Kaprys - Alfred de Musset (na czym czytać książki elektroniczne TXT) 📖

Uwagi: 0

Słowa kluczowe:

Skarżyć się

Krótki opis książki:

Kiedy po niepowodzeniu Nocy weneckiej Musset zrezygnował z wystawianiakolejnych dramatów i następne swoje sztuki pisał z przeznaczeniem tylko doczytania, nie spodziewał się zapewne, że jedna z nich, zapoczątkuje triumfalny powrót jego twórczości na sceny Francji i całejEuropy.

Po roku małżeństwa Henryk de Chavigny przestaje cenić miłość żony, zaczynają zaniedbywać i angażuje się we flirt. Jego wrażliwa młoda żona Matyldapróbuje odzyskać miłość męża, w tajemnicy przygotowując dla niegoniespodziankę: własnoręcznie wykonaną sakiewkę. Kiedy dowiaduje się, żeHenryk niedawno otrzymał już sakiewkę od kogoś innego, zwierza się zezmartwień swojej przyjaciółce, błyskotliwej pani de Lery. Doświadczona wpostępowaniu z mężczyznami pani de Lery postanawia dać lekcję niestałemumałżonkowi i przywrócić go żonie.

Przeczytaj książkę

Podziel się książką:

Autor: Alfred de Musset
Epoka: Romantyzm
Rodzaj: Dramat

Czytasz książkę online - «Kaprys - Alfred de Musset (na czym czytać książki elektroniczne TXT) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Alfred de Musset

Idź do strony:

my? To niedorzeczność, która bije w oczy. Istnieje tysiąc rzeczy bardzo poważnych dla kobiety, które dla mężczyzny nie mają najmniejszego znaczenia. PANI DE LÉRY

Tak; na przykład kaprys.

CHAVIGNY

Czemu nie? Więc dobrze, tak, kaprys. Nie ulega wątpliwości, że mężczyzna może je mieć, a kobieta...

PANI DE LÉRY

Miewa je czasami. Czy pan sądzi, że suknia jest talizmanem, który chroni od nich?

CHAVIGNY

To zapora, która winna je wstrzymywać.

PANI DE LÉRY

O ile nie zasłona, która je pokrywa. Słyszę kroki. To Matylda wraca.

CHAVIGNY

Och, nie; nie ma jeszcze dwunastej.

Wchodzi służący i oddaje panu de Chavigny mały pakiecik.

Co to? Co to ma być?

SŁUŻĄCY

Przyniesiono to właśnie dla pana hrabiego.

PANI DE LÉRY

Jeszcze jeden podarek spada na pana! O tej godzinie to nadzwyczajne.

CHAVIGNY

Cóż to ma znaczyć u licha? Hej! Franciszku! słyszysz, kto przyniósł tę paczkę?

SŁUŻĄCY

wraca

Jaśnie pan wołał?

CHAVIGNY

Kto przyniósł tę paczkę?

SŁUŻĄCY

Odźwierny oddał ją na górę.

CHAVIGNY

Nic nie było przy tym? Żadnego listu?

SŁUŻĄCY

Nie, proszę pana.

CHAVIGNY

Czy to dawno było u odźwiernego?

SŁUŻĄCY

Nie, proszę pana, oddano mu przed chwilą.

CHAVIGNY

Kto oddał?

SŁUŻĄCY

Nie wie, proszę pana.

CHAVIGNY

Nie wie! Czyście głowy potracili? Mężczyzna czy kobieta?

SŁUŻĄCY

Lokaj w liberii, ale go nie zna.

CHAVIGNY

Jest jeszcze na dole ten lokaj?

SŁUŻĄCY

Nie, proszę pana: zaraz odszedł.

CHAVIGNY

Nic nie mówił?

SŁUŻĄCY

Nie, proszę pana.

CHAVIGNY

Dobrze już.

Służący wychodzi. PANI DE LÉRY

Psują cię, jak widzę, hrabio. Jeżeli zdarzy ci się zgubić pieniądze, to z pewnością nie z winy twoich przyjaciółek.

CHAVIGNY

Niech mnie powieszą, jeżeli rozumiem cośkolwiek.

PANI DE LÉRY

Dajże pan pokój! udajesz dziecko.

CHAVIGNY

Nie; daję słowo honoru, że się nie domyślam. To chyba tylko pomyłka.

PANI DE LÉRY

Czy był jaki adres?

CHAVIGNY

Prawda! owszem, ma pani słuszność. To szczególne; znam to pismo.

PANI DE LÉRY

Czy można zobaczyć?

CHAVIGNY

Może to niedyskretnie z mej strony, że je pani pokazuję; ale trudno: to wina osoby, która się na to naraża. Proszę. Jestem pewien, że widziałem już gdzieś to pismo.

PANI DE LÉRY

I ja także, z pewnością... Pismo angielskie, czystej krwi... Niech pan spojrzy, jaki wykwintny krój liter! Och! to dama starannie wychowana.

CHAVIGNY

Mam wrażenie, jakby się pani domyślała...

PANI DE LÉRY

z udanym pomieszaniem

Ja! wcale nie.

Chavigny zdziwiony spogląda na nią, po czym przechadza się dalej.

Na czym stanęliśmy w rozmowie? Prawda! zdaje mi się, mówiliśmy o kaprysach. Ten pąsowy prezencik zjawił się w samą porę.

CHAVIGNY

Pani coś wie o tym, proszę się przyznać.

PANI DE LÉRY

Są ludzie, którzy nigdy nic nie potrafią; gdybym była panem, już bym zgadła.

CHAVIGNY

No! niech pani będzie szczera; kto to taki?

PANI DE LÉRY

Myślę że... chyba pani de Blainville.

CHAVIGNY

Jest pani nielitościwa; wie pani, że my się posprzeczamy?

PANI DE LÉRY

Mam nadzieję; ale nie tym razem.

CHAVIGNY

Nie chce mi pani pomóc do rozwiązania36 zagadki?

PANI DE LÉRY

Ładne zajęcie! Niechże pan da pokój; zdaje się, że to rzeczy nie dla pana. Będzie pan to przetrawiał, kiedy znajdziesz się w łóżku, choćby przez samą grzeczność.

CHAVIGNY

Nie ma już herbaty? Miałbym ochotę się napić.

PANI DE LÉRY

Zaraz zrobię: niech pan powie, czy nie jestem dobra!

Chwila milczenia. CHAVIGNY

wciąż się przechadzając

Im dłużej myślę, tym bardziej nie rozumiem.

PANI DE LÉRY

Nie, doprawdy, czy pan się zarzekł nie myśleć o niczym tylko o tej sakiewce? Zostawię pana pańskim dumaniom.

CHAVIGNY

Jestem, doprawdy, jakbym spadł z księżyca.

PANI DE LÉRY

Powiadam panu, że to pani de Blainville. Zastanowiła się nad kolorem swojej sakiewki i posyła panu inną, przez skruchę. Albo lepiej jeszcze: chce pana wystawić na próbę i przekonać się, czy pan będzie nosił tę czy tamtą.

CHAVIGNY

Tę, bez żadnego wątpienia. To jedyny sposób dowiedzenia się, kto ją robił.

PANI DE LÉRY

Nie rozumiem; to za głębokie dla mnie.

CHAVIGNY

Przypuśćmy, że osoba, która mi ją przysłała, zobaczy ją jutro w moich rękach; czy pani myśli, że mógłbym się omylić?

PANI DE LÉRY

parskając śmiechem

Nie, to już nadto; nie wytrzymam!

CHAVIGNY

Czyżby to była pani?...

Milczenie. PANI DE LÉRY

Oto herbata przyrządzona moją białą dłonią; będzie lepsza niż ta, którą pan mnie uraczył przed chwilą. Ale niechże pan już przestanie wpatrywać się we mnie. Czy mnie pan bierze za list anonimowy?

CHAVIGNY

To pani, to jakiś żart. Czuję w tym spisek.

PANI DE LÉRY

Spisek dziergany wcale misternie.

CHAVIGNY

Niech się pani przyzna, że pani w nim paluszki maczała.

PANI DE LÉRY

Nie.

CHAVIGNY

Proszę panią.

PANI DE LÉRY

Także nie.

CHAVIGNY

Błagam.

PANI DE LÉRY

Proś, hrabio, na kolanach, a powiem.

CHAVIGNY

Na kolanach? Ile pani zechce.

PANI DE LÉRY

No, czekam.

CHAVIGNY

Serio?

Klęka, śmiejąc się, przed panią de Léry. PANI DE LÉRY

sucho

Podoba mi się ta pozycja, bardzo w niej panu do twarzy; ale radzę panu wstać, iżby mnie pan zanadto nie rozczulił.

CHAVIGNY

wstając

Zatem, nic pani nie powie, nieprawdaż?

PANI DE LÉRY

Ma pan swoją niebieską sakiewkę, nieprawdaż?

CHAVIGNY

Sam nie wiem; zdaje mi się.

PANI DE LÉRY

I mnie się tak zdaje. Niech mi ją pan da, a powiem, kto robił tamtą.

CHAVIGNY

Wie pani tedy?

PANI DE LÉRY

Tak, wiem.

CHAVIGNY

Czy to kobieta?

PANI DE LÉRY

O ile nie przyjmiemy, że mężczyzna, nie widzę...

CHAVIGNY

Chcę powiedzieć: czy ładna kobieta?

PANI DE LÉRY

Kobieta, która w pańskich oczach uchodzi za jedną z najładniejszych w Paryżu.

CHAVIGNY

Brunetka czy blondynka?

PANI DE LÉRY

Niebieska.

CHAVIGNY

Od jakiej litery zaczyna się jej imię?

PANI DE LÉRY

Nie chce się pan zgodzić na mój układ? Proszę mi dać sakiewkę pani de Blainville.

CHAVIGNY

Wysoka czy drobna?

PANI DE LÉRY

Proszę o sakiewkę.

CHAVIGNY

Niech mi pani choć powie, czy ma małą nogę?

PANI DE LÉRY

Sakiewka lub życie.

CHAVIGNY

Powie mi pani jej imię, jeżeli dam sakiewkę?

PANI DE LÉRY

Tak.

CHAVIGNY

wydobywając niebieską sakiewkę

Słowo honoru?

PANI DE LÉRY

Słowo honoru.

CHAVIGNY

zdaje się wahać, pani de Léry wyciąga rękę, on patrzy na nią uważnie. Nagle siada obok niej i mówi wesoło

Mówmy o kaprysach. Przyznaje pani tedy, że kobieta może mieć kaprys?

PANI DE LÉRY

Czy pan się potrzebuje dopiero o to pytać?

CHAVIGNY

Niezupełnie; ale może się zdarzyć, że człowiek żonaty ma dwa sposoby mówienia i, do pewnego stopnia, dwa sposoby działania.

PANI DE LÉRY

I cóż! a nasz układ, czy się ulotnił? Myślałam, że to rzecz ubita.

CHAVIGNY

Człowiek żonaty nie przestaje mimo to być człowiekiem; błogosławieństwo nie przeobraża go, ale zmusza niekiedy do wzięcia roli i przestrzegania jej tekstu. Chodzi na tym świecie tylko o to, aby wiedzieć, do kogo się ktoś zwraca: czy do istoty rzeczywistej, czy przybranej, do osoby czy do maski.

PANI DE LÉRY

Rozumiem; otwarty wybór; ale po czym publiczność ma poznać...

CHAVIGNY

Nie sądzę, aby dla sprytnej publiczności było to zbyt długie ani trudne.

PANI DE LÉRY

Wyrzeka pan się zatem poznania tego imienia? No! czekam! Proszę o sakiewkę.

CHAVIGNY

Sprytna kobieta, na przykład (sprytna kobieta wie tyle rzeczy!), nie powinna się mylić, jak sądzę, co do prawdziwego charakteru człowieka: powinna czytać w nim od pierwszego rzutu oka.

PANI DE LÉRY

Czy stanowczo chce pan zachować sakiewkę?

CHAVIGNY

Mam wrażenie, że pani coś bardzo na tym zależy. Sprytna kobieta, nieprawdaż, pani, powinna umieć odróżnić męża od człowieka. Jak pani jest uczesana? Miała pani dopiero co masę kwiatów na głowie.

PANI DE LÉRY

Tak; ciążyły mi; zrzuciłam je. Och, mój Boże! włosy mi się zupełnie rozplotły z jednej strony.

Wstaje i poprawia je przed lustrem. CHAVIGNY

Ma pani najładniejszą figurę, jaką sobie można wymarzyć. Kobieta sprytna jak pani...

PANI DE LÉRY

Kobieta sprytna jak ja oddaje się diabłu, kiedy ma do czynienia z mężczyzną sprytnym jak pan.

CHAVIGNY

Nie ma w tym nieszczęścia; dobry ze mnie diabeł.

PANI DE LÉRY

Nie dla mnie, o ile mi się zdaje.

CHAVIGNY

Widocznie tedy ktoś mi szkodzi wobec pani.

PANI DE LÉRY

Co pan chce powiedzieć?

CHAVIGNY

Chcę powiedzieć, że jeżeli się pani nie podobam, ktoś inny stoi mi na zawadzie.

PANI DE LÉRY

Skromnie i grzecznie! Ale myli się pan; nikt mi się nie podoba i ja nie chcę podobać się nikomu.

CHAVIGNY

W pani wieku i z tymi oczami! Nie wierzę.

PANI DE LÉRY

Mimo to, to szczera prawda.

CHAVIGNY

Gdybym uwierzył, nabrałbym lichego pojęcia o mężczyznach.

PANI DE LÉRY

Łatwo pana o tym przekonam. Próżność moja nie zniosłaby nad sobą pana.

CHAVIGNY

A czy nie może znieść i sługi?

PANI DE LÉRY

Ba! jako słudzy czy jako panowie, zawsze jesteście tyranami.

CHAVIGNY

wstając

Jest w tym coś prawdy; i wyznam pani, zawsze raziło mnie postępowanie mężczyzn w tej mierze. Nie wiem, skąd im się bierze ta mania panowania, która zyskuje im tylko nienawiść.

PANI DE LÉRY

Czy to pańskie szczere mniemanie?

CHAVIGNY

Bardzo szczere; nie rozumiem, jak można sobie wyobrażać, iż dlatego, że ktoś znalazł w czyichś oczach łaskę dziś wieczór, jest w prawie nadużywać tego jutro.

PANI DE LÉRY

Jest to wszelako pierwszy rozdział historii powszechnej.

CHAVIGNY

Tak, i gdyby mężczyźni byli pod tym względem rozsądniejsi, kobiety nie byłyby tak ostrożne.

PANI DE LÉRY

Możebne37; dzisiejsze miłostki są istnym małżeństwem; kiedy zaś chodzi o ślub, warto się namyślić.

CHAVIGNY

Ma pani po tysiąc razy słuszność. Niechże mi pani powie, dlaczego tak jest? Czemu tyle komedii, a tak mało szczerości? Czy ładna kobieta, która się chce zawierzyć taktownemu mężczyźnie, nie umie go rozpoznać? Wszak nie sami głupcy są na ziemi.

PANI DE LÉRY

W tej materii to wielkie pytanie.

CHAVIGNY

Ale przypuszczam, iż trafem znajdzie się człowiek, który na tym punkcie nie dzieli mniemania głupców: i przyjmuję, iż zdarzy się sposobność, w której można być szczerym bez niebezpieczeństwa, bez ukrytej myśli, bez obawy niedyskrecji.

bierze ją za rękę

Przypuszczam, że ktoś powie kobiecie: „Jesteśmy sami, jest pani młoda i ładna, mam o pani sercu i umyśle mniemanie tak wysokie, jak na to zasługują. Tysiąc zapór nas dzieli, tysiąc przykrości czeka nas, gdybyśmy próbowali spotkać się znów jutro. Pani duma nie chce jarzma, pani przezorność nie chce więzów; nie potrzebuje się pani obawiać ani jednego, ani drugiego. Nie żąda nikt od pani ani zaklęć, ani obietnic, ani ofiary; jedynie uśmiechu tych różowych ust i spojrzenia tych prześlicznych oczu. Niech się pani uśmiecha, dopóki te drzwi są zamknięte; wolność pani jest na progu; odzyska ją pani, opuszczając ten pokój. To, co się ściele do pani stóp, to nie rozkosz bez miłości, to miłość bez utrapień i bez goryczy; to kaprys, skoro o nim mówimy: nie ślepy kaprys zmysłów, ale kaprys serca, który chwila rodzi, a którego wspomnienie jest wieczne”.

PANI DE LÉRY

Wspominał pan o komedii; widzę, że w potrzebie umiałby pan ją zagrać i to wcale niebezpieczną. Mam ochotę mieć kaprys, zanim odpowiem na to przemówienie. Zdaje mi się, że chwila jest po temu, skoro pan bronisz właśnie jego tezy. Czy ma pan talię kart?

CHAVIGNY

Owszem, w tym stoliku; a na co?

PANI DE LÉRY

Niech mi pan da; mam swoją fantazję, pan zaś obowiązany jest być posłusznym, jeżeli nie chcesz przeczyć samemu sobie.

bierze jedną kartę z talii

No, hrabio, powiedz, czarne czy czerwone?

CHAVIGNY

Zechce mi pani powiedzieć, o co gramy?

PANI DE LÉRY

Stawka dyskrecjonalna38.

CHAVIGNY

Niech będzie. — Zatem, czerwone.

PANI DE LÉRY

Walet pik; przegrał pan. Niech mi pan da tę niebieską sakiewkę.

CHAVIGNY

Z całego serca; ale zatrzymuję czerwoną i mimo że jej kolor przyprawił mnie o przegraną, nie będę jej tego nigdy wymawiał; wiem bowiem równie dobrze jak pani, czyja ręka ją robiła.

PANI DE LÉRY

Duża ręka czy mała?

CHAVIGNY

Urocza i miękka jak atłas.

PANI DE LÉRY

Czy pozwoli jej pan uczynić zadość małemu odruchowi zazdrości?

Rzuca w ogień niebieską sakiewkę. CHAVIGNY

Ernestyno, ubóstwiam cię!

PANI