Dziecię wieszczek - Paul Heyse (książki czytaj online .TXT) 📖

1. wieszczka — tu: wróżka. [przypis edytorski]

2. Oberon — król elfów, bohater Snu nocy letniej Williama Shakespeare’a. [przypis edytorski]

3. Schiller, Friedrich von (1759–1805) — poeta, teoretyk sztuki, wraz z Goethem największy klasyk niemiecki; początkowo tworzył w związany z okresem burzy i naporu, później w klasycznym; znany z dramatu historycznego (np. Dziewica Orleańska z 1901) i romantycznych ballad (np. Rękawiczka), a także z Ody do młodości (1785). [przypis edytorski]

4. Goethe, Johann Wolfgang (1749–1832) — niemiecki poeta okresu „burzy i naporu”, przedstawiciel klasycyzmu weimarskiego, twórca nowego typu romantycznego bohatera. Dzieła: Cierpienia młodego Wertera (1774), Król olch (1782), Herman i Dorota (1798), Faust (cz. I 1808, cz. II 1831), Powinowactwo z wyboru (1809). [przypis edytorski]

5. relsy (daw.) — szyny. [przypis edytorski]

6. oddział — tu: przedział. [przypis edytorski]

7. oktawa — strofa złożona z ośmiu wersów, rymowana wg schematu abababcc. [przypis edytorski]

8. Ariosto, Ludovico Giovanni (1474–1533) — poeta włoski, autor pisanego oktawą poematu epickiego Orland szalony. [przypis edytorski]

9. Cazotte, Jacques (1719–1792) — pisarz francuski. [przypis edytorski]

10. Le diable amoureux (fr.) — zakochany diabeł. [przypis edytorski]

11. zasię (daw.) — precz. [przypis edytorski]

12. satyr (mit. gr.) — jedna z istot wchodzących w skład orszaku Dionizosa, boga wina i dzikiej natury; satyrowie byli przedstawiani jako ludzie z koźlimi nogami i uszami, kojarzono ich z pożądaniem i lubieżnością. [przypis edytorski]

13. w Astrachanie — dziś popr. forma Msc.lp: w Astrachaniu. [przypis edytorski]

14. hof-usypiaczka (niem.-pol.) — usypiaczka dworska. [przypis edytorski]

15. rada (daw.) — chętnie. [przypis edytorski]

16. Negr — Murzyn. [przypis edytorski]

17. kędy (daw.) — gdzie. [przypis edytorski]

18. hoża (daw.) — piękna i zdrowa. [przypis edytorski]

19. metresa — kochanka i utrzymanka władcy. [przypis edytorski]

20. wezyr — dostojnik państwowy w państwach muzułmańskich. [przypis edytorski]

21. obces (daw.) — gwałtownie i bezpośrednio (częściej w formie „obcesem”). [przypis edytorski]

22. sorbet — deser z soku owocowego, przypominający lody. [przypis edytorski]

23. krotofilnie (daw.) — żartobliwie. [przypis edytorski]

24. Alkoran — właśc. Koran, święta księga religii muzułmańskiej. [przypis edytorski]

25. sura — rozdział Koranu, świętej księgi muzułmanów. [przypis edytorski]

26. kazuistyka — skomplikowana argumentacja, wyliczająca wyjątki od prawa a. zasady. [przypis edytorski]

27. szemat — dziś popr.: schemat. [przypis edytorski]

28. przyroda — tu: natura. [przypis edytorski]

29. zażec (daw.) — zapalić. [przypis edytorski]

30. Don Juan — postać literacka będąca uosobieniem kochanka; bohater sztuki Tirso de Moliny Zwodziciel z Sewilli i kamienny gość (1630), następnie dramatu Moliera (Don Juan, 1665), opery Mozarta (Don Juan, 1788) i poematu dygresyjnego Georga Byrona (Don Juan 1818); pot. uwodziciel, entuzjasta przygód miłosnych. [przypis edytorski]

31. zdrój (poet.) — źródło. [przypis edytorski]

32. miesięczny (daw.) — księżycowy. [przypis edytorski]

33. ambrozja (mit. gr.) — pokarm bogów olimpijskich. [przypis edytorski]

34. morganatyczność — związek morganatyczny zawierany jest przez władcę z osobą niższego stanu, która nie dziedziczy tronu ani tytułu, a również dzieci ich nie nabywają. [przypis edytorski]

35. pierwej (daw.) — wcześniej. [przypis edytorski]

36. Hafiz (1319–1389) — poeta perski, uznawany za klasyka perskiej literatury. [przypis edytorski]

37. odaliska — niewolnica w haremie sułtana. [przypis edytorski]

38. hoża (daw.) — piękna i zdrowa. [przypis edytorski]

39. rendez-vous (fr.) — randka (dosł.: spotkanie). [przypis edytorski]

40. prawy (daw.) — prawdziwy. [przypis edytorski]

41. ma pod nosem mleko (daw., pot.) — jest jeszcze dzieckiem. [przypis edytorski]

42. tête-à-tête (fr.) — spotkanie, zwł. osób przeciwnej płci. [przypis edytorski]

43. bramowany — obrębiony. [przypis edytorski]

44. przyroda — tu: natura. [przypis edytorski]

45. frasunek (daw.) — zmartwienie. [przypis edytorski]

46. smagławy — o nieco ciemnej karnacji (od: smagły). [przypis edytorski]

47. śniady — o ciemnej skórze. [przypis edytorski]

48. płowy — tu: blady. [przypis edytorski]

49. rzęsy — dziś popr. forma N.lm: rzęsami. [przypis edytorski]

50. fara (daw.) — kościół parafialny. [przypis edytorski]

51. rad (daw.) — chętnie. [przypis edytorski]

52. Meduza — najmłodsza i najstraszniejsza z trzech Gorgon, zabijająca spojrzeniem. [przypis edytorski]

53. miesięczny (daw.) — księżycowy. [przypis edytorski]

54. próżno — tu: bez niczego. [przypis edytorski]

55. sromota (daw.) — wstyd. [przypis edytorski]

56. płonić się (daw.) — czerwienić się. [przypis edytorski]

57. kontent (daw.) — zadowolony. [przypis edytorski]

58. alea iacta [est] (łac.) — kości zostały rzucone (przen. o podjęciu nieodwracalnej decyzji). [przypis edytorski]

59. odaliska — niewolnica w haremie sułtana. [przypis edytorski]

60. cześci — dziś popr. forma C.lp: czci. [przypis edytorski]

61. alkowa — sypialnia. [przypis edytorski]

62. Abraham — biblijny patriarcha, syn Teracha. Pierwotnie miał na imię Abram. Gdy miał 77 lat ukazał mu się Bóg i nakazał mu wyruszyć do miejsca, które mu wskaże; gdy dotarł do miasta Sychem, Bóg oznajmił, że to miejsce oddaje jego potomstwu (Rdz 12,1–7). W wieku 99 lat ponownie ukazał mu się Bóg, by odnowić z nim przymierze; zapowiedział, że Abram będzie ojcem wielu narodów i wówczas zmienił mu imię na Abraham; wtedy również Bóg nakazał dokonywać obrzezania chłopców (Rdz 17,1–11). Abraham pojął za żonę Saraj, która była bezpłodna (Rdz 11,29–30), dlatego pierworodnym jego synem jest syn urodzony przez niewolnicę Hagar — Izmael (Rdz 16,2–11). Dzięki łasce boskiej Saraj, której Bóg zmienił imię na Sara, zaszła w ciążę i urodziła Izaaka (Rdz 17,19–21). Po śmierci Sary, Abraham pojął za żonę Keturę, z którą miał jeszcze sześciu synów (Rdz 25,1–2). Bóg wystawił Abrahama na próbę wiary i kazał mu złożyć w ofierze ukochanego syna Izaaka. Abraham przystał na to i gdy miał go zabić, Bóg pozwolił mu złożyć w zamian ofiarę z baranka (Rdz 22,1–13). [przypis edytorski]

63. Salomon — biblijny król Izraela, syn Dawida, słynny z mądrości, w tradycji żydowskiej przypisuje mu się autorstwo Księgi Koheleta, Księgi Przysłów oraz Pieśni nad Pieśniami. [przypis edytorski]

64. zażec (daw.) — zapalić. [przypis edytorski]

65. dzieciństwo — tu: coś dziecinnego. [przypis edytorski]

66. Tersytes (mit. gr.) — bohater Iliady Homera, złośliwy, tchórzliwy i brzydki wojownik grecki. [przypis edytorski]

67. wakans — wakat, nieobsadzone stanowisko. [przypis edytorski]

68. kosa (daw.) — warkocz. [przypis edytorski]

69. bajadera — hinduska tancerka. [przypis edytorski]

70. córy — dziś popr. forma N.lm: córami. [przypis edytorski]

71. powodować