Pamiętniki - Jan Chryzostom Pasek (czytanie ksiazek w internecie .TXT) 📖
Krótki opis książki:
Pamiętniki Jana Chryzostoma Paska to wspomnienia spisane przez niego pod koniec XVII wieku.
Podzielone są na dwie części — w pierwszej (1655–1666) opowiada o swoich przeżyciach związanych z wojnami ze Szwecją, Siedmiogrodem i Moskwą oraz rokoszem Lubomirskiego. Druga część (1667–1688) to zapis wspomnień Paska-ziemianina, po osiedleniu na wsi w Krakowskiem. Ze względu na to, że Pasek spisywał wspomnienia w ostatnich latach życia, niekiedy myli fakty historyczne, w drugiej części ukrywa również niewygodne wydarzenia ze swojego życia. Niemniej jednak są cennym dziełem epoki baroku, stanowiły również źródło inspiracji w literaturze XIX i XX wieku.
Jan Chryzostom Pasek był mazowieckim szlachcicem, wykształconym w kolegium jezuickim, żołnierzem prowadzącym awanturniczy tryb życia. Jeden z najsłynniejszych pamiętnikarzy polskich.
Przeczytaj książkę
Podziel się książką:
- Autor: Jan Chryzostom Pasek
- Epoka: Barok
- Rodzaj: Epika
Czytasz książkę online - «Pamiętniki - Jan Chryzostom Pasek (czytanie ksiazek w internecie .TXT) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Jan Chryzostom Pasek
dając zakończenie: »Gdyby prosiaczki wiedziały o katuszy wieprza, nieochybnie, włamawszy się do chlewa, pośpieszyłyby uwolnić nieszczęśnika«. Z tych słów domyślając się Hella, że jeszcze żyje kilku synów Regnera, nakazał katom spocząć i węże usunąć. Ale Regner wykonanie tego rozkazu swą śmiercią uprzedził” (Saxo Grammaticus: Historiae Danicae, 1. IX). [przypis redakcyjny]
1002. zaś duński od więźnia — jeżeli kopista nie pomylił, to więzień byłby tu użyty w znaczeniu czynnym: ten, co co więzi (por. przekupień); być może jest to pomyłka i powinno być: „więźniem od Helego”. [przypis redakcyjny]
1003. Samson — bohater biblijny, obdarzony nadludzką siłą, zburzył pogańską świątynię Filistynów i zginął pod gruzami. [przypis edytorski]
1004. Annibal właśc. Hannibal Barkas (247–183 p.n.e.) — kartagiński dowódca, początkowo zwycięski, ostatecznie pokonany przez Scypiona Afrykańskiego w 202 r. pod Zamą, otruł się, by nie trafić do niewoli. [przypis edytorski]
1005. Henryk IV — król fr., zamordowany w 1600 r. [przypis redakcyjny]
1006. Karol V (1500–1558) — cesarz Świętego Cesarstwa Rzymskiego Narodu Niemieckiego (1519–1556), król Hiszpanii jako Karol I (1516–1556), doprowadził do jej zjednoczenia i rozwoju jako imperium kolonialnego; gorliwy katolik, zmagał się z ruchem reformacyjnym w Niemczech; pod koniec życia (1556) abdykował, zmarł w klasztorze w Estremadurze. [przypis edytorski]
1007. parol (z franc.) — sława, obietnica, układ. [przypis redakcyjny]
1008. karetę ciągnąć z szkapą w cugu — Wedle Diodora (I, 59) i Pliniusza (XXXIII, 52) król egipski Sezostris, ilekroć miał jechać do miasta albo do świątyni, kazał wyprzęgać konie z kwadrygi, a zamiast nich wprzęgać po czterech królów lub innych władców. [przypis redakcyjny]
1009. królom pod stołem ze psy zbierać kości — nawiązanie do opowieści biblijnych (Ks. Sędziów 1,7). [przypis redakcyjny]
1010. lubo (daw.) — choć. [przypis edytorski]
1011. batalia (z wł.) — tu: siła zbrojna, wojsko. [przypis redakcyjny]
1012. zażywać — tu: używać sobie na czymś; pustoszyć. [przypis redakcyjny]
1013. wyłatać — tu: zbić. [przypis redakcyjny]
1014. basarunek (z niem.) — wynagrodzenie za krzywdę; odszkodowanie; chłosta, cięgi. [przypis redakcyjny]
1015. dyskrecja — tu: łaska, ludzkość. [przypis redakcyjny]
1016. im ultro (łac.) — sami, bez przymusu. [przypis redakcyjny]
1017. tylko — tyle. [przypis redakcyjny]
1018. fryszt (z niem.) — czas wolny; odwłoka (termin sądowniczy). [przypis edytorski]
1019. pozorny — tu: okazały, widowiskowy. [przypis redakcyjny]
1020. po polskiej stronie Niepru — tj. na prawym brzegu Dniepru. [przypis redakcyjny]
1021. ażeby — ażby; aż do czasu, kiedy by. [przypis redakcyjny]
1022. Lisowski, Aleksander, Józef (ok. 1575–1616) — twórca i dowódca lisowczyków, liczącego ok. 1000 ludzi ochotniczego (służącego tylko za obietnicę łupów) oddziału lekkiej jazdy pol., utworzonego w 1615 r.; Lisowski jako wódz słynny z niespodziewanych podjazdów i szybkich uderzeń na nieprzyjaciela, co przynosiło mu świetne zwycięstwa. [przypis redakcyjny]
1023. magnis itineribus (łac.) — śpiesznymi (wielkimi) pochodami. [przypis redakcyjny]
1024. Szkłów — miasto nad Dnieprem, na płn. od Mohylewa. [przypis redakcyjny]
1025. Kmicic, Samuel — późn. chorąży orszański, starosta krasnosielski i strażnik litewski, „sławny i odważny pułkownik” wg Niesieckiego; pierwowzór bohatera powieści Henryka Sienkiewicza. [przypis redakcyjny]
1026. Czereja — miasteczko między Orszą a Borysowem. [przypis redakcyjny]
1027. spiritu prophetico (łac.) — duchem prorockim. [przypis redakcyjny]
1028. Druck — miasteczko i zamek na kępie jeziora, przez które przepływa rzeka Druć, w połowie drogi między Czereją a Szkłowem. [przypis redakcyjny]
1029. alias — a raczej. [przypis redakcyjny]
1030. sive (łac.) — czyli. [przypis redakcyjny]
1031. zabrzeżysto — z wysokimi brzegami, stromo, spadzisto. [przypis redakcyjny]
1032. spuścić się na coś — zaufać czemuś. [przypis edytorski]
1033. zabronić — tu: obronić, nie dopuścić do czegoś. [przypis edytorski]
1034. res non patitur moram (łac.) — rzecz nie cierpi zwłoki. [przypis redakcyjny]
1035. contra (łac.) — przeciwnie. [przypis redakcyjny]
1036. vicissitudo (łac.) — zmiana. [przypis redakcyjny]
1037. rozpierać się — ustawać. [przypis redakcyjny]
1038. Tołłoczyn — miasto nad rzeką Drucią, ok. 10 km na płn. od Drucka. [przypis redakcyjny]
1039. ideam (łac. forma B.) — wzór. [przypis redakcyjny]
1040. et consequenter (łac.) — i wskutek tego. [przypis redakcyjny]
1041. nie opieszało — nie stało się piesze. [przypis redakcyjny]
1042. karacena — łuska twarda jak u krokodyla. [przypis redakcyjny]
1043. vicissitudinem (łac. forma B.) — kolejność. [przypis redakcyjny]
1044. inkwizycja — tu: sąd. [przypis edytorski]
1045. contra absentem (łac.) — przeciw nieobecnemu. [przypis redakcyjny]
1046. weksa (z łac.) — dokuczanie. [przypis redakcyjny]
1047. od ćwierci — od kwartału. [przypis redakcyjny]
1048. testimonium recedendo a sacrificio missae (łac.) — świadectwo zaraz po odprawieniu mszy świętej. [przypis redakcyjny]
1049. circa dispositionem (łac.) — gotując się na śmierć. [przypis redakcyjny]
1050. licentia a loci ordinario (łac.) — pozwolenie od miejscowego biskupa [przypis redakcyjny]
1051. in testimoniis (łac.) — w świadectwach. [przypis redakcyjny]
1052. kasztelan lubelski — Stanisław Słupecki. [przypis redakcyjny]
1053. a loci ordinario (łac.) — miejscowego biskupa. [przypis redakcyjny]
1054. supponebam (łac.) — myślałem. [przypis redakcyjny]
1055. Studzianna — wieś w województwie kieleckim. [przypis redakcyjny]
1056. komendy (z łac.) — zaloty. [przypis redakcyjny]
1057. towarzysz księcia Dymitra — towarzysz chorągwi ks. Dymitra Wiśniowieckiego. [przypis redakcyjny]
1058. barbarus (łac.) — nieokrzesany. [przypis redakcyjny]
1059. intendit (łac.) — zamyśla. [przypis redakcyjny]
1060. koronnym prawem — przez wniesienie skargi do trybunału koronnego; przez sądy cywilne. [przypis redakcyjny]
1061. dywizyja hetmańska — dywizja Sapiehy. [przypis redakcyjny]
1062. ad societatem (łac.) — do wspólnego działania. [przypis redakcyjny]
1063. communem iniuriam et commune bonum (łac.) — wspólną krzywdę i wspólne dobro. [przypis redakcyjny]
1064. detrimentum (łac.) — szkodę. [przypis redakcyjny]
1065. resistendi modum (łac.) — sposobu opierania się. [przypis redakcyjny]
1066. intendebant (łac.) — zamierzali. [przypis redakcyjny]
1067. panowie Wolscy — tu: tchórze; por. historię postępku Łukasza Wolskiego zapisaną pod r. 1660. [przypis redakcyjny]
1068. Białe Jeziora — miasto nad jeziorem o tej samej nazwie na wsch. od Petersburga. [przypis redakcyjny]
1069. aspirare (łac.) — wzdychać. [przypis redakcyjny]
1070. tandem effecerunt (łac.) — na koniec dokazali. [przypis redakcyjny]
1071. ad conferendum (łac.) — na rozmowę. [przypis redakcyjny]
1072. conclusum (łac.) — stanęło na tym. [przypis redakcyjny]
1073. Kobryń — miasto na Polesiu nad rzeką Muchawiec, po prawej stronie Bugu; dziś na Białorusi. [przypis redakcyjny]
1074. jego samego — Stefana Czarnieckiego, wojewody, dowódcy Paska. [przypis edytorski]
1075. zięciowskie — Wacława Leszczyńskiego, krajczego koronnego. [przypis redakcyjny]
1076. starosty kaniowskiego — Stefana Stanisława Czarnieckiego, bratanka wojewody (później hetmana). [przypis redakcyjny]
1077. pro et contra (łac.) — za i przeciw. [przypis redakcyjny]
1078. in bivio (łac.) — na rozdrożu. [przypis redakcyjny]
1079. alliciebat dulcedo (łac.) — nęciła słodycz. [przypis redakcyjny]
1080. in eo passu (łac.) — w tym stanie. [przypis redakcyjny]
1081. ex oboedientia (łac.) — z posłuszeństwa. [przypis redakcyjny]
1082. koło generalne — zebranie całego wojska. [przypis redakcyjny]
1083. quot capita, tot sensus (łac.) — co głowa, to rozum. [przypis redakcyjny]
1084. observatis conditionibus his (łac.) — pod następującymi warunkami. [przypis redakcyjny]
1085. poprawiwszy pocztów — pobrawszy płace na poczty. [przypis redakcyjny]
1086. non sub regimine (łac.) — nie pod dowództwem. [przypis redakcyjny]
1087. deputatos administratores (łac.) — obranych administratorów. [przypis redakcyjny]
1088. in rem (łac.) — na rzecz. [przypis redakcyjny]
1089. bonis regalibus (łac.) — dobrami królewskimi. [przypis redakcyjny]
1090. intraty (lm) — dochody. [przypis redakcyjny]
1091. in toto (łac.) — w zupełności. [przypis redakcyjny]
1092. ad primum (łac.) — co do pierwszego. [przypis redakcyjny]
1093. per rationem (łac.) — z (tej) przyczyny. [przypis redakcyjny]
1094. conclusum (łac.) — stanęło na tym. [przypis redakcyjny]
1095. Świderski, Samuel — porucznik ks. Konstantego Wiśniowieckiego; w pamiętniku Łosia pisze się o nim „pijak okrutny”. [przypis redakcyjny]
1096. substytut — zastępca. [przypis redakcyjny]
1097. ad secundam illationem (łac.) — co do drugiego wniosku. [przypis redakcyjny]
1098. constantissimum propositum (łac.) — nieodmienne postanowienie. [przypis redakcyjny]
1099. plenis buccis (łac.) — pełną gębą, nie półgębkiem; wyraźną. [przypis redakcyjny]
1100. armis experiri (łac.) — do broni się mieć. [przypis redakcyjny]
1101. rationes (łac.) — dowody (słuszności naszej sprawy). [przypis redakcyjny]
1102. e contra (łac.) — wtedy przeciw temu. [przypis redakcyjny]
1103. rationes (łac.) — dowody. [przypis redakcyjny]
1104. zaszczyt — obrona. [przypis redakcyjny]
1105. promowować — jak najmocniej popierać. [przypis redakcyjny]
1106. annuebat — przystawał. [przypis redakcyjny]
1107. propter offensam (łac.) — z powodu obrazy; żeby nie obrazić. [przypis redakcyjny]
1108. sentiunt (łac.) — myślą. [przypis redakcyjny]
1109. videtur (łac.) — zda się. [przypis redakcyjny]
1110. solwować — rozpuścić, tj. odroczyć. [przypis redakcyjny]
1111. koło — tu: naradę, zgomadzenie. [przypis edytorski]
1112. ad cras (łac.) — do jutra. [przypis redakcyjny]
1113. unanimi voce (łac.) — jednomyślnie. [przypis redakcyjny]
1114. nomine (łac.) — imię. [przypis redakcyjny]
1115. ore proprio (łac.) — własnymi ustami. [przypis redakcyjny]
1116. per deputatos (łac.) — przez deputatów, przez delegatów. [przypis redakcyjny]
1117. in facie publica (łac.) — na zgromadzeniu publicznym. [przypis redakcyjny]
1118. numerosissime (łac.) — jak najliczniej. [przypis redakcyjny]
1119. massam (łac.) — masę, ogół. [przypis redakcyjny]
1120. per portiones (łac.) — cząstkami. [przypis redakcyjny]
1121. ojczyzna — tu: ojcowizna, dosł. dziedzictwo po ojcu. [przypis redakcyjny]
1122. praetensionem (łac.) — pretensję, żądanie. [przypis redakcyjny]
1123. przebierzać — braknąć. [przypis redakcyjny]
1124. labefactari (łac.) — osłabnąć. [przypis redakcyjny]
1125. Gdyby jej zaś (...) sposoby — w rękopisie następuje jedna karta (dwie stronice) niezapisana. [przypis redakcyjny]
1126. mora nociva (łac.) — zwłoka szkodliwa. [przypis redakcyjny]
1127. mirjady (z gr.) — dziesiątki tysięcy. [przypis redakcyjny]
1128. dyzgusty (lm) — psoty, obelgi. [przypis redakcyjny]
1129. tandem (łac.) — wreszcie. [przypis redakcyjny]
1130. vicinarum gentium (łac.) — sąsiednie narody. [przypis redakcyjny]
1131. eksprobrować — zarzucać. [przypis redakcyjny]
1132. paremia (z gr. przez łac.) — przysłowie. [przypis redakcyjny]
1133. Minatur (...) facit (łac.) — Grozi wojną, a nie toczy jej; tak cały naród polski zwykł czynić. [przypis redakcyjny]
1134. in ulteriori tractu (łac.) — w dalszym ciągu, w przyszłości. [przypis redakcyjny]
1135. adamantina corda (łac.) — serca twarde jak diament. [przypis redakcyjny]
1136. nomine (łac.) — w imieniu. [przypis redakcyjny]
1137. denuntio (łac.) — zapowiadać. [przypis redakcyjny]
1138. pia vota nostra (łac.) — dobre nasze chęci. [przypis redakcyjny]
1139. im — tj. chęciom. [przypis redakcyjny]
1140. protestor (łac.) — protestuję, oświadczam uroczyście. [przypis redakcyjny]
1141. jaktura — szkoda. [przypis redakcyjny]
1142. filialem (...) amorem (łac.)
Darmowe książki «Pamiętniki - Jan Chryzostom Pasek (czytanie ksiazek w internecie .TXT) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie
Dodaj komentarz
Uwagi (0)