Zmysły... zmysły... - Tadeusz Boy-Żeleński (biblioteka nowoczesna TXT) 📖
Zmysły, zmysły to zbiór felietonów autorstwa Tadeusza Boya-Żeleńskiego dotyczące tematyki różnych kwestii związanych z seksualnością: antykoncepcją i aborcją, ale także edukacją seksualną, świadomością młodzieży oraz relacjach partnerskich młodych ludzi.
Boy, znany ze swoich mistrzowskich felietonów, porusza tematy związane z miłością fizyczną w sposób wolny od zbędnej pruderii, choć elegancki, humorystyczny i lekki, ale mocno uderzający w XX-wieczne realia. Autor krytykuje ściśle konserwatywne i nieugięte stanowisko, wytykając Kościołowi marginalizowanie trudnych sytuacji, niedostrzeganie faktycznych problemów społecznych i nieodpowiadanie na rzeczywiste potrzeby ludzkie. Przeciwny jest wrogiemu stanowisku wobec homoseksualistom i pragnie dostrzec, że młodzież podejmuje życie seksualne coraz wcześniej, przez co potrzebuje fachowych wskazówek, a nie kar i zawstydzania. Głos Tadeusza Boya-Żeleńskiego był na początku XX wieku jednym z najgłośniejszych w kwestii seksualności i praw oraz obyczajów z nią związanych.
- Autor: Tadeusz Boy-Żeleński
- Epoka: Dwudziestolecie międzywojenne
- Rodzaj: Epika
Czytasz książkę online - «Zmysły... zmysły... - Tadeusz Boy-Żeleński (biblioteka nowoczesna TXT) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Tadeusz Boy-Żeleński
67. possesorka — zapewne: posiadaczka ziemska. [przypis edytorski]
68. bogdanka (daw.) — kochanka. [przypis edytorski]
69. pessarium occlusivum — diafragma, kapturek dopochwowy (środek antykoncepcyjny). [przypis edytorski]
70. pod ścisłym incognito — ukrywając swoją tożsamość. [przypis edytorski]
71. kontent (daw.) — zadowolony. [przypis edytorski]
72. denuncjacja — doniesienie władzom o popełnieniu przez kogoś wykroczenia. [przypis edytorski]
73. sekrecja — wydzielina. [przypis edytorski]
74. kajecik — zdrobnienie od „kajet” (z fr.: zeszyt). [przypis edytorski]
75. naraz (daw.) — nagle. [przypis edytorski]
76. pustota (daw.) — skłonność do lekkomyślnych żartów. [przypis edytorski]
77. tyrada — gwałtowna a. podniosła wypowiedź, krytykująca kogoś lub coś. [przypis edytorski]
78. La Rochefoucauld, François de (1613–1680) — francuski książę, pisarz i filozof, znany ze swoich pesymistycznych aforyzmów. [przypis edytorski]
79. pasować się (daw.) — walczyć, zmagać się (por. zapasy). [przypis edytorski]
80. śmigły — (zazwyczaj o drzewie) wysoki, smukły. [przypis edytorski]
81. Diderot, Denis (1713–1784) — francuski pisarz, krytyk i filozof, współredaktor Wielkiej Encyklopedii Francuskiej, autor powiastki filozoficznej Kubuś Fatalista i jego pan. [przypis edytorski]
82. d’Alembert, Jean Le Rond (1717–1783) — francuski filozof, matematyk i fizyk, współredaktor Wielkiej Encyklopedii Francuskiej. [przypis edytorski]
83. zamtuz (daw.) — dom publiczny. [przypis edytorski]
84. Heine, Heinrich (1797–1856) — znakomity poeta niemiecki, rewolucyjny demokrata. [przypis edytorski]
85. epolety — naramienniki munduru wojskowego. [przypis edytorski]
86. Russeau, Jean Jacques (1712–1778) — francuskojęzyczny pisarz i myśliciel pochodzący ze Szwajcarii, twórca epoki schyłkowego oświecenia, sentymentalizmu, prekursor romantyzmu. [przypis edytorski]
87. szyldwach (z niem.) — wojskowy strażnik. [przypis edytorski]
88. corpus delicti — łac. przedmiot przestępstwa; dowód rzeczowy. [przypis edytorski]
89. amant (z łac.) — kochanek. [przypis edytorski]
90. na którym nikt z czytelników się nie rozumie — nikt z czytelników się nie zna. [przypis edytorski]
91. Lindsay, Benjamin Barr (1869–1943) — amerykański sędzia i reformator społeczny z Denver w stanie Colorado, przez wiele lat kierujący tam sądem dla nieletnich; propagator pomysłu „małżeństwa na próbę” (companionate marriage). [przypis edytorski]
92. Mazepa — dramat Juliusza Słowackiego, mający za temat zazdrość wojewody o młodą żonę romansującą z królem i z jego sługą. [przypis edytorski]
93. czczy — nic nieznaczący, jałowy. [przypis edytorski]
94. scheda — spadek. [przypis edytorski]
95. matrona — starsza, przeważnie zamężna kobieta, ciesząca się poważaniem. [przypis edytorski]
96. syfilis — choroba przenoszona drogą płciową, inaczej kiła. [przypis edytorski]
97. salwarsan — związek organiczny z domieszką arsenu, pierwszy syntetyczny środek bakteriobójczy i pierwsze skuteczne lekarstwo na syfilis. [przypis edytorski]
98. niepodobieństwo (daw.) — coś nieprawdopodobnego a. niemożliwego. [przypis edytorski]
99. Russell, Bertrand (1872–1970) — brytyjski filozof, matematyk i logik, a także działacz społeczny i eseista, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie literatury (1950). [przypis edytorski]
100. harakiri — japoński sposób na samobójstwo przez rozprucie brzucha mieczem. [przypis edytorski]
101. stadło (daw.) — małżeństwo. [przypis edytorski]
102. częścią — dziś: częściowo. [przypis edytorski]
103. diatryba — utwór wyrażający protest lub krytykę. [przypis edytorski]
104. enuncjacja — oficjalna deklaracja. [przypis edytorski]
105. onania — onanizm, masturbacja. [przypis edytorski]
106. Cyankali — dramat Friedricha Wolfa z roku 1929, poruszający temat aborcji. [przypis edytorski]
107. komunał — banał, frazes. [przypis edytorski]
108. substytucja — zastępowanie, wymiana czegoś. [przypis edytorski]
109. weksel — dokument zobowiązujący do spłaty długu w określonym terminie. [przypis edytorski]
110. idylla — sielanka. [przypis edytorski]
111. batyst — rodzaj cienkiej, przezroczystej tkaniny lnianej lub bawełnianej. [przypis edytorski]
112. heroina — bohaterka. [przypis edytorski]
113. Feuillet, Octave (1821–1890) — pisarz i dramaturg francuski. [przypis edytorski]
114. Bourget, Paul (1852–1935) — pisarz francuski, autor powieści psychologicznych, członek Akademii Francuskiej. [przypis edytorski]
115. Maupassant, Guy de (1850–1893) — francuski pisarz-naturalista; autor wielu opowiadań wyrażających ostrą krytykę obyczajowości mieszczańskiej. [przypis edytorski]
116. garson (daw.) — kelner lub boy hotelowy. [przypis edytorski]
117. antykwarnia — dziś: antykwariat. [przypis edytorski]
118. puzderko (daw.) — skrzynka, pudełko. [przypis edytorski]
119. Ossowiecki, Stefan (1877–1944) — znany jasnowidz przedwojenny. [przypis edytorski]
120. Diderot, Denis (1713–1784) — francuski pisarz, krytyk i filozof, współredaktor Wielkiej Encyklopedii Francuskiej, autor powiastki filozoficznej Kubuś Fatalista i jego pan. [przypis edytorski]
121. Lucjan de Rubempre — bohater Straconych złudzeń Balzaka. [przypis edytorski]
122. chanson — francuska odmiana popularnej piosenki. [przypis edytorski]
123. per absurdum (łac.) — przez absurd. [przypis edytorski]
124. Chat-noir (fr.: czarny kot) — paryski kabaret funkcjonujący w latach 1881–1897, skupiający ówczesną bohemę artystyczną. Ważne zjawisko kulturalne, wpłynęło na atmosferę Paryża i całej Europy. [przypis edytorski]
125. Marsylianka — francuski hymn narodowy, powstały w 1792. [przypis edytorski]
126. Poisson, Jeanne Antoinette, Marquise de Pompadour (1721–1764) — wpływowa kochanka króla Francji Ludwika XV, protektorka artystów i autorów Wielkiej Encyklopedii Francuskiej. [przypis edytorski]
127. Wolter — właśc. François-Marie Arouet (1694–1778), francuski filozof, publicysta i wolnomyśliciel. [przypis edytorski]
128. kostyczny — złośliwy a. uszczypliwy. [przypis edytorski]
129. sestercja — drobna moneta, srebrna lub miedziana, ze starożytnego Rzymu. [przypis edytorski]
130. Diderot, Denis (1713–1784) — francuski pisarz, krytyk i filozof, współredaktor Wielkiej Encyklopedii Francuskiej, autor powiastki filozoficznej Kubuś Fatalista i jego pan. [przypis edytorski]
131. płochy (daw.) — niestały w uczuciach. [przypis edytorski]
132. Monteskiusz — Montesquieu, Charles Louis (1689–1755), francuski filozof i pisarz, teoretyk prawa. [przypis edytorski]
133. osteologia — dział anatomii, który zajmuje się kośćcem. [przypis edytorski]
134. akwaforta — rodzaj techniki graficznej, polegającej na odbijaniu kopii z płytki wytrawionej kwasem. [przypis edytorski]
135. Marmontel, Jean-François (1723–1799) — fr. pisarz, historyk i filozof, przynależący do Encyklopedystów. [przypis edytorski]
136. Crébillon, Prosper Jolyot de (1674–1762) — dramaturg francuski, autor przesyconych grozą tragedii, osadzonych zazwyczaj w realiach starożytnego Rzymu. [przypis edytorski]
137. dworować (daw.) — żartować, kpić. [przypis edytorski]
138. Helvétius, Claude Adrien (1715–1771) — francuski filozof i literat, jeden z Encyklopedystów. [przypis edytorski]
139. Leclerc, Georges-Louis, Comte de Buffon (1707–1788) — przyrodnik i matematyk, członek Akademii Francuskiej, zajmował się m. in. geologią. [przypis edytorski]
140. Turgot, Anne Robert Jacques (1727–1781) — francuski finansista, twórca teorii postęp. [przypis edytorski]
141. pistol — złota moneta hiszpańska z XVI i XVII w. [przypis edytorski]
142. Restif de la Bretonne, Nicolas Edme (1734–1806) — francuski pisarz pochodzenia chłopskiego, libertyn. [przypis edytorski]
143. Malesherbes, Guillaume-Chrétien de Lamoignon (1721–1794) — francuski polityk piastujący funkcję królewskiego cenzora. [przypis edytorski]
144. szafot — drewniane podwyższenie, służące do ścinania więźniów. [przypis edytorski]
145. deizm — pogląd, wedle którego Bóg jest stwórcą świata, ale nim nie kieruje. [przypis edytorski]
146. agitacja — pozyskiwanie zwolenników. [przypis edytorski]
147. Fréron (1718–1776) — redaktor „Année littéraire”, wróg Woltera. [przypis edytorski]
148. La Tour, Quentin de (1704–1788) — francuski malarz portrecista. [przypis edytorski]
149. Stendhal — właśc. Marie-Henri Beyle (1783–1842), francuski pisarz, żołnierz Napoleona, zafscynowany Włochami prekursor realizmu. [przypis edytorski]
150. wcale (daw.) — całkiem. [przypis edytorski]
151. krępy — niski i mocno zbudowany. [przypis edytorski]
152. fizjonomia — twarz. [przypis edytorski]
153. Salviati, Lisio del Rosso, Delfante, baron Bottmer — Stendhal miał pasję pseudonimów i kryptonimów, która zresztą dość się tłumaczyła w owej epoce szpiegów, rewizji, przejmowania korespondencji. [przypis autorski]
154. raz na dwa tygodnie wolno mu ją odwiedzić — kiedy obrażona Metylda zabroniła mu nawet pisywać do siebie, wówczas Stendhal, nie mogąc sobie dać rady z nadmiarem swych uczuć, zaczął pisać powieść, nie przeznaczoną do druku, tylko dla niej jedynej. Powieści tej, która jest jego pierwszą powieścią w ogóle, napisał tylko kilka kartek. Siebie odmalował tam pod postacią Polaka, oficera napoleońskiego, nazwiskiem Poloski; jako „czarny charakter” zapowiada się zaborcza przyjaciółka, margrabina Traversi, zakochana w Metyldzie i zazdrosna o nią. [przypis autorski]
155. wyga (pot.) — osoba sprytna i doświadczona. [przypis edytorski]
156. Mérimée, Prosper (1803–1870) — francuski dramaturg, pisarz i archeolog. [przypis edytorski]
157. emfaza — przesadnie emocjonalny sposób wypowiadania się. [przypis edytorski]
158. ateusz — ateista. [przypis edytorski]
159. retrospektywny — dokonywane po fakcie, dotyczący przeszłości. [przypis edytorski]
160. editio castrata (łac.) — wydanie ocenzurowane przez pozbawienie pewnych fragmentów (dosł.: wykastrowane). [przypis edytorski]
161. C’est sacre, car personne n’y touche (fr.) — jest przeklęta, ponieważ nikt jej nie dotyka. [przypis edytorski]
162. miałem sposobność już nieraz mówić — Mózg i płeć, seria trzecia. [przypis autorski]
163. epikureizm — stanowisko filozoficzne, wedle którego źródłem szczęścia jest przyjemność. [przypis edytorski]
164. sensualizm — stanowisko filozoficzne, zgodnie z którym jedynym źródłem poznania są doznania zmysłowe. [przypis edytorski]
165. Racine, Jean Baptiste (1639–1699) — fr. poeta i dramaturg, autor m.in. Andromachy i Fedry. [przypis edytorski]
166. Molier — właśc. Jean Baptiste Poquelin (1622–1673), francuski komediopisarz, aktor i dyrektor teatru. [przypis edytorski]
167. intendentura — zaopatrzenie i kwatermistrzowska obsługa armii. [przypis edytorski]
168. Paweł i Wirginia — dzieło Jacques’a-Henriego Bernardina de Saint-Pierre (1788), opisujące życie zgodne z naturą i taką samą miłość między głównymi bohaterami. [przypis edytorski]
169. naraz (daw.) — nagle. [przypis edytorski]
170. Proust, Marcel (1871–1922) — pisarz francuski, autor cyklu powieści W poszukiwaniu straconego czasu. [przypis edytorski]
171. wiwisekcja — bardzo dokładna analiza (dosł. sekcja żywego organizmu). [przypis edytorski]
172. Montaigne, Michel de (1533–1592) — francuski pisarz, prekursor eseju (Próby). [przypis edytorski]
173. Pascal, Blaise (1623–1662) — francuski filozof i matematyk, po 1654 porzucił nauki ścisłe na rzecz filozofii i teologii. Najważniejszym jego dziełem literackim są Myśli. [przypis edytorski]
174. La Rochefoucauld, François de (1613–1680) — francuski książę, pisarz i filozof, znany ze swoich pesymistycznych aforyzmów. [przypis edytorski]
175. Diderot, Denis (1713–1784) — francuski pisarz, krytyk i filozof, współredaktor Wielkiej Encyklopedii Francuskiej, autor powiastki filozoficznej Kubuś Fatalista i jego pan. [przypis edytorski]
176. Russeau, Jean Jacques (1712–1778) — francuskojęzyczny pisarz i myśliciel pochodzący ze Szwajcarii, twórca epoki schyłkowego oświecenia, sentymentalizmu, prekursor romantyzmu. [przypis edytorski]
177. alfons — osoba czerpiąca zyski z cudzego nierządu. [przypis edytorski]
178. ront — obchód terenu przez straże, w celu sprawdzenia porządku i bezpieczeństwa. [przypis edytorski]
179. durzyć się — kochać się w kimś. [przypis edytorski]
180. Coquillards — organizacja złodziei, oszustów i fałszerzy pieniędzy, po polsku zwanych Muszelnikami. [przypis edytorski]
181. obwieś — hultaj, osobnik podejrzany. [przypis edytorski]
182. kaźń — tu: więzienie. [przypis edytorski]
183. skopiec — wykastrowany baran. [przypis edytorski]
184. w rzeczy (daw.) — w rzeczywistości. [przypis edytorski]
185. spiczak — młody jeleń, któremu po raz pierwszy wyrasta poroże. [przypis edytorski]
186. co tyle wody dał mi żłopać — aluzja do popularnej metody torturowania podejrzanych. [przypis edytorski]
187. żywot (daw.) — brzuch. [przypis edytorski]
188. polor — wytworność. [przypis edytorski]
189. Plejada — XVI-wieczna grupa poetów francuskich, promująca pisanie w języku narodowym zamiast po łacinie. [przypis edytorski]
190. Ronsard, Pierre de (1524–1585) — sławny poeta francuskiego renesansu, główny autor należący do grupy
Uwagi (0)