Transakcja wojny chocimskiej - Wacław Potocki (czytaj książki za darmo txt) 📖
Krótki opis książki:
Transakcja wojny chocimskiej lub krócej: Wojna chocimska to wierszowany epos opowiadający o zwycięstwie Polski nad Turkami pod Chocimiem w 1621 roku.
Treść utworu została oparta o kroniki Jakuba Sobieskiego oraz inne manuskrypty. W dziele występują postaci historyczne (np. Karol Chodkiewicz, Stanisław Lubomirski), jednak autor wprowadza elementy fikcji literackiej, wplata również własne komentarze, dygresje, uzupełnia o mowy wodzów. Opisana historia opowiada o przygotowaniach do bitwy oraz o jej przebiegu (tj. w barokowej polszczyźnie pełnej łacińskich zapożyczeń: „transakcji”). Autor podkreśla wielkość narodu polskiego, który pomimo śmierci wodza podczas bitwy stawił czoła kilkukrotnie większemu wojsku najeźdzcy. Wyraża jednak krytykę wobec współczesnej mu Polski i chce obudzić w Polakach dawnego ducha.
Wacław Potocki to jeden z najważniejszych polskich autorów okresu baroku. Znany przede wszystkim jako autor Wojny chocimskiej oraz wierszy o charakterze patriotycznym i moralizatorskim.
Przeczytaj książkę
Podziel się książką:
- Autor: Wacław Potocki
- Epoka: Barok
- Rodzaj: Epika
Czytasz książkę online - «Transakcja wojny chocimskiej - Wacław Potocki (czytaj książki za darmo txt) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Wacław Potocki
class="annotation" id="annotation-2427">2427. bułat — stal, klinga. [przypis redakcyjny]
2428. blachmal (daw.) — emalia. [przypis redakcyjny]
2429. bobki — laury, wawrzyny. [przypis redakcyjny]
2430. liga (daw.) — przyjaźń, sojusz. [przypis redakcyjny]
2431. paszt (daw.) — papka, ciasto. [przypis redakcyjny]
2432. farfura (daw.) — porcelana. [przypis redakcyjny]
2433. ambra — pachnidło. [przypis redakcyjny]
2434. drugą — tu: drugą kolej. [przypis redakcyjny]
2435. zadawić (daw.) — zadusić. [przypis redakcyjny]
2436. kwitować (daw.) — darować. [przypis redakcyjny]
2437. jakby wytarł płatem — do cna. [przypis edytorski]
2438. i — zbędne dla nas. [przypis redakcyjny]
2439. sztok (daw.) — stok, źródło. [przypis redakcyjny]
2440. trzop (daw.) — czerep. [przypis redakcyjny]
2441. ściana — tu: strona. [przypis redakcyjny]
2442. siła (daw.) — wiele. [przypis redakcyjny]
2443. trudna — trudna rzecz. [przypis redakcyjny]
2444. Nowinaż to pogaństwu, co w swym interesie — od w. 763 do końca Brückner znów opiera się na autografie. [przypis redakcyjny]
2445. rozgrzeszyć — tu: dużo grzeszyć. [przypis redakcyjny]
2446. w rzeczy — niby (Jana Zapolyę 1541 r.). [przypis redakcyjny]
2447. dla (daw.) — z powodu. [przypis edytorski]
2448. ścisłość — tu: brak. [przypis redakcyjny]
2449. posiedź (daw.) — później. [przypis redakcyjny]
2450. słuszna — słuszna rzecz. [przypis redakcyjny]
2451. tyli (daw.) — tak wielki. [przypis redakcyjny]
2452. przekolić się (daw.) — przebić się, przecisnąć się. [przypis redakcyjny]
2453. szerm (daw.) — tryb, sposób. [przypis redakcyjny]
2454. ciemięga — uciemiężenie. [przypis edytorski]
2455. źretelny (daw.) — widoczny. [przypis redakcyjny]
2456. łacno (daw.) — łatwo. [przypis edytorski]
2457. zeń (daw.) — tu: z niego, jak on. [przypis redakcyjny]
2458. zachodzić od spasi (daw.) — przeszkadzać w wyrządzeniu szkody. [przypis redakcyjny]
2459. Brona — Wysoka Porta. [przypis redakcyjny]
2460. zawodem (daw.) — zachodem. [przypis redakcyjny]
2461. kutnarski (daw.) — podły, kiepskiej jakości. [przypis redakcyjny]
2462. Febus — słońce (przydomek Apolla, boga słońca). [przypis redakcyjny]
2463. górze — nędza, bieda. [przypis redakcyjny]
2464. postoły (daw.) — łapcie. [przypis redakcyjny]
2465. juki — wory na bagaż. [przypis redakcyjny]
2466. sowę zadąć (daw., pot.) — sposępnieć. [przypis redakcyjny]
2467. propozyt (daw., z łac.) — zamiar. [przypis redakcyjny]
2468. rościł — w rękopisie dla rymu: rościół. [przypis redakcyjny]
2469. palcy — dziś popr. forma N.lm: palcami. [przypis redakcyjny]
2470. jemiołucha — ptak (kwiczoł). [przypis redakcyjny]
2471. lep — z łodyg jemioły. [przypis redakcyjny]
2472. impreza (daw., z wł.) — przedsięwzięcie. [przypis redakcyjny]
2473. potuszyć (daw.) — dać znać. [przypis redakcyjny]
2474. na bezrok — r. 1622. [przypis redakcyjny]
2475. Mustafa — następca zaduszonego Osmana. [przypis redakcyjny]
2476. kasać się (daw.) — porywać się. [przypis redakcyjny]
2477. w Eoi — na wschodzie. [przypis redakcyjny]
2478. dzianet (daw.) — rumak. [przypis redakcyjny]
2479. klatka — tu: sąsiek, skrzynia. [przypis redakcyjny]
2480. samary — juki, wory na bagaż. [przypis redakcyjny]
2481. cybeby (daw.) — rodzaj większych rodzynek. [przypis redakcyjny]
2482. więdłe wyzy — wędzoną wyzinę (rybę). [przypis redakcyjny]
2483. skarucha (daw.) — kora. [przypis redakcyjny]
2484. talagę żonie (daw.) — wózek pędzi. [przypis redakcyjny]
2485. kara (daw.) — taczka, wózek. [przypis redakcyjny]
2486. kocisz (daw.) — wóz, kocz. [przypis redakcyjny]
2487. zadni — tylny. [przypis edytorski]
2488. drużyć (daw., reg.) — drążyć. [przypis redakcyjny]
2489. I jako się wspomniało — por. wyżej VII, 817–820. [przypis redakcyjny]
2490. różaną — różaną wodę. [przypis redakcyjny]
2491. znak (daw.) — chorągiew. [przypis redakcyjny]
2492. forga (daw.) — pióropusz. [przypis redakcyjny]
2493. hołobla — dyszel poboczny. [przypis redakcyjny]
2494. bonczuk — buńczuk, znak wojskowy turecki a. tatarski wykonany z końskiego włosia. [przypis edytorski]
2495. delia (daw.) — suknia z opończą. [przypis redakcyjny]
2496. szaraj — saraj, pałac. [przypis redakcyjny]
2497. ze strychem (daw.) — z naddatkiem, z dosypką. [przypis redakcyjny]
2498. tarkać (daw.) — głosić, przebąkiwać o pokoju. [przypis redakcyjny]
2499. wciąż — tu: wprost. [przypis redakcyjny]
2500. jasyr — zdobycz, zwł. jeńcy. [przypis redakcyjny]
2501. z Wałachy — z Wołochami. [przypis edytorski]
2502. w cale — w całości. [przypis edytorski]
2503. zwłaczać (daw.) — zwlekać. [przypis redakcyjny]
2504. prawie (daw.) — właśnie. [przypis redakcyjny]
2505. majdan — plac obozowy. [przypis redakcyjny]
2506. transakcja (daw.) — rozprawa. [przypis redakcyjny]
2507. przejęty — tu: przejmujący. [przypis redakcyjny]
2508. abszejt (daw., z niem.) — odpuszczenie. [przypis redakcyjny]
2509. opał — tu: niepewność. [przypis redakcyjny]
2510. gody (daw.) — festyn, święto. [przypis redakcyjny]
2511. apertura (daw., z łac.) — otwór. [przypis redakcyjny]
2512. starszyzna — w rękopisie: starzyzna. [przypis redakcyjny]
2513. Arktury (daw.) — gwiazdy (północne). [przypis redakcyjny]
2514. skołoźrywy (daw.) — rychły. [przypis redakcyjny]
2515. pielesze — legowiska. [przypis redakcyjny]
2516. hramoty (daw., z rus.) — pisma (dosł.: litery); poeta pisze dwukrotnie: rhamoty. [przypis redakcyjny]
2517. Podczaszy — Lubomirski. [przypis redakcyjny]
2518. barkułab — burgrabia (wołoski). [przypis redakcyjny]
2519. w rzeczy (daw.) — niby. [przypis redakcyjny]
2520. fordyment — kaptur u szabli. [przypis redakcyjny]
2521. z aparaty — tu: z gotowością (do wojny), z przyborami. [przypis redakcyjny]
2522. paszować — dziś: pasować (w grze w karty), ustępować. [przypis redakcyjny]
2523. styskować — utyskiwać. [przypis redakcyjny]
2524. miesiąc — księżyc; w w. 1075 i n. nawiązania do herbowego półksiężyca króla Michała Wiśniowieckiego. [przypis edytorski]
2525. pochutnywać (daw.) — smakować sobie, podobać się. [przypis redakcyjny]
2526. wyzobić (daw.) — wyjeść, wydziobać. [przypis redakcyjny]
2527. zkukłać (daw.) — potłumić. [przypis redakcyjny]
2528. tytuł — tu: znak (mowa o księżycu). [przypis redakcyjny]
2529. tuszyć (daw.) — mieć nadzieję, spodziewać się. [przypis edytorski]
2530. rodzic — ojciec. [przypis redakcyjny]
2531. Jam Lech — kalambur od imienia Michała Korybuta Wiśniowieckiego (Michael). [przypis edytorski]
2532. rydzy — rudy. [przypis redakcyjny]
2533. drzewo (dw., pot.) — kopia. [przypis edytorski]
2534. Z nieba smoku rydzego kiedy zmierzał na tron (...) Która, że się na ziemskim piętrze znowu gnieździ — w. 1114–1125, dosłownie z Apokalipsy św. Jana, rozdz. 13. [przypis redakcyjny]
2535. Awern — podziemie, piekło. [przypis redakcyjny]
2536. Piast — tu: król polskiego pochodzenia. [przypis edytorski]
2537. drużba — tu: ktoś, kto nosi to samo imię. [przypis redakcyjny]
2538. Upsalma — właśc. Uppsala, miasto w Szwecji. [przypis redakcyjny]
2539. zaszczyta (z ros.) — obrona. [przypis redakcyjny]
2540. hustem (daw.) — gęsto. [przypis redakcyjny]
2541. oblig (daw.) — zapewnienie, zobowiązanie. [przypis redakcyjny]
2542. mir (daw.) — pokój. [przypis redakcyjny]
2543. w ciągnieniu — w przemarszu. [przypis edytorski]
2544. Febus — słońce (przydomek Apolla, boga słońca). [przypis redakcyjny]
2545. pozytura (daw., z łac.) — położenie. [przypis redakcyjny]
2546. rum (daw.) — nuż, dalej. [przypis redakcyjny]
2547. ujść w rękojeści — przysłowie: zdradzić, nie dotrzymać umowy, słowa. [przypis redakcyjny]
2548. haramza (daw.) — czerń, motłoch. [przypis redakcyjny]
2549. okazja — sposobność. [przypis redakcyjny]
2550. komunnik (daw.) — konnica. [przypis redakcyjny]
2551. cug (daw.) — tu: szyk. [przypis redakcyjny]
2552. stanowiska — tj. na leże zimowe. [przypis redakcyjny]
2553. Grzegorz siódmy — właśc. Grzegorz piętnasty, nie siódmy. [przypis redakcyjny]
2554. impreza (daw., z wł.) — przedsięwzięcie. [przypis redakcyjny]
2555. depozyt — tu: skarb. [przypis redakcyjny]
2556. abrys (daw.) — obraz, plan. [przypis redakcyjny]
2557. fawor (daw., z łac.) — przychylność. [przypis redakcyjny]
2558. dwoić — tu: dzielić. [przypis redakcyjny]
2559. kirys — pancerz. [przypis edytorski]
2560. ujma — krzywda. [przypis redakcyjny]
2561. rzegotać — skrzeczeć. [przypis redakcyjny]
2562. pean — uroczysta pieśń, tu Te Deum. [przypis redakcyjny]
2563. wiktoria (z łac.) — zwycięstwo. [przypis redakcyjny]
2564. fest — festyn, święto. [przypis redakcyjny]
2565. durny — szalony. [przypis redakcyjny]
2566. sroże — dziś popr.: sroży się. [przypis redakcyjny]
2567. i z głową — „i” dziś zbędne. [przypis redakcyjny]
2568. poroże — rogi. [przypis redakcyjny]
2569. ksieniec (daw.) — brzuch. [przypis redakcyjny]
2570. Nie szkodzi, gdy za rękę jaszczurka go chwyta — św. Pawłowi z Dziejów Apost. 24. [przypis redakcyjny]
2571. fabryka (daw.) — budowa. [przypis redakcyjny]
2572. wniki — dziś popr.: wnyki, sidła. [przypis redakcyjny]
2573. pokryty (daw.) — obłudny. [przypis redakcyjny]
2574. L. J. C. — Laus Jesu Christo (Chwała Jezusowi Chrystusowi). [przypis redakcyjny]
2575. in theatro Orbis Poloni (łac.) — na widowni świata polskiego. [przypis redakcyjny]
2576. perennis gloriae (łac.) — chwały wieczystej. [przypis redakcyjny]
2577. Drużyna — Drużyna albo Srzeniawa, jeden herb o dwu nazwach (z gwiazdą lub bez niej nad rzeką), nazwa często przekształcana z łacińska na Druentia, z powodu pychy herbowej. [przypis redakcyjny]
2578. rydzy — rudy. [przypis redakcyjny]
2579. po nasku — po naszemu. [przypis redakcyjny]
2580. frambuga — dziś: framuga. [przypis redakcyjny]
2581. szumi — szumem głosi ich chwałę. [przypis redakcyjny]
2582. ściana — tu: granica. [przypis edytorski]
2583. Almon — itd., por. wstęp. [przypis redakcyjny]
2584. met bierze — zwycięża (metafora szachowa, dziś powiedziano by: daje mata). [przypis edytorski]
2585. Ceres — rzymska bogini wegetacji roślinnej. [przypis edytorski]
2586. pojazda (daw.) — wiosło. [przypis redakcyjny]
2587. psia gwiazda — kanikuła; określenie Syriusza, najlepiej widocznego u nas w lecie. [przypis redakcyjny]
2588. Cyntia — księżyc. [przypis redakcyjny]
2589. Teraz gdy księżyc, który wszytkich rzek patronem — przytyk do herbu króla Michała. [przypis redakcyjny]
2590. płowić (daw.) — czynić szarym, płowym. [przypis redakcyjny]
2591. Lecz gdy się i ten prędko w swoim zaćmi kole (...) — W rękopisie Celińskiego, jak zapisał Kraszewski, znajdowały się tu jeszcze następujące wiersze, przystosowane do Sobieskiego (herbu Janina): [przypis redakcyjny]
2592. meaty (daw.) — ujścia. [przypis redakcyjny]
2593. zapaszysty (daw.) — wonny. [przypis redakcyjny]
2594. ferventissimi amoris mei (łac.) — najgorętszej miłości mojej. [przypis edytorski]
2595. przeciwko WMM Panu (daw.) — do wielce mnie miłościwego Pana. [przypis edytorski]
2596. meritissimorum erga patriam, które exerces, w waleczne wielkich przodków swoich wstępujący strzemiona, actuum
Darmowe książki «Transakcja wojny chocimskiej - Wacław Potocki (czytaj książki za darmo txt) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie
Dodaj komentarz
Uwagi (0)