Marysieńka Sobieska - Tadeusz Boy-Żeleński (książki czytaj online za darmo txt) 📖

tu dóbr ziemskich. [przypis edytorski]

86. l’Aurore (fr.) — Jutrzenka. [przypis edytorski]

87. quand on l’on lui offre une belle (fr.) — gdy mu ofiarują piękne. [przypis edytorski]

88. et avec tant d’avantage (fr.) — i z tyloma zaletami. [przypis edytorski]

89. metr (z fr.) — nauczyciel. [przypis edytorski]

90. pour l’établissement de la Rose et de Silvandre — dla ustalenia [związku; zapewnienia bytu] Róży i Sylwandra. [przypis edytorski]

91. à des aquisitions (fr.) — o nabytkach. [przypis edytorski]

92. intentio (łac.) — zamiar. [przypis edytorski]

93. decorum — zbiór zasad. [przypis edytorski]

94. ruelle (fr.) — uliczka; obyczaj ruelle: zwyczaj przyjmowania gości w sypialni, w łóżku. [przypis edytorski]

95. sprawa Lubomirskiego — Do rokoszu Lubomirskiego przydaje prof. Battaglia ten komentarz, że Lubomirski układał z dworem wiedeńskim i berlińskim własną kandydaturę do tronu polskiego, na zasadzie swego pochodzenia od Piastów mazowieckich, przez Ostrogskich, Kostków i Odrowążów; [Battaglia, Otto Forst de (1889-1965), pol. historyk i krytyk literacki pochodzenia austriacko-włoskiego; w marcu 1938 r. opublikował w „Przeglądzie Powszechnym” artykuł Brązowienie Marysieńki, będący odpowiedzią na publikację biografii żony Sobieskiego autorstwa Boy’a Żeleńskiego; Red. WL.]. [przypis autorski]

96. imponderabilia — rzeczy nieuchwytne, dosł. nie dające się zważyć (tj. dokładnie określić), ale mające wpływ na rzeczywistość a. bieg jakiejś sprawy. [przypis edytorski]

97. le renard (fr.) — lis. [przypis edytorski]

98. jeu de paume (fr.) — gra w piłkę (ręczną). [przypis edytorski]

99. przywieźdź — dziś popr.: przywieść. [przypis edytorski]

100. nicby — dziś: nic by. [przypis edytorski]

101. touchant (fr.) — co się tyczy; co do. [przypis edytorski]

102. formalia (daw.) — dane. [przypis edytorski]

103. nie bawiąc (daw.) — nie zwlekając. [przypis edytorski]

104. canossa — tu: uznanie popełnionego błędu; Canossa: miasto w płn. Włoszech z zamkiem, w którym w 1077 cesarz Henryk IV ukorzył się przed papieżem Grzegorzem VII, kończąc ty samym spór o inwestyturę (tj. prawo nadawania wyższych godności duchownym na terenie swego państwa); stąd „udać się do Canossy”: ukorzyć się, wyznać swój błąd. [przypis edytorski]

105. pirożyńskość — pruderia, obskurantyzm; od nazwiska ks. Mariana Pirożyńskiego, autora broszurki Poradnik dla czytających książki — Co czytać. [przypis edytorski]

106. Klitemnestra — żona i zabójczyni Agamemnona, króla Myken. [przypis edytorski]

107. ficte (łac. forma B.) — zmyślenie, udawanie. [przypis edytorski]

108. pludry — krótkie spodnie z bufiastymi nogawkami, element dworskiej mody męskiej od XVI w.; w daw. Polsce: każde krótkie spodnie. [przypis edytorski]

109. Jean qui pleure et Jean qui rit (fr.) — Jan, który płacze i Jan, który się śmieje. [przypis edytorski]

110. notre amour ne changera jamais en amitié, ni en la plus tendre qui fut jamais (fr.) — nasza miłość nigdy nie zmieni się w przyjaźń, ani nigdy nie będzie czulsza. [przypis edytorski]

111. je vous admire (fr.) — podziwiam cię. [przypis edytorski]

112. impacjencja (z łac.) — niecierpliwość. [przypis edytorski]

113. congé (fr.) — zwolnienie. [przypis edytorski]

114. miasto (daw.) — zamiast. [przypis edytorski]

115. iniuriam (łac.) — krzywdę. [przypis edytorski]

116. totius nobilitatis (łac.) — całej sztachty. [przypis edytorski]

117. kontradykować (z łac.) — sprzeciwiać się. [przypis edytorski]

118. dać komuś quartier (z fr.) — darować życie. [przypis edytorski]

119. parol (z fr.) — słowo (honoru). [przypis edytorski]

120. le chariot avec le vin est arrivé, et les autres hardes (fr.) — wóz z winem przybył i inne manele. [przypis edytorski]

121. Vous me mandez (fr.) — donosisz mi; piszesz mi. [przypis edytorski]

122. que Celadon sera bientôt veuf. Je vous en assure, qu’on Vous verra plutôt porter le même habit que vous portiez il y a un an (fr.) — że Celadon będzie wkrótce wdowcem. Zapewniam cię, że raczej ciebie zobaczą w tych samych szatach, które nosiłaś rok temu [tj. w żałobie]. [przypis edytorski]

123. d’etre malheureusement assomé, quand je me consome d’ennui et de mille chagrins (fr.) — że będę nieszczęśliwie zabity, gdy zjada mnie nuda i tysiąc zmartwień. [przypis edytorski]

124. puisque Vous voulez plus avoir aucun commerce avec moi secret — skoro nie chcesz już mieć ze mną żadnych stosunków intymnych. [przypis edytorski]

125. et que vous ne me voulez voir que je jour — i chcesz mnie widywać tylko w dzień. [przypis edytorski]

126. préparer le chemin, pour ne se voir que le jour (fr.) — przygotować się do tego, by nie widywać się inaczej niż za dnia. [przypis edytorski]

127. les qualités de Votre âme m’ont engagé le plus (fr.) — ujęły mnie najbardziej zalety twojej duszy. [przypis edytorski]

128. par caprice (fr.) — dla kaprysu. [przypis edytorski]

129. par inconstance (fr.) — z powodu niestałości. [przypis edytorski]

130. par conseil (fr.) — według rady. [przypis edytorski]

131. par manque d’amour (fr.) — z braku miłości. [przypis edytorski]

132. par mes défauts (fr.) — ze względu na moje wady. [przypis edytorski]

133. le plus heureux et le plus content de tous les hommes (fr.) — najszczęśliwszym i najbardziej zadowolonym z ludzi. [przypis edytorski]

134. ergo moriendum (łac.) — a więc trzeba umierać. [przypis edytorski]

135. et dissipatae sunt omnes cogitationes eius (łac.) — i unicestwione są wszystkie jej zamiary. [przypis edytorski]

136. atestacja — poświadczenie, świadectwo, zaświadczenie. [przypis edytorski]

137. pro publico bono (łac.) — dla dobra publicznego. [przypis edytorski]

138. consilium facultatis (łac.) — rada wydziału. [przypis edytorski]

139. suspicja — podejrzenie. [przypis edytorski]

140. votre femme (fr.) — pana żona. [przypis edytorski]

141. entre les mains de quelque habile chirurgien — w ręce jakiegoś zręcznego chirurga. [przypis edytorski]

142. du mercure (fr.) — rtęć. [przypis edytorski]

143. des Princes (fr.) — książęta. [przypis edytorski]

144. de l’Empire (fr.) — cesarstwa. [przypis edytorski]

145. pour inconnue (fr.) — za nieznaną. [przypis edytorski]

146. marquise — markiza. [przypis edytorski]

147. Śpiewy historyczne — zbiór tekstów o historii Polski autorstwa Juliana Ursyna Niemcewicza. [przypis edytorski]

148. au courant (fr.) — na bieżąco. [przypis edytorski]

149. viribus unitis (łac.) — wspólnymi siłami. [przypis edytorski]

150. znieść się (starop.) — spotkać się, połączyć się. [przypis edytorski]

151. consulere saluti comuni (łac.) — radzić o wspólnym ratunku. [przypis edytorski]

152. in victimam (łac.) — na ofiarę. [przypis edytorski]

153. l’argent vaut tout (fr.) — pieniądze są warte wszystkiego; pieniądze przede wszystkim. [przypis edytorski]

154. à Mr le Dauphin, et quand il sera un peu grand (fr.) — Delfinowi, a kiedy będzie trochę większy; Delfin: następca tronu Francji. [przypis edytorski]

155. listy Sobieskiego — istnieje nowsze, dwutomowe wydanie w opracowaniu Leszka Kukulskiego: Jan Sobieski, Listy do Marysieńki, „Czytelnik”, Warszawa 1973. [przypis edytorski]

156. le plus débauché coquin de tous les hommes (fr.) — najbardziej z wszystkich rozpustny łajdak. [przypis edytorski]

157. les plus fines (fr.) — najsubtelniejszych, najbardziej finezyjnych. [przypis edytorski]

158. Comtesse ou la matrice, car il ne peut pas bien expliquer ça — hrabiny czy też macicy, ponieważ nie potrafi dobrze tego wytłumaczyć. [przypis edytorski]

159. cale (starop.) — całkiem, zupełnie. [przypis edytorski]

160. pratiquables (fr. dziś: praticables) — praktyczne, dające się zastosować praktycznie. [przypis edytorski]

161. quand il montrera a Celadon (...), car il n’y a rien au monde de si plaisant. Il sait encore 1000 secrets (fr.) — kiedy pokaże Celadonowi, ponieważ nie ma zabawniejszej rzeczy na świecie. Zna jeszcze tysiąc sekretów. [przypis edytorski]

162. cousine (fr.) — kuchnia. [przypis edytorski]

163. et l’homme son borgne (fr.) — i mężczyzna swego jednookiego. [przypis edytorski]

164. enfin il a dit (fr.) — powiedział w końcu. [przypis edytorski]

165. mille asaisonnement — tysiąc odmian. [przypis edytorski]

166. Ustęp mniej przyzwoity opuszczam [przypis redakcyjny]

167. absence (fr.) — nieobecność. [przypis edytorski]

168. bourreaux (fr. forma lm) — katów. [przypis edytorski]

169. devant (fr.) — przed sobą [przypis edytorski]

170. poignards dans le sein — sztyletów w łonie. [przypis edytorski]

171. a cause de la rétention dedans les reins (fr.) — z powodu zatrzymania w nerkach. [przypis edytorski]

172. la mouche (fr.) — muszka, plamka. [przypis edytorski]

173. sans son galant (fr.) — bez swego amanta. [przypis edytorski]

174. le galant de la mouche (fr.) — amant (gach) muszki. [przypis edytorski]

175. cale (starop.) — całkiem, zupełnie. [przypis edytorski]

176. absence (fr.) — nieobecność. [przypis edytorski]

177. indifférence (fr.) — obojętność. [przypis edytorski]

178. haine (fr.) — nienawiść. [przypis edytorski]

179. En songeant des Essences (fr.) — śniąc o Esencjach. [przypis edytorski]

180. ça arrive souvent, que (fr.) — zdarza się często, że. [przypis edytorski]

181. par songe (fr.) — przez sen. [przypis edytorski]

182. ce qui n’est fort a sa santé, car il abhorre tout a fait de ces choses et c’est encore un grand péché (fr.) — co nie jest dobre dla jego zdrowia, ponieważ obrzydza on sobie całkiem te rzeczy, a co więcej jest to wielki grzech. [przypis edytorski]

183. dawać carte blanche — dawać wolną rękę. [przypis edytorski]

184. avec (fr.) — z. [przypis edytorski]

185. entre ces gens la (fr.) — tu między tymi ludźmi. [przypis edytorski]

186. la palatine de Sandomyr — wojewodzina sandomierska. [przypis edytorski]

187. publice (łac.) — publicznie. [przypis edytorski]

188. et mille pages, valets et canaille (fr.) — i tysiąc paziów, pachołków i hołoty. [przypis edytorski]

189. et que Orondate (...) soit leur chef (fr.) — i by Orondates był ich wodzem. [przypis edytorski]

190. apanaże — uposażenie. [przypis edytorski]

191. zresolwować się — zdecydować się. [przypis edytorski]

192. blanc signé (fr.) — podpis na carte blanche; podpis pod nieograniczonym żadnymi warunkami pełnomocnictwem. [przypis edytorski]

193. une absolue puissance (fr.) — absolutną władzę. [przypis edytorski]

194. vous êtes mon tout (fr.) — jesteś dla mnie wszystkim. [przypis edytorski]

195. et qu’il fera l’établissement ou les Essences (...) voudront (fr.) — i osiedli się, gdzie Esencje będą chciały. [przypis edytorski]

196. l’argent sur tout, car ce sont des choses portatives (fr.) — pieniądze przede wszystkim, ponieważ są to rzeczy, które można wziąć ze sobą. [przypis edytorski]

197. baton, duc, pair, cordon bleu (fr.) — buława, książę, par, niebieska wstęga [orderu]. [przypis edytorski]

198. en biens — na majątku. [przypis edytorski]

199. l’argent (fr.) — pieniądze. [przypis edytorski]

200. ergo excludatur (łac.) — więc niech będzie wykluczony. [przypis edytorski]

201. ją — tu: przysięgę. [przypis edytorski]

202. la dépense furieuse est insupportable (fr.) — szalone wydatki są nie do wytrzymania. [przypis edytorski]

203. chastement (fr.) — w czystości. [przypis edytorski]

204. komparacja (z łac.) — porównanie. [przypis edytorski]

205. appetyt — dziś: apetyt; tu: podwojenie spółgłosek charakterystyczne dla stylu