Darmowe ebooki » Tragedia » Życie snem - Pedro Calderon de la Barca (gdzie czytać książki TXT) 📖

Czytasz książkę online - «Życie snem - Pedro Calderon de la Barca (gdzie czytać książki TXT) 📖».   Wszystkie książki tego autora 👉 Pedro Calderon de la Barca



1 2 3 4 5 6 7 8 9
Idź do strony:
uczuć twych tkliwość. 
Ty jesteś sama poczciwość: 
Odbierz go za mnie. Królewnę 
Wyręcz, piękna, jak królowa, 
Masz zręczność gładkiego słowa, 
A czym miłość, wiesz zapewne.  
 
Odchodzi. Rozaura
Obym była nie wiedziała. 
Nieba! Śpieszcie mi z pomocą, 
Wskażcie ścieżkę, by umiała 
Poprowadzić mnie tą nocą 
Mojej doli opłakanej, 
Dróżkę wskażcie, co podobna 
Do mnie, dolą tak żałobna 
Idzie, widząc koło siebie 
Nieprzebyte przeszkód ściany. 
Wskażcie położenie trudne, 
W którym rozum takie złudne 
Daje rady, że w nich nie ma 
Ni ratunku, ni pociechy, 
W którym zaledwie oczyma 
Dojrzysz nieszczęścia, już echy82 
Strasznymi drugie odpowie, 
Już się z jednego popiołów 
Drugie jak Feniks odradza, 
Stare cudownie odmładza, 
W żywych się zmarłe odnowi. 
Mówiono, że tych aniołów 
Nieszczęścia czarna gromada 
Jest bojaźliwą, że rada 
Dlatego kupić się83 w tłumie: 
Ja to bojaźnią nie umię84 
Nazwać. O! Powiem inaczej, 
Że idą syny rozpaczy 
Zwartą falangą, z szpadami 
Naprzód i naprzód bez końca. 
A kogo wiodą bez słońca 
Czarnymi nocy cieniami, 
Jedną pociechę mieć będzie: 
Druhami będą mu wszędzie! 
O! Jam doznała tej drużby 
Wiernej i pewnam ich służby 
Aż do śmiertelnej pościeli! 
 

 

Ale co czynić? Jeżeli 
Powiem, kim jestem, obrażę 
Klotalda, co się kryć każe, 
Póki nie odzyskam cześci. 
Jeśli, kim jestem, zaprzeczę, 
Oczy i czoło ułożę: 
Czy nadmiar mojej boleści, 
Czy żal, co łono me piecze 
Pozwoli, by na obrożę 
Gorącą moją wziąć duszę! 
 

 

Lecz po co ja głowę suszę, 
Choćbym przewalczyć się chciała, 
Wybuchnie zawsze, co cierpię, 
Wybuchnie to, com cierpiała. 
Więc niech siłę moją czerpię 
Tam, gdzie życia mego siła, 
W niedoli, co mnie wodziła... 
Spostrzega Astolfa. 
Ale otóż jej potrzeba... 
O, wspomóżcie, wielkie nieba! 
  Astolf
Oto portret. Ha!  
  Rozaura
Jasności 
Waszej co się nagle stało?  
  Astolf
Rozaura!  
  Rozaura
Choćby schlebiało 
Niewieściej mojej próżności 
Takie wywołać wrażenie, 
Wyznać muszę uniżenie, 
Że jestem Astreą tylko, 
Damą dworską, co przed chwilką 
Po raz pierwszy was ujrzała. 
  Astolf
Próżną ta komedia cała. 
Serce pozna, choć w Astrei 
Przedmiot westchnień i nadziei, 
Rozaurę, przedmiot miłości. 
  Rozaura
W nieznane jakieś ciemności 
Wiedzie wasza mowa, książę, 
Ja wiem, że tutaj mnie wiąże 
Powinność, w imię Estrelli 
Odebrać portret, jeżeli 
Chęć wasza z jej chęcią w zgodzie. 
Chociażby ku własnej szkodzie 
Czynić, co pani poleci, 
Oto cel, który mi świeci. 
  Astolf
Próżno zadajesz gwałt sobie. 
Ustom wesołym — w żałobie 
Oczy nie do wtóru wtórzą! 
To jak muzyka, gdzie burzą 
Się instrumenty w rozterce, 
Kiedy pragnienie harmonii 
Daremnie w uszach nam dzwoni, 
Zmysły obraża i serce. 
  Rozaura
Proszę o portret.  
  Astolf
Trwasz w roli. 
Jeśli Rozaura pozwoli 
I ja z mojej recytuję: 
Zanadto Estrellę szanuję, 
By dawać portret jedynie, 
Gdy się sam przedmiot nawinie. 
Ciebie więc posyłam do niej, 
Nosisz twój portret na sobie, 
Niechże dostojnej osobie 
Sam oryginał się skłoni. 
  Rozaura
Kto otrzymał polecenia. 
Niech ich dowolnie nie zmienia. 
Oryginału wysłanie 
Hańbą dlań będzie, jak wiecie, 
Hańbą zrządzoną kobiecie. 
Czybyście chcieli jej, panie? 
Oddajcie portret. 
  Astolf
Nie! 
  Rozaura
Biorę 
Go mocą, zdrajco!  
  Astolf
Nie w porę 
Groźba, przy sile — niewieściej.  
  Rozaura
Jak to? Ona, o boleści, 
Ma dostać portret, ma wiedzieć, 
Że to ja? 
  Astolf
Bądź spokojniejszą.  
  Rozaura
Zdrajcą nie bądź!  
  Astolf
Najmilejszą 
Moją proszę, cicho siedzieć 
Racz do czasu. 
  Rozaura
Twoja? Miła? 
Nie jest nią i snać85 nie była. 
  Estrella
Wchodząc.
Cóż to? Wy w sporach oboje?  
  Aatolf
Ona!  
  Rozaura
Na stronie.
Niechaj czucia moje 
Obrażone mi pomogą 
Wyrwać tę pamiątkę drogą. 
Głośno. 
Wszystko ci powiem dokładnie.  
  Astolf
Co ty chcesz mówić? Na stronie. 
Szkaradnie 
Rzecz się splątała.  
  Rozaura
Przed chwilą, 
Gdym wedle twego rozkazu 
Księcia z portretem czekała, 
Myśl moja się zaplątała, 
Jak niejednego się razu 
Dzieje, z portretu — w portrety. 
Wspomnę przez dziwny trafunek, 
Że własny mam wizerunek 
Przy sobie. Próżność, niestety, 
Ciągnie mnie, by go wydostać, 
Wtem księcia zjawia się postać — 
Spłoszona, wypuszczam z ręki 
Medalion — on go podnosi. 
Gotuję naprzód podzięki, 
By go odebrać, on prosi, 
By go zatrzymać mógł sobie. 
Korna, przedstawienia robię, 
Po com tu przyszła. Daremnie! 
Widocznie żartuje ze mnie, 
Oba chowając portrety... 
Stąd w końcu nie brak podniety 
Do słów niecierpliwych wcale. 
Zbyt zaiste poufale 
Książę za pierwszym spotkaniem 
Zabawia się żartowaniem. 
Proszę popatrzeć łaskawie: 
Wszak mój portret?!  
  Estrella
Biorąc od Astolfa portret.
W dziwnej sprawie 
Widzę księcia!  
  Rozaura
Mój? 
  Estrella
Zaiste! 
Podobieństwo oczywiste.  
  Rozaura
Żądaj więc drugiego pani.  
  Estrella
Oddaje Rozaurze portret.
Idź!  
  Rozaura
Na stronie.
Mam wreszcie! Któż mi zgani 
Środek, kiedy cel dopięty.  
 
Odchodzi. Estrella
Choć nie myślę, by się miały 
Ostać nasze sentymenty, 
Po rzeczach, co się podziały: 
Proszę was o portret drugi 
Z ciekawości, z konsekwencji, 
Żem prosiła raz.  
  Astolf
Posługi 
Żadnej, pełen obediencji86 
Odmówić nie jestem w stanie, 
Lecz w tej sprawie... 
  Estrella
Ha! Mój panie, 
Tak? Bezwstydny i niegrzeczny, 
Bądźże na przyszłość bezpieczny 
Od wszelkiego nagabania87, 
Zapomnij mego żądania. 
 
Odchodzi. Astolf
Słuchaj! Wstrzymaj się! — Nie słucha... 
Jakaż losów zawierucha, 
Rozauro, do Polski nas goni, 
Abyśmy zginęli w tej toni!  
 
Odchodzi.
Zmiana dekoracji. Wnętrze wieży. Zygmunt przykuty, odziany skórą zwierzęcą — śpi. Klotald, Klaryn, stróże. Klotald
Niech jego pycha znachodzi88 
Koniec, skąd wzięła początek.  
  Stróż
Łańcuch przytwierdzon.  
  Klaryn
Niech słodzi 
Sen pełen miłych pamiątek 
Już naprzód chwilę zbudzenia, 
Która cieniowi żywota 
Użyczy śmierci promienia. 
  Klotald
Człowiek tak świetnej wymowy 
Wart umieszczenia, gdzie słowy 
Będzie dowolnie szermierzyć: 
Weźcie go, w wieży zostanie.  
  Klaryn
A za co, wielmożny panie?  
  Klotald
Za to, że Klaryn uderzyć 
Mógłby w klarnet niebacznie, 
Gdy sekret świerzbić go zacznie.  
  Klaryn
Anim ja groził sztyletem 
Ojcu ni możnym, jam z góry 
Nie zrzucał dworzan! 
  Klotald
Klarnetem 
Jesteś tych wszystkich bezprawi.  
  Klaryn
Chcę już być fletem bez dziury, 
Niech tylko milczenie zbawi.  
 
Wyprowadzają go. Bazyli
Klotald!  
  Klotald
Najjaśniejszy panie, 
Przyszedłeś tutaj!  
  Bazyli
Ciekawość, 
Co z królewiczem się stanie, 
Aż tutaj ojca przywiodła.  
  Klotald
Widoku nędzy jaskrawość 
Źle może wpłynąć na ciebie.  
  Bazyli
Niestety! Żywota źródła 
Zmąciła straszna fatalność, 
Zbudź go. Niech przyjdzie do siebie.  
  Klotald
Mówi coś, jakaś nawalność89 
Piersią śpiącego porusza. 
  Bazyli
Przez sen odzywa się dusza.  
  Zygmunt
Przez sen.
Ten książę tronu jest godny, 
Co więzy tyranom zakłada: 
Umieraj, Klotaldzie wyrodny, 
Mój ojciec — przede mną niech pada. 
  Klotald
Śniąc jeszcze grozi mi zgonem.  
  Bazyli
Mnie z czołem chce mieć schylonym.  
  Zygmunt
Przez sen.
Niechaj wielki teatr świata 
Patrzy się, dziwi, otwiera 
Oczy, jak Klotald umiera, 
Jak Zygmunt ojca ugniata! 
Budzi się. Biada mi! Gdzieżem?  
  Bazyli
Wychodzę.  
 
Odchodzi, lecz w głębi sali zostaje. Zygmunt
Jaż to? Ja zmienion tak srodze. 
Ja w kajdanach! Ja w więzieniu! 
O w jakimż byłem marzeniu...  
  Klotald
Trzeba mu pomóc! Czas wstawać!  
  Zygmunt
Wstawać czas!  
  Klotald
Dzień zacznie zdawać 
Wam się nocą, gdy będziecie 
Spać tak długo. Odkąd przecie 
O tym orle wczoraj oba 
Mówiliśmy, śpicie, śpicie 
Bez przystanku. Cała doba...  
  Zygmunt
I niezbudzon, choć budzicie, 
Jestem dotąd: wszystko we śnie 
Tak mi zdało się być jawem90, 
Tak wybitnem, tak jaskrawem, 
Że snem zda mi się, że nie śnię./ 
  Klotald
Cóż wam się takiego śniło?  
  Zygmunt
Co? Ach! Dobrze mi tak było! 
Wstałem z łoża, co strojone 
W wszystkie wonnej wiosny kwiaty, 
Sługi z pokorą schylone 
Drogie mi podały szaty, 
Tyś sam przyniósł wieść wesołą 
Z schylonym kornie obliczem, 
Żem nie więzień już, że czoło 
Dumnie w górę podnieść mogę, 
Bo przed sobą tronu drogę 
Ma, kto Polski królewiczem. 
  Klotald
Za wieść tyle pożądaną 
Jakąż nagrodę mi dano? 
  Zygmunt
Nagrodę, za co nagrodę? 
Tyś tyrał me lata młode, 
Więc za zbrodniarza cię miałem, 
Dwa razy zabić cię chciałem. 
  Klotald
Tak byłeś srogim?  
  Zygmunt
Ha! Panem 
Będąc, jak zemsty taranem 
Nie bić w przyczyny niewoli! 
Bolało mnie, ich niech boli! 
Lecz miałem przedmiot miłości, 
Kobietę! I gdy się kruszy 
Wszystko, com śnił na wolności, 
Została pamięć piękności, 
Została miłość w mej duszy. 
 
Bazyli wychodzi. Klotald
Na stronie.
Król odszedł mocno wzruszony. 
Głośno. 
Przyczyną sennej mamony 
Była o orłach rozmowa. 
Lecz muszę was pomiarkować: 
Wychowawcy siwa głowa 
Godna, aby ją szanować. 
A i w śnie, dopuście nieba, 
Dobrze, nie źle czynić trzeba, 
 
Odchodzi. Zygmunt
Ma słuszność. Więc na przypadek, 
Gdybyśmy znowu śnić mieli, 
Wstrzymajmy duszy upadek, 
Furię i zemstę, jeżeli 
Przyjemny ma sen nam wrócić. 
Snu niczym nie trzeba kłócić, 
Bo sen istotne to życie, 
Póki z zbudzeniem91 rozbicie 
Nie przyjdzie. Śni król, że włada, 
A słów pochlebców kaskada 
Każdą kropelką strumienia 
Oznacza bliskość zbudzenia. 
Śni bogacz skarbów nadmiary, 
Nędzę, ubóstwo śni stary, 
Śni, kto możnieje i rośnie, 
Śni, kto się trapi żałośnie. 
Śni, kto się gniewa obrażon: 
Śnią wszyscy, choć się nie ważą, 
Że śnią, otwarcie powiedzieć. 
Śnię ja, że muszę tu siedzieć 
W wieży, jak śniłem, że wolny 
Zemście bieg dałem swawolny. 
Czym życie? Złudzenia chwilką, 
Czym życie? Marzeniem tylko, 
Cieniem, majakiem, rojeniem, 
Największe szczęście — pół niczym: 
Sennym jest życie — marzeniem, 
Sen zaś snem tylko zwodniczym.  
  DZIEŃ TRZECI Klaryn
Za to, co wiem, siedzę w dziurze, 
Gdzie na śmierć skazani siedzą: 
Cóż mi zrobią, gdy dowiedzą 
Się, co nie wiem? W koniunkturze92 
Strasznej jestem, niesłychanej: 
Człowiek z takim apetytem 
Żywcem tutaj pogrzebany! 
Będąc przy tym klarynetem 
Do głośnego spraw głoszenia, 
Czyliż nie przerwę milczenia 
Choćby tak godnym przedmiotem 
Litości, jak sam nim jestem? 
Ja, otoczony szelestem 
Pająków, szczurów chrobotem, 
Myszy, słowików ciemnicy, 
Kwikiem, czy nie mam z źrenicy 
Łez ronić, żałować siebie? 
Dopiero, kiedy na ciebie 
Sny przyjdą, zmory, straszydła 
W nocy, gdy przyjdą mamidła 
Procesji jakichś, strzeż Boże, 
Gdzie ludzie się gniotą jak w worze, 
Krwawią, deptają po sobie! 
A w dzień, kiedy studia robię 
Nad wzniosłą poszczenia sztuką, 
Nad całą głodu nauką! 
Otóż i skutek, żem wiedział, 
Coś, czegom głośno nie gadał; 
Sługa, co gębę przysiadał, 
Wart, aby za gębę siedział. 
Trąby, bębny i hałas wojenny za sceną. Głos za sceną. 
W wieży jest! Wyważcie wrota!  
  Klaryn
Nowa tam widzę zgryzota, 
Mnie szukają oczywiście.  
  Żołnierz
Wywaliwszy drzwi.
Prosto za mną, zamaszyście!  
  Żołnierz 2-gi
Jest? 
  Klaryn
Nie! Nie ma! 
  Żołnierz 1-szy
Królu! Panie! 
  Klaryn
Na stronie.
Zostawili rozum w dzbanie.  
  Żołnierz 1-szy
Tyś nasz król, pan przyrodzony, 
Ty masz prawo do korony, 
A nie jakiś tam przywłoka: 
Łaskawego nie szczędź oka.  
  Wszyscy
Niech nam żyje, niech panuje!  
  Klaryn
Na stronie.
Może to zwyczaj w tej stronie, 
Że do turmy się pakuje 
Tego, co chodzi w koronie? 
Drugi tego przykład prawie... 
No! Do roli się zaprawię.  
  Wszyscy
Pozwól nogi ucałować.  
  Klaryn
Nie pozwolę, wszakże książę 
Może nóg swych potrzebować!  
  Żołnierz 2-gi
Prosto od starego dążę 
Króla, który słyszał nasze 
Oświadczenie.  
  Klaryn
Stawiał Wasze 
Się królowi?  
  Żołnierz 2-gi
Wierność sama... 
  Klaryn
No! No! Wierność... Toć i tama 
Moich gniewów!  
  Żołnierz 2-gi
Idź na czele! 
Żyj, Zygmuncie.  
  Wszyscy
1 2 3 4 5 6 7 8 9
Idź do strony:

Darmowe książki «Życie snem - Pedro Calderon de la Barca (gdzie czytać książki TXT) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie

Uwagi (0)

Nie ma jeszcze komentarzy. Możesz być pierwszy!
Dodaj komentarz