Darmowe ebooki » Poemat » Wieś opuszczona - Oliver Goldsmith (książki co czytać txt) 📖

Czytasz książkę online - «Wieś opuszczona - Oliver Goldsmith (książki co czytać txt) 📖».   Wszystkie książki tego autora 👉 Oliver Goldsmith



1 2 3
Idź do strony:
Oliver Goldsmith Wieś opuszczona

 

tłum. Ludwik Kamiński

Ta lektura, podobnie jak tysiące innych, jest dostępna on-line na stronie wolnelektury.pl.

Utwór opracowany został w ramach projektu Wolne Lektury przez fundację Nowoczesna Polska.

ISBN 978-83-288-3232-9

Wieś opuszczona Strona tytułowa Spis treści Początek utworu Wstęp Wieś opuszczona Przypisy Wesprzyj Wolne Lektury Strona redakcyjna
Wieś opuszczona
Przyjaciele Wolnych Lektur otrzymują dostęp do prapremier wcześniej niż inni. Zadeklaruj stałą wpłatę i dołącz do Towarzystwa Przyjaciół Wolnych Lektur: wolnelektury.pl/towarzystwo/
Podoba Ci się to, co robimy? Wesprzyj Wolne Lektury drobną wpłatą: wolnelektury.pl/towarzystwo/
Wstęp

Autor tego dzieła JP. Goldsmith, urodził się w Irlandyi r. 1729. W młodym wieku zwiedził obce kraie, gdzie w ustawicznym walcząc niedostatku, geniusz iego pokazał się wyższym nad wszelkie dolegliwości. Tam on uczuł te liczne prawdy, których za powrotem do oyczyzny we wszystkich dziełach swoich nauczał. Lubo pisma Goldsmitha, prócz piękney sławy, znaczny mu przyniosły maiątek, iednakże ludzka iego, lecz nieumiarkowana wspaniałość i skłonność wrodzona do melancholii, bardzo często nieszczęśliwym go czyniły. Ten szacowny dzieiopis, pełen zalet pisarz komedyi, a nadewszystko przyiemny poeta, umarł w Londynie r. 1774. W licznych dziełach swoich mało zostawił wierszy; lecz wszystkie z nich pełne wdzięków, maluią autora dobrym obywatelem, człowiekiem poczciwym i nadzwyczaynie czułym. Wieś opuszczona, iest naydłuższém rymopismem Goldsmitha, a podobno razem i naychlubnieyszą pamiątką Muzy iego. Dowodem tego są liczne iey tłómaczenia we wszystkich ięzykach; sama literatura Francuzka, kilkanaście ich liczy, z których, lubo wszystkie bardzo w przekładaniu niewierne, samém naśladowaniem, iuż sobie ziednały szacunek. Sławny Delile, kilka z naymilszych ozdób pism swoich winien Goldsmithowi.

Osnowa tego dzieła iest następuiąca: Autor odwiedza wieś oyczystą, którą niedawno opuścili mieszkańcy, szukaiący nowych osiadłości i szczęśliwszego losu w nowo-odkrytych kraiach Ameryki; przypomina dawną swobodę życia wieyskiego, ubolewa nad iey stratą i nad smutném przeznaczeniem tułaiących się rolników, których nieszczęścia, zbytkom bogaczów przypisuie.

O ninieyszém tłómaczeniu, kto inny sądzić będzie, tego iednak zamilczeć nie mogę, że zawsze starałem się iak naywierniey myśl autora wydać. Co się tyczy zamiaru dzieła, naydokładniey go sam Goldsmith obiaśnił pisząc do JPana Reynolds, sławnego malarza, a naówczas prezydenta akademii Londyńskiey, w tych słowach:

„Nie tuszę sobie, ażebym tém przypisaniém WPanu wierszy moich, iego rozszerzył sławę, albo moią własnę ugruntował W małey cenie są pochwały moie dla niego, ponieważ nie znam się na sztuce, w którey WPana tak doskonałym głoszą: wiele atoli stracić mogę przed sądem iego, gdyż mało iest takich, którzyby, lepsze zdanie o Poezyi dać mogli od WPana. Odrzuciwszy więc wszelkie osobiste widoki, które zawsze lekko ważyłem, pragnę tylko zadość uczynić sercu moiemu. Jednę zrobiłem dedykacyą, i tę bratu moiemu przypisałem, ponieważ go więcey niż wielu innych ludzi kochałem: Brata tego straciłem, pozwól więc WPan, ażebym iemu to poema ofiarował.

Nie badam co powiesz o składzie wiersza, i o wszelkiém mechaniczném wykonaniu przedsięwziętey pracy, lecz wiem, że mi zarzucisz, iż nigdzie nie ma śladu tego ubytku ludności, który ia opłakuię, i że klęski, nad któremi się kwilę, są iedynie uroieniem poety: wielu nawet z nayświetleyszych przyiacioł moich, iest tego zdania. Nic na to odpowiedzieć nie mogę, iak tylko, że szczerze przekonany iestem o tém com napisał, że ile razy wieś odwiedzałem, w przeciągu czterech lub pięciu lat, żadnych nie oszczędzałem sta rań dla przeświadczenia się o tém, co przytaczam, i że po wszelkich poszukiwaniach, skłoniłem się do dania zupełney wiary, istotnym nieszczęściom, które odmalować przedsięwziąłem. Nie wypada tutay roztrząsać, czy ten ubytek ludności kraiowey iest istotnym lub nie? Takowa rozwaga potrzebuie obszernego mieysca, w reszcie możebym się w niey miernym tylko pokazał politykiem, i znudziłbym długą przedmową czytelnika, którego o naypilnieyszą uwagę w ciągu poematu mego proszę.

Załuiąc ubytku ludności w oyczyznie, ubolewam na zbytki, i za to bez wątpienia wszyscy politycy dzisieysi powstaną na mnie. Lat temu dwadzieścia, było ieszcze w modzie uważać zbytki za naywiększą korzyść narodową, a mądrość starożytnych w tey mierze za błędne mniemanie. Ja przecież z starożytnemi trzymam i twierdzić nie przestaię, że zbytki szkodzą narodom, że przez nich tyle się przywar wciska, i że przez nich ieszcze naywięcey Królestw upadło. Tak wielka liczba w rzeczy samey obstaie w teraźnieyszym czasie za przeciwną stroną, że dla samey nowości i odmiany, możeby miley było prawdy się trzymać.”

Olivier Goldsmith

mp.

Informacje o nowościach w naszej bibliotece w Twojej skrzynce mailowej? Nic prostszego, zapisz się do newslettera. Kliknij, by pozostawić swój adres e-mail: wolnelektury.pl/newsletter/zapisz-sie/
Wieś opuszczona
Wsi roskoszna! nie miały równey nasze niwy,  
Gdzie był pasterz przy zdrowiu w dostatkach szczęśliwy,  
Którę Wiosna naypierwszym ozdabiała kwiatem,  
Gdzie zieloność niechętnie uchodziła z latem;  
Wy słodkiey niewinności przyiemne murawy!  
Gdzie ieszcze dziecko, wszystkie lubiłem zabawy.  
Jakżem często kwieciste łąki te przebiegał,  
Gdziem w mierności naytrwalszą szczęśliwość postrzegał;  
Nieraz mnie rzecz naymnieysza z osobna bawiła:  
Rola dobrze uprawna, lub chatka pochyła,  
Ow młyn którego strumyk ten obracał koła,  
Na bliskim wzgórku wieża skromnego kościoła,  
Te siedzenia, co Lipy cień pokrywał świeży,  
Swiadki rozmów staruszków, miłostek młodzieży.  
Jakże byłem wesoły, kiedy dzień nadchodził,  
Który zabawą prace tygodnia osłodził,  
A młodzież wieyska wolna od pługa i radła,  
Pod rozłożystém drzewem do zabaw zasiadła.  
Rozliczne gry natenczas tam widzieć się zdarzy,  
Ubiegaią się młodzi, gdy się patrzą starzy.  
Już to na miękkiey trawie biegaią w zawody,  
Okazuią swą zręczność i siły dowody;  
Gdy niesmak w powtarzanych zabawach powzieli  
Zaraz nowey uciechy szukaią weseli. 
Chciwa niewinney sławy tańczy skoczna para,  
W zawody iedno zmęczyć drugiego się stara:  
Pasterz którego ręka usmoliła cudza,  
Nie wiedząc, wszystkich śmiechy przytłumione wzbudza.  
Tam dziewczyna spogląda na kochanka bokiem,  
A matka ią grożącém napomina okiem.  
Te zabawy, Wsi luba! wdzięki twe przynoszą,  
Ich koley samę pracę zrobiła roskoszą,  
Niemi się twe ustronie weseliło nieraz,  
Te były wdzięki twoie.... Już ich niema teraz.... 
 
Piękna Wsi ukochana! ozdobo tey ziemi,  
Zginęły twe zabawy wraz z wdzięki twoiemi.  
Wszystko niknie pod ręką tyrana zbrodniczą,  
Łąki twoie zostały tylko smutną dziczą;  
Całym kraiem Pan ieden rozrządza do woli,  
Wyrzut twey ziemi widzę w półuprawney roli,  
Ten strumyk, który słońca był zwierciadłem iasném  
Zcieka teraz w zaroślu korytem zbyt ciasném.  
Huczące w samotności przeraźliwe Bąki,  
Strzegą pilnie gniazd swoich wśród ponurey łąki;  
Czayki teraz zwiedzaią przechadzki odludne,  
A przykry odgłos wrzaski ich powtarza nudne.  
Owych miłych szałasów, smutne widzę szczęty;  
Zbutwiały mur się wali trawą zarośnięty.  
A uchodząc z przestrachem przed niszczącą dłonią  
Syny twoie w dalekie krainy się chronią.  
 
Nieszczęsna ziemio! klęski niechybne ci gróżą,  
Jeśli twóy lud słabieie, a skarby się mnożą; 
Mogą Panowie słynąć, mogą i upadać,  
Wiatr im świetność powróci, gdy ią wiatr mógł nadać!  
Lecz chłopek hoży, który iest zaszczyt rodzinie,  
Nie powstanie iuż nigdy, skoro raz zaginie.  
 
Był czas taki, nim Albion1 zgnębiły wyroki,  
Gdy łatwo człowiek z iedney wyżywił się włoki;  
Lekką pracą uzyskał zdrowy kawał chleba,  
Miał tyle, a nie więcey iak w życiu potrzeba.  
Nie płakał niewinności albo zdrowia straty,  
Nie znał bogactw, dla tego prawdziwie bogaty.  
 
Inne czasy: kupczący przemysł się rozszerza,  
On to ogarnął rolę, wyzuł z niey pasterza;  
Na tey łące gdzie przedtém niskie stały chatki,  
Przepych pałace stawia, obfity w dostatki,  
Więcey ma potrzeb, ieśli więcey się bogaci,  
A głupstwo próżney dumie godny haracz płaci.  
Te chwile w obfitości tak słodko przyiemne,  
Ciche żądze niechciwe na zbytki daremne,  
Zabawy, które czerstwém utrzymuią zdrowie,  
Co każde wyzna oko, cała włość opowie;  
Te uciechy w szczęśliwsze schroniły się kraie,  
Zginęła wieyska radość, wieyskie obyczaie.  
 
Wsi luba! w którey słodkie pędziłem godziny,  
Władzę tyrana, świadczą twoie rozwaliny....  
Ach! tutay gdy się często samotnie przechodzę,  
Po roli zaniedbaney i zarosłey drodze, 
Szukam, wspomniawszy sobie upłynione lata,  
Gdzie niegdy sad zieleniał i gdzie stała chata.  
A pamięć która dawne dzieie mi odkrywa,  
Zalosnę czyni przeszłość, i serce przeszywa.  
 
W mych podróżach po świata żałosnym padole,  
W wszystkich bolach.... (gdyż liczne ucierpiałem bole)  
Rozumiałem w ostatniey życia mego dobie  
Na tém skromném ustroniu odpoczywać sobie,  
I w gospodarstwie życia iskierkę przedłużyć,  
Zeby nie zgasła, chciałem w cichości iey użyć.  
Miałem nadzieię, (wszędzie mamy żądze dumne!)  
Iż pokażę rolnikom me zbiory rozumne,  
A gdy siędą przy ogniu wieyscy towarzysze,  
Myślałem, że com widział, com cierpiał opisze.  
Jak ów Jeleń, którego myśliwi wypłoszą,  
Do pierwszego siedliska powraca z roskoszą:  
Tak ia miałem nadzieię, gdy miną me troski,  
Ze tu wrócę, tu umrę wśród oyczystey wioski.  
 
Lube ustronie! iakżeś iest w starości miłém!  
Ucieczko utrapionych! którę ia straciłem;  
Szczęśliwy, który w twoiem spokoyném siedlisku,  
Przepędził czynną młodość, starość bez ucisku:  
Ten co nie chcąc żyć w świecie, w tylu mamon tłumie,  
Gdy nie mógł z niemi walczyć, unikać ich umie.  
Dla niego nędzarz płakać i robić skazany,  
Nie kopie kruszcu, ani zgłębia Oceany;  
Odźwierny, hardy z szaty, nie czuwa na progi,  
Aby się doń łaknący nie wcisnął ubogi. 
Wesoł do kresu życia zbliżyć się ośmiela;  
Witaią w nim Niebianie cnoty przyiaciela.  
Tak, nieznacznie niszczeiąc do grobu się zgina,  
Przygotowany, zwolna usypiać zaczyna.  
Do ostateczney chwili, czoła nie zasmucił,  
I iuż Niebo znayduie, nim ten świat porzucił.  
1 2 3
Idź do strony:

Darmowe książki «Wieś opuszczona - Oliver Goldsmith (książki co czytać txt) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie

Uwagi (0)

Nie ma jeszcze komentarzy. Możesz być pierwszy!
Dodaj komentarz