Mazepa - Juliusz Słowacki (książka czytaj online TXT) 📖
Krótki opis książki:
Mazepa to dramat polskiego poety Juliusza Słowackiego z 1840 roku. Autor, obok Mickiewicza i Krasińskiego, określany jest jako jeden z Wieszczów Narodowych.
Słowacki uznawany jest za jednego z największych przedstawicieli polskiego romantyzmu. Pomimo tego, że zmarł młodo, pozostawił po sobie duży dorobek: 13 dramatów, 20 poematów, setki wierszy, listów oraz jedną powieść.
Mazepa to historia przedstawiająca zaloty miłosne oraz ich konsekwencje, które mają miejsce podczas wizyty Jana Kazimierza na zamku wojewody w XVII wieku.
Przeczytaj książkę
Podziel się książką:
- Autor: Juliusz Słowacki
- Epoka: Romantyzm
- Rodzaj: Dramat
Czytasz książkę online - «Mazepa - Juliusz Słowacki (książka czytaj online TXT) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Juliusz Słowacki
przeznaczona na rozwój Wolnych Lektur.
AKT V
SCENA I
Sala w zamku, WOJEWODA, CHMARA.
WOJEWODA
Czy syn już w trumnie?
CHMARA
W trumnie już panicz spoczywa.
WOJEWODA
Czy moja żona jeszcze nie umarła?
CHMARA
Żywa,
Ale już jej nie długo.
WOJEWODA
Teraz, panie Chmaro,
Cokolwiek się tu stanie z mą głową starą,
Waćpan mnie nie opuścisz?
CHMARA
Przysięgam na krzyżu.
WOJEWODA
Więc ty widziałeś wojsko kwarciane w pobliżu?
CHMARA
Jadąc po trumnę, wojsko spotkałem i działa.
Tu szli.
WOJEWODA
Stąd o dwie mile?
CHMARA
O dwie.
WOJEWODA
Bogu chwała,
Dosyć mam czasu. Król chce wyjechać koniecznie,
Ja króla puszczę; lecz paź tu zostanie, wiecznie,
Choćby mi spadł łeb siwy. Idź, czekaj rozkazu.
Chmara wychodzi.
Proszę, nie zapłakałem jeszcze ani razu,
Tak mi ta zemsta wszystkie łzy w oczach wypiekła.
Lękam się tylko, by mi już z rąk nie uciekła.
SCENA II
WOJEWODA, KRÓL ubrany jak do podróży, MAZEPA — kilku pokojowych królewskich.
KRÓL
Mój wojewodo, z naszą by to chęcią było
Nad twojego chłopaka zapłakać mogiłą,
Bo to nam i pancerny tęgi wojak ubył.
Zaprawdę, że to smutna rzecz! On wczoraj tu był,
Śmiał się z nami, rozmawiał, dziś już gdzieś przed Bogiem,
A na nas tu spogląda z litością, i głogiem
Nazywa róże świata. To rzecz jest głęboka,
Kiedy tak nagle młodość nam schodzi sprzed oka
I wynosi swe wszystkie za ten świat nadzieje.
Dziwnie, że się i kiedy człowiek głośno śmieje,
Będąc na takim świecie; lecz cóż robić z dolą!
Stary mój druhu, jak ci te rany przebolą,
Zapraszamy cię do nas, do stolicy, w gości.
Dalipan, że mi smutno rzucać dom waszmości,
Ale są interesa Rzeczypospolitej
I te mnie bardzo naglą.
WOJEWODA
Pogrzeb nie odbyty
A ty, panie, wyjeżdżasz?
KRÓL
Wierzaj, Wojewodo,
Że gdyby to nie było z wielką kraju szkodą...
WOJEWODA
Ot — na co próżno gadać, miłościwy panie,
Ty wyjeżdżasz; lecz syna mego kat zostanie.
KRÓL
Na Boga! Mości panie, na co?
WOJEWODA
By zdał sprawę.
KRÓL
Cóż to? Czy Waszmość sądną chcesz postawić ławę?
A niechże się coś Waszmość na króla ogląda,
Czy waszeć męki, czy waść krwi człowieczej żąda?
Na Boga! A to może, gdy mi pryśniesz w oczy,
I waćpana się głowa po trumnie potoczy.
Śmiałżebyś tutaj zrobić rokoszową próbę?
Czy waść myśli uwięzić królewską osobę?
WOJEWODA
Król stąd wyruszy — ale bez pazia wyruszy.
KRÓL
Zobaczymy, czy śmiesz nas trzymać? Waść się puszy,
Ale waść nie śmie.
WOJEWODA
Żadnej nie użyję siły,
Ale ci, królu, drogę zastąpią mogiły.
KRÓL
Do szabel, mospanowie.
WOJEWODA
Moja w pochwie leży.
Kazałem zaszpuntować gardła mych moździerzy.
Ja się nie oprę siłą; tylko w moim dworze
Nieprzestąpiony jeden próg tobie położę...
Próg dla królewskiej nogi.
KRÓL
Ba — gadzino dumna!
Wojewoda wychodzi do bocznego pokoju i wraca, niosąc na ramionach trumnę syna, którą w drzwiach stawia poprzek.
WOJEWODA
Oto jest, mości królu, syna mego trumna,
Oto próg, mości królu, święty trup człowieka.
Teraz że, najjaśniejszy panie, ojciec czeka.
Niechaj twoja ostroga to ciało ubodzie,
Niech będzie każda hańba znaną w moim rodzie.
Daj pazia, lub idź, panie.
KRÓL
Odsuń tego trupa.
WOJEWODA
O! Teraz dobrze moja zamknięta chałupa.
Cóż, panie paziu, ze mną zostajesz? Czy zgoda?
Ja waćpana dzień jeden chcę mieć. Dzisiaj środa?
W piątek wypuszczę, żywcem wypuszczę, niech zginę.
Lecz cię żywego będę miał, choć przez godzinę.
Na Matkę się najświętszą klnę, że wyjdziesz żywy,
Ja tylko chcę mieć ciebie w rękach.
MAZEPA
na stronie.
O! Straszliwy.
W ręce mnie chce wężowe owinąć jak bluszcze.
WOJEWODA
do króla.
Przysięgam, panie, że ci go żywcem wypuszczę.
MAZEPA
do króla na boku.
Panie, zostaw mnie, sam jedź. Twoje szyki blisko.
Przyjedziesz tu, działami otoczysz zamczysko;
Mnie się tu nic nie stanie, Król stracisz powagę.
Mam szczęśliwe przeczucie, będę miał odwagę.
Król wrócisz za godzinę.
KRÓL
namyśliwszy się, do Wojewody,
O! Starcze zacięty.
Ja ci pazia zostawiam; lecz za jeden zdjęty
Włosek z niego — za jedną plameczkę na części,
Ty mi odpowiesz głową.
WOJEWODA
W tym domu boleści
Paziowi będzie dobrze.
KRÓL
Zobaczym się, stary.
Wojewoda trumnę bierze na ramiona, Król i pokojowce wychodzą.
SCENA III
MAZEPA, potem Chmara i słudzy w żałobie.
WOJEWODA
Nie wiem, czy do widzenia? Tu szerokie mary,
Ja może pójdę z synem — tu śmierć ludzi ściga.
O! Patrzajcie, jak człowiek krzyż Chrystusa dźwiga,
Zmorduje się i gotów się powalić trupem.
Kładzie trumnę na środku sali.
MAZEPA
na przedzie sceny sam z sobą gada, Wojewoda zaś nad trumną, stoi i daje rozkazy.
Zostałem się więc teraz królewskim okupem.
Stary zda się, że nie dba, ani na mnie patrzy.
Lecz się w nim żółć gotuje strasznie, coraz bladszy,
Coś żuje, jakby zemstę żuł.
WOJEWODA
Hej! Panie Chmara.
Wchodzi Chmara i słudzy.
Ustawić tu katafalk — trupów będzie para.
MAZEPA
Zimno mi trochę.
WOJEWODA
Rzędem postawić gromnice.
MAZEPA
Wolałbym jaką prędką śmierć — jak błyskawicę.
WOJEWODA
Na drugiej trumnie także przybić moje herby.
MAZEPA
To nie dla mnie.
WOJEWODA
do Mazepy, uderzając go po ramieniu.
Mospanie!
MAZEPA
Co?
WOJEWODA
Czy liczysz szczerby
Na tym suficie?
MAZEPA
Patrzę na sufit bez celu.
WOJEWODA
Stary dom.
MAZEPA
Jeszcze potrwa.