Darmowe ebooki » Komedia » Leonce i Lena - Georg Büchner (biblioteka za darmo txt) 📖

Czytasz książkę online - «Leonce i Lena - Georg Büchner (biblioteka za darmo txt) 📖».   Wszystkie książki tego autora 👉 Georg Büchner



1 2 3 4 5 6
Idź do strony:
i mniema się, iż mówią o czym innym, ale ten głos pojąłem. Spoczywa na mnie jak dech, który ongi unosił się nad wodami — nim stało się światło. Jakież wrzenie w czeluści, jakiż ferment narodzin we mnie, jakże głos ten przelewa się przestworem! „Czy daleka jest droga?”.
Wychodzi. VALERIO

Nie, droga do domu obłąkanych niedaleka, łatwo na nią trafić, znam wszelkie ścieżki ku niej, zawiłe miedze i gościńce. Już go oglądam, jak stąpa przed siebie szeroką aleją, w zimowy wieczór, siny od mrozu, z kapeluszem pod pachą, jak przystaje pod długimi cieniami ogołoconych drzew i wachluje się chusteczką. — Błazen!

Idzie za nim. SCENA TRZECIA
Pokój.
Lena, Guwernantka. GUWERNANTKA

Nie myśl waćpanna o tym człowieku.

LENA

Oblicze starca nad jasnymi lokami! Wiosna na policzkach, a zima w sercu. To smutne. Zmęczone ciało wszędzie przylegnie, by spocząć, ale gdy znużony jest duch, gdzież odpocznie? Nachodzi mnie straszna myśl: przypuszczam, iż spotyka się ludzi, którzy są nieszczęśliwi, nieuleczalnie nieszczęśliwi, tylko dlatego, że istnieją.

Powstaje. GUWERNANTKA

Dokąd, moje dziecko?

LENA

Zejdę do ogrodu.

GUWERNANTKA

Ale...

LENA

Ale co, moja miła? Wiesz przecie, właściwie powinni mnie byli umieścić w doniczce. Trzeba mi rosy i podmuchu nocy, jak kwiatom. — Czy słyszysz harmonię wieczoru? Jak cykady do snu kołyszą dzień i wtórują im fiołki senną wonią! Nie mogę zostać w pokoju. Ściany walą się na mnie!

SCENA CZWARTA
Ogród. Noc, blask księżyca.
Lena siedzi na murawie. VALERIO
oddalony nieco

Urocza to rzecz przyroda, ale bardziej byłaby urocza, gdyby nie istniały komary, łóżka w zajazdach natomiast były nieco schludniejsze, a świerszcze w ścianach cykały trochę ciszej. Tam, pod dachem, chrapią ludzie, a tutaj kumkają żaby, tam szeleszczą chrząszcze domowe, a tutaj polne. Miła murawo, to szaleńcza decyzja!

Kładzie się na trawniku. LEONCE
wchodzi

O nocy, balsamiczna jak pierwsza, co na raj spłynęła!

Spostrzega Księżniczkę i zbliża się do niej cichutko. LENA
mówi do siebie

We śnie ozwała się piegża. — Noc głębiej usypia, oblicze jej bledsze, spokojniejszy dech. Miesiąc25 jest jak dziecko uśpione, złote kędziory we śnie opadły mu na oczy. — O, jego sen jest śmiercią. Spoczywa anioł umarły na miękkich, mrocznych obłokach, a gwiazdy wokół niego goreją jak gromnice! Biedne dziecko! Smutne, umarłe i zupełnie samotne!

LEONCE

Powstań w twojej szacie białej i stąpaj poprzez noc za umarłym, i śpiewaj mu piosenkę pożegnania!

LENA

Kto? kto mówi?

LEONCE

To sen.

LENA

Błogie są sny.

LEONCE

Tedy śnij błogo i pozwól, abym był twoim snem.

LENA

Z wszystkich snów najbardziej błogi jest zgon.

LEONCE

Tedy pozwól, abym był aniołem zgonu. Niechaj wargi moje musną oczy twoje, podobne jego skrzydłom. całuje ją Śliczna umarła, tak cudnie spoczywasz na całunie nocy, iż natura nienawidzić poczyna życie i miłuje śmierć.

LENA

Nie, zostaw mnie!

Zrywa się i szybko oddala. LEONCE

Zbyt wiele! Zbyt wiele! Całe istnienie moje zawarte w tej jednej chwili. Umrzyj teraz! Więcej nie podobna. Dysząc świeżością, lśniąc urodą, ku mnie z powijaków chaosu wyłania się świat! Ziemia jest czarą z ciemnego złota: jakże szumi w niej blask i przelewa się poza brzegi i w górę świetliście wypryskują gwiazdy! Ta kropla szczęścia upaja mnie, jestem jak kosztowne naczynie! O pucharze pełen świętości, rzucę cię w otchłań.

Chce rzucić się w rzekę. VALERIO
porywa się i wstrzymuje go przemocą

Ani kroku, serenissime26!

LEONCE

Puść mnie!

VALERIO

Puszczę waćpana, kiedy wywietrzeje mu ta pustota i opuści chęć skakania do wody.

LEONCE

Głupcze!

VALERIO

Czyż jego wysokość nie wzniosła się jeszcze ponad romantyzm oficerka: wyrzucać za okno kieliszek, którym spełniło się zdrowie kochanki?

LEONCE

Bóg z tobą, chyba masz słuszność.

VALERIO

Pociesz się waćpan. Jeśli nocy tej nie uśnie waść pod murawą, to w każdym razie na niej. Równie samobójcza byłaby próba przespania się w którymś z łóżek. Leży się na sienniku jak nieboszczyk, a pchły kąsają, jakby tryskało się zdrowiem.

LEONCE

Niech i tak będzie. kładzie się na trawie. Hultaju, sfuszerowałeś mi najświetniej zainscenizowane samobójstwo. Nie znajdę w życiu równie wybornej okazji, a i pogoda jest nienaganna. Teraz nie jestem już w nastroju. Ten gamoń zepsuł mi wszystko swą żółtą kamizelką i błękitnymi portkami. — Niechaj niebiosa użyczą mi pokrzepiającego snu — tylko bez snów, bez snów!

VALERIO

Amen — a ja ocaliłem od zguby istnienie ludzkie i spokojne moje sumienie posłuży mi za wygodną poduszkę.

LEONCE

Na zdrowie, Valerio!

Informacje o nowościach w naszej bibliotece w Twojej skrzynce mailowej? Nic prostszego, zapisz się do newslettera. Kliknij, by pozostawić swój adres e-mail: wolnelektury.pl/newsletter/zapisz-sie/
AKT TRZECI SCENA PIERWSZA
Leonce, Valerio. VALERIO

Żenić się? Od kiedy to jego wysokość decyduje się na sprawy nieodwołalne?

LEONCE

Czy wiesz ty, Valerio, że nawet najlichszy z ludzi tak jest wielki, iż o wiele za krótkie bywa życie, aby móc go naprawdę pokochać? A poza tym mogę chyba sprawić satysfakcję pewnemu gatunkowi osób, które imaginują sobie, iż nic nie jest dostatecznie piękne i święte — czego by nie trzeba upiększać i uświęcać. Jest pewien powab w tej ujmującej arogancji. Czemuż nie miałbym im użyczyć tej przyjemności?

VALERIO

Bardzo humanitarne, by nie rzec filobestialskie! Ale czy też ona domyśla się, kim waść jesteś?

LEONCE

Wie jedno tylko, że mnie kocha.

VALERIO

A czy aby jego wysokość wie, kim ona jest?

LEONCE

Głupcze! Spytaj róży i kropli rosy o ich imiona.

VALERIO

A więc jest w ogóle kimś, jeśli to nie brzmi nadto niedelikatnie i nie zatrąca definicją pedanta. — Ale do czego ma to doprowadzić? — Hm, książę, czy będę ministrem, jeśli waszmość dzisiaj jeszcze poślubi w obliczu ojca i z jego najmiłościwszym błogosławieństwem tę niewymowną i bezimienną? Słowo książęce?

LEONCE

Moje słowo!

VALERIO

Nieborak Valerio ściele się do stóp jego ekscelencji ministrowi stanu Valerio de Valeriental. — „Czego chce ten huncwot? Nie znam go. Precz, hultaju!”

Wybiega; za nim wychodzi Leonce. SCENA DRUGA
Plac przed pałacem Króla Piotra.
Wójt, Bakałarz, chłopi przystrojeni odświętnie, trzymający gałęzie jedliny. WÓJT

Kochany bakałarzu, jakże zachowują się pańscy ludzie?

BAKAŁARZ

Tak świetnie trzymają się na nogach, że od dłuższego już czasu zmuszeni są wzajem się podtrzymywać. Wlewają w siebie sporo spirytusu, inaczej nie wytrzymaliby tak długo przy tym upale. Nie peszyć się, moi kochani! Wyciągajcie przed siebie gałęzie, aby pomyślano, że jesteście knieją, a nosy wasze wyglądającymi spośród zieleni poziomkami, a trójgraniaste wasze kapelusze rogami dziczyzny, a wasze łosiowe portki blaskami księżyca. I zapamiętajcie sobie: ten, kto sterczy w tyle, wybiega raz po raz do przedniego szeregu, aby się wydawało, że podniesieni jesteście do kwadratu.

WÓJT

I, bakałarzu, odpowiada waść za stan trzeźwości.

BAKAŁARZ

Rozumie się, ledwo utrzymać się mogę na nogach z trzeźwości.

WÓJT

Uważajcie, moi drodzy, program przewiduje: „Wszyscy poddani, z dobrej i nieprzymuszonej woli, schludnie przybrani, należycie odżywieni i z minami ochoczymi ustawiają się w szereg wzdłuż gościńca”. Niechaj mi nikt nie ośmieli się pisnąć!

BAKAŁARZ

Bądźcie cierpliwi i stateczni! Nie drapcie się za uchem i nie smarkajcie się, dopóki para młodych nie raczy przejechać w karocy ich wysokości, a także rozczulajcie się jak należy, bo w przeciwnym razie ja was tak potrafię rozczulić, że popamiętacie. Pomnijcie, co się dla was czyni! Tak was akurat ustawiono, że z kuchni dolatuje smakowity zapach i pierwszy raz w życiu możecie delektować się wonią pieczeni. Czyście zapamiętali lekcję? Jazda! Wi!

CHŁOPI

Wi!

BAKAŁARZ

Wat!

CHŁOPI

Wat!

BAKAŁARZ

Vivat27!

CHŁOPI

Wiwat!

BAKAŁARZ

Oto, panie wójcie, może się aść przekonać, jak w ludzie wzrasta inteligencja. Niech waszmość zważy, że to łacina. Ale też dzisiejszego wieczoru świecić będziemy na balu dziurami w naszych surdutach i portkach, a kułakami wybijemy sobie na czołach niezatarte kokardy.

SCENA TRZECIA
Obszerna sala. Wystrojone panie i panowie, ceremonialnie ustawieni. Mistrz ceremonii wraz z kilkoma lokajami na pierwszym planie. MISTRZ CEREMONII

Desperacja! Zupełna desperacja! Wszystko przepadło. Pieczyste się skurczyło. Nikt nie gratuluje. Wszystkie vatermördery28 owisły jak melancholijne uszy prosięce. Chłopom od nowa rosną brody i pazury. Żołnierzom rozkręciły się harcapy. Pośród dwunastu niewinnych dziewic nie ma jednej, która nie wolałaby leżeć zamiast stać. W bieluchnych sukienczynach wyglądają jak omdlewające lilie, a i poeta dworski skacze wokół nich, chrząkając jak strapiona świnka morska. Panowie oficerowie utracili wszelki fason, a damy dworu sterczą jak wieszaki. Naszyjniki ich płaczą potem.

DRUGI LOKAJ

Damulki przynajmniej się nie krępują; nie podobna stwierdzić, aby ukrywały wdzięki. Można je podziwiać do pępka.

MISTRZ CEREMONII

Najmilsze dzierlatki. — Precz hultaje! Do okien! Jego królewska mość raczy się zbliżać!

Wchodzi Król Piotr wraz z Radą Stanu. PIOTR

Księżniczka także gdzieś się zapodziała. Czy ciągle jeszcze nie natrafiono na ślad naszego umiłowanego następcy tronu? Rozkazy moje wykonano? Nie spuszcza się oka z granic?

MISTRZ CEREMONII

Tak jest, wasza królewska mość. Widok z tych okien pozwala nam na pilną kontrolę. do Pierwszego Lokaja Widziałeś co?

PIERWSZY LOKAJ

Piesek szukający właściciela przemknął przez państwo.

MISTRZ CEREMONII
do innego Lokaja

A ty?

DRUGI LOKAJ

Ktoś przechadza się na północnej granicy; ale to nie książę, byłbym go poznał.

MISTRZ CEREMONII

A ty?

TRZECI LOKAJ

Proszę wybaczyć — nie widzę nic.

MISTRZ CEREMONII

To bardzo mało. A ty?

CZWARTY LOKAJ

Także nic.

MISTRZ CEREMONII

Niewiele więcej.

PIOTR

Ależ, moi radcowie, czyż nie powziąłem postanowienia, iż dzisiaj nasz królewski majestat nie będzie się posiadał z radości i że dzisiaj wyprawimy huczne wesele? Czyż nie taka była nasza niecofniona wola?

PRZEWODNICZĄCY

Tak jest, najjaśniejszy panie. Zaprotokołowano i opatrzono pieczęcią.

PIOTR

A czyż nie uchybiłbym sobie, gdybym nie wykonał postanowienia?

PRZEWODNICZĄCY

Gdyby w ogóle można było pomyśleć o kompromitacji monarchy, to byłby wypadek, w którym najjaśniejszy pan niezawodnie by się skompromitował.

PIOTR

Czyż nie daliśmy naszego królewskiego słowa? — Tak jest, niezwłocznie przystąpię do wykonania mojej decyzji i będę się cieszył. zaciera ręce Cieszę się, niezmiernie się cieszę!

PRZEWODNICZĄCY

Podzielamy wszyscy uczucia najjaśniejszego pana, na ile to jest stosowne i właściwe dla posłusznych jego poddanych.

PIOTR

Och, po prostu nie posiadam się z radości! Moim radcom stanu sprawię czerwone fraki, kilku kadetów zrobię podporucznikami, poddanym moim pozwolę — ale, ale — gdzież wesele? Czyż druga część postanowienia nie głosi aby, że dzisiaj wyprawi się wesele?

PRZEWODNICZĄCY

Niewątpliwie, najjaśniejszy panie.

PIOTR

No tak, ale jeśli nie zjawi się książę i nie odnajdzie księżniczka?

PRZEWODNICZĄCY

Tak, jeśli nie zjawi się książę i nie odnajdzie się księżniczka — wtedy — wtedy...

PIOTR

Wtedy co?

PRZEWODNICZĄCY

Wtedy oboje nie mogą się poślubić.

PIOTR

Zaraz, czy aby wniosek jest logiczny? Jeśli — wtedy. — Tak jest! Lecz nasze słowo, królewskie słowo?

PRZEWODNICZĄCY

Niech najjaśniejszy pan pocieszy się przykładem innych monarchów. Słowo królewskie jest czymś — jest czymś takim — jest niczym.

PIOTR
do Lokajów

Nic jeszcze nie widać?

LOKAJE

Najjaśniejszy panie, nic, zupełnie nic.

PIOTR

A ja postanowiłem, że będę się radował! Punktualnie z uderzeniem zegara miałem rozpocząć i cieszyć się pełne dwanaście godzin — ogarnia mnie czarna melancholia.

PRZEWODNICZĄCY

Wzywa się wszystkich poddanych, aby podzielali uczucia najjaśniejszego pana.

MISTRZ CEREMONII

Tym wszelako, którzy nie mają przy sobie chustek do nosa, ze względów moralności publicznej wzbroniono płaczu.

PIERWSZY LOKAJ

Tam! Popatrzcie! Widzę coś! Coś się rusza! Coś kogoś wyprzedza! Jest to jakby nos, reszta nie przekroczyła jeszcze granicy; ponadto widzę mężczyznę i dwie osoby płci przeciwnej.

MISTRZ CEREMONII

W jakim kierunku?

PIERWSZY LOKAJ

Zbliżają się. Idą ku pałacowi. Oto oni.

Valerio, Leonce, Guwernantka i Księżniczka wchodzą zamaskowani. PIOTR

Kimże jesteście?

VALERIO

Czyliż wiem? z wolna i kolejno zdejmuje jedną maskę po drugiej Czy tym? albo tym? albo tamtym? Zaiste, boję się, że mógłbym tak obłuskiwać się do samego końca, liść po liściu.

PIOTR
zakłopotany

Ależ — czymś wreszcie musisz acan być.

VALERIO

Jeśli rozkażesz, najjaśniejszy panie. Wobec tego, moi panowie, odwróćcie zwierciadła do ściany i przesłońcie lśniące wasze guziki i nie wpatrujcie się tak we mnie, bym w oczach waszych nie musiał się bezustannie odbijać, gdyż w przeciwnym razie nigdy siebie nie odnajdę.

PIOTR

Jestem zupełnie skonfundowany. Ten człowiek doprowadza mnie do desperacji. Zamęt mam wielki w głowie.

VALERIO

Właściwie pragnąłem powiadomić wielce szanowną publiczność, że nadeszły oto dwa głośne na świat cały automaty, i że ja sam jestem, być może, trzecim z nich i najosobliwszym, to znaczy, jeśli w ogóle wiem, kim jestem, co skądinąd nie powinno budzić zdziwienia, gdyż sam nie wiem, o czym

1 2 3 4 5 6
Idź do strony:

Darmowe książki «Leonce i Lena - Georg Büchner (biblioteka za darmo txt) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie

Uwagi (0)

Nie ma jeszcze komentarzy. Możesz być pierwszy!
Dodaj komentarz