Dawid Copperfield - Charles Dickens (czytać książki online za darmo txt) 📖

467. wyszedłem był — daw. forma czasu zaprzeszłego; znaczenie: wyszedłem wcześniej, uprzednio (tzn. przed czynnościami i wydarzeniami wyrażonymi czasem przeszłym prostym). [przypis edytorski]

468. paragon (ang.) — wzór; np. paragon of virtue: wzór (wcielenie) cnót. [przypis edytorski]

469. nie podobna (daw.) — nie (jest) możliwe; nie można. [przypis edytorski]

470. snadź (daw.) — widocznie, prawdopodobnie. [przypis edytorski]

471. obojeśmy niedoświadczeni — forma skrócona; inaczej: oboje jesteśmy niedoświadczeni. [przypis edytorski]

472. nabyć — tu: nauczyć się; nabyć wiedzę. [przypis edytorski]

473. wzajemnieśmy dobrze na siebie wpłynęli — inaczej: wzajemnie (...) wpłynęliśmy (konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika). [przypis edytorski]

474. zżymać się — niecierpliwić się; denerwować, złościć się. [przypis edytorski]

475. dawnoż — konstrukcja z partykułą -że (skróconą do -ż) nadającą znaczenie pytania retorycznego; inaczej: czy dawno, czyż dawno. [przypis edytorski]

476. dziecinna żona — w oryg. nie tyle w znaczeniu „dziecinnie zachowująca się żona”, ile „dziecko-żona”: child-wife. [przypis edytorski]

477. żem (...) potrzebował — inaczej: że potrzebowałem (konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika). [przypis edytorski]

478. nanizać — nawlec na nić (sznurek itp.). [przypis edytorski]

479. niewczesny — powstały w nieodpowiednim czasie; niewłaściwy. [przypis edytorski]

480. zawszem gotowa — forma skrócona; inaczej: zawsze jestem gotowa. [przypis edytorski]

481. Święto Wiosny — w Anglii tradycyjnie, od czasów pogańskich obchodzone w ostatni poniedziałek maja; obchody wiążą się z maskaradowymi paradami. [przypis edytorski]

482. mogłamże — konstrukcja z partykułą -że nadającą znaczenie pytania retorycznego; inaczej: czy mogłam, czyż mogłam. [przypis edytorski]

483. nigdym się tak jeszcze nie przestraszyła — inaczej: nigdy się tak jeszcze nie przestraszyłam (konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika). [przypis edytorski]

484. nie podobna (daw.) — nie (jest) możliwe; nie można. [przypis edytorski]

485. jakeśmy się (...) znaleźli — inaczej: jak się znaleźliśmy (konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika). [przypis edytorski]

486. wszyscyśmy pozostali — inaczej: wszyscy pozostaliśmy (konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika). [przypis edytorski]

487. bodajś — forma skrócona; inaczej: bodaj byś. [przypis edytorski]

488. poręcz fotelu — dziś: (...) fotela. [przypis edytorski]

489. z wylaniem (daw.) — wylewnie, z uczuciem. [przypis edytorski]

490. zadosyćuczynienie — dziś popr.: zadośćuczynienie. [przypis edytorski]

491. czegom się dowiedział — inaczej: czego się dowiedziałem (konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika). [przypis edytorski]

492. dostać (daw.) — tu: sięgnąć i wyjąć; wydobyć. [przypis edytorski]

493. Opactwo Westminsterskie (ang. Westminster Abbey; The Collegiate Church of St Peter, Westminster) — kolegiata św. Piotra w Westminsterze, należąca do najważniejszych świątyń anglikańskich, obok katedry w Canterbury i katedry św. Pawła w Londynie; założenie opactwa datuje się na rok 1066 za czasów Wilhelma Zdobywcy; miejsce koronacji i pochówku królów Anglii. [przypis edytorski]

494. Wielka Zaraza — epidemia dżumy, która nawiedziła Londyn w latach 1665–1666 i której ofiarą padło od 75 do 100 tys. ludzi, ok. 1/5 mieszkańców miasta; roznosicielami choroby były początkowo szczury (utrzymywano, że przywiezione na statkach z transportem bawełny z Holandii), zarazę powstrzymał ostatecznie dopiero wielki pożar, który strawił ogromne obszary stolicy. [przypis edytorski]

495. mogłamże — konstrukcja z partykułą -że nadającą znaczenie pytania retorycznego; inaczej: czy mogłam, czyż mogłam. [przypis edytorski]

496. być komuś powolnym — być posłusznym wobec kogoś; postępować zgodnie z czyjąś wolą. [przypis edytorski]

497. maszże — konstrukcja z partykułą -że nadającą znaczenie pytania retorycznego; inaczej: czy masz, czyż masz. [przypis edytorski]

498. żem je (...) zawarła była — daw. forma czasu zaprzeszłego (oraz konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika); znaczenie: że je zawarłam (tj. zamknęłam) niegdyś, uprzednio (tzn. przed czasami opisywanymi, czynnościami i wydarzeniami wyrażonymi czasem przeszłym prostym). [przypis edytorski]

499. wiekować (daw., pot.) — pozostawać gdzieś bardzo długo (względnie: zbyt długo). [przypis edytorski]

500. Bow Street — ulica w Covent Garden w Londynie, silnie związana z instytucjami prawa i porządku publicznego; istniał tu od 1740 r. sąd magistracki (Bow Street Magistrates’ Court), rozstrzygający w pierwszej instancji sprawy dotyczące wszelkiego rodzaju przestępstw i wykroczeń; założył tę instytucję we własnym domu pod nr. 4 płk. Thomas de Veil, zostawszy sędzią pokoju w rejonie Westminsteru; jego następcą został w 1747 r. pisarz i autor sztuk teatralnych Henry Fielding, który utworzył pierwsze oddziały ochotniczej policji, znane jako Bow Street Runners; w 1832 r. policja metropolitalna uruchomiła na Bow Street komendę główną. [przypis edytorski]

501. bakałarz (z łac. baccalarius) — osoba posiadająca pierwszy stopień naukowy w dziedzinie sztuk wyzwolonych (łac. artium baccalaureus), czyli bakalaureat; daw. pot. nauczyciel. [przypis edytorski]

502. safanduła — niezdara; osoba mało energiczna, niezręczna, flegmatyczna. [przypis edytorski]

503. nieudały — ten, który się nie udał; dziś popr. z inną końcówką: nieudany. [przypis edytorski]

504. obojeśmy czuli — inaczej: oboje czuliśmy (konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika). [przypis edytorski]

505. najkochańszy — dziś raczej: najukochańszy. [przypis edytorski]

506. wawrzynowy wianek — wieniec laurowy; honorowano nim wybitnych twórców. [przypis edytorski]

507. bynajmniej — wcale (dosł.: jak najmniej). [przypis edytorski]

508. robak się w bujnym zalągł kwiecie — w tłumaczeniu fragment ten stanowi nieco zmodyfikowany cytat z refrenu pieśni masek z powieści poetyckiej Antoniego Malczewskiego Maria: „Ach, na tym świecie Śmierć wszystko zmiecie / Robak się lęgnie i w bujnym kwiecie”. [przypis edytorski]

509. nigdyś nie przybył — inaczej: nigdy nie przybyłeś (konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika). [przypis edytorski]

510. Bench, właśc. King’s Bench Prison — londyńskie więzienie położone na południowym brzegu Tamizy, istniejące od średniowiecza i wówczas związane z królewskim sądem ławniczym (King’s Bench court of law); trafiali tu oskarżeni o zniesławienie, bankructwo, a także dłużnicy (do czasu, gdy w latach 60. XIX zniesiono karę więzienia za długi); w 1842 r. więzienie zostało stosownie przemianowane na Queen’s Prison (w związku o objęciem władzy przez królową Wiktorię w 1837 r.) i przejęło dłużników również z zakładów karnych w Marshalsea i Fleet, natomiast więźniów umysłowo chorych przekazało do Bedlam; kolejną przyjętą nazwą było Southwark Convict Prison, zanim w latach 70. XIX w. podupadło, a następnie zostało zamknięte i zniszczone; ostatecznie przestało funkcjonować w 1880 r. [przypis edytorski]

511. wczas (daw.) — odpoczynek. [przypis edytorski]

512. łzawie — dziś popr. z inną końcówką: łzawo. [przypis edytorski]

513. nie podobna było (daw.) — nie było możliwe. [przypis edytorski]

514. następny (daw.) — następujący; taki oto. [przypis edytorski]

515. łacniej (daw.) — łatwiej. [przypis edytorski]

516. płonny a. płony (daw.) — bezowocny, jałowy. [przypis edytorski]

517. wzbroniłem był sobie — daw. forma czasu zaprzeszłego; znaczenie: wzbroniłem sobie wcześniej, uprzednio (tzn. przed czynnością lub czynnościami wyrażonymi czasem przeszłym prostym). [przypis edytorski]

518. zaledwiem zaczął — inaczej: zaledwie zacząłem (konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika). [przypis edytorski]

519. obieśmy kobiety — forma skrócona; inaczej: obie jesteśmy kobietami. [przypis edytorski]

520. gotowaś — forma skrócona; inaczej: gotowa jesteś. [przypis edytorski]

521. nie podobna mi (daw.) — nie (jest) dla mnie możliwe. [przypis edytorski]

522. ściągnienie — dziś raczej z inną końcówką: ściągnięcie. [przypis edytorski]

523. zwykła była rozmawiać — daw. forma czasu zaprzeszłego dla czynności wielokrotnej, powtarzalnej; znaczenie: miała w zwyczaju rozmawiać niegdyś (tzn. przed czasami opisywanymi). [przypis edytorski]

524. rajfurka (daw.) — pośredniczka prostytucji; stręczycielka. [przypis edytorski]

525. nie podobna (daw.) — nie (jest) możliwe; nie można. [przypis edytorski]

526. Lord Major — odpowiednik burmistrza w City of London (historyczne centrum miasta); urzędnik wybierany przez mieszczan na roczną kadencję od 1189 r. (sam tytuł funkcjonuje od 1354 r.). [przypis edytorski]

527. snadź (daw.) — widocznie, prawdopodobnie. [przypis edytorski]

528. po sercu — zgodnie z pragnieniem serca; por. po myśli. [przypis edytorski]

529. na daną chwilę — dziś popr.: w danej chwili; w tej chwili. [przypis edytorski]

530. linia — linijka; przyrząd do wykreślania linii prostych. [przypis edytorski]

531. nie powinna byś — forma trybu przypuszczającego czasu przeszłego; dziś tylko: nie powinnaś. [przypis edytorski]

532. hipokryzja (z gr. hypokrisis: udawanie) — obłuda, fałsz, dwulicowość: głośne (czasem ostentacyjne) przyznawanie słuszności pewnym zasadom postępowania i normom moralnym przy jednoczesnym niestosowaniu się do tych zasad i norm w działaniu; niespójność taka w przypadku hipokryty jest zamierzona i obliczona na konkretne korzyści (materialne, społeczne, polityczne itp.). [przypis edytorski]

533. snadź (daw.) — widocznie, prawdopodobnie. [przypis edytorski]

534. czyli (daw.) — tu: lub. [przypis edytorski]

535. mamże — konstrukcja z partykułą -że nadającą znaczenie pytania retorycznego; inaczej: czy mam, czyż mam. [przypis edytorski]

536. widziałem się zmuszony — rozumiałem, że muszę. [przypis edytorski]

537. z własnych bark — dziś popr. forma D.lm: (...) barków. [przypis edytorski]

538. filozofujący Duńczyk — Hamlet, tytułowy bohater sztuki Shakespeare’a. [przypis edytorski]

539. przerwał był — daw. forma czasu zaprzeszłego; znaczenie: przerwał wcześniej (tzn. przed wykonaniem czynności wyrażonej czasem przeszłym prostym). [przypis edytorski]

540. snadź (daw.) — widocznie, prawdopodobnie. [przypis edytorski]

541. mieniąc się (daw.) — tu: zmieniając się. [przypis edytorski]

542. Guildhall — gmach w centralnej części City w Londynie, w rejonie stacji metra Bank, St Paul’s i Moorgate, przez kilkaset lat służący jako ratusz miejski i będący nadal ceremonialnym oraz administracyjnym ośrodkiem dzielnicy (nie należy mylić go z City Hall, stanowiącym tego typu centrum dla całej metropolii, tzw. Greater London); w czasach rzymskich w tym miejscu usytuowany był największy w Brytanii amfiteatr, którego pozostałości zachowały się w podziemiach budynku; istnieją również fragmenty zabudowań średniowiecznych z XII w., zaś stojący do dziś gmach powstał w latach 1411–1440 i jest jedynym świeckim budynkiem w Londynie, który przetrwał do dziś; obejmuje krypty, dawną bibliotekę i drukarnię oraz główną salę, służącą za miejsce sławnych procesów (począwszy od sprawy protestanckiej męczennicy Anne Askew za czasów Henryka VIII), a także wydarzeń kulturalnych: w 1848 r. koncertował tu Fryderyk Chopin. [przypis edytorski]

543. jeśliby mu stało (daw.) — jeśliby mu wystarczyło. [przypis edytorski]

544. zawszem cię nienawidził — inaczej: zawsze cię nienawidziłem (konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika). [przypis edytorski]

545. zawsześ był — inaczej: zawsze byłeś (konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika). [przypis edytorski]

546. wszyscyśmy zaciągnęli — inaczej: wszyscy zaciągnęliśmy (konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika). [przypis edytorski]

547. mamże — konstrukcja z partykułą -że nadającą znaczenie pytania retorycznego; inaczej: czy mam, czyż mam. [przypis edytorski]

548. o małoś nie zwariował — inaczej: o mało nie zwariowałeś (konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika). [przypis edytorski]

549. niewieleśmy mówili — inaczej: niewiele mówiliśmy (konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika). [przypis edytorski]

550. potrząśnienie — dziś popr. z inną końcówką: potrząśnięcie. [przypis edytorski]

551. weksel (z niem. Wechsel: wymiana) — rodzaj papieru wartościowego; dokument o ustalonej formie stanowiący czyjeś pisemne zobowiązanie do zapłaty pewnej kwoty pieniędzy (często w ściśle określonym terminie) na rzecz innej osoby; weksle pojawiły się we Włoszech na przełomie XII i XIII w. i służyły do ułatwienia płatności w licznych, małych, suwerennych, posiadających własną walutę państewkach włoskich: dokument zobowiązywał bankiera do wypłacenia sumy o określonej wartości w walucie obowiązującej na danym terenie; weksle pomagały również kupcom w płatnościach związanych z handlem zamorskim (prowadzonym na wielką skalę m.in. przez Republikę Wenecką); jeden z rodzajów weksla zyskał miano czek od nazwiska wł. rodziny Ceccino: był to weksel realizowany wyłącznie w bankach; sama nazwa bank wywodzi się także z wł. banco: ławka, co odnosiło się do miejsca, gdzie przeprowadzano wymianę weksli na monety. [przypis edytorski]

552. wnieść zdrowie — dziś: wznieść zdrowie (toast itp.). [przypis edytorski]

553. bynajmniej — wcale (dosł.: jak najmniej). [przypis edytorski]

554. mamże — konstrukcja z partykułą -że nadającą znaczenie pytania retorycznego; inaczej: czy mam, czyż mam. [przypis edytorski]

555. onegdaj (daw.) — przedwczoraj. [przypis edytorski]

556. wnosić (daw.) — wnioskować, sądzić. [przypis edytorski]