Listy wybrane - Zygmunt Krasiński (czytaj online za darmo .TXT) 📖

— tj. ojca swego, jen. W. Krasińskiego. [przypis redakcyjny]

544. na wieść o wzięciu Warszawy cieszyli się i tańczyli noc całą — są to naiwne plotki, krążące wówczas na emigracji o Towiańskim. [przypis redakcyjny]

545. Adam — Mickiewicz. [przypis redakcyjny]

546. Comité du Salut public (fr.) — komitet zbawienia [ocalenia] publicznego. [przypis redakcyjny]

547. supernaturalizmy (z łac.) — rzeczy nadnaturalne. [przypis redakcyjny]

548. Wład. — Władysław Zamoyski. [przypis redakcyjny]

549. Vado — Stanisław Małachowski. [przypis redakcyjny]

550. potęga Makryny, nabyta zasługą męczeńską — prawdziwą postać Makryny Mieczysławskiej odkryły dopiero badania ks. J. Urbana, ogłoszone drukiem w rozprawie pt.: Makryna Mieczysławska w świetle prawdy, Kraków 1923, s. 139. [przypis redakcyjny]

551. eks-profesor — minister Guizot. [przypis redakcyjny]

552. Sandowa — pani George Sand, właściwie Aurora Dudevant (1804–1876), znakomita powieściopisarka francuska. [przypis redakcyjny]

553. z ouvrierami (z fr.) — robotnikami. [przypis redakcyjny]

554. Czytał mi list Aleksandra Chodźki, pisan do Mikołaja — list z d. 18 sierpnia 1844 r. Ob[acz] Wybór pism Towiańskiego w wydaniu II Stan[isława] Pigonia (Bibl. Narod. Nr 8) s. 126–133. [przypis redakcyjny]

555. o ten to list, zaniesion do ambasady moskiewskiej w Paryżu, Kamiński wystąpił — pułk. Mikołaj Kamieński, ogłosił w r. 1845 odezwę w sprawie listu Al. Chodźki. [przypis redakcyjny]

556. oni — towiańczycy. [przypis redakcyjny]

557. Dans ces temps, Sire, de miséricorde du Seigneur (...) de votre Majesté (fr.) — w tych czasach miłosierdzia bożego, Najjaśniejszy Panie, złagodniała twarda granica między żywymi i umarłymi i duchy zmarłych, pomiędzy innymi duch cesarza Aleksandra, otaczają tron Waszej Cesarskiej Mości. [przypis redakcyjny]

558. dziewięć pawłów — Paolo, ówczesna moneta papieska. [przypis redakcyjny]

559. augustowych — Augusta Cieszkowskiego. [przypis redakcyjny]

560. à trois rubis (fr.) — na trzy rubiny. [przypis redakcyjny]

561. Eliza — żona Zygm. Krasińskiego. [przypis redakcyjny]

562. posąg Mojżesza — rzeźba Michała Anioła. [przypis redakcyjny]

563. varnished gentleman (ang.) — tu: lalka salonowa. [przypis redakcyjny]

564. posąg paryjski — posąg z marmuru paryjskiego. [przypis redakcyjny]

565. oficjalni — tj. Kościół katolicki. [przypis redakcyjny]

566. omarostwo — Omar, kalif arabski (634–641), osławiony spaleniem sławnej biblioteki aleksandryjskiej. [przypis redakcyjny]

567. extra muros (łac.) — poza murami (roz[umie] się: katolicyzmu). [przypis redakcyjny]

568. w Babilonie — Paryżu. [przypis redakcyjny]

569. 22-go zaczął się rozruch — tj. rewolucja lutowa, która dnia 24 lutego doprowadziła do ogłoszenia rzeczypospolitej. [przypis redakcyjny]

570. Sorr. — Sorrento, tu: Delfina Potocka. [przypis redakcyjny]

571. morale de la fable (fr.) — nauka moralna bajki. [przypis redakcyjny]

572. pierwszy tom — dzieła Cieszkowskiego: Ojcze nasz. [przypis redakcyjny]

573. la bande infernale (fr.) — zgraja piekielna. [przypis redakcyjny]

574. Władysław — Zamoyski. [przypis redakcyjny]

575. crux crucis (łac.) — krzyż krzyża. [przypis redakcyjny]

576. abominatio desolationis (łac.) — wstręt do osamotnienia. [przypis redakcyjny]

577. Kis-wą — Kisielową, z domu Potocką. [przypis redakcyjny]

578. Eliza — Zygmuntowa Krasińska. [przypis redakcyjny]

579. Ten, który walczy z Bogiem — Genesis, XXXII, 28. [przypis redakcyjny]

580. Ciceruacchio — głośny wówczas w Rzymie agitator ludowy. [przypis redakcyjny]

581. o abominacji, desolacji — abominacja (z łac.): rzeczy wstrętne; desolacja (z fr.): spustoszenie. [przypis redakcyjny]

582. P. Ad. — Mickiewicz. [przypis redakcyjny]

583. χατ’ έξοχήν (gr.) — nadzwyczajnie, przede wszystkim. [przypis redakcyjny]

584. guarda e passa (wł.) — spojrzyj i przejdź. [przypis redakcyjny]

585. już go nie widział — Mickiewicza. [przypis redakcyjny]

586. Alfons de Lamartine (1790–1869) — francuski poeta i mąż stanu. [przypis redakcyjny]

587. Prodrom — dzieło Wrońskiego: Prodrome du Messianisme. [przypis redakcyjny]

588. Rey — Willa „Rey” w Nicei. [przypis redakcyjny]

589. la bande infernale (fr.) — gromada piekielna. [przypis redakcyjny]

590. Leuchtenberg — książę Maks. Eug. Leuchtenberg, zięć Mikołaja I, miał wedle pogłosek ówczesnych zostać wicekrólem Królestwa Polskiego. [przypis redakcyjny]

591. Co list do Metternicha zapowiadał — list otwarty do ks. Metternicha ogłosił z powodu rzezi 1846-go (w języku francuskim) Al. Wielopolski. [przypis redakcyjny]

592. Lojola — tj. jezuici. [przypis redakcyjny]

593. Lękam się o kopułę — kopułę kościoła św. Piotra, jak w Legendzie, czyli o Kościół katolicki. [przypis redakcyjny]

594. książę — ks. Adam Czartoryski. [przypis redakcyjny]

595. ostrzeż o tem Władysława — Władysława Zamojskiego. [przypis redakcyjny]

596. Pan Adam — Adam Mickiewicz. [przypis redakcyjny]

597. Aaronowi — Mickiewiczowi. [przypis redakcyjny]

598. laissez faire (fr.) — pozwolić działać. [przypis redakcyjny]

599. gołąbki — Mastaiowie (papież ze swą rodziną); rodowe nazwisko Piusa IX było: hr. Mastai-Ferretti. [przypis redakcyjny]

600. gołąbek — Pius IX. [przypis redakcyjny]

601. Babilon — Paryż. [przypis redakcyjny]

602. Tow-go — Towiańskiego. [przypis redakcyjny]

603. M-czem — Mickiewiczem. [przypis redakcyjny]

604. Ksawery — Branicki. [przypis redakcyjny]

605. Rita — Rzeczpospolita. [przypis redakcyjny]

606. voeh mundo — biada światu. [przypis redakcyjny]

607. Conciergèrie — więzienie. [przypis redakcyjny]

608. Cavaignac — jenerał Eugeniusz Cavaignac, ówczesny minister wojny. [przypis redakcyjny]

609. Władysław — Zamoyski. [przypis redakcyjny]

610. Książę w Lambert wciąż — książę Adam Czartoryski w Hotel Lambert, w Paryżu. [przypis redakcyjny]

611. Książęta i szlachta rzymska warta Gemonii — [chodzi o] scalae gemoniae, [tj.] gemońskie schody prowadzące do więzienia mamertyńskiego w starożytnym Rzymie; nimi zrzucano do Tybru trupy skazanych. [przypis redakcyjny]

612. Colluvio nationum, sentina gentium (łac.) — zlew narodów, szumowiny ludów. [przypis redakcyjny]

613. przez Kasię — Branicką. [przypis redakcyjny]

614. chciał sobie w łeb strzelić — Jerzy Lubomirski. [przypis redakcyjny]

615. Adam — Potocki. [przypis redakcyjny]

616. Gabriel Mastai — bratanek Piusa IX. [przypis redakcyjny]

617. wraz z Krucyfiksem — Gaszyńskim. [przypis redakcyjny]

618. Vado — Małachowski. [przypis redakcyjny]

619. i podczas tego obłędu w łeb sobie strzela — Ob. list do Trentowskiego z d. 25 października 1848 roku. III, 249 i 250. [przypis redakcyjny]

620. wychowanie Ksawerego — Branickiego. [przypis redakcyjny]

621. incredibile dictu (łac.) — nie do uwierzenia. [przypis redakcyjny]

622. Jerzy — Lubomirski. [przypis redakcyjny]

623. Jużeś nie poseł — Sejm pruski rozwiązano 5 grudnia 1848. [przypis redakcyjny]

624. na czele Ligi — „Liga Polska” w Poznańskiem, zawiązana dzięki inicjatywie Cieszkowskiego. [przypis redakcyjny]

625. głupie linki — lewica sejmowa. [przypis redakcyjny]

626. odmowę głosujących — odmowa uchwalenia rządowi pruskiemu podatków była powodem rozwiązania sejmu pruskiego. [przypis redakcyjny]

627. exemplo monitus (łac.) — upomniany przykładem. [przypis redakcyjny]

628. po obiorze prezesa — tj. po 10 grudnia, dniu wyboru prezydenta rzeczypospolitej francuskiej. [przypis redakcyjny]

629. Gdzie Pius IX? Zniknął (...) — Pius IX. opuścił potajemnie zrewolucjonizowany Rzym i przeniósł się do Gaety. [przypis redakcyjny]

630. odsyłając mi — tysiąc franków, posłanych Orpiszewskiemu. [przypis redakcyjny]

631. Władysława — Zamoyskiego. [przypis redakcyjny]

632. Pelegrino Rossi (1787–1848) — profesor prawa na uniwersytecie genewskim, później w Paryżu, następnie poseł francuski w Rzymie, zginął jako minister państwa kościelnego w czasie rewolucji rzymskiej 15 listopada 1848 roku. [przypis redakcyjny]

633. der Hauptagitator (niem.) — główny podżegacz. [przypis redakcyjny]

634. Deus ex machina (łac.) — Bóg z maszynerii. [przypis redakcyjny]

635. Miserere mei, Domine! (łac.) — Zmiłuj się nade mną, Panie. [przypis redakcyjny]

636. litera docet, litera nocet (łac.) — litera poucza, litera szkodzi; przen. o słowie, szczególnie pisanym; o literaturze. [przypis edytorski]

637. Dii, avertite omen (łac.) — bogowie, oddalcie złą wróżbę. [przypis redakcyjny]

638. farewell World (...) King (ang.) — bądź zdrów, świecie [zamiast] królu. [przypis redakcyjny]

639. Ksawerego — Branickiego, szwagra Krasińskiego. [przypis redakcyjny]

640. donieśli do ambasady — rosyjskiej. [przypis redakcyjny]

641. Natalia gdzieś z mężem — Natalia Komarówna, siostra Pani Delfiny, wyszła za mąż za hr. Spada-Medici. [przypis redakcyjny]

642. Władysław — Zamoyski. [przypis redakcyjny]

643. Legion — Polski we Włoszech. [przypis redakcyjny]

644. u wnuka panny Krasińskiej — tj. Karola Alberta, króla Sardynii. [przypis redakcyjny]

645. dominatio (łac.) — panowanie. [przypis redakcyjny]

646. Omnia serviliter pro dominatione (łac.) — wszystko w sposób niewolniczy dla zdobycia władzy. [przypis redakcyjny]

647. same kataklizmy i Apokalipsis — tj. klęski, o jakich mowa w Apokalipsie św. Jana. [przypis redakcyjny]

648. od ciemnego pisania nie odzwyczaisz umysłu ciemno pojmującego (...) — mowa o wierszu C. Norwida, posłanym za pośrednictwem Krasińskiego St. Koźmianowi dla „Przeglądu poznańskiego”. [przypis redakcyjny]

649. D. D. i Ost. — Dzień dzisiejszy i Ostatni, utwory Krasińskiego. [przypis edytorski]

650. Władysław, 22-go dopiero z Paryża wyruszywszy, przybył już po klęsce — mowa o stosunkach sardyńskich i o klęsce, jaką wojska sardyńskie, dowodzone przez jen. Chrzanowskiego, poniosły 23 marca 1849 r. pod Nowarą w walce z armią austriacką. [przypis redakcyjny]

651. Fiat sancta voluntas Dei (łac.) — niech się stanie święta wola Boga. [przypis redakcyjny]

652. 24-go lutego — 24 lutego 1848 zwycięstwo rewolucji i ucieczka króla Ludwika Filipa z Paryża. [przypis redakcyjny]

653. Mikołaj Changarnier — rojalista, dowódca załogi paryskiej, przez lud nielubiany. [przypis redakcyjny]

654. Bandażysta znów z Paryża przyjechał i przymierza mi pasy — przeciw rupturze. [przypis redakcyjny]

655. Ojciec wciąż a wciąż pisze, że konfiskata, jeśli 1-go oktobra nie stanę — rząd rosyjski groził konfiskatą majątku Krasińskiego, jeżeli nadal przebywać będzie za granicą; jako ostateczny termin powrotu oznaczono dzień 1-go października. [przypis redakcyjny]

656. Te wszystkie listy z wyspy Ś-go Ludwika Nr 2 — Stronnictwo Czartoryskich. [przypis redakcyjny]

657. o naszego Drogiego — Wł. Zamoyskiego. [przypis redakcyjny]

658. Wojewoda — Stan[isław] Małachowski. [przypis redakcyjny]

659. „Felicyta” Odyńca — Felicyta czyli męczennicy kartagińscy. Dramat w 5 aktach, Wilno, 1849. [przypis redakcyjny]

660. ślad skijanizmu — towianizmu. [przypis redakcyjny]

661. Odebrałem wiersz, oddałem komu należał — mowa o wierszu K. Koźmiana do Z. Krasińskiego; poeta mówi o sobie, jak o osobie trzeciej. [przypis redakcyjny]

662. Strofy, kończące się temi słowy: „Niechaj truchleją szczęśliwi” (...) — strofa ta brzmi: „Jużeśmy przeszli przez srogie kary,/ Cóż nas zatrwoży, zadziwi?/ Na te huczące ogniem pieczary/ Niechaj truchleją szczęśliwi!”. [przypis redakcyjny]

663. professoria lingua regimen orbis expostulans (łac.) — głosem profesorskim żądając panowania nad światem. [przypis redakcyjny]

664. conscientiam generis humani aboleri arbitrabantur (łac.) — sądzili, że sumienie rodu ludzkiego zamarło. [przypis redakcyjny]

665. omnia serviliter pro dominatione (łac.) — wszystko (spełniać) niewolniczo za możność panowania. [przypis redakcyjny]

666. Co do litografii koła dawnego znajomych (...) — wzmianka tu jest o wizerunkach osób, które stanowiły codzienne towarzystwo tak jenerała Krasińskiego, jak kasztelana Józefa Krasińskiego, a których rysy i całe postacie przedstawił ołówkiem Józef Sokołowski. [przypis redakcyjny]

667. guarda e passa (wł.) — spojrzyj i przejdź. [przypis redakcyjny]

668. Do Ary Scheffera — oryginał pisany w języku francuskim. [przypis redakcyjny]

669. (...) tebaidowych, duszę znękaną ku zagrobowej uldze i pociesze — dotąd list dyktowany i pisany ręką Konst. Gaszyńskiego. [przypis redakcyjny]

670. synowiec — Napoleon III. [przypis redakcyjny]

671.