Gusła (tomik) - Jerzy Liebert (polska biblioteka cyfrowa txt) 📖
Jerzy Liebert jest znany jako poeta piszący o religii i filozofii, przedstawiający Boga, jako bezwzględnego Stwórcę. Gusła, wydane w roku 1930, to jego drugi i zarazem ostatni tom poezji.
Początkowo publikował swoje wiersze na łamach „Wiadomości literackich”, „Pamiętnika Warszawskiego” oraz „Skamandera”. Był związany z otwartym środowiskiem katolickim w Zakładzie dla Ociemniałych w Laskach, do którego trafił dzięki przyjaciółce i niespełnionej miłości Bronisławie Wajngold. To właśnie tam Libert przeżył duchowe odrodzenie, które wpłynęło na jego życie i twórczość. W jego poezji charakterystyczny jest motyw śmierci i przemijania. Zmarł przedwcześnie w wieku zaledwie 27 lat.
- Autor: Jerzy Liebert
- Epoka: Dwudziestolecie międzywojenne
- Rodzaj: Liryka
Czytasz książkę online - «Gusła (tomik) - Jerzy Liebert (polska biblioteka cyfrowa txt) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Jerzy Liebert
21. Litania do Marii Panny — muzykę do tego wiersza (jako opus 59) napisał w latach 1930–1933 Karol Szymanowski (1882–1937). [przypis edytorski]
22. judzki — przym. utworzony od rzecz. Juda (staroż. państwo izraelickie). [przypis edytorski]
23. pokąd (daw.) — póki, dopóki; jak długo. [przypis edytorski]
24. hyzop — ziele służące jako lek wykrztuśny, przyprawa lub ozdoba; w staroż. Izraelu używane w obrzędach oczyszczenia. [przypis edytorski]
25. wrzaski — dziś popr. forma N. lm: wrzaskami. [przypis edytorski]
26. pąsowy (z fr. ponceau: intensywnie czerwony, w kolorze kwiatów maku polnego) — jasnoczerwony. [przypis edytorski]
27. Wyżnica — miasteczko w płd.-zach. części Ukrainy, położone nad Czeremoszem, blisko granicy z Rumunią; do 1939 r. na granicy polsko-rumuńskiej. [przypis edytorski]
28. bierwionowy — przym. utworzony od rzecz. bierwiono (ociosany i okorowany pień drzewa). [przypis edytorski]
29. tracz — robotnik z ręczną piłą lub maszyna w tartaku do wstępnego cięcia kłód drzewa (tu raczej: maszyna). [przypis edytorski]
30. skamły — skamlenia, jęki. [przypis edytorski]
31. miesiąc (daw.) — księżyc. [przypis edytorski]
32. frasunek (daw.) — zmartwienie. [przypis edytorski]
33. lej (rum. leu) — waluta Rumunii. [przypis edytorski]
34. spieniężyć — sprzedać, zamienić na gotówkę; pienięży — dziś popr.: spienięża. [przypis edytorski]
35. Cetno w sercu czy licho — nawiązanie do daw. gry w której losuje się cyfry parzyste (cetno) i nieparzyste (licho); przy czym cetno oznacza wygraną, a licho przegraną. [przypis edytorski]
36. Czeremoszski — przym. utworzony od nazwy rzeki Czeremosz, która w latach 1919–1939 stanowiła granicę między Polską a Rumunią. [przypis edytorski]
37. Kuty — miasteczko w płd.-zach. części Ukrainy, położone nad Czeremoszem, blisko granicy z Rumunią; w latach 1919–1939 w granicach Polski. [przypis edytorski]
38. cetno — wygrana; tu: nagroda, pomyślny los. [przypis edytorski]
39. źrały (daw.) — dojrzały. [przypis edytorski]
40. szpaler — dwa rzędy drzew, rosnące równolegle wzdłuż alei. [przypis edytorski]
41. dubeltowy — podwójny. [przypis edytorski]
42. pytia — w mit. gr. Pytia była kapłanką delfickiej świątyni Apollina, gdzie przepowiadała przyszłość; tu przen.: osoba mówiąca niejasno, wieloznacznie. [przypis edytorski]
43. serwilista — osoba służalcza, płaszcząca się przed kimś, przesadnie uniżona. [przypis edytorski]
44. luminarz — osoba godna szacunku; zasłużony uczony, pedagog a. artysta (tu ironicznie). [przypis edytorski]
45. padamdonóżek (neol.) — rzecz. utworzony od daw. zwrotu grzecznościowego „padam do nóżek”; opisuje kogoś, kto jest zarazem prowincjonalnym elegantem i pochlebcą. [przypis edytorski]
46. leader (ang.) — przywódca; tu: dyrygent orkiestry strażackiej. [przypis edytorski]
47. weżetal — materiał, tiul perukarski. [przypis edytorski]
48. fiksatuar (daw.) — brylantyna. [przypis edytorski]
49. rajca — radny, członek rady miasta. [przypis edytorski]
50. łyk (daw. pogard.) — mieszczanin. [przypis edytorski]
51. Jurgowska karczma — inspiracją do napisania tego wiersza miała być karczma w miejscowości Jurgów koło Bukowiny Tatrzańskiej. [przypis edytorski]
52. staja, staje a. stajanie — daw. miara długości, w różnych okresach i okolicach licząca od 100 do 1000 m. [przypis edytorski]
53. cis — w muz. dźwięk C podwyższony o pół tonu; wziąć cis — zagrać lub zaśpiewać dźwięk cis. [przypis edytorski]
54. sczeznąć — zmniejszyć się, osłabnąć; przestać istnieć, zniknąć. [przypis edytorski]
55. pas (fr.) — krok w tańcu. [przypis edytorski]
56. łokieć — tu: dawna miara długości; ok. 57–59 cm. [przypis edytorski]
57. kram (pot.) — tu: stos porozrzucanych drobiazgów; nieład drobnych przedmiotów; rupiecie. [przypis edytorski]
58. czeka na oliwną wieść — nawiązanie do znanego z Biblii motywu arki Noego, który uratował z mitycznego potopu swoją rodzinę i wszystkie zwierzęta, a nadzieję na ocalenie uzyskał, kiedy wypuszczona gołębica wróciła, niosąc w dziobie gałązkę oliwną. Tu w zestawieniu z nadzieją zmartwychwstania, żywioną przez chrześcijan; stąd metafora trumny jako arki, pomagającej przetrwać potop śmierci. [przypis edytorski]
59. wielokropek — dziś popr. forma D. lm: wielokropków. [przypis edytorski]
60. dyluwialny — pochodzący z okresu dyluwium, tj. plejstocenu, epoki wielkiego zlodowacenia. [przypis edytorski]
61. nadir — niewidoczny z Ziemi punkt na sklepieniu nieba, usytuowany naprzeciw zenitu, czyli pionowo w dół. [przypis edytorski]
62. warstwica — linia na mapie, łącząca punkty położone na tej samej wysokości nad poziomem morza; tu raczej: warstwa osadów kopalnych. [przypis edytorski]
Wolne Lektury to projekt fundacji Nowoczesna Polska – organizacji pożytku publicznego działającej na rzecz wolności korzystania z dóbr kultury.
Co roku do domeny publicznej przechodzi twórczość kolejnych autorów. Dzięki Twojemu wsparciu będziemy je mogli udostępnić wszystkim bezpłatnie.
Jak możesz pomóc?
Przekaż 1% podatku na rozwój Wolnych Lektur:
Fundacja Nowoczesna Polska
KRS 0000070056
Dołącz do Towarzystwa Przyjaciół Wolnych Lektur i pomóż nam rozwijać bibliotekę.
Przekaż darowiznę na konto: szczegóły na stronie Fundacji.
Ten utwór nie jest objęty majątkowym prawem autorskim i znajduje się w domenie publicznej, co oznacza że możesz go swobodnie wykorzystywać, publikować i rozpowszechniać. Jeśli utwór opatrzony jest dodatkowymi materiałami (przypisy, motywy literackie etc.), które podlegają prawu autorskiemu, to te dodatkowe materiały udostępnione są na licencji Creative Commons Uznanie Autorstwa – Na Tych Samych Warunkach 3.0 PL.
Źródło: http://wolnelektury.pl/katalog/lektura/gusla
Tekst opracowany na podstawie: Jerzy Liebert, Gusła, Nakładem Księgarni F. Hoesicka, Warszawa, 1938
Wydawca: Fundacja Nowoczesna Polska
Publikacja zrealizowana w ramach projektu Wolne Lektury (http://wolnelektury.pl). Reprodukcja cyfrowa wykonana przez Bibliotekę Śląską z egzemplarza pochodzącego ze zbiorów BŚ.
Opracowanie redakcyjne i przypisy: Gąssowska Hanna, Dorota Kowalska, Marta Niedziałkowska.
Okładka na podstawie: See-ming Lee æŽæ€æ˜Ž SML@Flickr, CC BY-SA 2.0
ISBN 978-83-288-3504-7
Plik wygenerowany dnia 2021-07-08.
Uwagi (0)