Agady talmudyczne - Autor nieznany (biblioteka komiksowo TXT) 📖

to werset z Księgi Ezechiela. Edom w Agadzie odnosi się do Rzymu. [przypis tłumacza]

45. rozdział Tory zwany Tochecha — rozdział Biblii, w którym są wymienione kary, jakie Bóg ześle na Żydów, jeśli zgrzeszą. [przypis tłumacza]

46. Bar-Koziwa — syn miasta Koziwa, którego rabi Akiwa obdarzył imieniem Bar-Kochba; Syn Gwiazdy. Po klęsce, którą poniósł, i śmierci na polu bitwy nazwano go dwuznacznym imieniem Bar-Koziwa; Syn Kłamstwa. [przypis tłumacza]

47. Wydał rozkaz, żeby każdy z nich obciął sobie kciuk — w ten sposób wystawił na próbę ich męstwo. [przypis tłumacza]

48. Czy jeśli skoczymy w odmęty morza, możemy liczyć na wieczne życie na tamtym świecie? — samobójstwo jest u Żydów wielkim grzechem. [przypis tłumacza]

49. król Janaj Pierwszy — czyli Jochanan Hyrkan. [przypis tłumacza]

50. nazir — asceta, odludek, często przebywający na pustyni z dala od ludzi. Każdy nazir powinien złożyć trzy ofiary. [przypis tłumacza]

51. Kidusz ha-szem — dosłownie znaczy uświęcenie Imienia Boga. W praktycy znacze męczeńską śmierć za wiarę. [przypis tłumacza]

52. Ojim! — słowo, po którym rozpoznawali się czarownicy. [przypis tłumacza]

53. adar — miesiąc pory deszczowej, mniej więcej odpowiada marcowi. [przypis tłumacza]

54. pesachowe piece — gliniane piece, w których pieczono mięso ze złożonego w ofierze baranka. [przypis tłumacza]

55. „Gdy Pan wywiódł z niewoli uprowadzonych z Syjonu (...)” — mowa o Żydach, którzy po siedemdziesięciu latach niewoli babilońskiej wrócili do Syjonu. [przypis tłumacza]

56. Szamaj — przeciwnik Hilela [przypis tłumacza]

57. efod — z hebr.; rodzaj ornatu, bogato zdobiona część szaty wkładana na ramiona, noszona przez kapłanów na część sukni z fioletowej purpury. [przypis edytorski]

58. Czy dusza nie jest gościem (...)? — Częstując gościa jedzeniem, Hilel wzmacniał jego ciało, w którym była dusza. [przypis tłumacza]

59. Hilel (...) wynajął (...) sługę, żeby biegł przed jeźdźcem — przed bogatym i zarazem nobliwym mężem jeżdżącym konno biegł zazwyczaj sługa, który wołał: Z drogi, ludzie! [przypis tłumacza]

60. Maase-merkawa — tajemna nauka o boskości, dosłownie „Historia ognistej karety, na której prorok Eliasz wjechał do nieba” [(z hebr. dzieło rydwanu; misteria niebiańskie); synonim mistycznego wtajemniczenia dotyczącego boskiego Tronu Chwały; red. WL]. [przypis tłumacza]

61. Uprzątnijcie moje mieszkanie z naczyń — naczynia w domu zmarłego stają się nieczyste. [przypis tłumacza]

62. świece hawdali — także: hawdalowe świece, używane w ceremonii hawdali. [przypis edytorski]

63. nasi — najwyższy tytuł, jakim obdarzano przywódcę duchowego Żydów. Nasi odpowiada tytułowi „książę”. [przypis tłumacza]

64. raban — tytuł wyższy od rabiego. [przypis tłumacza]

65. którego dnia w tym roku ma wypaść Jom Kipur — w tamtych czasach ustalano początek miesiąca i każde święto na podstawie zeznań świadków, którzy osobiście obserwowali nów księżyca. Zeznanie składali w Izbie Sądowej Jerozolimy. [przypis tłumacza]

66. „szermierze” — zaprawieni w dyskusjach mędrcy. [przypis tłumacza]

67. meturgeman — tłumacz. U każdego przełożonego jesziwy był tłumacz, który objaśniał słowa wykładowcy dla nieuczonych. [przypis tłumacza]

68. Żeby uciszyć jego niepokój, niebiosa pokazały mu we śnie biały dzbanek wypełniony popiołem — nowi uczniowie w istocie wstąpili do jesziwy z nieuczciwych powodów, to znaczy nie z chęci uczenia się. [przypis tłumacza]

69. „Kto urzędowo zawsze nosił szaty, Niechaj dalej je nosi (...)” — znaczy to, że raban Gamliel, który od zawsze pełnił funkcję nasi, powinien ją nadal pełnić. [przypis tłumacza]

70. mówić kapłanowi: „Twoja woda (...) Twój popiół z opałowego drzewa (...)” — kapłan oczyszczał święconą wodą zmieszaną z popiołem po spalonej w ofierze czerwonej krowie. [przypis tłumacza]

71. chawerim — towarzysze, określenie stosowane przez faryzeuszy. [przypis tłumacza]

72. Był właśnie piątek. Dzień dobiegał końca. (...) wszedł (...) jego syn (...), żeby zdjąć z ojca tefilin — w owym czasie mędrcy nosili tefilin przez cały tydzień, z wyjątkiem sobót, kiedy nie wolno ich nosić. [przypis tłumacza]

73. usiedli w odległości czterech łokci od niego — nadal ciążyła na nim klątwa. [przypis tłumacza]

74. mita — dosłownie łóżko, tu w znaczeniu mary. Deska, na której niesiono ciało do grobu. [przypis tłumacza]

75. sziraim — okruchy; zwyczaj zostawiania na talerzu resztek jedzenia na wypadek, gdyby przyszedł głodny biedak. [przypis tłumacza]

76. parsa — starożytna miara długości, równa mniej więcej 4500 m. [przypis tłumacza]

77. Góra (...) jest pokryta śniegiem. Wokół góry płachty lodu. Psy już tam nie szczekają i młyny tam już nie mielą — znaczy to: Głowa pokryta już jest siwizną, wokół niej szara broda i wąsy. Głos osłabiony. Zęby już nie gryzą. [przypis tłumacza]

78. kupił miasteczko — miasteczko oznacza też stałe miejsce siedzące w bejt ha-midraszu, za które płaci się z góry. [przypis tłumacza]

79. Bóg ozdabia każdą literę Tory małą koroną — litery na zwoju Tory zdobne są u góry kreseczkami, które kształtem przypominają korony. Zdaniem mędrców zwracają one uwagę na różne treści. [przypis tłumacza]

80. „Złota Jerozolima” — złota broszka, na której wyryta była panorama Jerozolimy. [przypis tłumacza]

81. Rufina – tak nazywała się żona Tomosrufusa. [przypis tłumacza]

82. Kohen — kapłan z rodu Arona. [przypis tłumacza]

83. mita — (hebr.; z jid. mite) także: mary; długie drewniane nosze z drążkami. [przypis edytorski]

84. semicha — dyplom uprawniający do noszenia tytułu rabiego. [przypis tłumacza]

85. meturgeman — tłumacz. [przypis tłumacza]

86. sofer — pisarz, kopista. [przypis tłumacza]

87. „zbędnie dodana lub opuszczona litera może spowodować zagładę świata” — najmniejszy błąd może przeinaczyć intencję Boga. [przypis tłumacza]

88. nasi (książę), chacham (mędrzec), Aw Beit-Din (przewodniczący Izby Sądowej) — trzy tytuły w kolejności ich znaczenia zarezerwowane dla najważniejszych członków sanhedrynu. [przypis tłumacza]

89. Ukcin — traktat o czystościach i nieczystościach. [przypis tłumacza]

90. Acher — przydomkiem Acher nazwano nauczyciela rabiego Meira, Eliszę ben Awuję, gdy ten zbłądził. [przypis tłumacza]

91. osiągnęli granicę szabatu — w sobotę wolno oddalić się od miasta nie więcej niż na dwa tysiące łokci. [przypis tłumacza]

92. słyszałem, stojąc za kotarą — za kotarą Sądu Najwyższego, gdzie rozstrzygany jest los człowieka. [przypis tłumacza]

93. rasza — występny, grzesznik, złoczyńca. [przypis tłumacza]

94. Ki tow — „Że jest dobre”. [przypis tłumacza]

95. hawdala — (z hebr. oddzielenie, oddalenie; z jid. hawdołe) dzieło oddzielenia światła od ciemności dokonane przez Boga. To także nazwa ceremonii i modlitwy. [przypis edytorski]

96. „Rzetelna waga — rzetelne odważniki” — skrót przypowieści Salomona (11): „Waga fałszywa jest ohydą dla Pana, lecz pełne odważniki podobają Mu się” i z Trzeciej Księgi Mojżeszowej: „Będziecie mieli wagi rzetelne, odważniki rzetelne”. [przypis tłumacza]

97. ben Gerim — syn prozelitów. [przypis tłumacza]

98. wieczne życie — Tora. [przypis tłumacza]

99. łagodził gniewne słowa syna, który dalej chciał niszczyć to, co nie miało związku z nauczaniem Tory — Rabi Elazar źle się odnosił do tych ludzi, którzy zajmowali się bytowymi sprawami. [przypis tłumacza]

100. zachor — pamiętaj. [przypis tłumacza]

101. szmor — przestrzegaj. W dekalogu nakaz przestrzegania soboty zaczyna się od słowa zachor i szmor. [przypis tłumacza]

102. w rynku jest miejsce nieczyste — uważano, że w tym miejscu pochowani są ludzie. Dlatego kapłani nie mają prawa tamtędy przechodzić. [przypis tłumacza]

103. teruma — danina w naturze, którą otrzymywali kapłani. Teruma też musiała być czysta. [przypis tłumacza]

104. żeby ten, który jest na górze (...), a ten, który jest w dole (...) — ten, który stoi nad grobem, czyli Samarytanin, i ten, który jest w dole, czyli trup. [przypis tłumacza]

105. Meiron — rodzinne miasto rabiego Szymona [przypis tłumacza]

106. „Autor listu ma zostać listonoszem” — to znaczy, że rabi Elazar ma zostać łowcą złodziei. [przypis tłumacza]

107. Ty, syn wina, jesteś teraz octem — Zszedłeś ze słusznej drogi swego sprawiedliwego ojca. [przypis tłumacza]

108. Właściciel winnicy — Bóg. [przypis tłumacza]

109. Wycięli z niego całe zwały tłuszczu — Rabi Elazar był otyły. [przypis tłumacza]

110. białe muły — białe muły mogą uśmiercić człowieka. [przypis tłumacza]

111. Przed ślepcem nie rzuca się kłód — Nie wolno wprowadzać w błąd niedoświadczonych. [przypis tłumacza]

112. lewirat — prawo to przewiduje, że jeśli jeden z dwóch braci umrze bezdzietnie, to drugi musi poślubić wdowę po nim. [przypis tłumacza]

113. Rabi Chija babiloński — rabi Chija przybył do Babilonu. [przypis tłumacza]

114. mezuza — zwitek pergaminu z tekstem Pisma umieszczony w drewnianym lub blaszanym futerale przybitym do framugi drzwi. Ma znaczenie talizmanu. [przypis tłumacza]

115. niebiańskie lwy — aniołowie; ziemskie skały — cadycy. [przypis tłumacza]

116. Rabi Chijo, ja wykładam swoim uczniom twoją „Misznę” — Rabi Chija był autorem komentarzy do Miszny, pt. Miszna rabiego Chiji. [przypis tłumacza]

117. dwa stoły — to znaczy Tora i bogactwo. [przypis tłumacza]

118. popatrz na mego dziesiątego syna — Rabi Jachanan miał dziesięciu synów. Wszyscy zmarli przed nim. Rabi zwykł nosić z sobą małą kość ostatniego syna. [przypis tłumacza]

119. Wy myślicie, że to nasze, a ja powiadam, że to ich — „Nasze” — jerozolimskie, „ich” — babilońskie [przypis tłumacza]

120. rozbójnik lepiej się zna na swoich narzędziach — aluzja do przeszłości Reisz-Lakisza. [przypis tłumacza]

121. Berajta — halacha, która nie weszła do oficjalnej Miszny ułożonej przez rabiego Jehudę Hanasi. [przypis tłumacza]

122. raw — wybitny, naczelny rabi. [przypis tłumacza]

123. Aba Długi — tak nazywano go z powodu wysokiego wzrostu. [przypis tłumacza]

124. Szmuel Jarchinoa — Jarchinoa pochodzi od słowa Jareach, które znaczy „księżyc”. Nazywano go tak przez wzgląd na jego wiedzę astronomiczną. [przypis tłumacza]

125. Dzbany — do rzeki, ale skorupy rozbitego dzbana, dokąd? — To znaczy, że całe dzbany nosi się do rzeki, żeby naczerpać wody. Tak samo widzący idą zobaczyć cesarza, ale dokąd idzie ślepiec? [przypis tłumacza]

126. hesped — mowy pośmiertne, coś w rodzaju egzekwii. [przypis tłumacza]

127. połączył Bóg (...) swoje (...) Imię z imieniem Izrael — końcówka słowa Izrael „el” oznacza „Bóg” [przypis tłumacza]

128. kaszrut — (z hebr. nadający się, właściwy; z jid. koszer) prawa dotyczące żywności. [przypis edytorski]

129. cherem — klątwa. [przypis tłumacza]

130. chamor — osioł. [przypis tłumacza]

131. chemer — wino. [przypis tłumacza]

132. szofar — (hebr.; z jid. szojfer) instrument muzyczny wykonany ze zwierzęcego rogu. Używany do ogłaszania ważnych wydarzeń. [przypis edytorski]

133. chajej szaa — życie godziny; modlitwa, w której człowiek prosi Boga o spełnienie codziennych potrzeb. [przypis tłumacza]

134. Merkawa — dzieło zawierające głębokie tajemnice ukryte w Torze. [przypis tłumacza]

135. Tosefta — dodatkowy komentarz do Talmudu. [przypis tłumacza]

136. parsza — rozdział. [przypis tłumacza]

137. zuz — starożytna moneta. [przypis tłumacza]

138. Kinici — pochodzili z rodu Jetry, teścia Mojżesza. [przypis tłumacza]

139. ger — obcy; nie-Żyd. [przypis tłumacza]

140. Tora ustna — dotyczy Miszny i literatury talmudycznej, w odróżnieniu od Biblii Mojżesza. [przypis tłumacza]

141. sofer — kopista świętych ksiąg. [przypis tłumacza]

142. przez zapomnienie zostawiłem na polu snop zboża — według prawa pozostawiony w polu snop zboża ma być oddany biedakowi. [przypis tłumacza]

143. lulaw — gałąź palmy spleciona z gałązkami mirtu, wierzby i odmiany cytryny. [przypis tłumacza]

144. talit — także: tallit (hebr.; z jid. tałes) męski szal modlitewny. [przypis edytorski]

145. cicit — (hebr.; z jid.