Skąpiec - Molière (Molier) (czytanie ksiazek w internecie txt) 📖
Skąpiec to komedia Moliera, która po raz pierwszy została wystawiona w roku 1668. Początkowo nie spodobała się publiczności, jednak po pewnym czasie została dołączona do stałego repertuaru jednego z teatrów.
Główny bohater utworu to Harpagon, który ma dwójkę dzieci — Elizę oraz Kleanta. Eliza jest zakochana w Walerym (który jest zarządcą u Harpagona), zaś Kleant w Mariannie (nie jest ona zbyt bogata). Oboje ukrywają to przed swoim ojcem, ponieważ jest on bardzo skąpy i nie zgodził by się na małżeństwa dzieci. Ojciec chce, aby Eliza poślubiła bogatego wdowca Anzelma, a sam chce poślubić Mariannę. Innym wątkiem jest kradzież majątku Harpagona pomimo, że był on dobrze ukryty. Zostaje przeprowadzone śledztwo…
- Autor: Molière (Molier)
- Epoka: Barok
- Rodzaj: Dramat
Czytasz książkę online - «Skąpiec - Molière (Molier) (czytanie ksiazek w internecie txt) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Molière (Molier)
To prawda, z każdym dniem daje on nam więcej powodów do opłakiwania przedwczesnej śmierci matki...
KLEANTSłyszę jego głos; oddalmy się nieco dla dokończenia zwierzeń, następnie zaś połączymy siły, aby przewalczyć ojcowską tyranię.
SCENA TRZECIAPrecz mi stąd zaraz, w tej chwili, bez tłumaczeń! Dalej, zabierać mi się z domu, ty arcyhultaju, ty urodzony wisielcze!
STRZAŁKANie widziałem w życiu takiej złej bestii, jak ten przeklęły starzec! Doprawdy, myślę czasem, że on ma diabła w sobie.
HARPAGONMruczysz jeszcze?
STRZAŁKA.Za co mnie pan wygania?
HARPAGONBędziesz się pytał, za co, obwiesiu jeden? Umykaj czym prędzej, bo cię ubiję na miejscu!
STRZAŁKACóż ja zrobiłem?
HARPAGONTo zrobiłeś, że chcę, abyś się wynosił.
STRZAŁKAMój pan, a syn pański, kazał mi tu czekać.
HARPAGONTo idź, czekaj na ulicy, a nie stercz mi w domu, jak szyldwach2 na warcie, aby podpatrywać, co się dzieje, i ciągnąć ze wszystkiego korzyści. Nie chcę mieć bez ustanku pod nosem szpiega, zdrajcy, którego przeklęte oczy śledzą wciąż, co robię, pożerają wszystko, co posiadam, i myszkują na wsze strony, czyby się nie udało czegoś złasować.
STRZAŁKAJakże pan chcesz, u diabła, aby panu można było coś złasować? Jakim cudem tego dokazać, skoro wszystko zamykasz pod kluczem i stoisz na straży we dnie jak i w nocy?
HARPAGONBędę zamykał, co mi się podoba, i stał na straży, ile tylko zechcę. Patrzcie mi wcibskich, którzy czuwają nad każdym moim krokiem! (Po cichu na stronie). Drżę cały, czy on nie domyśla się czegoś o moich pieniądzach. (Głośno). Ty może byłbyś zdolny rozsiewać plotki, że ja mam schowane pieniądze?
STRZAŁKAPan ma schowane pieniądze?
HARPAGONNie, łotrze, nie mówię tego wcale. (Po cichu). To można oszaleć! (Głośno). Pytam, ot tak, czy nie puszczasz takich bajeczek, aby mi na złość zrobić?
STRZAŁKAEch, cóż komu na tym zależy, czy pan masz, czy nie masz; dla nas to wychodzi na jedno i to samo.
HARPAGONBędziesz mędrkował! Ja ci to mędrkowanie prędko wybiję z głowy! Zabieraj się; ostatni raz ci powiadam.
STRZAŁKADobrze więc: zabieram się.
HARPAGONCzekaj: nie wynosisz czego z domu?
STRZAŁKAEt! cóż bym mógł stąd wynieść?
HARPAGONChodź, chodź tutaj, niech zobaczę. Pokaż ręce.
STRZAŁKAOto.
HARPAGONDrugie!
STRZAŁKADrugie?
HARPAGONTak.
STRZAŁKAOto.
HARPAGONNic tutaj nie schowałeś?
STRZAŁKANiechże pan zobaczy.
HARPAGONTe szerokie hajdawery3, to jakby stworzone na magazyny złodziejskie. Bardzo bym rad, aby kogo zaprowadziły na szubienicę.
STRZAŁKAAch, jakże taki człowiek wart byłby swego losu, i z jakąż radością okradłbym go naprawdę!
HARPAGONHę?
STRZAŁKACo?
HARPAGONCo ty mówisz o okradzeniu?
STRZAŁKA.Mówię, że może pan wszystko przetrząsnąć, aby się przekonać, czy go nie okradłem.
HARPAGONWłaśnie, właśnie.
Niech zaraza wygniecie skąpstwo i dusigroszów!
HARPAGONHę? Co powiadasz?
STRZAŁKACo powiadam?
HARPAGONTak; co powiadasz o skąpstwie i dusigroszach?
STRZAŁKAMówię, żeby zaraza wygniotła skąpstwo i dusigroszów.
HARPAGONO kimże to chcesz mówić?
STRZAŁKAO dusigroszach.
HARPAGONKtóż to są ci dusigrosze?
STRZAŁKAObrzydliwcy i brudasy.
HARPAGONAle kogo przez to rozumiesz?...
STRZAŁKACóż się pan o to tak troszczy?
HARPAGONBo mi się podoba.
STRZAŁKAMyśli pan, że chciałem mówić o panu?
HARPAGONMyślę, co myślę; ale chcę, abyś powiedział, do kogoś to mówił.
STRZAŁKAMówiłem... mówiłem do mojej czapki.
HARPAGONEjże, bo ja przemówię do twojego grzbietu.
STRZAŁKAZabroni mi pan wymyślać na skąpców?
HARPAGONNie; ale zabronię odpowiadać i być zuchwałym. Milczeć!
STRZAŁKANie wymieniłem nikogo.
HARPAGONPiśnij jeszcze, a kości ci połamię.
STRZAŁKAUderz w stół...
HARPAGONNie zmilczysz?
STRZAŁKANiech stracę.
HARPAGONEj! ej!
STRZAŁKAO, jeszcze jedna: czyś pan zadowolony?
HARPAGONDalej, oddaj bez obszukiwania.
STRZAŁKACo?
HARPAGONTo, co wziąłeś.
STRZAŁKANic nie wziąłem.
HARPAGONZ pewnością?
STRZAŁKAZ pewnością.
HARPAGONNo, to z panem Bogiem. Ruszaj do wszystkich diabłów!
STRZAŁKAŁadna odprawa, daję słowo!
HARPAGONOdpowiesz za to przed twoim sumieniem.
SCENA CZWARTAOto mi kawał obwiesia! Wygląda mocno podejrzanie; wolałbym, aby ten pies kulawy raz zniknął mi już z oczu. Ach, cóż to za straszny kłopot mieć w domu tak znaczną sumę; szczęśliwy, kto ma cały majątek w bezpiecznej lokacie, a zachowa sobie tylko to, co potrzebne na codzienne wydatki! To niemała rzecz znaleźć w domu bezpieczną kryjówkę; co do mnie, wszystkie zamknięcia i skrzynie uważam za mocno niepewne i nierad na nich polegam. To istna przynęta dla złodziei: każdy przede wszystkim tam się dobiera.
SCENA PIĄTAMimo to, nie wiem, czy dobrze uczyniłem, zakopując w ogrodzie dziesięć tysięcy talarów, które mi wczoraj oddano. Dziesięć tysięcy talarów w złocie, to suma dosyć... (Na stronie, spostrzegając Kleanta i Elizę) O nieba! sam się zdradziłem! Zapał mnie uniósł; lękam się, iż rozprawiając sam ze sobą, mówiłem zbyt głośno. (Do Kleanta i Elizy) Co się stało?
KLEANTNic, ojcze.
HARPAGONDawno jesteście tutaj?
ELIZAWeszliśmy właśnie.
HARPAGONSłyszeliście...
KLEANTCo, ojcze?
HARPAGONTo...
ELIZACo takiego?
HARPAGONTo, co mówiłem.
KLEANTNie.
HARPAGONOwszem, owszem.
ELIZAWybacz, ojcze...
HARPAGONWidzę dobrze, że was coś doleciało. Rozmawiałem właśnie sam ze sobą, jak ciężko dziś jest wydostać pieniędzy; mówiłem, że bardzo jest szczęśliwy, kto ma w domu z jakie dziesięć tysięcy talarów.
KLEANTObawialiśmy się zbliżyć, aby ci nie przeszkodzić, ojcze.
HARPAGONBardzom rad, że wam to mogę powiedzieć, abyście sobie nie tłumaczyli fałszywie i nie wyobrażali, że to ja mam dziesięć tysięcy talarów.
KLEANTNie mieszamy się do twoich spraw, ojcze.
HARPAGONDałby Bóg, abym je miał, owe dziesięć tysięcy.
KLEANTNie przypuszczam...
HARPAGONTo byłby dla mnie interes nie lada.
ELIZATo są rzeczy...
HARPAGONPrzydałyby mi się bardzo...
KLEANTSądzę, że...
HARPAGONWiedziałbym, co z nimi zrobić.
ELIZAJesteś, ojcze...
HARPAGONNie narzekałbym wówczas na ciężkie czasy.
KLEANTMój Boże, wszakże ty, ojcze, nie masz chyba przyczyn do narzekania: wszystkim wiadomo, że posiadasz ładny majątek.
HARPAGONJa, ładny majątek! Ci, co tak mówią, łżą bezczelnie. Nic fałszywszego pod słońcem; to tylko hultaje rozpuszczają umyślnie takie pogłoski.
ELIZANie unoś się, ojcze.
HARPAGONTo nie do wiary, że własne dzieci zdradzają mnie i stają w rzędzie moich nieprzyjaciół!
KLEANTCzy to znaczy być twoim nieprzyjacielem, mówić, że posiadasz majątek?
HARPAGONTak. Podobne gadania, a także i twoje szalone wydatki, staną się przyczyną, że któregoś dnia przyjdzie mi tu ktoś gardło poderżnąć w mniemaniu, że ja po prostu sypiam na złocie.
KLEANTJakież ja robię nadzwyczajne wydatki?
HARPAGONJakie? Czy może być coś bardziej oburzającego niż te wspaniałe stroje, w których paradujesz po mieście? Wczoraj musiałem wyłajać Elizę, ale ty jesteś jeszcze gorszy. To woła o pomstę do nieba; ściągnąwszy z ciebie to, co masz na grzbiecie, można by uzyskać wcale ładny kapitalik. Mówiłem ci mało dwadzieścia razy, mój synu, że cały twój tryb życia bardzo mi się nie podoba; diabelnie mi coś bawisz się w markiza. Aby stroić się w ten sposób, musisz mnie chyba podskubywać.
KLEANTEj, bardzom ciekaw, jakby to można ojca podskubywać.
HARPAGONCóż ja mogę wiedzieć? Skądże zatem bierzesz na to, aby się utrzymać na takiej stopie?
KLEANTJa, ojcze? Gram, po prostu; ponieważ zaś gram bardzo szczęśliwie, obracam całą wygraną na swoje potrzeby.
HARPAGONTo bardzo źle robisz. Jeżeli masz szczęście w karty, powinieneś z tego korzystać i składać wygraną na uczciwy procent, aby się czegoś dociułać. Chciałbym bardzo wiedzieć, nie mówiąc już o reszcie, do czego służą te wstążki, którymi jesteś upierzony od stóp aż do głowy? Czy kilka sprzączek4 nie wystarczyłoby tak samo do przymocowania spodni? Bardzo też potrzebne wyrzucać pieniądze na peruczki, kiedy można nosić włosy swojego chowu, nie wydając ani szeląga! Założyłbym się, że w tych wstążkach i perukach utonęło co najmniej dwadzieścia pistoli5; zaś dwadzieścia pistoli przynosi rocznie osiemnaście funtów, sześć susów i osiem denarów, chociażby się tylko pobierało jeden od dwunastu.
KLEANTMasz słuszność, ojcze.
HARPAGONDajmy temu pokój i mówmy o czym innym. (Widząc, że Eliza i Kleant dają sobie znaki) Hej! (Po cichu na stronie) Zdaje się, że się porozumiewają, aby mi zwędzić sakiewkę. (Głośno) Cóż znaczą te miny?
ELIZADrożymy się z bratem, kto będzie mówił pierwszy; oboje mamy ci, ojcze, coś do powiedzenia.
HARPAGONI ja wam także.
KLEANTTo, co ci mamy powiedzieć, ojcze, dotyczy małżeństwa.
HARPAGONI ja również o małżeństwie chciałbym z wami pogadać.
ELIZAAch, ojcze!
HARPAGONPo cóż te krzyki? Czy słowo, czy rzecz sama tak cię przeraża, moja córko?
KLEANTBiorąc małżeństwo tak, jak ty je pojmujesz, ojcze, może ono słusznie przerażać nas oboje. Lękamy się, że nasze uczucia znajdą się w niezgodzie z twoim wyborem.
HARPAGONChwilę cierpliwości; nie macie się o co trwożyć. Wiem, czego wam trzeba; ani jedno, ani drugie nie będzie miało powodu się uskarżać na moje zamiary. Aby więc przystąpić do rzeczy, (do Kleanta) powiedz mi, czy zauważyłeś kiedy młodą osobę, imieniem Mariannę, mieszkającą niedaleko od nas?
KLEANTOwszem, ojcze.
HARPAGONA ty?
ELIZASłyszałam tylko o niej.
HARPAGONI jak ci się wydaje, synu, ta panienka?
KLEANTOsobą wprost uroczą.
HARPAGONJej wejrzenie?...
KLEANTPełne niewinności i powabu.
HARPAGONUkład i obejście?...
KLEANTCzarujące po prostu.
HARPAGONNie uważasz, że taka dziewczyna zasługuje w zupełności, aby o niej pomyśleć?
KLEANTOwszem, ojcze.
HARPAGONŻe mogłaby być dla każdego pożądaną partią?
KLEANTBardzo pożądaną.
HARPAGONŻe wygląda na osobę, któfa potrafi być dobrą gospodynią?
KLEANTNiewątpliwie.
HARPAGONI że mąż mógłby z nią być szczęśliwy?
KLEANTZ pewnością.
HARPAGONJest tylko mała trudność: obawiam się, że nie posiada takiego posagu, do jakiego by się miało prawo.
KLEANTAch, ojcze, cóż znaczy majątek, gdy chodzi o małżeństwo z istotą godną uwielbienia!
HARPAGONZa pozwoleniem, za pozwoleniem. Można by rzec jedynie, że jeżeli się nie weźmie za nią tyle, ile by się pragnęło, można się starać odbić to na innych rzeczach.
KLEANTOczywiście!
HARPAGONSłowem, bardzo się cieszę, że się zgadzamy w zapatrywaniach: łagodne bowiem wejrzenie i stateczność panienki ujęły
Uwagi (0)