Krzyżacy - Henryk Sienkiewicz (gdzie mozna poczytac ksiazki online .txt) 📖
Krótki opis książki:
By zaprotestować przeciwko germanizacji oraz przypomnieć Polakom o odwadze, waleczności i świetnych wydarzeniach z historii Polski, Henryk Sienkiewicz zastosował w Krzyżakach literacką maskę — przeniósł akcję swojej powieści w realia końca XVI i początku XV wieku.
Jagiellońska Polska uwikłana jest w konflikt z zakonem krzyżackim. Zbyszko z Bogdańca, młody rycerz, zakochuje się w ślicznej, niewinnej Danusi, córce Juranda ze Spychowa. Zbyszko oraz inni rycerze wielokrotnie muszą wykazywac się właściwą postawą i walecznością — Krzyżacy, upokorzeni niegdyś przez Juranda, podejmują kolejne intrygi i ataki. Dla młodzieńca to czas wielu sprawdzianów i prób — nie tylko odwagi.
Powieść Henryka Sienkiewicza ukazywała się najpierw w „Tygodniku Ilustrowanym” (1897–1900), w 1900 roku ukazała się w formie książkowej. Została przetłumaczona na 25 języków.
Przeczytaj książkę
Podziel się książką:
- Autor: Henryk Sienkiewicz
- Epoka: Pozytywizm
- Rodzaj: Epika
Czytasz książkę online - «Krzyżacy - Henryk Sienkiewicz (gdzie mozna poczytac ksiazki online .txt) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Henryk Sienkiewicz
class="annotation" id="annotation-304">304. płochość (daw.) — lekkomyślność. [przypis edytorski]
305. wolej (daw.) — lepiej. [przypis edytorski]
306. samowtór (daw.) — we dwóch. [przypis edytorski]
307. włodyka — rycerz, zwłaszcza niemajętny lub bez pełni praw stanowych. [przypis edytorski]
308. lubo (daw.) — chociaż. [przypis edytorski]
309. rakuski (daw.) — austriacki. [przypis edytorski]
310. Burgundia — region w centralnej Francji. [przypis edytorski]
311. gorze chłopcu (daw.) — źle z chłopcem. [przypis edytorski]
312. wypiastować — wychować. [przypis edytorski]
313. prawy (daw.) — prawdziwy. [przypis edytorski]
314. nie skończy on własną śmiercią — sens: umrze śmiercią gwałtowną, zapewne na skutek wyroku sądu. [przypis edytorski]
315. dzierżyć — trzymać. [przypis edytorski]
316. gorze (ze starop. gorzeć: palić się) — biada, nieszczęście, niebezpieczeństwo. [przypis edytorski]
317. przystojny (daw.) — odpowiedni, właściwy. [przypis edytorski]
318. krotofilny (daw.) — skłonny do żartów; krotochwila — farsa, żartobliwy utwór sceniczny bądź żart, dowcip. [przypis edytorski]
319. tuszyć (daw.) — mieć nadzieję. [przypis edytorski]
320. zmóc — pokonać. [przypis edytorski]
321. przygodzić się (daw.) — przydarzyć się. [przypis edytorski]
322. chycić — dziś popr.: chwycić. [przypis edytorski]
323. roków (gw.) — lat. [przypis edytorski]
324. Aleksandra Olgierdówna — (ok. 1370–1434), córka wielkiego księcia Litwy Olgierda, siostra Władysława II Jagiełły, żona księcia mazowieckiego Ziemowita IV. [przypis edytorski]
325. liszka — tu: futro ze skór lisich. [przypis edytorski]
326. koleśno (daw.) — w kolasach; kolasa to odkryty powóz konny bez resorów. [przypis edytorski]
327. którym nie wolno było omijać Krakowa, by nie pozbawić miasta licznych opłat — niektóre miasta posiadały w średniowieczu przywilej, określany jako „prawo składu”, zgodnie z którym kupcy nie mogli ich omijać, lecz przez określony czas musieli wystawiać tam swój towar na sprzedaż. [przypis edytorski]
328. skrzęt (daw.) — krzątanina, ruch. [przypis edytorski]
329. Władysław II Jagiełło — (ok. 1362–1434), syn wlk. księcia Olgierda, wielki książę litewski, król Polski od małżeństwa z Jadwigą (1386). Dwukrotnie ochrzczony (przez matkę Juliannę w obrządku wschodnim i przez biskupów polskich przed ślubem w obrządku łacińskim), osobiście dowodził w bitwie pod Grunwaldem. [przypis edytorski]
330. wagować się (daw.) — wahać się, zastanawiać się. [przypis edytorski]
331. z dworzany — dziś popr.: z dworzanami. [przypis edytorski]
332. przezpiecznie — dziś popr.: bezpiecznie. [przypis edytorski]
333. lubo (daw.) — chociaż. [przypis edytorski]
334. gomółka — niewielka, okrągła szybka. [przypis edytorski]
335. dworzyszcze (daw.) — gmach, okazały budynek. [przypis edytorski]
336. zgoła (daw.) — nawet. [przypis edytorski]
337. krzyżowanie — dekoracja architektoniczna w postaci krzyżujących się belek na fasadzie budynku. [przypis edytorski]
338. łokieć — dawna miara długości, w przybliżeniu odległość od stawu łokciowego do dłoni, ok. 55-77 cm. [przypis edytorski]
339. skład — tu: sklep. [przypis edytorski]
340. sowity (daw.) — obfity, bogaty. [przypis edytorski]
341. najprzedniejszy (daw.) — najlepszy, najwyższej jakości. [przypis edytorski]
342. mercatorium (z łac.) — dom kupców. [przypis edytorski]
343. Schrotamt — urząd przeładunku beczek winnych. [przypis edytorski]
344. sprawa gardłowa — sprawa, w której grozi kara śmierci. [przypis edytorski]
345. wszelako (daw.) — jednak. [przypis edytorski]
346. Mikołaj Powała z Taczewa — (ok. 1380 – ok. 1415), rycerz i dyplomata, powołany do rady wojennej przed bitwą pod Grunwaldem. [przypis edytorski]
347. Wojciech Jastrzębiec — (1362–1436), biskup krakowski (1412–1423) i poznański (1399–1412), kanclerz koronny, przed osiągnięciem godności biskupiej czynny na dworze Władysława Jagiełły. [przypis edytorski]
348. Bonifacy IX — Pietro Tomacelli (ok. 1350–1404), papież od 1389, poparł Polskę, gdy walczyła z krzyżakami. [przypis edytorski]
349. gonitwy — tu: turniej rycerski. [przypis edytorski]
350. Zawisza Czarny z Garbowa — (ok. 1370–1428) polski rycerz, przez pewien czas na służbie króla Węgier Zygmunta Luksemburskiego. [przypis edytorski]
351. Witold Kiejstutowicz, zwany Wielkim — (ok. 1350–1430), wielki książę litewski, brat stryjeczny Władysława Jagiełły. W latach 1382–1385 oraz 1390 przejściowo sprzymierzony z Krzyżakami przeciw Jagielle. [przypis edytorski]
352. bojarzyn a. bojar — rycerz, szlachcic ruski, wołoski lub litewski. [przypis edytorski]
353. Władysław II Jagiełło — (ok. 1362–1434), syn wlk. księcia Olgierda, wielki książę litewski, król Polski od małżeństwa z Jadwigą (1386). Dwukrotnie ochrzczony (przez matkę Juliannę w obrządku wschodnim i przez biskupów polskich przed ślubem w obrządku łacińskim), osobiście dowodził w bitwie pod Grunwaldem. [przypis edytorski]
354. Aral — Jezioro Aralskie, dawniej określane jako morze, leżące w dzisiejszym Kazachstanie i Uzbekistanie. [przypis edytorski]
355. wschody (daw.) — schody. [przypis edytorski]
356. wyprawa krzyżowa — tu: wyprawa wojenna przeciw poganom, mająca zmusić ich siłą do chrztu. Określenie to stosowano w szczególności wobec krucjat, mających na celu zdobycie na muzułmanach miejsca narodzin Chrystusa. W szerszym sensie odnosiło się także do innych walk z niechrześcijanami. [przypis edytorski]
357. Tochtamysz — (zm. 1406) chan tatarskiej Złotej Ordy w latach 1380–1395, pokonany przez Timura zbiegł na Litwę, skąd bezskutecznie starał się odzyskać władzę. [przypis edytorski]
358. tron kapczacki — władza nad Ordą Kipczacką, szerzej znaną jako Złota Orda. Było to dawne państwo mongolsko-tatarskie w okolicach gór Kaukazu i dorzecza Wołgi. Orda stanowiła coś pośredniego między zmilitaryzowanym państwem a formą organizacji wojskowej. [przypis edytorski]
359. Złota Orda — dawne państwo mongolsko–tatarskie w okolicach gór Kaukazu i dorzecza Wołgi. Orda była czymś pośrednim między zmilitaryzowanym państwem a formą organizacji wojskowej. [przypis edytorski]
360. Timur Chromy — znany też jako Tamerlan, (1336–1405), chan Złotej Ordy i twórca wielkiego mongolsko–tatarskiego imperium, które rozpadło się po jego śmierci. [przypis edytorski]
361. władca Rusi Moskiewskiej — tereny dzisiejszej Rosji (Ruś Moskiewska) i Ukrainy (Ruś Kijowska) były w średniowieczu pod władzą Tatarów. [przypis edytorski]
362. Aleppo — miasto na skraju Pustyni Syryjskiej. [przypis edytorski]
363. Damaszek — stolica Syrii. [przypis edytorski]
364. synowie Beliala — przen. poganie; Belial a. Baal — bożek pogański wspominany w Starym Testamencie. [przypis edytorski]
365. Spytko z Melsztyna — (1364–1399), wojewoda krakowski, poległ w bitwie z Tatarami nad Worsklą. [przypis edytorski]
366. odpust — w religii katolickiej darowanie bądź zmniejszenie kary za grzechy, które zostały już odpuszczone. [przypis edytorski]
367. kopijnicy — ciężka jazda uzbrojona w kopie i miecze. [przypis edytorski]
368. Chromy — przydomek Timura (Tamerlana) (1336-1405), chana Złotej Ordy i twórcy wielkiego mongolsko–tatarskiego imperium, które rozpadło się po jego śmierci. [przypis edytorski]
369. wizerunek Chrystusów (daw.) — wizerunek Chrystusowy, wizerunek Chrystusa. [przypis edytorski]
370. jużem się obaczył — już sobie przypomniałem. [przypis edytorski]
371. ćma (daw.) — mrowie, tłum. [przypis edytorski]
372. prawić (daw.) — mówić, opowiadać. [przypis edytorski]
373. dworscy — ludzie należący do dworu. [przypis edytorski]
374. dalibóg (daw.) — naprawdę, słowo daję. [przypis edytorski]
375. bawić (daw.) — przebywać. [przypis edytorski]
376. do dnia — rano. [przypis edytorski]
377. ozwać się (daw.) — odezwać się. [przypis edytorski]
378. więcej — bardziej. [przypis edytorski]
379. królową polską — mowa o królowej Jadwidze. [przypis edytorski]
380. Jaśko z Tęczyna — syn Jędrzeja z Tęczyna, wojewody krakowskiego i sandomierskiego, kasztelan krakowski. [przypis edytorski]
381. rajca (daw.) — radny. [przypis edytorski]
382. rakuski (daw.) — austriacki. [przypis edytorski]
383. kniaź — książę. [przypis edytorski]
384. bojarzyn a. bojar — rycerz, szlachcic litewski, ruski lub wołoski. [przypis edytorski]
385. szuba (daw.) — szerokie okrycie wierzchnie. [przypis edytorski]
386. obrazy bizantyjskie — malarstwo religijne w prawosławnym Bizancjum cechowało się surowością i dostojeństwem. [przypis edytorski]
387. stalle — zdobione ławki w prezbiterium, blisko ołtarza, przeznaczone głównie dla duchownych. [przypis edytorski]
388. królestwo — tu: król i królowa. [przypis edytorski]
389. smagły — o ciemnej, oliwkowej cerze. [przypis edytorski]
390. ustawicznie (daw.) — ciągle. [przypis edytorski]
391. przygana (daw.) — krytyka, zarzut. [przypis edytorski]
392. Podniesienie — część mszy św., gdy kapłan ukazuje wiernym Ciało i Krew Chrystusa. [przypis edytorski]
393. Jadwiga — (ok. 1374–1399), córka Ludwika Węgierskiego, w 1384 koronowana na króla Polski (prawo nie przewidywało wówczas koronacji królowej), w 1386 poślubiła Władysława Jagiełłę, co dało początek unii polsko-litewskiej. [przypis edytorski]
394. Ludwik Węgierski — węg. Lajos I Nagy, Ludwik I Wielki (1326–1382), król Węgier w latach 1342–1382, król Polski w latach 1370–1382, ojciec Jadwigi. [przypis edytorski]
395. zrzekła się pierwszej dziewiczej miłości — mowa o Wilhelmie Habsburgu zwanym Uprzejmym (ok. 1370–1406). [przypis edytorski]
396. minstrel (daw.) — śpiewak, poeta. [przypis edytorski]
397. Te Deum — hymn znany od czasów wczesnochrześcijańskich, głoszący chwałę Boga (Ciebie, Boże, wysławiamy). [przypis edytorski]
398. kośba (daw.) — żniwa. [przypis edytorski]
399. Piotr Wysz Radoliński — (ok. 1354–1414), biskup krakowski od 1392, poznański od 1412, przeniesiony na to drugie stanowisko na skutek intryg dworskich, wykonawca testamentu królowej Jadwigi. [przypis edytorski]
400. połóg — około sześciotygodniowy okres po porodzie. [przypis edytorski]
401. lubo (daw.) — chociaż, mimo że. [przypis edytorski]
402. podana nieco naprzód — nieznacznie pochylona do przodu. [przypis edytorski]
403. manela (daw.) — złota bransoleta. [przypis edytorski]
404. światowy (daw.) — świecki. [przypis edytorski]
405. złotogłów — kosztowna tkanina ze złotą nicią. [przypis edytorski]
406. bisior — cienka i kosztowna tkanina, jedwab morski. [przypis edytorski]
407. złogi — tu: poród. [przypis edytorski]
408. Akademia Krakowska — założona w 1364 w Kazimierzu z fundacji Kazimierza III Wielkiego, odnowiona w 1400 w Krakowie przez Władysława II Jagiełłę z fundacji Jadwigi Andegaweńskiej, od 1817 funkcjonuje pod nazwą Uniwersytet Jagielloński. [przypis edytorski]
409. pozór (daw.) — wygląd zewnętrzny. [przypis edytorski]
410. liliowa — tu: biała jak lilia. [przypis edytorski]
411. popłatać — pociąć mieczem, posiekać. [przypis edytorski]
412. rohatyna (z ukr.) — włócznia z grotem zaopatrzonym w hak, aby po wbiciu trudniej ją było wyciągnąć. [przypis edytorski]
413. Pater noster, qui es in coelis, sanctificetur nomen Tuum (łac.) — Ojcze nasz, któryś jest w niebie, święć się imię Twoje. [przypis edytorski]
414. suszyć (daw.) — pościć. [przypis edytorski]
415. trefniś (daw.) — błazen. [przypis edytorski]
416. krotochwilny (daw.) — śmieszny, dowcipny. [przypis edytorski]
417. tedy (daw.) — więc, zatem. [przypis edytorski]
418. nowotny (daw.) — nowy. [przypis edytorski]
419. któren — dziś popr.: który. [przypis edytorski]
420. warować się (daw.) — strzec się. [przypis edytorski]
421. roków (gw.) — lat. [przypis edytorski]
422. wolej (daw.) — lepiej. [przypis edytorski]
423. chybaj sobie — idź sobie. [przypis edytorski]
424. doletni (daw.) — taki, który „doszedł do lat”, we właściwym wieku, dorosły. [przypis edytorski]
425. pierwej (daw.) — wcześniej. [przypis edytorski]
426. Wojciech Jastrzębiec — (1362–1436), biskup krakowski (1412–1423) i poznański (1399–1412), kanclerz koronny, przed osiągnięciem godności biskupiej czynny na dworze Władysława Jagiełły. [przypis edytorski]
427. infułat — wyższy dostojnik kościelny, od infuły, czyli nakrycia głowy takich osób. [przypis edytorski]
428. Jan Kropidło — (ok. 1364–1421), syn księcia strzelnickiego Bolka III, sprawował kolejno urzędy biskupie w wielu diecezjach. [przypis edytorski]
429. paliusz — szata liturgiczna przysługująca biskupowi metropolicie (zwierzchnikowi kościelnej metropolii, czyli archidiecezji
Darmowe książki «Krzyżacy - Henryk Sienkiewicz (gdzie mozna poczytac ksiazki online .txt) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie
Dodaj komentarz
Uwagi (0)