Agady talmudyczne - Autor nieznany (biblioteka komiksowo TXT) 📖
Na ten wyjątkowy zbiór składają się zwięzłe, ludowe opowieści, sagi, baśnie, legendy, przypowieści, mity, aforyzmy oraz przysłowia wybrane z Talmudu — jednej z najważniejszych ksiąg judaizmu, będącej komentarzem do Tory.
To zwięzłe formy, często odznaczające się stylem biblijnym. Celem opowieści agadycznych jest nie tylko samo opowiadanie, lecz także przedstawienie w aforystycznej formie talmudycznego kodeksu postępowania. Agady, nazywane również hagadami (hebr.: opowiadanie), to część ustnej tradycji, która na stałe weszła do europejskiego folkloru. Agady talmudyczne w przekładzie Michała Friedmana to antologia, którą docenią nie tylko jidyszyści i miłośnicy kultury żydowskiej. To także interesujący materiał źródłowy dla kulturoznawców, religioznawców i literaturoznawców.
- Autor: Autor nieznany
- Epoka: nie dotyczy
- Rodzaj: Epika
Czytasz książkę online - «Agady talmudyczne - Autor nieznany (biblioteka komiksowo TXT) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Autor nieznany
— Żebym się nie oglądał za inną kobietą.
— Dlaczego najpierw przepuściłeś przez drzwi domu żonę, potem sam wszedłeś i dopiero na końcu nas wpuściłeś?
— Dlatego, że nie wiedziałem, do jakiego stopnia jesteście uczciwi.
— Dlaczego sam zasiadłeś do kolacji, a nas do stołu nie zaprosiłeś?
— Ponieważ nie starczyłoby chleba. Zaprosić do stołu i nie poczęstować chlebem, to dopiero byłoby obrazą.
— Dlaczego starszemu dziecku dałeś jeden kawałek chleba, a młodszemu dwa?
— Bo młodszy siedzi w domu, a starszy uczy się w szkole.
— Dlaczego najpierw pojawiła się deszczowa chmura od strony kąta, w którym stała twoja żona?
— Ponieważ żona stale przebywa w domu. Przychodzi biedak, to częstuje go chlebem i radość biedaka objawia się na miejscu. Ja natomiast daję biedakowi jałmużnę pieniężną i radość jego nie od razu może się objawić.
Chanan Ukryty był wnukiem Choniego Hameagela, synem jego córki. Podczas długotrwałych susz uczeni w Piśmie posyłali do niego dzieci, uczniów szkół, którzy gonili za nim i chwytając go za poły, krzyczeli:
— Tato, tato, daj nam deszcz!
Ten, wzruszony delikatnymi głosikami dzieci, zaczynał modlić się do Boga:
— Panie świata! Ześlij deszcz przez wzgląd na te dzieci, które nie potrafią jeszcze odróżnić Ojca dającego deszcz od ojca, który deszczu dać nie może.
Dlaczego nazywano go Chananem Ukrytym? Ponieważ z wrodzonej skromności krył się przed ludźmi.
Hilel i Szewna byli braćmi. Hilel klepał biedę i nieustannie ślęczał nad księgami Tory. Szewna natomiast zajmował się handlem, na którym dobrze zarabiał. Nie mogąc biernie przypatrywać się biedzie, w jakiej żył Hilel, pewnego dnia przyszedł do niego z taka propozycją:
— Bracie — oświadczył — posłuchaj mnie i stań się moim wspólnikiem w interesach. Razem popracujemy i podzielimy się tym, co da Pan Bóg.
Hilel nawet słuchać tego nie chciał.
— Oto co znaczy umiłowanie Tory! — rozległ się głos z nieba, który szerokim echem odbił się wśród Żydów.
IIZdarzyło się to pewnego zimowego wieczoru w piątek. Hilel zawsze opłacał szamesa domu nauki za to, że go wpuszczał do środka, dzięki czemu mógł się przysłuchiwać rozważaniom sławnych nauczycieli zakonu Awtaliona i Szmei nad Torą. Tym razem nie miał przy sobie grosza i szames go nie wpuścił. Hilel wszedł więc na dach i przez okienko przy kominie słuchał słów płynących z ust Awtaliona i Szmei. Tymczasem zaczął padać śnieg. Pogrążony w słuchaniu mądrości znakomitych uczonych nie zwrócił uwagi na to, że powoli zasypuje go śnieg.
W sobotę nad ranem rabi Szmeja powiada do rabiego Awtaliona:
— Bracie, codziennie o tej porze jest już widno, a dzisiaj jest ciemno. Co to może znaczyć? Czyżby to był aż taki pochmurny dzień?
Nagle ich wzrok padł na górne, sufitowe okienko. Majaczyła w nim wyraźnie postać człowieka. Weszli obaj na dach, żeby zobaczyć, kto to jest. Zobaczyli leżącego pod wysoką pokrywą śnieżną Hilela. Wnieśli go do izby, umyli, i namaścili olejkami. Potem napalili w piecu, żeby się ogrzał i wrócił do siebie.
— „Aby uratować życie takiego człowieka jak Hilel, można nawet sprofanować sobotę”.
Dwaj mężowie założyli się niegdyś o to, któremu z nich uda się rozgniewać Hilela. Temu, który tego dokona, drugi wypłaci czterysta złotych denarów. Ledwo zdążyli ustalić warunki zakładu, kiedy jeden z mężów zawołał:
— Ja podejmę się doprowadzić do gniewu Hilela.
To rzekłszy, udał się w te pędy do domu rabiego.
Stanąwszy przed drzwiami, donośnym głosem zawołał:
— Hej tam! Czy jest tam Hilel? Gdzież on jest?
Było piątkowe popołudnie. Rabi Hilel zażywał właśnie kąpieli na cześć soboty. Słysząc wołanie, rabi szybko narzucił na siebie płaszcz kąpielowy i wyszedł na spotkanie niespodziewanego gościa. Zobaczywszy go, zapytał:
— Synu, czego sobie życzysz?
— Chciałbym cię o coś zapytać.
— Pytaj, synu, pytaj!
— Powiedz mi, dlaczego Babilończycy mają głowy w kształcie elipsy?
— Synu, zadałeś mi bardzo ważne pytanie. To dlatego, że nie mają dobrych i sprawnych mamek do karmienia po urodzeniu.
Otrzymawszy odpowiedź, nieoczekiwany gość odchodzi, ale po krótkiej chwili znowu puka do drzwi domu Hilela i woła:
— Hej tam! Gdzie jest Hilel? Gdzie się podziewa Hilel?
Ubiera się Hilel i otwiera gościowi drzwi.
— Synu — powiada do niego — czego sobie życzysz?
— Chciałbym cię o coś zapytać.
— Pytaj, synu, pytaj!
— Dlaczego Tarmudiańczycy mają chore oczy?
— Synu, zadałeś mi bardzo trudne pytanie. To dlatego, że mieszkają wśród piasków pustyni.
Otrzymawszy odpowiedź, gość odchodzi, ale zaraz wraca i woła:
— Hej tam! Gdzie jest Hilel? Czy jest tam Hilel?
Ubiera się Hilel i otwiera drzwi.
— Synu — pyta go — czego sobie życzysz?
— Mam do ciebie nowe pytanie.
— Pytaj, synu, pytaj!
— Powiedz mi, dlaczego Afrykańczycy mają szerokie stopy?
— Zadałeś mi, synu, bardzo ważne pytanie. To dlatego, że mieszkają wśród bagien.
Widząc, że nie wyprowadził Hilela z równowagi, gość powiada:
— Właściwie, miałbym do ciebie jeszcze jedno pytanie, ale boję się, że wpadniesz w gniew.
— Możesz pytać, ile tylko chcesz.
— Czy ty jesteś tym Hilelem, którego nasi nazywają Księciem Żydów?
— Tak.
— Jeśli tak, to niechaj tacy jak ty, jak najrzadziej pojawiają się wśród Żydów.
— A to dlaczego, synu?
— Bo przez ciebie straciłem czterysta złotych denarów.
— Uważaj przeto, żebyś od dzisiaj był ostrożniejszy.
W sumie jednak warto było stracić dwa razy po czterysta złotych denarów i przekonać się, że Hilel ani razu nie uniósł się gniewem.
Pewnego dnia przyszedł do Szamaja56 poganin i zapytał go:
— Ile Tor mają Żydzi?
— Dwie Tory. Jedną pisaną i drugą ustną.
— Zgadzam się na pisaną, ale nie na ustną — powiada poganin, I Gotów jestem przyjąć żydowską wiarę, ale pod warunkiem, że mnie nauczysz pisanej Tory.
Rozgniewał się Szamaj i przepędził poganina. Wtedy ten przyszedł do Hilela, który wysłuchawszy go, przyjął do religijnej wspólnoty żydowskiej. Z miejsca też przystąpił do uczenia go Tory. Najpierw zapoznał go z literami „alef”, „bet”, „gimel”, „dalet”. Następnego dnia zmienił mu nazwę liter. Nowy prozelita zwrócił mu uwagę:
— Rabi, wczoraj nazwałeś je inaczej.
— Jeśli to zauważyłeś, znaczy, że całkowicie na mnie polegasz. A skoro tak, to musisz zaufać wszystkim moim objaśnieniom Tory.
Któregoś dnia przyszedł do Szamaja pewien poganin i tak do niego powiedział:
— Jestem gotów przyjąć żydowską wiarę, jeśli mi ją wyłożysz w zwięzłym skrócie, żebym zdołał ustać na jednej nodze.
Rozgniewał się rabi Szamaj i przepędził poganina.
Udał się poganin do Hilela z tą samą propozycją. Hilel cierpliwie go wysłuchał i zgodził się przyjąć do żydowskiej wspólnoty.
Istotę Tory wyłożył mu w jednym zdaniu:
— Nie czyń drugiemu, co tobie niemiłe. W tym — dodał — tkwi cała Tora. Reszta jest komentarzem.
KRS: 0000070056
Nazwa organizacji: Fundacja Nowoczesna Polska
Każda wpłacona kwota zostanie przeznaczona na rozwój Wolnych Lektur.
Pewien poganin, przechodząc obok synagogi, usłyszał werset cytowany dzieciom przez nauczyciela. Werset pochodził z Drugiej Księgi Mojżeszowej i brzmiał: „A oto szaty, które mają zrobić: napierśnik i efod57”.
Usłyszawszy to, poganin wszedł do synagogi i zapytał nauczyciela:
— Komu należą się te szaty?
— Arcykapłanowi.
Zastanowił się poganin przez chwilę, po czym w duchu postanowił, że jeśli Żydzi obdarzą go godnością arcykapłana, chętnie przyjmie ich wiarę.
Raz postanowiwszy, udał się do rabiego Szamaja i zdecydowanym głosem oświadczył:
— Gotów jestem przyjąć żydowską wiarę, pod warunkiem, że obwołasz mnie arcykapłanem.
Rabi Szamaj rozzłościł się nie na żarty i pałeczką, która właśnie trzymał w ręku, przegnał intruza.
Przepędzony przez Szamaja poganin poszedł do Hilela z tą samą propozycją. Hilel cierpliwie go wysłuchał i zgodził się przyjąć go do żydowskiej wspólnoty, po czym tak do niego powiedział:
— Powiedz mi, czy można ukoronować króla, nim ten pozna wszystkie związane z koronacją ceremonie? — Dlatego też, musisz najpierw nauczyć się podstawowych zasad żydowskiej religii i poznać wszystkie związane z nią przepisy ceremonialne.
Zasiadł poganin do studiowania tych rozdziałów Tory, które odnoszą się do arcykapłaństwa. Aż doszedł do wersetu: „Obcy, który sięgnie po godność kapłańską winien jest śmierci”.
— Do kogo — zapytał Hilela — odnosi się ten werset?
— Nawet do króla żydowskiego Dawida.
Usłyszawszy tę odpowiedź, poganin zaczął się zastanawiać:
— Jeśli ten werset odnosi się do Żydów, do umiłowanego narodu Boga, który nazywa nie inaczej, jak tylko „mój pierworodny syn, Izrael”, to co się stanie ze mną, prozelitą, który dopiero co do Żydów przystał?
Przychodzi więc znowu do rabiego Szamaja i pyta go:
— Czy w ogóle jest możliwe, żebym ja mógł zostać arcykapłanem?
— Wiesz przecież — powiada Szamaj — co Tora na ten temat mówi. A mówi ona tak: „Obcy, który sięgnie po godność kapłańską winien jest śmierci”.
Od Szamaja poganin znowu poszedł do Hilela i tak do niego powiedział:
— Wiem, że ty, Hilelu, jesteś człowiekiem dobrodusznym. Niechaj wszystkie błogosławieństwa Boga spłyną na twoją głowę za to, żeś mnie przygarnął pod skrzydła Szechiny.
W jakiś czas po tym wszyscy trzej prozelici spotkali się w jednym miejscu i każdy z nich opowiedział swoją przygodę z przyjęciem żydowskiej wiary.
Po dłuższych rozważaniach doszli do wspólnego wniosku:
— Surowość Szamaja o mało nie zmiotła nas z prawdziwego świata. Natomiast dobroduszność Hilela dała nam schronienie pod skrzydłami Szechiny.
Rabi Hilel zwykł był po kazaniu wychodzić na spacer razem z uczniami. Pewnego razu pożegnał się z nimi szybciej niż zwykle. Zapytali go więc:
— Rabi, dokąd się śpieszysz?
— Muszę spełnić micwę.
— Co to za micwa?
— Kąpiel w łaźni.
— Kąpiel nazywasz micwą?
— Oczywiście. Czy widzieliście kiedyś wiszące w teatrach i cyrkach obrazy królów? Nad czystością obrazów czuwa wysoki urzędnik. Bierze za swoją pracę duże pieniądze. Regularnie je wyciera i pielęgnuje. O ile bardziej i troskliwiej należy czuwać nad czystością człowieka, który jest odbitym obrazem Boga.
Na takie same pytanie zadane przez uczniów Hilelowi przy innej okazji ten odpowiedział:
— Śpieszę się przyjąć gościa w domu.
— Rabi, czy ty codziennie przyjmujesz gościa?
— Oczywiście. Czy dusza nie jest gościem58 w ciele? Dzisiaj jest, a jutro, nie wiadomo, gdzie będzie.
Opowiadają, że Hilel kupił kiedyś dla zubożałego nobliwego męża wierzchowego konia i wynajął za opłatą sługę, żeby biegł przed jeźdźcem59.
Pewnego razu jednak traf chciał, że Hilel nie znalazł człowieka do biegania. Wtedy sam przebiegł aż trzy mile przed jeźdźcem.
IIPewnego razu Hilel zaprosił do siebie na obiad liczne grono gości. Kiedy wszyscy zasiedli do stołu, nagle otworzyły się drzwi prowadzące do kuchni. Stał w nich biednie odziany człowiek, który żałosnym głosem zawołał:
— Dzisiaj mam wziąć ślub i nie mam niczego do weselnej uczty.
Żona Hilela, usłyszawszy jego prośbę, oddała mu to, co przygotowała na obiad dla gości męża. Następnie zabrała się do gotowania nowego obiadu. Kiedy uporała się wreszcie z gotowaniem i postawiła na stole jedzenie, Hilel zapytał:
— Kobieto, dlaczego spóźniłaś się dzisiaj z obiadem?
Opowiedziała mu o biedaku, który nie był w stanie urządzić uczty z okazji swego ślubu.
Wysłuchawszy jej relacji, Hilel oświadczył:
— Domyśliłem się, że spóźnienie z obiadem ma związek z jakimś dobrym uczynkiem, który spełniałaś. Wiem, że cokolwiek czynisz, ku chwale Boga czynisz.
Jochanan ben Zakaj żył sto dwadzieścia lat. Przez pierwsze czterdzieści lat zajmował się handlem, przez następne czterdzieści uczył się, a w ostatnich czterdziestu latach uczył innych. Powiadają, że nie było takiej kwestii w Torze, której Jochanan nie zgłębiłby do końca. Opanował nawet język aniołów i mowę diabłów. Przyswoił sobie mowę drzew oraz wszystkie przypowieści ludowe. Poznał i rozumiał opowieści lisów. Interesował się wszystkim. Zarówno tym, co jest wielkie i ważne, jak i tym, co jest małe i mniej ważne.
Do niego odnoszą się słowa z Przypowieści Salomona: „Obdzielam tych, których miłuję, wszelkimi dobrami. Wypełniam po brzegi ich skarbce”.
Pewnego razu rabi Jochanan, dosiadłszy osła, wyruszył w drogę. Za nim szedł jego uczeń, rabi Elazar ben Arach, który popędzał osła, gdy ten przystawał.
W pewnej chwili rabi Elazar rzekł do rabiego Jochanana:
— Rabi, naucz mnie czegoś z maase merkawy60.
— Synu — odpowiedział rabi Jochanan — przecież uczyłem was, moich uczniów, że w tajniki maase merkawy nie wolno się wgłębiać nawet wtedy, kiedy się ma do czynienia z jednym tylko
Uwagi (0)