wezwany przed knezia, mógł choć zdaleka dojrzeć Bognę.
Od czasu jednak, gdy się dowiedział, że Bogna w jednej z przybyłych po księżniczkę niewiastach znalazła matkę, i wraz z księżniczką do polskich ziem odjedzie i on do orszaku Aldony się wprosił.
— I ty z nami pociągniesz, wszak tam ziemia twoja — mówił mu Siewros.
Jaśko w odpowiedzi trząsnął tylko głową.
I nic go skłonić nie mogło, aby się dał namówić.
Gdy rachowano lackich ludzi, którzy mieli wracać do ziemi swojej i przed oblicze Gedyminowe ich przedstawiono, kneź rzekł do stojącego przy jego boku Jaśka.
— I tyś Lach, pewnie do swoich chciałbyś?
— Miłościwy książę, pozwólcie mi przy sobie pozostać! — rzekł Jaśko, schylając głowo.
Gedymin pogładził brodę z zadowoleniem i rzekł:
— Zostaniesz.
A potem dodał jakby do siebie:
— Oj, to Wilcze Gniazdo Krzyżackie miało siać niezgodę między lackim i naszym ludem, a wychowało dzielnych mołojców, co braterstwo przynaszają!
— A twój towarzysz z Wilczego Gniazda — dodał Gedymin — idzie w orszaku naszej córy, ciągną go tam ciemne oczy Bogny, co swoim lackim napojem wszystkich oczarowała. Idź tam do nich, swojaków o baczysz.
Jaśko, posłuszny rozkazowi, pociągnął w stronę, gdzie białogłowy mieszkały.
Tam właśnie Małgorzata z Zabierzowa ugaszczała Siewrosa, jako przyszłego zięcia, gdy Jaśko wszedł nieśmiało i stanął nieopodal Bogny, twarz jego — wydelikatniona długą chorobą, jeszcze więcej uwydatniała podobieństwo z narzeczoną Siewrosa.
Małgorzata, spojrzawszy na niego, wyciągnęła ku niemu dłonie, a nie wiedząc, co się z nią dzieje, wzywała na pomoc Jezusa ukrzyżowanego i świętych Pańskich, myśląc, że to chyba jakie czary ją oplątały.
Po niejakiem jednak wyjaśnieniu i opowieści o Wilczem Gnieździe, pani z Zabierzowa poznała w Jaśku syna, przed dwunastu laty przez Krzyżaków uprowadzonego.
I znowu więc radość i łzy, jak przy powitaniu z Bogną.
Lecz i to Jaśka do powrotu skłonić nie mogło. Zresztą zostawał on przy księciu, nie łatwo więc było nim rozporządzać.
Widząc niepodobieństwo uprowadzenia go z sobą, matka skłoniła głowę mówiąc:
— Ha, Wielki książę daje nam córę, odsyła tylu jeńców, słuszna więc, żeby w Litwie został jeden, a z nami poszedł drugi wychowaniec Wilczego Gniazda.
Gdy drogi obeschły, szlakiem ku ziemiom Polski ciągnęły tłumy za córą Gedyminową, a tak licznego ślubnego orszaku nikt nigdy nie widział; bo też żadna królowa nie przyniosła w wianie 24,000 jeńców wracających z niewoli, ani serc przyjaznych całego ludu, do wspólnych dążąc celów.
1. Wilcze gniazdo — tekst nieuwspółcześniony, z dawną, nieujednoliconą pisownią i nieznormalizowaną interpunkcją. Nieodpowiedni do samodzielnego czytania dla młodszych dzieci, uczących się współczesnej polskiej ortografii. [przypis edytorski]
2. Wilcze gniazdo, powieść z czasów krzyżackich — wydanie źródłowe z 1889 r. zawiera 5 rycin St. Witkiewicza. [przypis edytorski]
3. Wilcze gniazdo, powieść z czasów krzyżackich dla młodzieży dorastającej — tekst zawiera drastyczne opisy, m.in. samobójstw, dlatego o dojrzałości młodszych dzieci do takiej lektury powinni zadecydować opiekunowie. [przypis edytorski]
4. Ko notet, Tew’s Kunige — Czego chcecie, ojcze-kapłanie. [przypis autorski]
5. Saule Szilditis — Słonko grzeje. [przypis autorski]
6. widok obrazu w kościele, gdzie Chrystus z miłością przygarniał dzieci ku sobie, lub też wielki posąg Matki Zbawiciela stojący w zagłębieniu zamkowego muru a tulący do piersi dzieciątko — płaskorzeźba na drzewie nieudolnego dłuta ze śladem farb, wyobrażająca Chrystusa błogosławiącego dzieci, znajduje się dotąd w kościele po krzyżackim w Malborgu. Posąg Matki Boskiej, olbrzymiej postaci we wnęce zamkowej. Obadwa mają być zabytkami trzynastego wieku. [przypis autorski]
7. Motina łankta tawe — Matka czeka cię. [przypis autorski]
8. Ugni Perkun — Ognia Perkunowi. [przypis autorski]
9. mano Wajks — mój syn. [przypis autorski]
10. to nasz syn, to Siewros, ten znak na lewem ramieniu! wszak sameś mu ten znak wypalił — było zwyczajem w owym czasie dzieciom robić znaki na ciele, ażeby wśród ciągłych zapasów z wrogami mogły być poznane przez rodziców wykupujących ich z niewoli. Znaki takie robiono najczęściej pierworodnym lub ukochanym synom. [przypis autorski]
11. Günter zaprzepaścił najlepszych wojaków — Günter z Szwarcburga, ten sam, który walczył przeciw Brandeburczykom w Gdańsku, a potem zajął podstępem Pomorze r. 1309. [przypis autorski]
12. Tew’s — Ojcze. [przypis autorski]
13. XII — w wydaniu źródłowym prawdopodobnie błędna numeracja rozdziałów — po rozdziale X następuje rozdział XII. [przypis edytorski]
Wolne Lektury to projekt fundacji Nowoczesna Polska – organizacji pożytku publicznego działającej na rzecz wolności korzystania z dóbr kultury.
Co roku do domeny publicznej przechodzi twórczość kolejnych autorów. Dzięki Twojemu wsparciu będziemy je mogli udostępnić wszystkim bezpłatnie.
Jak możesz pomóc?
Przekaż 1% podatku na rozwój Wolnych Lektur:
Fundacja Nowoczesna Polska
KRS 0000070056
Dołącz do Towarzystwa Przyjaciół Wolnych Lektur i pomóż nam rozwijać bibliotekę.
Przekaż darowiznę na konto: szczegóły na stronie Fundacji.
Ten utwór nie jest objęty majątkowym prawem autorskim i znajduje się w domenie publicznej, co oznacza że możesz go swobodnie wykorzystywać, publikować i rozpowszechniać. Jeśli utwór opatrzony jest dodatkowymi materiałami (przypisy, motywy literackie etc.), które podlegają prawu autorskiemu, to te dodatkowe materiały udostępnione są na licencji Creative Commons Uznanie Autorstwa – Na Tych Samych Warunkach 3.0 PL.
Źródło: http://wolnelektury.pl/katalog/lektura/morawska-wilcze-gniazdo
Tekst opracowany na podstawie: Zuzanna Morawska, Wilcze gniazdo. Powieść z czasów krzyżackich dla młodzieży dorastającej, Gebethner i Wolff, Warszawa 1889.
Wydawca: Fundacja Nowoczesna Polska
Publikacja zrealizowana w ramach projektu Wolne Lektury (http://wolnelektury.pl).
Opracowanie redakcyjne i przypisy: Paulina Choromańska, Agnieszka Gąsior, Dorota Kowalska.
Publikację wsparli i wsparły: Darek Dzida, sroczka, Paweł Kni Żórawina, Darek Dzida.
Okładka na podstawie: Klearchos Kapoutsis, CC BY 2.0
ISBN 978-83-288-3561-0
Plik wygenerowany dnia 2021-07-08.
Uwagi (0)