Urodzony Jan Dęboróg - Władysław Syrokomla (internetowa biblioteka darmowa .TXT) 📖
Urodzony Jan Dęboróg to gawęda szlachecka autorstwa Władysława Syrokomli opowiadająca losy tytułowego bohatera od jego najmłodszych lat.
Poza jego kolejnymi dziejami przedstawiona jest historia dwóch zwaśnionych rodów — Dęborogów i Brochowiczów. Akcja rozgrywa się na Litwie, autor ukazuje również litewską naturę oraz obyczaje. Przedstawia również postać księdza Definitora, opiekuna i mentora młodego Dęboroga, uchodzącego za wzór. Gawęda nie tylko utrwala litewską tradycję, lecz także zawiera wątek moralizatorski. Władysław Syrokomla pragnął, aby Urodzony Jan Dęboróg był jego dziełem życia, niczym Pan Tadeusz dla Adama Mickiewicza.
Władysław Syrokomla to pisarz i tłumacz żyjący i tworzący w XIX wieku, związany z ówczesną Litwą. Znany przede wszystkim jako autor gawęd chłopskich, szlacheckich, historycznych. Syrokomla pochodził z ubogiej rodziny szlacheckiej i często w swoich utworach ukazywał ten stan, nie szczędząc irocznicznych komentarzy na temat bliskiej mu rzeczywistości.
- Autor: Władysław Syrokomla
- Epoka: Romantyzm
- Rodzaj: Liryka
Czytasz książkę online - «Urodzony Jan Dęboróg - Władysław Syrokomla (internetowa biblioteka darmowa .TXT) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Władysław Syrokomla
103. zżymać się — niecierpliwić się, denerwować się, gniewać się. [przypis edytorski]
104. naturali jure (łac.) — prawem naturalnym; według naturalnego prawa. [przypis edytorski]
105. kraśny a. krasny (daw., gw.) — piękny. [przypis edytorski]
106. uściech (daw.) — dziś popr. forma Msc.: ustach. [przypis edytorski]
107. dnieprowcy — tu: Kozacy znad Dniepru. [przypis edytorski]
108. stalny — stalowy. [przypis edytorski]
109. jurysta (z łac.) — prawnik. [przypis edytorski]
110. potrzeba — daw. bitwa a. wyprawa wojenna. [przypis edytorski]
111. cieszyć — tu: pocieszać. [przypis edytorski]
112. snadź (daw.) — widocznie, prawdopodobnie. [przypis edytorski]
113. stawić — tu: ukazywać. [przypis edytorski]
114. okrom a. krom (daw.) — oprócz. [przypis edytorski]
115. wdarć się — wedrzeć się. [przypis edytorski]
116. wyzwać na rękę — wyzwać na pojedynek (na broń ręczną, szable). [przypis edytorski]
117. stać o kogoś — dbać o kogoś; zależeć na kimś. [przypis edytorski]
118. rankor (daw.) — gniew, zwada. [przypis edytorski]
119. napraw’ — daw. apostrofem oznaczano miękkie w (co ujawnia się w odmianie: naprawiał), a zarazem miejsce po zaniku prasłowiańskiej półsamogłoski, jeru miękkiego. [przypis edytorski]
120. koście — dziś popr. M.lm: kości. [przypis edytorski]
121. pogrzeb’ — daw. apostrofem oznaczano miękkie b (co ujawnia się w odmianie: pogrzebiemy), a zarazem miejsce po zaniku prasłowiańskiej półsamogłoski, jeru miękkiego. [przypis edytorski]
122. urzędowie — urzędownie, zgodnie z prawem. [przypis edytorski]
123. violenter (łac.) — przemocą. [przypis edytorski]
124. hołota — gołota, biedak. [przypis edytorski]
125. znachodzić — znajdować. [przypis edytorski]
126. rozterki — tu: nieporozumienia, sprzeczne zdania a. interesy. [przypis edytorski]
127. haereditatem (łac.) — przez zasiedzenie. [przypis edytorski]
128. powoływa — dziś: powołuje. [przypis edytorski]
129. parentela — rodzina i krewni. [przypis edytorski]
130. impedimenta (z łac.) — przeszkody. [przypis edytorski]
131. pro primo (łac.) — po pierwsze. [przypis edytorski]
132. secundo (łac.) — po drugie. [przypis edytorski]
133. nobile verbum (łac.) — słowo szlachcica. [przypis edytorski]
134. zmitrężyć — stracić, zmarnować; tu: nie dotrzymać. [przypis edytorski]
135. cześci — dziś forma D.lp: czci. [przypis edytorski]
136. sensat (daw., z łac.) — człowiek rozumny (por. sens). [przypis edytorski]
137. tleje — tli się. [przypis edytorski]
138. per non sunt (łac.) — jako niebyłe. [przypis edytorski]
139. znosić (daw.) — porozumiewać się. [przypis edytorski]
140. tuszyć (daw.) — mieć nadzieję; por. otucha. [przypis edytorski]
141. baczyć — uważać; tu: widzieć. [przypis edytorski]
142. rymy — dziś popr. forma N.lm: rymami. [przypis edytorski]
143. redde quod debes (łac.) — oddaj, coś winny. [przypis edytorski]
Wolne Lektury to projekt fundacji Nowoczesna Polska – organizacji pożytku publicznego działającej na rzecz wolności korzystania z dóbr kultury.
Co roku do domeny publicznej przechodzi twórczość kolejnych autorów. Dzięki Twojemu wsparciu będziemy je mogli udostępnić wszystkim bezpłatnie.
Jak możesz pomóc?
Przekaż 1% podatku na rozwój Wolnych Lektur:
Fundacja Nowoczesna Polska
KRS 0000070056
Dołącz do Towarzystwa Przyjaciół Wolnych Lektur i pomóż nam rozwijać bibliotekę.
Przekaż darowiznę na konto: szczegóły na stronie Fundacji.
Ten utwór nie jest objęty majątkowym prawem autorskim i znajduje się w domenie publicznej, co oznacza że możesz go swobodnie wykorzystywać, publikować i rozpowszechniać. Jeśli utwór opatrzony jest dodatkowymi materiałami (przypisy, motywy literackie etc.), które podlegają prawu autorskiemu, to te dodatkowe materiały udostępnione są na licencji Creative Commons Uznanie Autorstwa – Na Tych Samych Warunkach 3.0 PL.
Źródło: http://wolnelektury.pl/katalog/lektura/syrokomla-urodzony-jan-deborog
Tekst opracowany na podstawie: Władysław Syrokomla, Urodzony Jan Dęboróg, dzieje jego rodu, głowy i serca, przez niego samego opowiadane, a rytmem spisane przez Władysława Syrokomlę, tom pierwszy, M. Jagielski, Poznań 1868.
Wydawca: Fundacja Nowoczesna Polska
Publikacja zrealizowana w ramach projektu Wolne Lektury (http://wolnelektury.pl). Utwór powstał w ramach konkursu "Współpraca w dziedzinie dyplomacji publicznej 2013", realizowanego za pośrednictwem MSZ RP w roku 2013. Zezwala się na dowolne wykorzystanie utworu, pod warunkiem zachowania ww. informacji, w tym informacji o stosowanej licencji, o posiadaczach praw oraz o konkursie "Współpraca w dziedzinie dyplomacji publicznej 2013". Publikacja wyraża jedynie poglądy autora i nie może byc utożsamiana z oficjalnym stanowiskiem Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP.
Opracowanie redakcyjne i przypisy: Paulina Choromańska, Aleksandra Sekuła.
Okładka na podstawie: Luci Correia@Flickr, CC BY 2.0
ISBN 978-83-288-3963-2
Plik wygenerowany dnia 2021-07-08.
Uwagi (0)