Sztuka kochania - Owidiusz (złota biblioteka .TXT) 📖

1. Febus a. Feb (mit. gr.) — przydomek Apolla, boga słońca. [przypis edytorski]

2. Klio (mit. gr.) — muza historii. [przypis edytorski]

3. Hezjod — gr. poeta epicki, ur. między 850 a 700 p.n.e., autor m. in. poematu Prace i dnie. [przypis edytorski]

4. Askra — miasto w środkowej Grecji, w pobliżu gór Helikonu. [przypis edytorski]

5. Wenera a. Wenus (mit. rzym.) — bogini miłości. [przypis edytorski]

6. kędy (daw.) — gdzie. [przypis edytorski]

7. Perseusz (mit. gr.) — heros, syn Zeusa i Danae. [przypis edytorski]

8. Andromeda (mit. gr.) — córka króla Etiopii, Cefeusza (syna Zeusa) i Kasjopei, oddana na pożarcie smokowi morskiemu, wielorybowi (pustoszącemu kraj za bluźnierstwo Kasjopei, która twierdziła, że jest piękniejsza od Nereid). Ocalił Andromedę Perseusz, który poślubił ją zabiwszy potwora. [przypis edytorski]

9. Methymna — miasto na wyspie Lesbos, w starożytności znane z doskonałych win. [przypis edytorski]

10. Gargara — miasto na południe od Troi, w starożytności znane z obfitych zbiorów. [przypis edytorski]

11. portyk Pompejusza — ogród publiczny, część kompleksu teatralnego, jaki Pompejusz Wielki zbudował w południowej części Pola Marsowego. [przypis edytorski]

12. Forum Romanum — najstarszy plac w staroż. Rzymie, religijny, polityczny i towarzyski ośrodek miasta. [przypis edytorski]

13. galerie Liwii — portyk Liwii, powstały w latach 15–7 p.n.e. [przypis edytorski]

14. Adonis (mit. gr.) — młodzieniec, ulubieniec Afrodyty. [przypis edytorski]

15. Romulus (mit. rzym.) — założyciel Rzymu, zabójca brata-bliźniaka Remusa. [przypis edytorski]

16. porwanie Sabinek — legenda z początków Rzymu, wg której Rzymianie mieli porwać kobiety z plemienia Sabinów i pojąć je za żony. [przypis edytorski]

17. Partowie — naród tworzący państwo na terenie dzisiejszego Iranu od ok. 238 p.n.e. do 226 n.e., uwikłany w liczne wojny z Rzymem. [przypis edytorski]

18. wodze — dziś popr. forma M.lm: wodzowie. [przypis edytorski]

19. Baje — Baiae, miasto nad Zatoką Neapolitańską,w starożytności funkcjonujące jako kurort i uzdrowisko. [przypis edytorski]

20. subretka (daw.) — pokojówka. [przypis edytorski]

21. Ilion — Troja. [przypis edytorski]

22. Tezeusz (mit. gr.) — heros ateński, zabójca Minotaura. [przypis edytorski]

23. Ariadna (mit. gr.) — królewna kreteńska, jej nić pomogła wydostać się Tezeuszowi z labiryntu Minotaura. [przypis edytorski]

24. Fedra (mit. gr.) — żona Tezeusza, córka Minosa i Pasifae. [przypis edytorski]

25. Hipolit (mit. gr.) — heros, syn Tezeusza, oskarżony o gwałt przez Fedrę. [przypis edytorski]

26. Adonis (mit. gr.) — młodzieniec, ulubieniec Afrodyty. [przypis edytorski]

27. balwierz (daw.) — fryzjer. [przypis edytorski]

28. kokota (daw.) — prostytutka. [przypis edytorski]

29. Jupiter a. Jowisz (mit. rzym.) — najważniejszy bóg rzymskiego panteonu, odpowiednik gr. Zeusa. [przypis edytorski]

30. Styks (mit. gr.) — rzeka w podziemnej krainie zmarłych. [przypis edytorski]

31. jeno (daw.) — tylko. [przypis edytorski]

32. samotrzask — pułapka. [przypis edytorski]

33. starzec z Askry — Hezjod. [przypis edytorski]

34. ślepiec z Meonii — Homer. [przypis edytorski]

35. Minos (mit. gr.) — władca Krety, później sędzia w krainie zmarłych; wg mitu uwięził Dedala, ale ten odleciał z wyspy na własnoręcznie wykonanych skrzydłach. [przypis edytorski]

36. skrzydlate bóstwo — Amor. [przypis edytorski]

37. tesalskich wróżek zaklęcia — Tesalia, region w północnej Grecji, w starożytności była uznawana za siedzibę czarownic. [przypis edytorski]

38. Medea (mit. gr.) — czarodziejka, żona Jazona. [przypis edytorski]

39. Jazon (mit. gr.) — heros z Tesalii, przywódca wyprawy po złote runo. [przypis edytorski]

40. Cyrce a. Kirke (mit. gr.) — czarodziejka, córka Heliosa, przypisuje się jej zmienienie towarzyszy Odyseusza w świnie. [przypis edytorski]

41. Ulisses — Odyseusz, bohater poematu Homera. [przypis edytorski]

42. Herkules — heros, odpowiednik gr. Heraklesa, znany z wykonania dwunastu prac. [przypis edytorski]

43. kanikuła (daw.) — wakacje. [przypis edytorski]

44. Apollo (mit. gr.) — przewodnik dziewięciu muz, bóg sztuki, wróżbiarstwa i gwałtownej śmierci. [przypis edytorski]

45. Admet (mit. gr.) — król Feraj w Tesalii, na którego dworze Apollo przez 10 lat był za karę pasterzem. [przypis edytorski]

46. Amarylis — pasterka wspominana przez Wergiliusza w Bukolikach; informacja podana przez Owidiusza pochodzi z Bukoliki II, 51. [przypis edytorski]

47. zali (daw.) — czy. [przypis edytorski]

48. szkarłaty z Tyru — tkaniny pochodzące z fenickiego miasta Tyr, barwione drogą substancją uzyskiwaną ze ślimaków morskich. [przypis edytorski]

49. z wyspy Kos ma strój — gr. wyspa Kos była znana z wyrobu delikatnych tkanin. [przypis edytorski]

50. Menelaos — syn Atreusa, król Sparty; jego żona Helena została porwana przez Parysa, co doprowadziło do wojny trojańskiej. [przypis edytorski]

51. Helena — najpiękniejsza kobieta na ziemi, żona Menelaosa, króla Sparty. Z jej powodu toczyła się wojna trojańska. Została porwana przez Parysa, który rozsądził między Herą, Ateną i Afrodytą na korzyść tej ostatniej, ogłaszając ją najpiękniejszą z bogiń. Ręka Heleny miała być jego nagrodą. [przypis edytorski]

52. Parys — syn Priama i Hekabe, królewicz trojański; porwał Helenę, żonę władcy Myken Menelaosa, co było bezpośrednim powodem rozpoczęcia wojny trojańskiej. [przypis edytorski]

53. bachantka (mit. rzym.) — kobieta z orszaku boga wina Bachusa. [przypis edytorski]

54. zioły — dziś popr. forma N.lm: ziołami. [przypis edytorski]

55. Eskulap (mit. gr.) — bóg medycyny. [przypis edytorski]

56. Erato (mit. gr.) — muza poezji miłosnej. [przypis edytorski]

57. Notus — wiatr południowy i jego uosobienie; inna nazwa: Auster. [przypis edytorski]

58. Zefir (mit. gr.) — wiatr zachodni i jego uosobienie. [przypis edytorski]

59. Eurus (mit. gr.) — wiatr południowo-wschodni i jego uosobienie. [przypis edytorski]

60. gnuśny (daw.) — leniwy. [przypis edytorski]

61. w lazurowej głębi morza — następna strofa została pominięta w źródle jako zbyt odległa od oryginału. [przypis edytorski]

62. wnijdź — dziś popr. forma 2. os. trybu rozk.: wejdź. [przypis edytorski]

63. Andromeda (mit. gr.) — córka króla Etiopii, Cefeusza (syna Zeusa) i Kasjopei, oddana na pożarcie smokowi morskiemu, wielorybowi (pustoszącemu kraj za bluźnierstwo Kasjopei, która twierdziła, że jest piękniejsza od Nereid). Ocalił Andromedę Perseusz, który poślubił ją zabiwszy potwora. [przypis edytorski]

64. Perseusz (mit. gr.) — heros, syn Zeusa i Danae. [przypis edytorski]

65. Hektor — jeden z głównych bohaterów Iliady Homera, brat Parysa, syn Priama i Hekabe. Najdzielniejszy wojownik trojański. [przypis edytorski]

66. Minerwa (mit. rzym.) — bogini sztuki i rzemiosła, jak również mądrości, nauki i literatury; jej gr. odpowiednikiem jest Atena. [przypis edytorski]

67. jeno (daw.) — tylko. [przypis edytorski]

68. konsulat — roczna kadencja konsula, najwyższego urzędnika rzymskiego, służyła do określania daty. [przypis edytorski]

69. cenzor — wyższy urzędnik rzymski, odpowiedzialny m. in. za przeprowadzanie spisów obywateli. [przypis edytorski]

70. Wulkan (mit. rzym.) — bóg ognia i kowalstwa, odpowiednik gr. Hefajstosa. [przypis edytorski]

71. Achilles — legendarny bohater grecki, syn Peleusa, króla Ftyi, i Tetydy, boginki morskiej, główny bohater Iliady Homera. [przypis edytorski]

72. Amazonki (mit. gr.) — plemię wojowniczych kobiet. [przypis edytorski]

73. Pentezylea a. Pentesilea — legendarna królowa Amazonek, mitycznego plemienia wojowniczych kobiet. [przypis edytorski]

74. Helena — najpiękniejsza kobieta na ziemi, żona Menelaosa, króla Sparty. Z jej powodu toczyła się wojna trojańska. Została porwana przez Parysa, który rozsądził między Herą, Ateną i Afrodytą na korzyść tej ostatniej, ogłaszając ją najpiękniejszą z bogiń. Ręka Heleny miała być jego nagrodą. [przypis edytorski]

75. Eryfila (mit. gr.) — matka Alkmeona, żona Amfiaraosa; przekonała tego ostatniego do udziału w wyprawie wojennej przeciw Tebom, mimo że on jako wróżbita wiedział, że skończy się to jego śmiercią. [przypis edytorski]

76. Klitemnestra a. Klitajmestra (mit. gr.) — królewna spartańska, żona Agamemnona, którego zabiła w zemście za ofiarowanie córki Ifigenii za pomyślność wyprawy trojańskiej. [przypis edytorski]

77. Penelopa (mit. gr.) — wierna żona Odyseusza, czekająca na niego 20 lat. [przypis edytorski]

78. Laodamia (mit. gr.) — żona Protesilaosa; gdy ten poległ pod Troją, popełniła samobójstwo, nie chcąc żyć bez niego. [przypis edytorski]

79. Alcestis (mit. gr.) — córka Peliasa, która zgodziła się umrzeć, by przedłużyć życie mężowi. [przypis edytorski]

80. Tezeusz (mit. gr.) — heros ateński, zabójca Minotaura. [przypis edytorski]

81. Ariadna (mit. gr.) — królewna kreteńska, jej nić pomogła wydostać się Tezeuszowi z labiryntu Minotaura. [przypis edytorski]

82. Jazon (mit. gr.) — heros z Tesalii, przywódca wyprawy po złote runo. [przypis edytorski]

83. żony dwie — Medea i Kreuza, córka króla Koryntu. [przypis edytorski]

84. Dydona — postać z Eneidy Wergiliusza, założycielka i królowa Kartaginy. Główny bohater poematu, Eneasz, zakochał się w niej, po czym ją porzucił, by spełnić swoje przeznaczenie, jakim było założenie Rzymu. Dydona z rozpaczy popełniła samobójstwo na stosie. [przypis edytorski]

85. Eneasz — główny bohater Eneidy Wergiliusza; syn króla Anchizesa i bogini Wenus, uciekł z Troi i po długiej wędrówce doprowadził swoją drużynę do Lacjum; jego potomkowie założyli Rzym. [przypis edytorski]

86. Laodamia (mit. gr.) — żona Protesilaosa; gdy ten poległ pod Troją, popełniła samobójstwo, nie chcąc żyć bez niego. [przypis edytorski]

87. Diana (mit. rzym.) — dziewicza bogini łowów, odpowiednik gr. Artemidy. [przypis edytorski]

88. Bachus (mit. rzym.) — bóg wina, odpowiednik gr. Dionizosa. [przypis edytorski]

89. Akwilon (mit. rzym.) — wiatr północny i jego uosobienie. [przypis edytorski]

90. Aurora (mit. rzym.) — bogini poranku. [przypis edytorski]

91. Pafos — miasto na południowo-zachodnim wybrzeżu Cypru, wg mitu gr. miejsce narodzin Afrodyty, bogini miłości. [przypis edytorski]

92. Bryzeis a. Bryzeida — postać z Iliady Homera, ulubiona branka Achillesa, zabrana mu przez Agamemnona, kiedy ten musiał zwrócić wolność swojej niewolnicy. Zagniewany Achilles zaprzestał wtedy udziału w wojnie. [przypis edytorski]

93. Dobra Bogini — łac. Bona Dea, czczona w świątyni na Awentynie; w jej kulcie mogły uczestniczyć wyłącznie kobiety. [przypis edytorski]

94. Leda (mit. gr.) — królowa Sparty, uwiedziona przez Zeusa, który przybrał postać łabędzia. Królowa urodziła potem Polideukesa, Helenę i Klitajmestrę (według jednej z wersji mitu wylęgli się oni z jaj). [przypis edytorski]

95. Semele (mit. gr.) — królewna tebańska, matka Dionizosa (jego ojcem był Zeus). [przypis edytorski]

96. piewca z Kos (IV/III w. p.n.e.) — Filetas z Kos, prekursor szkoły aleksandryjskiej w poezji greckiej. [przypis edytorski]

97. Kallimach z Cyreny (ok. 310 p.n.e. – ok. 240 p.n.e.) — poeta epoki aleksandryjskiej, autor drobnych form literackich oraz pierwszej historii literatury. [przypis edytorski]

98. staruszek teoski — Anakreont z Teos (ok. 570 p.n.e. – ok. 485 p.n.e.), gr. poeta liryczny, często piszący o winie, śpiewie i miłości. [przypis edytorski]

99. Safona —