Taniec miłości - Artur Schnitzler (czytaj książki online txt) 📖
Oryginalny tytuł – Korowód bądź Rondo – zapowiada cykliczną strukturę. Utwór składa się z 9 dialogów toczonych w sytuacjach intymnych. Bohaterami są kochankowie reprezentujący różne warstwy wiedeńskiego społeczeństwa.
Każda postać pojawia się dwukrotnie (w dwóch różnych relacjach), co daje autorowi możliwość tworzenia różnych wariantów opowieści o pożądaniu, zdradzie, normach społecznych i ich łamaniu, jak również o wpływie pozycji społecznej na kontakty międzyludzkie.
Sztuka wywołała swego czasu skandal. W roku 1921, po premierowym przedstawieniu, autor został pozwany za obrazę moralności, lecz sąd oczyścił go z zarzutów.Na podstawie Tańca miłości powstało kilka filmów, między innymi Le Ronde (w krajach anglojęzycznych dystrybuowany jako Circle of love), nakręcony przez Rogera Vadima w 1964 r.
- Autor: Artur Schnitzler
- Epoka: Modernizm
- Rodzaj: Dramat
Czytasz książkę online - «Taniec miłości - Artur Schnitzler (czytaj książki online txt) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Artur Schnitzler
W czymże pan właściwie znajdujesz jeszcze przyjemność, młody starcze?
HRABIASam siebie nieraz się pytam! Ale starcem nie jestem. Musi w tym być coś innego.
AKTORKATak pan myśli?
HRABIATak jest. Lulu na przykład powiada, że jestem filozofem. Wie pani, on twierdzi, że ja za dużo myślę.
AKTORKAAch tak... myśleć, to nieszczęście.
HRABIAMam za dużo czasu, dlatego tyle myślę. Proszę panią, zdawało mi się, że będzie lepiej, jeżeli mnie przeniosą do Wiednia. Tutaj tyle rozrywek, tyle podniety. Ale w gruncie rzeczy tak samo, jak i tam na górze.
AKTORKAGdzież to jest tam: na górze?
HRABIANo, tam na dole, wie pani, na Węgrzech, w tych dziurach, gdzie przeważnie stał mój garnizon.
AKTORKACożeś pan robił na Węgrzech?
HRABIATo co mówię, proszę pani, pełniłem służbę.
AKTORKAA czemu pan byłeś tak długo na Węgrzech?
HRABIATo już tak bywa.
AKTORKATam przecież można oszaleć.
HRABIADlaczego? Ma się przecież więcej co robić, nit tutaj. Wie pani, ćwiczyć rekrutów, ujeżdżać remonty40... a potem okolica nie tak brzydka, jak mówią. Ta równina to coś bardzo pięknego — a taki zachód słońca, szkoda że nie jestem malarzem, myślałem już nieraz o tym, że gdybym był malarzem, to bym to odmalował. Jednego mieliśmy w pułku, młodego Splamy, ten to umiał. Ale po co ja pani te nudne historie opowiadam.
AKTORKAAleż panie hrabio, bawię się znakomicie.
HRABIAWie pani, z panią można gawędzić, to mi już Lulu powiedział, a to się tak rzadko zdarza...
AKTORKAPewnie na Węgrzech...
HRABIAAle we Wiedniu tak samo! Ludzie są wszędzie jednakowi; gdzie ich więcej, tam ścisk większy, to cała różnica. Proszę mi powiedzieć, czy pani właściwie lubi ludzi?
AKTORKACzy ich lubię? Nienawidzę ich! Nie znoszę ich! Nie widuję też nikogo. Jestem zawsze sama, tego progu nikt nie przestępuje.
HRABIAWidzi pani, wyobrażałem sobie, że pani właściwie jest mizantropką41. W sztuce zdarza się to zapewne dość często. Jeżeli się to tak w wyższych sferach... no pani przecież dobrze, przynajmniej wie pani, po co pani żyje!
AKTORKAKto to powiedział? Nie mam pojęcia, po co właściwie żyję.
HRABIAPani — taka sławna — uwielbiana —
AKTORKACzy to szczęście?
HRABIASzczęście? Proszę pani, szczęścia nie ma wcale. W ogóle te rzeczy, o których się najwięcej rozprawia, wcale nie istnieją... na przykład miłość. To także coś w tym rodzaju.
AKTORKAMa pan słuszność.
HRABIARozkosz... szał... przeciw temu nic się powiedzieć nie da... to coś realnego. Teraz używam... dobrze, wiem że używam, albo jestem pijany, dobrze. To także coś pewnego. A gdy minęło, to już nie ma.
AKTORKAMinęło.
HRABIAAle jeżeli, jak mam się wyrazić, człowiek nie idzie za popędem chwili, lecz myśli o tym, co nastąpi, lub o tym, co było... to wszystko zaraz precz poszło. Później — smutno... wcześniej — niepewne... jednym słowem... jest się po prostu w rozterce. Czy nie mam racji?
AKTORKAPan pojąłeś treść życia...
HRABIAWidzi pani, kto to sobie raz wytłumaczyl, temu zupełnie obojętne, czy żyje we Wiedniu, czy na pusztach42 węgierskich. Na przykład... gdzie mogę położyć czapkę? Tak, ślicznie dziękuję... o czymże to mówiliśmy?
AKTORKAWszystko jedno, gdzie.
HRABIAPrawda. Więc jak powiadam, różnica niewielka. Czy siedzę wieczorem w kasynie, czy w klubie, to wszystko jedno.
AKTORKAA jak się ma rzecz z miłością?
HRABIAJeżeli się w to wierzy, wówczas zawsze znajdzie się taka, co kocha.
AKTORKANa przykład panna Birken.
HRABIANie wiem doprawdy, dlaczego pani zawsze wspomina tę małą Birken.
AKTORKAPrzecież to pańska kochanka.
HRABIAKtóż to powiedział?
AKTORKAWszyscy to mówią.
HRABIAZ wyjątkiem mnie, to dziwne.
AKTORKAMiał pan przecież o nią pojedynek.
HRABIAByć może, że mnie wtedy i zastrzelono, a ja nie zauważyłem tego.
AKTORKAPanie hrabio, pan jest człowiekiem honoru. Usiądź pan bliżej.
HRABIAOśmielam się.
AKTORKATutaj
Wiedziałam, że pan dzisiaj przyjdzie!
HRABIASkąd?
AKTORKAWiedziałam o tym wczoraj jeszcze w teatrze.
HRABIACzyżby mnie pani widziała ze sceny?
AKTORKAAleż człowieku! Czyż nie wiesz, że tylko dla pana grałam?
HRABIACzy to możliwe?
AKTORKAPrzecie biegłam formalnie, kiedym pana w pierwszych rzędach zobaczyła!
HRABIAPani biegła? I to z mojej przyczny? Nie miałem pojęcia o tym, że mnie pani widzi!
AKTORKAPan możesz swoją dystynkcją do rozpaczy przywieść.
HRABIAW istocie, pani...
AKTORKAOdłóż pan przynajmniej szablę!
HRABIAJeśli wolno.
I pocałuj mnie wreszcie.
Obym ciebie lepiej nigdy nie była poznała!
HRABIAPrzecież tak lepiej!
AKTORKAPanie hrabio, pan pozuje!
HRABIAJa — dlaczego?
AKTORKACo pan myśli, niejeden byłby szczęśliwym, gdyby był na pańskim miejscu!
HRABIAJestem także bardzo szczęśliwy.
AKTORKAA ja myślałam, że nie ma szczęścia. Jak dziwnie na mnie patrzysz? Zdaje mi się, że pan się mnie obawia, panie hrabio!
HRABIAPowiedziałem już, że pani jest zagadką.
AKTORKADaj mi święty spokój z filozofią... chodź do mnie. A teraz poproś mnie o co... dostaniesz wszystko, co zechcesz. Jesteś taki piękny.
HRABIAProszę więc o pozwolenie
przyjścia dziś wieczorem.
AKTORKADziś wieczorem... gram przecież.
HRABIAPo teatrze.
AKTORKAO co innego nie prosisz?
HRABIAO wszystko inne poproszę po teatrze.
AKTORKAMógłbyś długo prosić, nędzny komediancie.
HRABIAWidzi pani, albo widzisz, byliśmy dotąd tak szczerzy ze sobą... Moim zdaniem byłoby to o wiele piękniej wieczorem po teatrze... przyjemniej niż teraz, gdzie... zdaje mi się ciągle, że drzwi mogłyby się otworzyć...
AKTORKADrzwi się na zewnątrz nie otwierają.
HRABIAWidzisz, jestem tego zdania, że nie powinno się psuć wprzód tego, co mogłoby być bardzo piękne.
AKTORKACo mogłoby być...
HRABIAJeżeli mam prawdę powiedzieć, miłość za dnia czymś okropnym, zdaje mi się czymś okropnym.
AKTORKATyś chyba największym wariatem, jakiego kiedykolwiek spotkałam.
HRABIANie mówię przecież o byle jakich kobietach... ostatecznie to na jedno wychodzi. Ale kobiety takie jak ty... możesz mnie po raz setny nazwać głupcem. Ale kobiet takich jak ty... nie bierze się przed śniadaniem. A tak... wiesz... tak...
AKTORKABoże, jakiś ty słodki!
HRABIANieprawdaż, przyznajesz mi słuszność? Ja sobie to tak przedstawiam —
AKTORKAJakżeż to sobie przedstawiasz?
HRABIAMyślę... zaczekam w powozie na ciebie po teatrze, potem pojedziemy gdzieś na kolację —
AKTORKANie jestem panną Birken.
HRABIATego nie powiedziałem. Myślę tylko, że do wszystkiego potrzeba nastroju. Ja dopiero po kolacji wpadam w nastrój. To tak ładnie, gdy się po kolacji jedzie razem do domu, potem...
AKTORKACo potem?
HRABIAWięc potem... to tkwi w dalszym rozwoju wypadków.
AKTORKAPrzysiądź się bliżej. Bliżej.
HRABIATe poduszki tak pachną... To rezeda, nieprawdaż?
AKTORKATu bardzo gorąco — prawda?
Panie hrabio, to przeciw pańskiemu programowi.
HRABIAKtóż to powiada? Nie mam żadnego programu.
Tu naprawdę gorąco.
AKTORKATak sądzisz? A ciemno, jakby w nocy...
Jest noc... jest ciemna noc... Zamknij oczy, jeśli ci jasno. Chodź!... chodź!...
Jakże tam z tym nastrojem, ty komediancie?
HRABIAZ ciebie prawdziwy diablik.
AKTORKACóż to za wyrażenie?
HRABIAWięc anioł.
AKTORKAPowinieneś być aktorem! Naprawdę! Znasz kobiety! Czy wiesz, co teraz zrobię?
HRABIACóż takiego?
AKTORKAPowiem ci, że nie chcę cię nigdy więcej widzieć.
HRABIAA to dlaczego?
AKTORKANie, nie, jesteś dla mnie zanadto niebezpieczny. Ty kobietę przyprawiasz o szał. Teraz wyglądasz jak gdyby nigdy nic.
HRABIAAleż.
AKTORKAProszę sobie łaskawie przypomnieć, panie hrabio, że przed chwilą byłam pańską kochanką.
HRABIATego nigdy nie zapomnę.
AKTORKAA co z dzisiejszym wieczorem?
HRABIAJak to rozumieć?
AKTORKAChciałeś przecież oczekiwać mnie po teatrze?
HRABIADobrze więc, na przykład pojutrze.
AKTORKACo to znaczy pojutrze? Była przecież mowa o dzisiejszym wieczorze.
HRABIATo by nie miało sensu.
AKTORKATy starcze!
HRABIANie rozumiesz mnie. Pojmuję to więcej, jakże się mam wyrazić, ze strony duchowej.
AKTORKACóż mnie twoja dusza obchodzi?
HRABIAWierzaj mi, i ona do tego należy. Uważam to za fałszywy pogląd, jakoby można jedno od drugiego oddzielić.
AKTORKAZostaw mnie z twoją filozofją w spokoju. Jeżeli o nią mi chodzi, czytam książki.
HRABIAZ książki nigdy nauczyć się nie można.
AKTORKATo prawda! Dlatego czekaj mnie dziś wieczór. Co do duszy pogodzimy się już, ty łotrzyku!
HRABIAWięc, jeżeli pozwolisz, będę w moim powozie...
AKTORKATutaj w moim mieszkaniu będziesz mnie oczekiwał —
HRABIA... Po teatrze.
AKTORKANaturalnie.
Co robisz?
HRABIAMyślę, że już czas iść. Jak na ceremonialną wizytę bawiłem43 trochę za długo.
AKTORKADziś wieczór wizyta nie będzie ceremonialna.
HRABIATak myślisz?
AKTORKATo już moja rzecz. A teraz daj mi całusa, mój mały filozofie. Ty uwodzicielu, ty... słodki dzieciaku, ty handlarzu dusz, ty Iltisie... ty...
Panie hrabio, było mi to zaszczytem!
HRABIACałuję rączki pani!
Do widzenia.
AKTORKAAdieu!
Gdzież jestem... Ach tak... Rzeczywiście więc poszedłem z tą kobietą do domu...
Leży tu. Co się mężczyźnie w moim wieku jeszcze zdarzyć może? Nie mam pojęcia, czy mnie tu przynieśli? Nie... widziałem przecież — przychodzę do pokoju... tak... byłem jeszcze trzeźwy, czy też się wytrzeźwiłem... albo... czy tylko dlatego, że mi ten pokój coś przypomina?... Słowo honoru, no tak... wczoraj to widziałem...
co! wczoraj, przed kilku godzinami — ale wiedziałem, że coś się stanie... przeczuwałem to... jak tylko zacząłem pić, czułem, że... I cóż się wreszcie stało?... Więc nic... Albo może...? Słowo honoru... od... od dziesięciu lat nie spotkało mnie coś takiego, abym nie wiedział na pewno... Więc krótko a węzłowato, byłem pijany. Gdybym tylko wiedział, od kiedy... To jeszcze przypominam sobie dokładnie, kiedym wszedł z Lulem do tej kawiarni prostytutek nie, nie... od Sachera jeszcze wyszli — śmy... później dopiero w drodze... Prawda, przecież jechałem z Lulem w moim powozie... Ale po co sobie głowę łamię. To zresztą wszystko jedno. Trzeba się stąd wynieść.
O!
Ona ma sen zdrowy. Nie mogę sobie wprawdzie nic przypomnieć — ale położę jej pieniądze na stoliku... i serwus...
Gdybym nie wiedział, czym ona jest!
Dużo takich znałem, które nawet we śnie cnotliwie nie wyglądały. Słowo daję... Lulu znów by powiedział, że filozofuję, ale to prawda, że sen wyrównuje wszystko, jak jego brat, niby śmierć... Hm, chciałem tylko wiedzieć, czy... Nie, musiałbym sobie to przypomnieć... Nie, nie, zaraz upadłem na kanapę... i nic się nie stało... To nie do uwierzenia, jakie te wszystkie kobiety nieraz do siebie podobne... No chodźmy.
Tak, prawda.
Któż tam tak zaraz rano?
Serwus mały!
HRABIADzień dobry. Spałaś dobrze?
DZIEWKAChodź tu. Daj mi całusa.
HRABIAChciałem właśnie
Uwagi (0)