Eugeniusz Oniegin - Aleksander Puszkin (gdzie w internecie można czytać książki za darmo .TXT) 📖
Krótki opis książki:
Oniegin, znudzony życiem młody szlachcic z Sankt Petersburga, wyjeżdża na wieś, by objąć spadek po stryju. Nie zaznawszy wcześniej prawdziwej przyjaźni ani miłości, łamie serce prostodusznej Tatianie i swoją lekkomyślnością doprowadza do tragedii.
Pracę nad „Eugeniuszem Onieginem”, swoim najważniejszym i najoryginalniejszym dziełem, Puszkin rozpoczął w 1823, a ukończył w 1831 roku. Obszerny poemat dygresyjny, publikowany częściami, spotkał się z żywą reakcją czytelników i krytyków. Autor, który jako pierwszy wprowadził do literatury rosyjskiej codzienny, potoczny język, nadał swojej pracy finezyjną, a jednocześnie lekką formę. Niecodzienny układ rymów, ironia narratora-autora, dystansującego się od dzieła, wielość szczegółów powszedniego życia w Rosji zapewniły utworowi trwającą do dziś popularność.
Przeczytaj książkę
Podziel się książką:
- Autor: Aleksander Puszkin
- Epoka: Romantyzm
- Rodzaj: Liryka
Czytasz książkę online - «Eugeniusz Oniegin - Aleksander Puszkin (gdzie w internecie można czytać książki za darmo .TXT) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Aleksander Puszkin
prym;
Bełkotem dziecka kłamie im!
VIII
Ciekawym okiem Tania bada,
Jak mieni się, topniejąc, wosk;
Przedziwny jego kształt powiada,
Czy czekać uciech, czyli trosk.
W naczynie z wodą kładzie rączki,
Szuka pod pieśni takt obrączki,
Wyjęła swoją... Biedna drży,
Bo właśnie motyw stary brzmi:
«A tam to chłopy są bogate,
A złota, srebra mają w bród...
Komu śpiewamy, temu cud
Przyniesie szczęście!»... Przecie stratę
Wróży ten motyw... Sercu dziew
O kotku z kotką milszy śpiew233.
IX
Noc mroźna... Niebo jasne, czyste...
Gwiazdy, odwieczny pełniąc lot,
Płyną poważne, uroczyste.
Tania wybiega na dwór... Ot!
Lusterkiem w drżącej ręce błyśnie234;
Pierś wpół odkrytą drugą ciśnie,
Patrzy w lusterko... W lustrze masz
Tylko miesiąca smutną twarz!
Pst!... Śnieg zaskrzypiał... Ba, wędrowiec!
Na palcach dziewczę biegnie wnet
I pyta głosem, co jak flet
Rozbrzmiewa słodki: «Proszę, powiedz,
Jak twoje imię?». Na to on
Spojrzy i mruknie: «A-ga-fon!».235
X
Tatiana, według rady niani,
Nocą chce wróżb rozplątać nić;
Przeto cichaczem każe w bani236
Na dwie osoby stolik kryć.
Lecz straszno robi się Tatianie...
Ja sam — ach, na myśl o Świetlanie,
Drżę również!... Strachu działa moc...
Nie będziem z Tanią wróżyć w noc!
Jedwabny pasek Tania zdjęła,
Już się w posłania rzuca biel.
Nad piękną główką krąży Lel237.
A pod poduszkę, nim usnęła,
Włożyła lustro z drżeniem rąk...
Śpi Tania... Cisza legła w krąg.
XI
I dziwny sen się śni Tatianie...
Zdaje się jej, że idzie w dal,
Idzie po śnieżnej wciąż polanie...
Wokoło mgła, a w sercu żal...
Patrz! W rowie przed nią się przewala
Potoku ciemnosiwa fala;
Nieskuty zimą wartki bieg,
Szumiąc, unosi z brzegów śnieg...
Dwie żerdzie, lodem słabo zbite,
Tworzą przez potok zgubny most...
Tania ku niemu dąży wprost,
Lecz zatrzymała oczy wryte:
Iść nie śmie... drży pod stopą żerdź...
A z głębin, zda się, patrzy śmierć...
XII
Jak na rozłąkę przykrą, srogą,
Tatiana szemrze tak na toń...
Po tamtej stronie — ba! nikogo,
Kto by pomocną podał dłoń.
Wtem bryła rusza się śniegowa,
Spod niej potworna wstaje głowa...
Kudłaty niedźwiedź... Tania w krzyk...
A na jej «ach!» odpowie ryk...
Łapę w pazury ostre zbrojną
Wyciąga zwierz; Tatiana, drżąc,
Wsparła się, ledwie spojrzeć śmiąc,
I przeszła stopą niespokojną
Przez ruczaj... Idzie dalej w świat...
Lecz niedźwiedź kroczy za nią w ślad.
XIII
Dreszcz trwogi wstrząsa moją Tanią;
Przyspiesza krok... nie patrzy już...
Ale kosmaty lokaj za nią
Jak nieodstępny goni stróż...
Nieznośny niedźwiedź, rycząc, wali...
Las nieruchomy widać w dali:
Posępnie pięknych sosen rzęd238...
Dźwiga gałęzi każdy skręt
Śnieżną oponę; przez wierzchołki
Nagich jesionów, lip i brzóz
Błyskają gwiazdy... Krzepnie mróz...
Ni śladu drogi... Krzaki, dołki,
Wszystko zamieci powiew skrył;
Narzucił wszędy śnieżnych brył...
XIV
Tania do lasu... Niedźwiedź za nią...
W śniegu do kolan dziewczę brnie...
To kolce sosny w szyję zranią,
To długa wić ją w ucho tnie
I złoty kolczyk wyrwie zdradnie;
To kruchy śnieg z jej nóżki skradnie
Trzewiczek mokry... Albo wraz
Chusteczkę zgubi... Lecz nie czas
Schylić się, podnieść... Jak się zegnie,
Gdy za nią niedźwiedź spieszy tuż?!
Więc nawet drżącą ręką już
Szat nie unosi... Biegnie — biegnie...
Zwierz za nią miecie śnieżny pył...
I Tania biec już nie ma sił.
XV
Upadła w śnieg; a zwierz już czyha,
Pochwycił, zręcznie niesie łup...
Ona — bez ruchu — nie oddycha —
Korna — nieczuła — jako trup...
On z łupem mknie śród leśnej drogi...
Wtem szałas pośród drzew, ubogi...
Dokoła głucho... Z wszystkich stron
Śnieg go zasypał... Lecz przez szron
Jaskrawym światłem błyszczy szyba,
W szałasie hałas, gwar i szum.
Niedźwiedź przemówił: «Tu mój kum,
Pozwoli ci się ogrzać chyba».
Do sieni wchodzi... U swych nóg
Składa Tatianę tam na próg.
XVI
Przyszła do siebie... Niedźwiedź szpetny
Gdzieś zniknął... Tania wstaje w mig...
Za drzwiami, jak na stypie świetnej,
Słyszy brzęk szklanek, gwar i krzyk...
Gdzież jest?!... Ciekawość ją pochłania...
W dziurkę od klucza patrzy Tania
Przebóg! Co widzi?... Stołu kąt...
Przy nim potworów siedzi rząd...
Tam szkielet hardy, tam diablica,
Tamten z rogami, mordą psią,
Ów z łbem kogucim, z łapą lwią,
Tuż z koźlą brodą czarownica
Karzeł z ogonem... dalej, ot!
Na poły żuraw, na pół kot.
XVII
Okropnych dziwów moc się skupia:
Gna na pająku konno rak,
Na gęsiej szyi głowa trupia
W czerwonym fezie kroczy wspak
I młyn w prysiudach239 żwawo pląsa,
Skrzydłami warczy i potrząsa;
Szczekanie, śmiechy, świst i ryk
Tętenty końskie, ludzki krzyk!
Lecz co się w sercu Tani mieści,
Gdy wpadł jej w oczy pewien gość,
Co już ją w życiu strwożył dość —
Miły bohater mej powieści?!
Oniegin — tam! Za stołem grzmi...
Czasem ukradkiem patrzy w drzwi.
XVIII
Znak poda: wszyscy wnet poskoczą;
Rozśmieje się — i wszyscy w śmiech;
Pije — i wszyscy gęby moczą;
Brwi chmurzy — wszystko wstrzyma dech.
Rzecz jasna z ruchów, z jego twarzy:
On na tej uczcie gospodarzy.
Więc Tania z własnych obaw drwi.
Z wolna otwiera nieco drzwi.
Wtem wicher zadął... Drgnęli wszyscy...
Gaśnie kagańców nocnych blask...
Strwożona szajka... Ustał wrzask...
Oniegin gniewnym okiem błyszczy,
Powstał od stołu... groźnie grzmi...
Powstali wszyscy... Idzie w drzwi...
XIX
I strach ją zdjął, i uciec pragnie...
Lecz nie ma sił; chce wydać krzyk —
Głos w gardle zamarł; drży, jak jagnię,
Gdy z jaru idzie na nie dzik. —
Pchnął drzwi Eugeniusz... Tania blada
W oczy piekielnym widmom wpada.
Brzmi dzikim śmiechem każdy kąt
I gorejących oczu rząd,
Kopyta, kły, języki krwawe,
Ogony, ryje, każdy róg —
Wskazują Tanię... Mierzą w próg
Palce kościste i koślawe...
Lecz wymowniejszy niźli gest —
Krzyk poczwar: «Moja, moja jest!».
XX
«Moja!» — Eugeniusz krzyknął groźny...
I znikła szajka... tylko dym
Wzbił się na miejscu... We mgle groźnej
Zostało dziewczę samo z nim...
On ją powoli wiódł do kąta,
Na ławie złożył... Tam się krząta
Wkoło niej, cuci... Potem skroń
Wsparł o jej ramię... ściska dłoń,
Wtem Olga wchodzi — Leński za nią...
W izbie błysnęło mocą gusł,
Oniegin rękę groźnie wzniósł,
Klnie nieproszoną tę kompanią...
I twarz mu skurczył dziki śmiech...
Tatianie w piersi zamarł dech...
XXI
Rozgorzał spór... Eugeniusz długi
Nóż chwycił nagle.... Błysnął... W mig
Leński powalon. — Mroku strugi
Zgęstniały... straszny rozbrzmiał krzyk.
Drży szałas... Ziemia go pochłania — —
I w strachu z snów się budzi Tania...
Patrzy... W komnatce widno już...
Na zmarzłej szybie blaski zórz
Różowo grają... Drzwi otwiera
Ola... Wlatuje jako ptak,
A tak różowa, świeża jak
Aurora240, gdy się w drogę zbiera...
«Siostrzyczko! — woła — kto był ten,
Kogo widziałaś dziś przez sen?»
XXII
Nie widzi siostry — milczy Tania,
W łóżku zajęta nie na żart,
Książka uwagę jej pochłania...
Przewraca szybko szereg kart.
W tej książce nie masz dziwnych zdarzeń,
Ani poety słodkich marzeń,
Ani prawd mądrych... Jednak ot!
Przenigdy Byron, ani Scott,
Wirgili241, Rasyn242 lub Seneka243,
A nawet «Żurnal Damskich Mód»244
Nikogo tak nie zajął wprzód:
Bowiem to Marcin był Zadeka245,
Co wiódł chaldejskich mędrców246 huf,
Kabały twórca, tłumacz snów!
XXIII
W tę ustroń kupiec koczowniczy,
Pod pliką247 książek chyląc kark,