Listy wybrane - Zygmunt Krasiński (czytaj online za darmo .TXT) 📖

swoją obrócić, a dołożę starań, by się z Tobą gdzie na niej spotkać — „W jesieni tegoż roku przyjazd Zygmunta do Wiednia. Zima razem spędzona. Wieczory, raczej noce, schodziły na wspólnych rozmowach u Danielewicza”. [z listu] A[dama] S[ołtana] [przypis redakcyjny]

171. Manibus date lilia plenis, purpureas spargam flores animamque nepotis... — Dajcie pełne dłonie lilij, będę rzucał purpurowe kwiaty na duszę wnuka... [przypis redakcyjny]

172. Sit tibi terra levis! — Niech ci ziemia będzie lekką. [przypis redakcyjny]

173. Stygia regna, inamabilis unda — Królestwo Styksu, wstrętna fala. [przypis redakcyjny]

174. Sternberg — Hof — Lubnik — Neisse — w tym miejscu w źródle znajduje się rysunek, na którym od nazwy Sternberg wiedzie ku dołowi kreska do podstawy trójkąta o wierzchołku również skierowanym w dół; u podstawy po lewej stronie jest umieszczone nazwa Hof, po prawej Lubnik, zaś u wierzchołka Neisse. [przypis edytorski]

175. Uściskaj ode mnie serdecznie Generała (...) — jenerała Wąsowicza. [przypis redakcyjny]

176. Fruś — stryjeczny brat Adama, Alfred Potocki, późniejszy namiestnik Galicji. [przypis redakcyjny]

177. Reyter — profesor matematyki. [przypis redakcyjny]

178. Galet — Francuz, guwerner Adama i Alfreda Potockich. [przypis redakcyjny]

179. pułkownik — Adam Sołtan. [przypis redakcyjny]

180. Widziałem ją — mowa o Elżbiecie Branickiej, późniejszej żonie poety. [przypis redakcyjny]

181. przeważa nad „boską” Julią — Julia Potocka, córka Alfreda i Józefy z Czartoryskich Potockich, później księżna Lichtenstein. [przypis redakcyjny]

182. najśliczniejsza zaś ze wszystkich jest maleńka — Katarzyna Branicka, późniejsza żona Adama Potockiego. [przypis redakcyjny]

183. La différence, qui existe entre Maurice et Adaś est que Maurice est un homme, qui est enfant, et Adaś un enfant, qui est homme (fr.) — Różnica, istniejąca między Maurycym i Adasiem, jest ta, że Maurycy jest mężczyzną, który jest dzieckiem, a Adaś dzieckiem, które jest mężczyzną. [przypis redakcyjny]

184. interesa mojego folwarku pruskiego — Kleszczewka pod Gdańskiem. [przypis redakcyjny]

185. Albergo di Europa (wł.) — hotel europejski. [przypis redakcyjny]

186. Godwinowi kłaniaj się, kontent jestem, że od Clarkiego miał wiadomość — przez czas pobytu w kraju Zygmunt Krasiński pisywał listy do Gaszyńskiego po francusku pod adresem „Mr. Godwin” albo „Mr. Toson chez Me. Baume”. [przypis redakcyjny]

187. donna Giovanina — Pani Joanna Bobrowa. [przypis redakcyjny]

188. Konstanty — Konstanty Danielewicz. [przypis redakcyjny]

189. Apage, apage Satanas! (łac.) — precz, precz, szatanie. [przypis redakcyjny]

190. Lubomirski — Kazimierz Lubomirski z Równego. [przypis redakcyjny]

191. fashion (ang.) — moda. [przypis redakcyjny]

192. Florestano Pepe — generał komenderujący w Neapolu. [przypis redakcyjny]

193. Adasia uściskaj, pani Arturowej złóż moje uszanowanie — hrabina Arturowa Potocka i syn jej Adam. [przypis redakcyjny]

194. K. — Komarowie. [przypis redakcyjny]

195. D. P. — Delfina z Komarów Potocka. [przypis redakcyjny]

196. Czyś widział Konstantego — Danielewicza. [przypis redakcyjny]

197. Brutti — Monsignor Brutti z kancelarii watykańskiej. [przypis redakcyjny]

198. che sara — sara (wł.) — co będzie, to będzie. [przypis redakcyjny]

199. Vehmgericht — średniowieczne sądy tajemne. [przypis redakcyjny]

200. Subjectivität, Objectivität, Idee, Begriff, Selbstbewusstsein (niem.) — podmiotowość, przedmiotowość, idea, pojęcie, świadomość. [przypis redakcyjny]

201. risum ne teneatis amici... (łac.) — nie wstrzymujcie śmiechu, przyjaciele. [przypis redakcyjny]

202. bizarre (fr.) — dziwaczny. [przypis redakcyjny]

203. sublime! (fr.) — podniosły, wspaniały. [przypis redakcyjny]

204. Pfauna, czyli raczej Sterba — nazwa gospody, w której poeta mieszkał z D. P. w Fryburgu Badeńskim. [przypis redakcyjny]

205. L’amor, che a nullo amato (wł.) — Miłość, która nikogo kochanego (nie uwalnia od wzajemnego kochania); cytat z Piekła Dantego. [przypis redakcyjny]

206. Strada Chiatamone — ulica w Neapolu. [przypis redakcyjny]

207. Henrykowa Potocka — z domu Sułkowska. [przypis redakcyjny]

208. Denken des Denkens (niem.) — myślenie myślenia. [przypis redakcyjny]

209. tak ciągnie się wszechrzecz — w tym miejscu w źródle pojawią się trzy diagramy, których z przyczyn technicznych nie można umieścić w naszej publikacji. [przypis edytorski]

210. Λογοσ (gr.) — logos; słowo, idea. [przypis edytorski]

211. zrównać — dorównać. [przypis redakcyjny]

212. Thatsachen — fakty. [przypis redakcyjny]

213. Thaten — czyny. [przypis redakcyjny]

214. Nachteoretische Thaten — czyny po-teoretyczne. [przypis redakcyjny]

215. Kto mówi o Keatsu? — por. list do Reeve’a [nr 9 z 22 XII 1830 i nr 43 z 10 XI 1831; Keatsu — dziś popr. forma Msc.: o Keatsie; red. WL]. [przypis redakcyjny]

216. Εύρηκα (gr.) — znalazłem, wiem. [przypis redakcyjny]

217. sześcią (daw.) — sześcioma. [przypis edytorski]

218. Midsummer-nights-dream (ang.) — Sen nocy letniej. [przypis redakcyjny]

219. morituris (łac.) — mających umrzeć. [przypis redakcyjny]

220. Villa Caposele — (nie Camposele) koło Formia — zawiera szczątki rzekomej willi Cycerona. [przypis redakcyjny]

221. co przeszłego roku — 21 kwietnia 1839 zatrzymał się Krasiński w Mola di Gaeta, jadąc w towarzystwie D. P. do Neapolu. [przypis redakcyjny]

222. za to, coś dał Jerzemu — Jerzy Lubomirski. [przypis redakcyjny]

223. Von Bilberstein — Wojciech z Bibersteinu Kazimierski, tłumacz Koranu i Gulistanu. [przypis redakcyjny]

224. Urbi et orbi! (łac.) — Rzymowi i całemu światu. [przypis redakcyjny]

225. tendre attachement (fr.) — serdeczności. [przypis redakcyjny]

226. Adesso parla! (wł.) — teraz mów! [przypis redakcyjny]

227. Patri patriae (łac.) — ojcu ojczyzny. [przypis redakcyjny]

228. Cerevisiam bibit — sententiam dixit (łac.) — wypił piwo i powiedział myśl. [przypis redakcyjny]

229. gdybyś przypadkiem spotkał Adasia — Adam Potocki. [przypis redakcyjny]

230. pannę El. — Elizę Branicką. [przypis redakcyjny]

231. Nessun maggior dolore (...) (wł.) — Nie ma większej boleści (niż przypominać sobie czasy szczęśliwe w nieszczęściu); Dante. [przypis redakcyjny]

232. pani B. — pani Bobrowa. [przypis redakcyjny]

233. Geist (niem.) — duch absolutny. [przypis redakcyjny]

234. Allgemeinheit (niem.) — powszechność. [przypis redakcyjny]

235. de philosophia et quibusdam aliis (...) de gratitudine (łac.) — o filozofii i niektórych innych sprawach [jak np.] o wdzięczności. [przypis redakcyjny]

236. Einleitung zur Historiosophie — właściwie: Prolegomena zur Historiosophie, tj. Wstęp do filozofii historii. [przypis redakcyjny]

237. Czytałem w Niemczech jakąś „Bogunkę” — Bogunka na Gople, jeden z dwu utworów Powieści wielkopolskich, Ryszarda Berwińskiego (Wrocław, 1840). [przypis redakcyjny]

238. et de quibusdem aliis (łac.) — i o niektórych innych rzeczach. [przypis redakcyjny]

239. aurea mediocritas (łac.) — złota droga średnia. [przypis redakcyjny]

240. sententiam dixi — wypowiedziałem myśl. [przypis redakcyjny]

241. cerevisia — piwo. [przypis redakcyjny]

242. Aleksander — Czartoryski. [przypis redakcyjny]

243. tramontana (wł.) — wiatr północny. [przypis redakcyjny]

244. pani Zamoyska — Józefa z Walickich Zdzisławowa Zamoyska. [przypis redakcyjny]

245. Istota, którą oczy Twego ciała ujrzały — Pani Joanna Bóbr-Piotrowicka. [przypis redakcyjny]

246. Furiis agitatus Orestes (łac.) — Orestes, gnany przez Furie (po zabiciu matki). [przypis redakcyjny]

247. fiat lux (łac.) — niech się stanie światło. [przypis redakcyjny]

248. a już nie w biurku zatęchłych, lecz wolnem okąpanych powietrzem — mowa o rozprawie Z. Krasińskiego pt. Kilka słów o Juliuszu Słowackim, która ukazała się w IV. tomie poznańskiego „Tygodnika literackiego”. [przypis redakcyjny]

249. lana caprina (łac.) — o kozią wełnę, tj. o głupstwo. [przypis redakcyjny]

250. Czyś czytał Trętowiusa — tj. Bronisława Trentowskiego (1808–1869); zob. w dalszej części tomu listy do niego. [przypis redakcyjny]

251. a riveder le stelle (wł.) — aż znowu zobaczy gwiazdy. [przypis redakcyjny]

252. Ani anonimowo, ani autonimowo, ani heteronimowo (gr.) — ani bezimiennie, ani pod własnym, ani pod cudzym imieniem. [przypis redakcyjny]

253. via Sacra — ulica w Rzymie. [przypis redakcyjny]

254. ten artykuł — recenzja Trzech myśli i Nocy letniej w Dzienniku Narodowym. [przypis redakcyjny]

255. sub propria specie — pod własnym kątem widzenia. [przypis redakcyjny]

256. Ursyn — Julian Ursyn Niemcewicz. [przypis redakcyjny]

257. pokora i submisja (łac.) — poddanie się, uległość. [przypis redakcyjny]

258. Itria — Miasteczko między Terraciną a Gaetą. [przypis redakcyjny]

259. Liv. Odes. i Zof. Br. — Livio Odeschalchi i Zofia Branicka; mowa o ślubie panny Zofii Branickiej z ks. Odeschalchi. [przypis redakcyjny]

260. Dunajowce — majątek koło Kamieńca Podolskiego, który niegdyś należał do matki jenerała Krasińskiego, z domu Czackiej, siostry Tadeusza Czackiego. [przypis redakcyjny]

261. familia święta — rodzina Branickich. [przypis redakcyjny]

262. kurę stroić — nadskakiwać, starać się o względy (franc.: faire la cour). [przypis redakcyjny]

263. mnie i Konstantego — Konstantego Danielewicza. [przypis redakcyjny]

264. Fiat voluntas tua, Domine (łac.) — Niech się dzieje wola Twoja, Panie. [przypis redakcyjny]

265. mea culpa, mea maxima (łac.) — moja wielka, moja bardzo wielka [wina]. [przypis redakcyjny]

266. dives a nie divus — bogaty, a nie boski. [przypis redakcyjny]

267. bufon (franc.) — błazen; bufonada, błazeństwo, pyszałkowatość. [przypis redakcyjny]

268. To be or not to be, that is the question (ang.) — Czy być, czy nie być — oto jest pytanie. [przypis redakcyjny]

269. in persona (łac.) — we własnej osobie. [przypis redakcyjny]

270. sous-bande (fr.) — pod opaską. [przypis redakcyjny]

271. Tyś wtedy dowodził podkopywaczom, szedłeś do krainy romantyczności naszej (...) — mowa tu o spotkaniu Gaszyńskiego z Danielewiczem w czasie kampanii 1831 r. Gaszyński z korpusem Gełguda szedł na Litwę, Danielewicz ranny był w bitwie pod Ostrołęką. [przypis redakcyjny]

272. Chcesz, bym prosił tego pana o napisanie rozbioru greckiej książeczki — tj. Irydiona. [przypis redakcyjny]

273. cerevisiam bibit, sententiam dixit (łac.) — wypił piwo i powiedział myśl. [przypis redakcyjny]

274. risum ne teneatis, amici! (łac.) — nie wstrzymujcie śmiechu, przyjaciele. [przypis redakcyjny]

275. Wąsowiczowa — Anna z Tyszkiewiczów 1° voto za Aleksandrem Potockim, właścicielem Wilanowa. [przypis redakcyjny]

276. Rozmawiam z Elizą — Branicką, przyszłą swą żoną. [przypis redakcyjny]

277. Fregata — stałe określenie w listach Krasińskiego dla hr. Branickiej, matki Elizy. [przypis redakcyjny]

278. Boreal — Władysław Branicki, przyszły teść Krasińskiego. [przypis redakcyjny]

279. blasfemować (fr.) — bluźnić. [przypis redakcyjny]

280. Malibranowa — Maria Malibran, wielka śpiewaczka francuska pochodzenia hiszpańskiego. [przypis redakcyjny]

281. Katarzyna Branicka — młodsza siostra Elizy. [przypis redakcyjny]

282. (...) i gwiazd i dźwięków i nieśmiertelności (...) — tu znajduje się w autografie wiersz: „Im dalej idę po drodze żywota (...)”. [przypis redakcyjny]

283. eccolo (wł.) — otóż i on. [przypis redakcyjny]

284. memento mori (łac.) — pamiętaj o śmierci. [przypis redakcyjny]

285. dignitas (łac.) — godność, dostojeństwo. [przypis redakcyjny]

286. Sandowa — tj. Pani George Sand. [przypis redakcyjny]

287. taking the measure of grave (ang.) — biorąc miarę na grób. [przypis redakcyjny]

288. Mikołaj Mianowski — od r. 1818 prof. położnictwa w Uniw. Wileńskim. [przypis redakcyjny]

289. od Witolda — Witolda Czartoryskiego, syna ks. Adama. [przypis redakcyjny]

290. eccolo (...) chi lo sa! (wł.) — Otóż to... kto to wie? [przypis redakcyjny]

291. Eccolo ignorantes sumus — Otóż jesteśmy nieświadomi. [przypis redakcyjny]

292. farewell, king (ang.) — bądź zdrów, królu. [przypis redakcyjny]

293. Konstanty — Konstanty Danielewicz. [przypis redakcyjny]

294.