Darmowe ebooki » Tragedia » Westalka - Eliza Orzeszkowa (co czytać txt) 📖

Czytasz książkę online - «Westalka - Eliza Orzeszkowa (co czytać txt) 📖».   Wszystkie książki tego autora 👉 Eliza Orzeszkowa



1 2 3 4 5 6
Idź do strony:
class="didaskalia">Usuwa się i cicho z członkami kolegium rozmawia. PREFEKT RZYMU

A teraz kolej na mnie, stróża rzeczy publicznych i świętych praw ojczyzny. Niema przyczyny godziwej, któraby mężowi dawała prawo wstąpienia śród nocy do siedliska westalek. Czekać więc musiałem wschodu dnia, aby tu przybyć; ale przybywam ze słowem tak strasznem, że od niego zblednąć musi twarz śmiertelna. Dziś w nocy widziano dziewicę Westy w objęciach mężczyzny...

KLAUDYA, PAULINA, POMPILIA
ze zgrozą

Nieśmiertelni bogowie! Jeszcze i to...

ADRYA

Jeszcze i to! Wiem teraz gdzie jest... cyt, usta! czekajmy...

KORNELIA
do siebie

Jeszcze i to! O dziecko nieszczęsne!

odchodzi na stronę, chwieje się nieco

A teraz... co czynić?...

PREFEKT RZYMU

To już nie jest prostem zgaśnięciem ognia świętego: to już sprawa, obchodząca nie tylko najwyższego strażnika tego ognia (zwraca się do arcykapłana)... to złamanie najważniejszego z praw ojczyzny, dla państwa zła wróżba, dla narodu nieszczęście i hańba...

KORNELIA
do siebie

Ścigają ich, chwytają, wloką na plac Łotrów... O, jak boli!.. więc ból cudzy tak boli?!...

PREFEKT RZYMU

Tę rozpustę i ohydę, to znieważenie ziemi i nieba na własne oczy widzieli: edyl Sofroniusz i obywatel Waleryusz... Czy świadczycie?

EDYL SOFRONIUSZ

Na Jowisza gromowładnego przysięgam, że dzisiejszej nocy widziałem w ogrodzie dziewic Westy jedną z nich tak pogrążoną w całowaniu się i szeptaniu z jakimś młokosem, że nie usłyszała krzyku, który przerażenie wydarło ze mnie.

KORNELIA
do siebie

Obnażone ich ciała przed oczami tłumów krwawo smagają... Do samej ziemi gnę się, tak tłoczy mię ich hańba!

PREFEKT RZYMU

A ty, obywatelu Waleryuszu?

WALERYUSZ

Cóż ja? Tak jak Sofroniusz, na Jowisza gromowładnego przysięgam, żem to widział. Jeszcze łydki mi drżą od przestrachu, którym widok ten mię napełnił!

PREFEKT RZYMU

W imię Imperatora i praw ojczyzny, dziewice Westy, rozkazuję wam wyznać: która to popełniła?

KORNELIA
do siebie

Korzystając ze zwłoki — umkną...

postępuje krok naprzód i cofa się

Na plac Łotrów iść...

PREFEKT RZYMU

Po raz wtóry: która tę rzecz niesłychaną i obrzydłą popełniła?

Westalki stoją ze spuszczonemi oczyma, oprócz Adryi, która wpatruje się w Kornelię. KORNELIA
do siebie

Chłód ziemi aż w szpiku kości... oczy pełne podziemnych cieniów... nad głową stuk kielni mularskich...

PREFEKT RZYMU

Po raz trzeci: która z was to popełniła?

KORNELIA
do siebie

Już czas! Ogarnęło mię i porywa wieczne to samo. Idę! Idę!

postępuje naprzód, do prefekta spokojnie

Ja!...

ARCYKAPŁAN i PREFEKT
razem

Ty znowu, pani?.. ty?

KORNELIA

Ja, Kornelia Sabina, córka rodu po wielekroć konsularnego, dziewica Westy, dzisiejszej nocy upajałam się szeptami i pocałunkami — z młokosem.

WSZYSCY oprócz Adryi

Zgroza!

PREFEKT RZYMU

Kto on?

KORNELIA

Nie wiem.

EDYLOWIE i WALERYUSZ

Z nieznanym więc, z pierwszym lepszym! Sophos!

PREFEKT RZYMU

Oszczędź sobie jednego więcej oszustwa; powiedz: kto on?

KORNELIA
do siebie

O, mały Herkulesie, wojuj mieczykiem swoim, wojuj długo i bodaj skutecznie!

do prefekta

Ani niebiescy, ani ziemscy bogowie sprawić nie mogą, aby jakiekolwiek ucho ludzkie usłyszało imię tego, w którego objęciu Kornelia Sabina nocy dzisiejszej spoczywała.

PREFEKT
do Sofroniusza i Waleryusza

Czy poznajecie ją?

SOFRONIUSZ
zbliżając się i bacznie na Kornelię patrząc

Niższą nieco i szczuplejszą wydawała mi się tamta...

KORNELIA
żywo

Światło gwiazd z cieniami nocy pomieszane nadaje nieraz fantastyczne kształty ludziom i rzeczom.

WALERYUSZ

Co do mnie, pewien jestem, że ta sama... ależ naturalnie, jako żywo... ta sama... ona!

PREFEKT
do liktorów

Wiążcie ją...

Arcykapłan odchodzi, aby nie widzieć więzów. KORNELIA
której liktorowie krępują ręce, z wysoko wzniesioną twarzą

Duchu świata, niezmordowanie w piersiach ludzkich pracujący, przeczyłam ci i bluźniłam: a tyś był we mnie!... Idę za tobą, duchu srogi a słodki, idę za tobą na męki, z rozkoszą...

ADRYA

Wzroku od niej oderwać nie mogę... chciałabym z kolei za nią umrzeć, lecz już za późno!

waha się chwilę, potem przypada do Kornelii i roztrącając liktorów, kolana jej obejmuje

Pani, połóż mi na głowie swe skrępowane ręce, choć na chwilę, połóż mi je na głowie! Wstanę z pod nich wyższa, uświęcona!

KORNELIA
kładąc związane ręce na głowie Adryi, cicho

Jeżeli kiedy zobaczysz Helię i Juniusza, powiedz im, że w bramy Hadesu wstąpię stokroć szczęśliwsza, niż żyłam na ziemi!

Liktorowie wyprowadzają Kornelię, prefekt, edylowie i inni wychodzą. Adrya, Klaudya, Paulina i Pompilia twarzami przed ołtarzem upadają; przez drzwi rozwarte dochodzi krzyk tłumu, wołającego: TŁUM

Na plac Łotrów nędznicę, na plac Łotrów! pod krwawą chłostę, do ziemi żywą, zbrodniarkę niecną! Nefas! Nefas!

GIGEA
wchodzi i w pół chwiejącym się, w pół skradającym krokiem prześlizguje się pod ścianą świątyni

Co się tu dzieje! Co się dzieje! Turkawka uleciała, a Kornelia za nią na plac Łotrów poszła! Ja wszystko wiem, ale nie głupiam przeciw sobie samej gębę otwierać. I tak mi się spać chce!

poziewa

Winko za sestercye clarissimusa smaczne było; po niem to tak mi się spać chce!

przysiada pod kolumną

No, i nie głupstwoż to, iść na takie męki za cudze winy? Wierutne głupstwo! Są ludzie, którzy takie rzeczy boskiemi czynami nazywają. Boginią tedy jest ta, którą teraz chłoszczą na placu Łotrów. No, i nie śmiać się tu na świecie? che, che, che! Boginię chłoszczą na placu Łotrów!

poziewa

Spać mi się chce, a pod tą kolumną taki mrok i chłód!

opiera łokieć o ziemię, a głowę na dłoni

Kiedy podobało się jej bogów małpować, ma, czego chciała, a ja będę spać! Co komu wypada! co kto może! Wielkim małpowanie bogów, małym spanie, a wszystko dobrze, bo wszystkim wesoło... che, che, che... Wszystkim wesoło!

Usypia.
Przyjaciele Wolnych Lektur otrzymują dostęp do prapremier wcześniej niż inni. Zadeklaruj stałą wpłatę i dołącz do Towarzystwa Przyjaciół Wolnych Lektur: wolnelektury.pl/towarzystwo/
Podoba Ci się to, co robimy? Wesprzyj Wolne Lektury drobną wpłatą: wolnelektury.pl/towarzystwo/
Informacje o nowościach w naszej bibliotece w Twojej skrzynce mailowej? Nic prostszego, zapisz się do newslettera. Kliknij, by pozostawić swój adres e-mail: wolnelektury.pl/newsletter/zapisz-sie/
Przekaż 1% podatku na Wolne Lektury.
KRS: 0000070056
Nazwa organizacji: Fundacja Nowoczesna Polska
Każda wpłacona kwota zostanie przeznaczona na rozwój Wolnych Lektur.
Przypisy:

1. głębokie poręczowe krzesło — łac. cathedra. Guhl i Koner Das Leben der Griechen und Römer etc. Berlin, 1882, str. 568. [przypis autorski]

2. owijająca głowę zasłona — łac. suffibulum. Zawój westalki, patrz Guhl i Koner str. 722. [przypis autorski]

3. w mętnem zwierciedle zmysłów ludzkich — Zwierciadła u rzymian. Guhl i Kohner, str. 656–658. fig. 490. Metalowe ręczne i stojące, małe i wielkości człowieka dosięgające. Ze spodu złocone. Etruskie z Prenesty. [przypis autorski]

4. za połowę obrotu wodnego zegara — obrót wodnego zegara rzymian trwał minut dwadzieścia. Pliniusz młodszy Listy. [przypis autorski]

5. uczta śmiesznego Trymalchiona — Uczta Trimalchiona, w Satyrykonie, utworze Petroniusza, napisanym za panowania Nerona. [przypis autorski]

6. dziewice Westy — łac. Virgines Vestae. [przypis autorski]

7. Przebaczenie dla skazańca, któremu na spotkanie wyszły dziewice Westy! Niech wolny odejdzie — skazaniec, wiedziony na śmierć, jeżeli trafem spotkał westalkę, to według praw rzymskich, otrzymywał wolność. Guhl i Koner, str. 723. [przypis autorski]

8. Gdy z szyi mi zdejmą tę złotą kulę — do lat 17-u młodzi rzymianie nosili na szyi kulę złotą, na łańcuszku zawieszoną, jako znak wieku dziecinnego. Po skończeniu lat 17-u oblekano ich w t. zw. togę dojrzałości. O zwyczaju tym wiele wzmianek w poezyach Marcyalisa. [przypis autorski]

9. dekada — dni dziesięć. Miesiąc u rzymian dzielił się na trzy dekady. [przypis autorski]

10. sophos! — po grecku: brawo! [przypis autorski]

11. latiklawa — łac. laticlavia tunica, tunika bramowana purpurą, noszona tylko przez senatorów i patrycyuszów. [przypis autorski]

12. Cieniu Owidyuszowy, natchnij mię (...) bez Owidyuszowego nauczania — Owidyusz był twórcą dzieła p. t. Sztuka kochania (Ars amandi). [przypis autorski]

13. edylowie rzymscy — edylowie pełnili w Rzymie czynność dzisiejszéj policyi. [przypis autorski]

14. tron — łac. thronus. Guhl i Koner, str. 569. [przypis autorski]

15. Gemonie — łac. scalae gemoniae, wschody wykute w skale, z których trupy śmiercią karanych przestępców wrzucano do Tybru. Valer. Maximus, Dio Cassius. [przypis autorski]

16. jakby na widok Meduzy w posąg się przemieniła — podług mitów greckich, widok głowy Meduzy przemieniał człowieka w posąg. Owidyusz: Metamorfozy. Meduza, jedna z Gorgon, strasznych istot z wężami na głowie. [przypis autorski]

17. jest nas sześć — westalek było jednocześnie zawsze sześć. Tytus Liwiusz 1, 20. [przypis autorski]

18. do źródła Egeryi (...) zaopatrywanie świątyni w wodę jest jej świętą powinnością — świątynia Westy powinna była codziennie być skrapiana wodą, czerpaną ze źródła Egeryi, znajdującego się w lasku tegoż imienia, w pobliżu Rzymu. Guhl i Koner, str. 723. [przypis autorski]

19. plac Łotrów — łac. campus sceleratus, Guhl i Koner, str. 724; Lübker Reallexicon des classischen Alterthums, str. 517. [przypis autorski]

20. arcykapłan — łac. Pontifex Maximus. [przypis autorski]

21. Usuńcie widoki trupów, oręża, więzów i wszystkiego, co nieczyste — wzbronienie powyższych widoków stosowało się szczególnie do wielkiego ofiarnika, noszącego tytuł: Flamen dialis, w części jednak i do arcykapłana. Guhl i Koner, str. 720. [przypis autorski]

22. kolegium kapłańskie — łac. collegium pontificum. Członkowie kolegium kapłańskiego nosili tytuły: pullarii, victimarii, tibicines, calatores, etc. etc. [przypis autorski]

23. przedmiot święty — łac. res sacra. [przypis autorski]

24. świętość publiczna (...) narodu — łac. sacra popularia, albo sacra populi Romani. [przypis autorski]

Wesprzyj Wolne Lektury!

Wolne Lektury to projekt fundacji Nowoczesna Polska – organizacji pożytku publicznego działającej na rzecz wolności korzystania z dóbr kultury.

Co roku do domeny publicznej przechodzi twórczość kolejnych autorów. Dzięki Twojemu wsparciu będziemy je mogli udostępnić wszystkim bezpłatnie.

Jak możesz pomóc?


Przekaż 1% podatku na rozwój Wolnych Lektur:
Fundacja Nowoczesna Polska
KRS 0000070056

Dołącz do Towarzystwa Przyjaciół Wolnych Lektur i pomóż nam rozwijać bibliotekę.

Przekaż darowiznę na konto: szczegóły na stronie Fundacji.

Ten utwór nie jest objęty majątkowym prawem autorskim i znajduje się w domenie

1 2 3 4 5 6
Idź do strony:

Darmowe książki «Westalka - Eliza Orzeszkowa (co czytać txt) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie

Uwagi (0)

Nie ma jeszcze komentarzy. Możesz być pierwszy!
Dodaj komentarz