Pamiątki Soplicy - Henryk Rzewuski (biblioteka wirtualna .txt) 📖

Uwagi: 0

Słowa kluczowe:

Skarżyć się

Krótki opis książki:

Pamiątki Soplicy to zbiór gawęd szlacheckich zebranych przez Henryka Rzewuskiego i publikowanych w latach 1839–1841 w Paryżu i 1844–1845 w Wilnie.

Narrator, Seweryn Soplica, cześnik, to typowy szlachcic silnie przywiązujący wagę do szlacheckiego etosu. Stan szlachecki wraz z jego wartościami jest, według gawęd, gwarantem zachowania ładu i porządku w państwie. Soplica opowiada o czasach Konfederacji barskiej i panowania króla Stanisława Augusta Poniatowskiego.

Gawędy spisane przez Rzewuskiego inspirowały kolejne pokolenia autorów oraz spotkały się z bardzo entuzjastycznym przyjęciem, ze względu na pragnienie zachowania narodowych tradycji i pamięci o przodkach.

Przeczytaj książkę

Podziel się książką:

Autor: Henryk Rzewuski
Epoka: Romantyzm
Rodzaj: Epika

Czytasz książkę online - «Pamiątki Soplicy - Henryk Rzewuski (biblioteka wirtualna .txt) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Henryk Rzewuski

Idź do strony:

— daw. forma N. i Msc. zaimków r.n.; dziś tożsama z r.m.: tym. [przypis edytorski]

832. Nieśwież — miasto na Białorusi, niegdyś rezydencja polskiej magnaterii. [przypis edytorski]

833. kościół farny — w średniowieczu kościół parafialny. [przypis edytorski]

834. kahał (z hebr. kehilla) — żydowska gmina zajmująca się m.in. religią, pomocą społeczną i sądownictwem. [przypis edytorski]

835. Kojdanów — dzisiejszy Dzierżyńsk na Białorusi. [przypis edytorski]

836. ekspens (starop.) — wydatek, koszt. [przypis edytorski]

837. opończa — płaszcz z kapturem używany jako strój podróżny. [przypis edytorski]

838. kontusz — odświętny męski płaszcz. [przypis edytorski]

839. żupan — męska suknia z długimi rękawami w żywym kolorze, zapinana na rząd guzików. [przypis edytorski]

840. wszystkiem — daw. forma N. i Msc. przymiotników r.n.; dziś tożsama z r.m.: wszystkim. [przypis edytorski]

841. paliusz — płaszcz noszony przez katolickie duchowieństwo. [przypis edytorski]

842. doktoratka — biret. [przypis edytorski]

843. niemi — daw. forma N. i Msc. lm zaimków r.ż. i r.n.; dziś tożsama z r.m.: nimi. [przypis edytorski]

844. hajdawery — szerokie, obszerne spodnie. [przypis edytorski]

845. któremi — daw. forma N. i Msc. lm zaimków r.ż. i r.n.; dziś tożsama z r.m.: którymi. [przypis edytorski]

846. krotofilny (starop.) — zabawny. [przypis edytorski]

847. samem — daw. forma N. i Msc. lp przymiotników r.n.; dziś tożsama z r.m.: samym. [przypis edytorski]

848. jurysdykcja — prawo do rozstrzygania sporu. [przypis edytorski]

849. pryncypał — zwierzchnik. [przypis edytorski]

850. nemo sapiens nisi patiens (łac. przysł.) — nie jest mądry, kto nie jest cierpliwy. [przypis edytorski]

851. po ciwuńsku — po prostu, na chłopski rozum; ciwun: karbowy. [przypis edytorski]

852. dostępnemi — daw. forma N. i Msc. lm przymiotników r.ż. i r.n.; dziś tożsama z r.m.: dostępnymi. [przypis edytorski]

853. rubrycela — rzymskokatolicki kalendarz liturgiczny. [przypis edytorski]

854. kantyczka — pieśń religijna; do kantyczek zalicza się zwł. kolędy i pastorałki. [przypis edytorski]

855. licznem — daw. forma N. i Msc. lp przymiotników r.n.; dziś tożsama z r.m.: licznym. [przypis edytorski]

856. gryka — rodzaj rośliny jadalnej. [przypis edytorski]

857. Stołowicze — miasteczko na Białorusi. [przypis edytorski]

858. ośmina — kiedyś: miara pojemności w Rosji. [przypis edytorski]

859. tynf — daw. 18 groszy. [przypis edytorski]

860. ad limina Apostolorum (łac.) — do progów apostolskich. [przypis edytorski]

861. dykteryjka — anegdota, krótka, żartobliwa opowieść. [przypis edytorski]

862. dalszem — daw. forma N. i Msc. lp przymiotników r.n.; dziś tożsama z r.m.: dalszym. [przypis edytorski]

863. wiązanie — podarunek imieninowy. [przypis edytorski]

864. wysiedli oba — dziś popr.: wysiedli obaj. [przypis edytorski]

865. jeden — tu: sam. [przypis edytorski]

866. szeląg — daw. polska moneta, odpowiednik jednej trzeciej grosza. [przypis edytorski]

867. łoza — odmiana wierzby; tu: rózga wierzbowa. [przypis edytorski]

868. laffa — lafa; żołd. [przypis edytorski]

869. ewikcja — zabezpieczenie nabywcy w trakcie sprzedaży. [przypis edytorski]

870. morg — dawna jednostka powierzchni w rolnictwie. [przypis edytorski]

871. hic mulier (łac. dosł.: ten kobieta) — kobieta despotyczna. [przypis edytorski]

872. bekas — gatunek ptaka łownego. [przypis edytorski]

873. indukt — przekierowanie sprawy na drogę sądową. [przypis edytorski]

874. kobuz — ptak drapieżny z rodziny sokołów. [przypis edytorski]

875. masztarnia — stajnia lub pomieszczenie na sprzęt stajennego. [przypis edytorski]

876. pospołu — razem. [przypis edytorski]

877. uniaci właśc. unici — bizantyńscy katolicy. [przypis edytorski]

878. bisurmanie (starop.) — muzułmanie. [przypis edytorski]

879. jasyr — turecka lub tatarska niewola. [przypis edytorski]

880. animusz — odwaga, zapał. [przypis edytorski]

881. de noviter (łac.) — na nowo. [przypis edytorski]

882. intrata — zysk. [przypis edytorski]

883. bachusowy — hulaszczy. [przypis edytorski]

884. krotofilny — żartobliwy, dowcipny. [przypis edytorski]

885. następny — dziś: następujący. [przypis edytorski]

886. suplika — skarga lub prośba wyrażona pisemnie. [przypis edytorski]

887. assamble — przyjęcie. [przypis edytorski]

888. liberia — tu: służba ubrana w liberie. [przypis edytorski]

889. kwaczek — kij obwiązany na końcu szmatą. [przypis edytorski]

890. dziegieć — ciemnobrązowy płyn o właściwościach bakteriobójczych, wyrabiany przez suchą destylację z kory drzewnej (brzozowej), posiadający charakterystyczny, przykry zapach oraz lepką konsystencję, trudnozmywalny, używany do celów leczniczych oraz impregnacji materiałów, uszczelniania beczek, klejenia. [przypis edytorski]

891. dubelt — ptak łowny zamieszkujący głównie bagna i torfowiska. [przypis edytorski]

892. koperczak (starop.) — komplement. [przypis edytorski]

893. fartuszkowy majątek — posag żony. [przypis edytorski]

894. infamis (z łac.) — człowiek bez czci, bez honoru. [przypis edytorski]

895. odwetować — dziś: powetować (krzywdę, stratę); wyrównać, wynagrodzić. [przypis edytorski]

896. nahaj — skórzany bicz z krótką rączką. [przypis edytorski]

897. swawolić — bawić się, używać życia. [przypis edytorski]

898. brewiarz — księga liturgiczna do codziennej modlitwy. [przypis edytorski]

899. sodalis — członek religijnego bractwa. [przypis edytorski]

900. kondemnata — kiedyś w prawie polskim był to zaoczny wyrok skazujący oskarżonego. [przypis edytorski]

901. niczem — daw. forma N. i Msc. lp r.n.; dziś tożsama z r.m.: niczym. [przypis edytorski]

902. sekundant — pełnomocnik w trakcie pojedynku, wybierany przez każdego z uczestników. [przypis edytorski]

903. W. — skrót od: wielmożny. [przypis edytorski]

904. pałasz — rodzaj broni używanej przez husarię w XVI-XVIII w. [przypis edytorski]

905. czułem — daw. forma N. i Msc. lp przymiotników r.n.; dziś tożsama z r.m.: czułym. [przypis edytorski]

906. mojemi — daw. forma N. i Msc. lm zaimków r.ż. i r.n.; dziś tożsama z r.m.: moimi. [przypis edytorski]

907. restytucja — odszkodowanie, rodzaj przeprosin. [przypis edytorski]

908. Koniec — W wydaniu, które było źródłem tej publikacji, gawęda ta kończyła cały zbiór. Nie stanowi to jednak reguły: w innych wydaniach utworem kończącym bywała np. gawęda Zamek kaniowski. [przypis edytorski]

Wesprzyj Wolne Lektury!

Wolne Lektury to projekt fundacji Nowoczesna Polska – organizacji pożytku publicznego działającej na rzecz wolności korzystania z dóbr kultury.

Co roku do domeny publicznej przechodzi twórczość kolejnych autorów. Dzięki Twojemu wsparciu będziemy je mogli udostępnić wszystkim bezpłatnie.

Jak możesz pomóc?

Przekaż 1% podatku na rozwój Wolnych Lektur:
Fundacja Nowoczesna Polska
KRS 0000070056

Dołącz do Towarzystwa Przyjaciół Wolnych Lektur i pomóż nam rozwijać bibliotekę.

Przekaż darowiznę na konto: szczegóły na stronie Fundacji.

Wszystkie zasoby Wolnych Lektur możesz swobodnie wykorzystywać, publikować i rozpowszechniać pod warunkiem zachowania warunków licencji i zgodnie z Zasadami wykorzystania Wolnych Lektur.
Ten utwór jest w domenie publicznej.
Wszystkie materiały dodatkowe (przypisy, motywy literackie) są udostępnione na Licencji Wolnej Sztuki 1.3.
Fundacja Nowoczesna Polska zastrzega sobie prawa do wydania krytycznego zgodnie z art. Art.99(2) Ustawy o prawach autorskich i prawach pokrewnych. Wykorzystując zasoby z Wolnych Lektur, należy pamiętać o zapisach licencji oraz zasadach, które spisaliśmy w Zasadach wykorzystania Wolnych Lektur. Zapoznaj się z nimi, zanim udostępnisz dalej nasze książki.

E-book można pobrać ze strony: http://wolnelektury.pl/katalog/lektura/pamiatki-soplicy

Tekst opracowany na podstawie: Henryk Rzewuski, Pamiątki JPana Seweryna Soplicy, cześnika parnawskiego, przedm. Stefan Witwicki, wydanie A. Jełowickiego i spółki, Paryż 1839

Wydawca: Fundacja Nowoczesna Polska

Publikacja zrealizowana w ramach projektu Wolne Lektury (http://wolnelektury.pl). Reprodukcja cyfrowa wykonana przez Bibliotekę Narodową z egzemplarza pochodzącego ze zbiorów BN.

Opracowanie redakcyjne i przypisy: Katarzyna Dąbek, Dorota Kowalska, Karolina Kozioł, Justyna Lech, Marta Niedziałkowska, Ewelina Ojdana, Łukasz Rekucki, Aleksandra Sekuła, Wojciech Szczęsny, Magdalena Szymkuć, Weronika Trzeciak.

Okładka na podstawie: Patron polski, Jean Pierre Norblin de la Gourdaine (1745-1830), domena publiczna

ISBN 978-83-288-3817-8

Plik wygenerowany dnia 2022-01-31.

Idź do strony:

Darmowe książki «Pamiątki Soplicy - Henryk Rzewuski (biblioteka wirtualna .txt) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie

Uwagi (0)

Nie ma jeszcze komentarzy. Możesz być pierwszy!

Dodaj komentarz