Transakcja wojny chocimskiej - Wacław Potocki (czytaj książki za darmo txt) 📖
Krótki opis książki:
Transakcja wojny chocimskiej lub krócej: Wojna chocimska to wierszowany epos opowiadający o zwycięstwie Polski nad Turkami pod Chocimiem w 1621 roku.
Treść utworu została oparta o kroniki Jakuba Sobieskiego oraz inne manuskrypty. W dziele występują postaci historyczne (np. Karol Chodkiewicz, Stanisław Lubomirski), jednak autor wprowadza elementy fikcji literackiej, wplata również własne komentarze, dygresje, uzupełnia o mowy wodzów. Opisana historia opowiada o przygotowaniach do bitwy oraz o jej przebiegu (tj. w barokowej polszczyźnie pełnej łacińskich zapożyczeń: „transakcji”). Autor podkreśla wielkość narodu polskiego, który pomimo śmierci wodza podczas bitwy stawił czoła kilkukrotnie większemu wojsku najeźdzcy. Wyraża jednak krytykę wobec współczesnej mu Polski i chce obudzić w Polakach dawnego ducha.
Wacław Potocki to jeden z najważniejszych polskich autorów okresu baroku. Znany przede wszystkim jako autor Wojny chocimskiej oraz wierszy o charakterze patriotycznym i moralizatorskim.
Przeczytaj książkę
Podziel się książką:
- Autor: Wacław Potocki
- Epoka: Barok
- Rodzaj: Epika
Czytasz książkę online - «Transakcja wojny chocimskiej - Wacław Potocki (czytaj książki za darmo txt) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Wacław Potocki
obfitą krwią... zdobyte zaszczyty ... nagrodę cnocie oddam, oraczów rolom, ołtarze kościołom, i dawny... blask przywrócę. [przypis redakcyjny]
2819. Niech inszym do niej złotem gościniec zagwoździ — przytyk do wyścigów Leszkowych o koronę (legenda z kroniki mistrza Wincentego). [przypis redakcyjny]
2820. opożdzi — dziś popr.: opóźni. [przypis edytorski]
2821. Quanto plura recentium sive veterum revolvo (łac.) — im więcej wypadków z dziejów nowszych czy dawnych rozważam, tym jaśniej dostrzec się dają igraszki rzeczy ludzkich we wszystkich sprawach; wielu bowiem dzięki sławie, nadziei, czci, hojności powołanych było do władzy, a tymczasem los trzymał w ukryciu przyszłego władcę. [przypis redakcyjny]
2822. dominationis primitias furibundi (...) (łac.) — początki panowania szalejący... niepokoić niezgodą wewnętrzną Eolowie. [przypis redakcyjny]
2823. clementiae, prudentiae, majestatis (łac.) — łagodności, roztropności, powagi. [przypis redakcyjny]
2824. optimo genere veniae (...) (łac.) — najlepszym rodzajem przebaczenia: nie wiedzieć, kto czym zgrzeszył. [przypis redakcyjny]
2825. któremu... (łac.) — tu przechodzi Potocki od króla Michała do Cezara. [przypis redakcyjny]
2826. conscii (łac.) — poczuwający się do winy. [przypis redakcyjny]
2827. nihil gloriosius principe impune laeso (łac.) — nic wspanialszego nad władcę bezkarnie obrażonego. [przypis redakcyjny]
2828. klemencja (daw., z łac.) — łagodność. [przypis edytorski]
2829. excelsi animi (łac.) — wzniosłego umysłu. [przypis redakcyjny]
2830. proprium est non sentire (sic immanis fera ad latratum canum lenta respexit) (łac.) – właściwością jest nie czuć się dotkniętym (tak dziki zwierz spokojnie patrzy na szczekanie psów). [przypis redakcyjny]
2831. in delationibus aures praebeas, non etiam fidem, nam quis innocens erit, si accusasse sufficiet (łac.) — w oskarżeniach podawaj ucho, ale nie wiarę, bo któż będzie niewinnym, jeśli wystarczy samo oskarżenie? [przypis redakcyjny]
2832. et in aequanimitate principis (łac.) — i w stateczności panującego. [przypis redakcyjny]
2833. praecipua rerum ad famam dirigenda (łac.) — najważniejsze sprawy kierować trzeba ku sławie. [przypis redakcyjny]
2834. prospera sui memoria insatiabiliter paranda (łac.) — szczęśliwą o sobie pamięć nieustannie przygotowywać musi. [przypis redakcyjny]
2835. regnorum lues (łac.) — choroba królestw. [przypis redakcyjny]
2836. non sua, sed principis meliuntur fortuna (łac.) — biorą miarę nie ze swojego losu ale z losu króla. [przypis redakcyjny]
2837. animo perfido et subdolo avaritiam et libidinem occultant, ex ancipiti temporum mutatione pendentes, tamquam cum fortuna fidem stare oporteat (łac.) — umysłem zdradzieckim i podstępnym pokrywają chciwość i rozwiązłość, zależąc od wątpliwej przemiany okoliczności, jak gdyby wierność od losu zależała. [przypis redakcyjny]
2838. desperatos in quieta Republica honores in turbido posse assequi arbitrantur (łac.) — mniemają, że w zamęcie mogą osiągnąć zaszczyty, o których czasu spokoju rzeczypospolitej zwątpili. [przypis redakcyjny]
2839. profligata in pace fides, rebus turbidis alacres, per incerta tutissimi (łac.) — w spokoju stracona wiara, w zamęcie weseli, wśród niepewności bezpieczni. [przypis redakcyjny]
2840. viro esurienti necesse est furari (łac.) — człowiek głodny kraść musi. [przypis redakcyjny]
2841. aliud stantes, aliud sedentes, utroque pede claudi, quibus nec ara nec virtus, religio ad ostentationem, oratio magnifica sed fide careas, hos ama tanquam osurus (łac.) — inni stojąc, inni siedząc, kulawi na obie nogi, dla których nic nie znaczy ołtarz ni cnota, religia dla popisu, mowa wspaniała, ale kłamliwa; tych tak kochaj, jakbyś miał nienawidzieć. [przypis redakcyjny]
2842. odio praesentium suis quoque periculis laetantur (łac.)— nienawiścią tchnąc dla rzeczy istniejących, cieszą się z własnych nawet niebezpieczeństw. [przypis redakcyjny]
2843. neque boni intellectus neque cura mali, sed mercede aluntur ministri sceleribus, privatimque degeneres, in publicum exitiosi (łac.) — ani zrozumienie dobra ani troska o zło, (u nich nie istnieje), ale zapłatą się żywią pośrednicy zbrodni, w domu zwyrodniali, w życiu publicznem zgubni. [przypis redakcyjny]
2844. in acie (...) (łac.) — na wojnie ... w kuchni. [przypis redakcyjny]
2845. nulla ex honesto spes, etiam publica mala singulis in occasionem gratiae trahuntur (łac.) — niczego od uczciwości się nie spodziewają; nawet nieszczęścia publiczne dla jednostek sposobnością dla uzyskania wpływu się stają. [przypis redakcyjny]
2846. alii sacerdotia et consulatus ut spolia adepti, procurationes et interiorem potentiam alii, odio et terrore omnia agunt (łac.) — jedni urzędy kapłańskie i konsulat jakby łup uzyskali, drudzy zarządy i większą władzę, nienawiścią i strachem wszystko działają. [przypis redakcyjny]
2847. proximam quamquam poenam, antequam poeniteret, ultum properant (łac.) — wymierzają jaką bądź karę, nie dawszy czasu na pokutę. [przypis redakcyjny]
2848. recentem aliorum felicitatem aegris introspiciunt oculis (łac.) — na świeże szczęście innych zazdrosnymi patrzą oczyma. [przypis redakcyjny]
2849. largiuntur privatim, ut avidius de publico consumant (łac.) — są hojni prywatnie, ażeby tym łakomiej z publicznego dobra trwonić. [przypis redakcyjny]
2850. invidia in occulto, adulatio in aperto est (łac.) — nienawiść po kryjomu, pochlebstwo jawnie służy. [przypis redakcyjny]
2851. ubi primi esse possent, soli volunt; qui nunquam recte fecerunt, ut facere viderentur, sed quia aliter facere non potuerunt (łac.) — gdzie by pierwszymi być mogli, samymi być chcą; którzy nigdy nic dobrego nie zrobili, ażeby zdawało się przynajmniej, że coś robią, ale ponieważ inaczej robić nie mogli. [przypis redakcyjny]
2852. bilingues, haec illave, prout invaluissent, defensuri Prothei! (łac.) — dwujęzyczni Proteusze, gotowi bronić tego lub owego, jak co wzrosło w siły. [przypis redakcyjny]
2853. fugatis aemulis (łac.) — rozproszywszy współzawodników. [przypis redakcyjny]
2854. in nova felicitate (łac.) — wśród nowego szczęścia. [przypis redakcyjny]
2855. cum applausu (łac.) — z oklaskiem. [przypis redakcyjny]
2856. ubique adulatorum uberrima messis (łac.) — wszędzie obfite żniwo pochlebców. [przypis redakcyjny]
2857. emul (daw., z łac.) — współzawodnik, konkurent. [przypis edytorski]
2858. Salve Auguste victor et imperator! (łac.) — witaj, Auguście, zwycięzco i wodzu. [przypis redakcyjny]
2859. Salve Antoni victor et imperator! (łac.) — witaj, Antonjuszu, zwycięzco i wodzu. [przypis redakcyjny]
2860. in arcano fatorum sinu — (łac.) w tajemniczym łonie przeznaczeń. [przypis redakcyjny]
2861. Ucieszony cesarz takowym witaniem, kazał szewcowi dać dziesięć tysięcy we złocie za onego kruka — tę anegdotkę opowiada Potocki nieraz, potrąca o nią i w poemacie. [przypis redakcyjny]
2862. munsztułuk (z tur.) — napiwek za dobrą wiadomość. [przypis edytorski]
2863. sub Sigismundo, Vladislao, Casimiro unius familiae quasi haereditas fuimus, loco libertatis erit, quando eligere coepimns (łac.) — za Zygmunta, Władysława, Kazimierza byliśmy jakoby dziedzictwem jednej rodziny, przyjdzie wolność, gdyśmy obierać królów zaczęli. [przypis redakcyjny]
2864. A tuć wszytkim historiografom przestrone — Odtąd Brückner opiera się na autografie Potockiego, który zaczyna się na karcie XII rkpsu Ossol. 1822. [przypis redakcyjny]
2865. quo numine laeso (łac.) — które bóstwo obraziwszy. [przypis redakcyjny]
2866. Suum cuique decus posteritas rependat (łac.) — niech potomność odmierzy każdemu należny zaszczyt. [przypis redakcyjny]
2867. praecipuum annalium munus, ne virtutes sileantur, utque pravis dictis factisqne ex posteritate, ex infamia metus sit (łac.) — głównym zadaniem roczników, żeby cnót nie pomijano milczeniem i żeby nikczemne słowa i czyny lękały się potomności i niesławy. [przypis redakcyjny]
2868. ubi sentire, quam velis, et quae sentios, exprimere licet (łac.) — gdzie wolno czuć, jak chcesz i wypowiadać, co czujesz. [przypis redakcyjny]
2869. grande mortalis aevi spatium, pauci non modo aliorum, sed nostri etiam superstites sumus, exemptis e medio vitae tot annis, quibus juvenes ad senectutem, senes ad limina mortis per silentium venimus (łac.) — wielki przeciąg wieku ludzkiego, niewielu z nas przeżyło nie tylko innych, ale samych siebie, gdy wyłączymy z okresu życia lat tyle, w których młodzieńcy ku starości, starcy ku progom śmierci w milczeniu zbliżyliśmy się. [przypis redakcyjny]
2870. tanto postliminio (łac.) — tak wielkim prawem powrotu do własnego kraju. [przypis redakcyjny]
2871. non extraneis vitiata fucis (łac.) — nie zeszpecona cudzoziemskim fałszem. [przypis redakcyjny]
2872. naufragas legere tabulas (...) (łac.) — tylu przygód... pozbierać deski rozbitego okrętu.. Co ciężkiem było do zniesienia, to słodko jest przypominać sobie (jedna z najczęściej powtarzanych u Potockiego sentencji). [przypis redakcyjny]
2873. inglorios actus (łac.) — czyny niesławne. [przypis redakcyjny]
2874. insuavis est poenitendae rei recordatio (łac.) — niemiłym jest przypomnienie rzeczy, której żałować musimy. [przypis redakcyjny]
2875. subit inertiae dulcedo animos, et invisa primo desidia, postremo amator (łac.) — opanowuje umysły słodycz gnuśności, a niecierpiana z początku bezczynność, staje się w końcu ulubioną. [przypis redakcyjny]
2876. vergentibus patriae nostrae fatis (łac.) — wskutek zmiany losów ojczyzny naszej. [przypis redakcyjny]
2877. Żywot Władysława czwartego — Władislaw IV Kroi Polski y Szwedzki. Samuela z Skrzypny Twardowskiego. W Lesznie, u Daniela Vetterusa roku MDCL (1650) fol. str. 275; całe dzieło kursywą drukowane. [przypis edytorski]
2878. succincte (łac.) — zwięźle. [przypis redakcyjny]
2879. in alio proposito occurrentem materiam (łac.) — rzecz, która się nawija w innej rozprawie. [przypis redakcyjny]
2880. summo cum dedecore (łac.) — ze straszną hańbą. [przypis redakcyjny]
2881. publico decreto (łac.) — wyrokiem publicznym. [przypis redakcyjny]
2882. gloriosius (łac.) — godniejszego chwały. [przypis redakcyjny]
2883. ad rogum monumenta nostra damnantur (...) (łac.) — pomniki nasze skazywane są na stos. Trudno się nie śmiać z głupoty tych, co mniemają, że potęgą obecną można zniszczyć nawet pamięć wieku następnego. [przypis redakcyjny]
2884. memoriam ipsam cum voce perdidissemus, si tam in nostra potestate esset oblivisci, quam tacere (łac.) — stracilibyśmy byli pamięć wraz z głosem, gdyby w mocy naszej było tak zapomnieć, jak milczeć. [przypis redakcyjny]
2885. ab excessu divi Stephani (łac.) — od zgonu ś. p. Stefana. [przypis redakcyjny]
2886. memorandum facinus (łac.) — dzieło godne pamięci. [przypis redakcyjny]
2887. gloriae partum (łac.) — dla sławy uczyniono. [przypis redakcyjny]
2888. omissum (łac.) — zaniedbano. [przypis redakcyjny]
2889. deses (łac.) — bezczynnie. [przypis redakcyjny]
2890. quantum praestitisset (łac.) — czego by dokonał. [przypis redakcyjny]
2891. rerum bene gerendarum (łac.) — dzielnych czynów. [przypis redakcyjny]
2892. tandem succubuimus (łac.) — w końcu ulegliśmy. [przypis redakcyjny]
2893. summo cum opprobrio gentis nostrae (łac.) — z najsroższą niesławą narodu naszego. [przypis redakcyjny]
2894. extorquebant (łac.) — wydzierali. [przypis redakcyjny]
2895. quaerulari (łac.) — żale rozwodzić. [przypis redakcyjny]
2896. Jam respice canos (...) (łac.) — spojrzyj przecie na głowy sędziwe, na ręce bezwładne i ramiona bezsilne! Znika władza życia, wiek zużyliśmy na wojnach; odpuść na śmierć starców! [przypis redakcyjny]
2897. perduellium (łac.) — wrogów. [przypis redakcyjny]
2898. hic labor juvabit (łac.) — praca ta zajmie. [przypis redakcyjny]
2899. male cohaerens corpori suo caput (łac.) — głowa źle przylegająca do ciała. [przypis redakcyjny]
2900. nunquam respondebat fortuna, semper opinio, quamvis poenituisset, audere libebat (łac.) — nigdy nie odpowiadało szczęście, zawsze mniemanie; chociażby miał żałować, lubił być śmiałkiem. [przypis redakcyjny]
2901. renunciavit — zrzekł się. [przypis redakcyjny]
2902. tandem viso funere suo intelliget se mortuum esse (łac.) — w końcu zobaczywszy swój pogrzeb zrozumie, że już umarł, jak się wówczas lękali ludzie, jak drżał senat, jak naród był w popłochu, jakie zamieszanie w kraju, w jak ścisłym byliśmy sąsiedztwie ocalenia i upadku; o tym ani mam czas pisać, ani gdybym miał, nie mógłbym. [przypis redakcyjny]
2903. commune periculum Concordia propulsare (łac.) — wspólne niebezpieczeństwo zgodą odeprzeć. [przypis redakcyjny]
2904. ab extra (łac.) — z zewnątrz. [przypis redakcyjny]
2905. immunitatem (łac.) — wolności. [przypis redakcyjny]
2906. vallus vitem decepit (łac.) — podpórka zawiodła winną latorośl. [przypis redakcyjny]
2907. hunc nexum, hanc copulam (łac.) — ten związek, tę spójnię. [przypis redakcyjny]
2908. tarda sunt quae in commune consuluntur; privatam gratiam statim mereare, statim recipias (łac.) — powolne jest to, co się dla dobra publicznego robi; na prywatną wdzięczność wnet zasłużysz, wnet ją odbierzesz. [przypis redakcyjny]
2909. pejerarunt (łac.) — złamali przysięgę. [przypis redakcyjny]
2910. nundinabantur libertatem nostram (łac.) — frymarczyli wolnością naszą. [przypis redakcyjny]
2911. cum irrisu (łac.) — z szyderstwem. [przypis redakcyjny]
2912. O
Darmowe książki «Transakcja wojny chocimskiej - Wacław Potocki (czytaj książki za darmo txt) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie
Dodaj komentarz
Uwagi (0)