Darmowe ebooki » Tragedia » Król Ryszard II - William Shakespeare (Szekspir) (czytanie książek w internecie za darmo .TXT) 📖

Czytasz książkę online - «Król Ryszard II - William Shakespeare (Szekspir) (czytanie książek w internecie za darmo .TXT) 📖».   Wszystkie książki tego autora 👉 William Shakespeare (Szekspir)



1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 ... 13
Idź do strony:
nadzieją silny, mówię: Amen.  
  MARSZAŁEK
do jednego ze służby:
Ponieś tę lancę Tomaszowi Norfolk.  
  1. HEROLD
Henryk Hereford, Lancaster i Derby 
Staje za Boga, za króla i siebie 
Dowieść pod ciężką karą wiarołomstwa 
Książęciu Norfolk, Tomaszowi Mowbray, 
Że Boga, króla i jego jest zdrajcą. 
Do pojedynku wyzywa go teraz.  
  2. HEROLD
Tu staje Tomasz Mowbray, książę Norfolk, 
Dowieść pod ciężką karą wiarołomstwa, 
Że książę Hereford, Lancaster i Derby 
Jest wiarołomcą przed Bogiem, przed królem 
I przed nim samym; w niewinność swą ufny, 
Z spokojnym męstwem znaku tylko czeka, 
Aby rozpocząć krwawy pojedynek. 
  LORD MARSZAŁEK
Zagrzmijcie trąby! I naprzód, rycerze!  
 
Odgłos trąb.
Stójcie! Monarcha buławę swą rzucił.  
  KRÓL RYSZARD
Każ im zdjąć hełmy, wziąć lance do toku, 
Na miejsca wrócić. Zbliżcie się, panowie. 
Niechaj grzmią trąby, dopóki walczącym 
Naszej ostatniej nie ogłosim woli.  
 
Długi odgłos trąb.
Do walczących:
Przystąpcie. 
Słuchajcie naszej Rady postanowień. 
Skoro tej ziemi nie powinna broczyć 
Krew ta kosztowna, którą wykarmiła; 
Gdy oczy nasze brzydzą się widokiem 
Ran bratnim mieczem zadanych sąsiadom; 
Pewni, że duma do chmur wzlatująca 
Na orlich skrzydłach niespokojnej myśli 
Żądłem zazdrości podnieca was obu 
Obudzić pokój, który jak niemowlę 
Śpi snem spokojnym w kolebce mej ziemi; 
Trwożni, ażeby głos bębnów chrapliwy, 
By szorstkie dźwięki trąb przerażających, 
Zgrzytania mieczów z cichych naszych dzielnic 
Nie wystraszyły słodkiego pokoju, 
A nam w krwi bratniej nie kazały broczyć, 
Na wywołanie19 obu wskazujemy. 
Kuzynie Hereford, ty, pod karą gardła, 
Dopóki dziesięć żniw nas nie zbogaci20, 
Tej pięknej ziemi nie możesz powitać. 
Błądząc samotny po wygnania ścieżkach. 
  BOLINGBROKE
Bądź wola twoja! Gdzie mnie los powieje, 
Świecić mi będzie słońce, co was grzeje; 
I was grzejący słońca promień złoty 
Mnie też wygnania ozłoci tęsknoty. 
  KRÓL RYSZARD
Ciebie, Norfolku, cięższy wyrok czeka, 
Który z głębokim ogłaszam ci żalem. 
Leniwych godzin bieg nieoznaczony 
Smutkom wygnania nie położy końca; 
Nie wrócisz nigdy; słowa bez nadziei 
Pod karą śmierci ogłaszam ci, książę. 
  NORFOLK
Okrutny wyrok, królu mój i panie, 
Niespodziewany z twoich ust wypływa. 
Na lepszą płacę nie na los okrutny, 
Który na świata rzuca mnie pustynie, 
Wierną mą służbą zarobiłem sobie. 
W której czterdzieści już lat się ćwiczyłem, 
Muszę ojczystej zapomnieć dziś mowy! 
Język mój teraz tak nieużyteczny 
Jak harfa albo lutnia z strun odarta, 
Jak w futerale zamknięty instrument 
Lub niećwiczonej powierzony ręce, 
Niezdolnej dźwięcznej wywołać zeń pieśni. 
W ust mych więzieniu język mój zamknąłeś 
Podwójnym murem warg moich i zębów; 
Nieumiejętność jałowa, nieczuła, 
Gdziekolwiek pójdę, stróżem moim będzie. 
Już ja za stary, by się z mamką pieścić, 
Już za podeszły, aby uczniem zostać; 
Niemą więc śmiercią każesz mi usychać, 
Broniąc ojczystym powietrzem oddychać. 
  KRÓL RYSZARD
Na nic twe skargi nie zdadzą się wcale, 
Już wyrok zapadł, za późne już żale. 
  NORFOLK
Rzucam więc światło ojczystego słońca, 
By zapaść w nocy ciemnościach bez końca. 
 
Chce wychodzić. KRÓL RYSZARD
Czekaj, byś zabrał swoją stąd przysięgę. 
Na mieczu króla złóżcie dłoń wygnańczą. 
Na wierność, którą niebu powinniście, 
(Bo mnie należną z wami wywołuję) 
Przysiężcie21 oba — a niech Bóg was strzeże 
Jak dotrzymacie złożonej przysięgi — 
Przysiężcie nigdy na ziemi wygnania, 
Nigdy przyjaznej nie dać sobie ręki, 
Nigdy i nigdzie twarz w twarz się nie spotkać, 
Nie ukołysać słowem albo pismem 
Zbudzonej w domu burzy nienawiści, 
Nigdy nie szukać potajemnych schadzek, 
By na nich knować intrygi i spiski 
Przeciw nam, ziemi naszej i poddanym. 
  BOLINGBROKE
Przysięgam.  
  NORFOLK
Wiernie dotrzymam przysięgi. 
  BOLINGBROKE
Mowbray’u, dotąd jak wróg twój mówiłem, 
Słuchaj mnie teraz jako przyjaciela: 
W tej chwili, gdyby król nam był pozwolił, 
Jednego dusza w przestrzeniach błądząca 
Z cielesnych więzów byłaby wygnaną, 
Jak ciała nasze wygnane z tych dzielnic. 
Wyznaj twą zdradę, nim ziemię tę rzucisz; 
W daleką podróż, która na cię czeka, 
Śmiertelnym grzechem nie obciążaj duszy. 
  NORFOLK
Jeślim był zdrajcą, niechaj imię moje 
Z żyjących księgi będzie wymazane, 
Niech będę nieba jak ziemi wygnańcem! 
Lecz czym ty jesteś, Bóg, ty i ja wiemy, 
I król zbyt prędko swym dowie się kosztem. 
Żegnam cię, królu! Nie zbłądzę w podróży: 
Za drogę cały świat prócz Anglii służy. 
 
Wychodzi. KRÓL RYSZARD
Stryju mój, widzę w twych oczu zwierciadle 
Ból twego serca; widok tej boleści 
Odtrącił cztery z lat jego banicji. 
Po szóstej zimie smutnego tułania 
Wracaj szczęśliwy z twojego wygnania. 
  BOLINGBROKE
Ile dni długich w małym jednym słowie! 
Zim czterech lody, wiosen czterech róże 
W tchu jednym króla pomieścić się może. 
  JAN Z GANDAWY
Dzięki ci, panie, że przez wzgląd na żal mój 
Wygnaniu syna cztery lat odjąłeś; 
Lecz dla mnie mała korzyść stąd urośnie, 
Bo zanim księżyc skończy swe przemiany, 
Nim upragniony siódmy rok nam zdąży, 
Dni moich lampa w nocy się pogrąży, 
I przódy moje śmierć zamknie powieki: 
Mojego syna żegnam dziś na wieki!  
  KRÓL RYSZARD
Długi dni wątek jeszcze na cię czeka.  
  JAN Z GANDAWY
Ni jedna chwila dana z mocy człeka. 
W twej mocy, królu, dni me smutkiem skrócić; 
Możesz im odjąć, nie możesz przyrzucić; 
Możesz przysporzyć zmarszczków mego czoła, 
Zetrzeć jednego żaden król nie zdoła. 
Jedno mnie twoje zabić może słowo, 
Tronu mnie kosztem nie wskrzesisz na nowo. 
  KRÓL RYSZARD
Twój syn wygnany sądem naszej Rady; 
Sam swoim głosem wyrok potwierdziłeś, 
A teraz skarżysz sprawiedliwość naszą? 
  JAN Z GANDAWY
Słodkie pokarmy w trawieniu się kwaszą. 
Tam sędzią byłem; jakże chętnie przecie 
Ojciec by pragnął obronić swe dziecię! 
Gdybym obcego sądzić miał, nie syna, 
Jakby mi lekką wydała się wina! 
Żeby stronnością honoru nie zmazać, 
Wolałem na śmierć siebie także skazać. 
Czemuż z was żaden nie wyrzekł, żem zbłądził, 
Żem krew mą własną zbyt surowo sądził! 
Milczenie wasze język mój zmusiło 
Wymówić słowo, które mnie zabiło.  
  KRÓL RYSZARD
Pożegnaj syna. Bądź mi zdrów, kuzynie! 
Jesteś wygnańcem, aż lat sześć przeminie.  
 
Trąby. Wychodzi król Ryszard i orszak. AUMERLE
Bądź zdrów! Gdy ciała ocean rozdzieli, 
Niech list połączy dusze przyjacieli22.  
  LORD MARSZAŁEK
Chwilę przeciągnę smutne pożegnanie, 
Pójdę za tobą, póki lądu stanie.  
  JAN Z GANDAWY
Synu, na zapas czemu chowasz słowa? 
Czemu milczeniem zbywasz żegnających?  
  BOLINGBROKE
W chwili rozstania słów nie mogę znaleźć, 
Gdy marnotrawcą język być powinien, 
By całą boleść serca mego wylać.  
  JAN Z GANDAWY
Twym smutkiem będzie tylko nieobecność.  
  BOLINGBROKE
Gdzie nieobecna radość, tam jest smutek.  
  JAN Z GANDAWY
Cóż to jest sześć zim? Prędko one zbiegną.  
  BOLINGBROKE
Szszęsnym. Żal zmienia godzinę na dziesięć.  
  JAN Z GANDAWY
Zwij to podróżą dla swej przyjemności.  
  BOLINGBROKE
Serce w zmuszonej odpowie pielgrzymce 
Ciężkim westchnieniem na kłamliwą nazwę.  
  JAN Z GANDAWY
Pomyśl, że trudy gorzkiego tułactwa 
Będą osadą23, w którą później wprawisz 
Kosztowny klejnot twojego powrotu.  
  BOLINGBROKE
Krok raczej każdy śród obcych stawiony 
Będzie mi szeptał, żem o krok jest dalej 
Od drogich sercu mojemu klejnotów. 
Czyż się na długi nie zaciągam termin 
Po obcych ziemiach? Gdy się wyzwolenia 
Doczekam, czymże będę mógł się chełpić? 
Tylko, że smutku byłem wyrobnikiem. 
  JAN Z GANDAWY
Każdy kąt niebios źrenicą dojrzany 
Jest dla mądrego szczęśliwą przystanią; 
Niechaj cię tego konieczność nauczy, 
A nie ma cnoty nad twardą konieczność. 
Nie myśl, że król cię wygnał, lecz ty króla. 
Niedola gniecie tym silniej człowieka, 
Im pod ciężarem bardziej się ugina. 
Głoś, że cię ojciec wyprawił po honor, 
Nie król ze swego wywołał królestwa; 
Lub mów, że dżuma ziemię te pustoszy, 
A ty za czystszym wybiegłeś powietrzem. 
Przypuść, że wszystko, co ci drogie, leży 
Tam, dokąd idziesz, nie tam, skąd przychodzisz. 
Trawę za dywan, ptaki za minstrelów, 
Kwiaty za damy, a kroki bierz swoje 
Za skoczne pląsy rozkosznego tańca; 
Bo mniej zajadłym zębem smutek kąsa, 
Gdzie lekkim sercem mąż się zeń natrząsa. 
  BOLINGBROKE
Ach, któż potrafi ogień w dłoniach trzymać 
Na myśl przywodząc lodowce Kaukazu? 
Kto może głodu ukoić łaknienia 
Myślą o zbytkach sutego bankietu? 
Tarzać się nago po grudniowym śniegu, 
Marząc o lata ogniu urojonym? 
O nigdy, nigdy! Bo myśl o radości 
Dodaje tylko ostrza smutku cierniom. 
Smutku ząb serce najboleśniej zjada, 
Gdy tylko kąsa, a rany nie zada. 
  JAN Z GANDAWY
Gdybym twą sprawę i twoje miał lata, 
Sam bym się chętnie na kraj rzucił świata. 
  BOLINGBROKE
Więc żegnaj, Anglio! Słodka żegnaj ziemio! 
Powtórzę z dumą i za ziemi krańcem, 
Żem jest Anglikiem, choć jestem wygnańcem. 
 
Wychodzą. SCENA IV
Pokój w pałacu królewskim.
Wchodzą: król Ryszard, Bagot i Green, drugimi drzwiami Aumerle. KRÓL RYSZARD
Widziałem dobrze. — Dokądże, kuzynie, 
Odprowadziłeś dumnego Hereforda? 
  AUMERLE
Odprowadziłem dumnego Hereforda, 
Skoro mu taką dajesz nazwę, królu, 
Do pierwszej drogi i tam pożegnałem. 
  KRÓL RYSZARD
Łez przy rozstaniu ileż popłynęło? 
  AUMERLE
Co do mnie, żadnej; wiatr tylko północny 
W twarz mi dmuchając lodowatym tchnieniem, 
Obudził śpiące na dnie oczu krople 
I łzą pozdrowił zimne pożegnanie. 
  KRÓL RYSZARD
Jakież ostatnie było jego słowo?  
  AUMERLE
«Bądź zdrów, kuzynie!» A że moje serce 
Zbyt dumne było, ażeby pozwolić 
Tak sprofanować wyraz językowi, 
Fortelem boleść udałem głęboką, 
I wyraz zdał się w smutku pogrzebany. 
Ha, gdyby słowo «bądź zdrów!» było zdolne 
Lat kilka dodać krótkiemu wygnaniu, 
Tom cały «bądź zdrów!» dałbym mu na drogę; 
Gdym tego nie mógł, nie dałem żadnego. 
  KRÓL RYSZARD
Mym on kuzynem, kuzynie Aumerle’u, 
Wątpię jednakże, czy z wygnania końcem 
Krewny mój swoich zobaczy przyjaciół. 
Nie ja sam jeden, lecz Bushy, Green, Bagot 
Zważali, jak się pospólstwu przymilał, 
Jak się do serc ich pragnął wśliznąć głębi 
Zbytkiem pokory i poufałości, 
Ile pokłonów ciskał niewolnikom, 
Chytrym uśmiechem biedną łowił czeladź, 
Jakby cierpliwym zdaniem się na losy 
Serca ich z sobą chciał nieść na wygnanie. 
Przed biedną ostryg przekupką czapkował; 
Sfora furmanów za «szczęść Boże!» w zamian 
Dostała haracz giętkich jego kolan 
Z «dzięki, rodacy, dobrzy przyjaciele!», 
Jakby doń Anglia spadkiem należała 
I był mych ludów najbliższą nadzieją. 
  GREEN
Lecz już go nie ma i nic z jego planów. — 
Czas teraz myśleć o irlandzkim buncie, 
Czas już rozpocząć, królu, śpieszne kroki, 
Bo dzień im każdy sił dodaje nowych, 
A twoją, panie, osłabia potęgę. 
  KRÓL RYSZARD
Na tę wyprawę ruszym osobiście. 
Gdy skarb nasz dworu zbyteczną świetnością, 
Zbytkiem szczodroty naszej się wyczerpał, 
Koronne dobra musim wydzierżawić; 
Suma pokryje bieżące wydatki; 
Gdy to za mało, naszym namiestnikom 
Zostawim w domu gotowe blankiety; 
Wpisując znanych bogaczów nazwiska, 
Potrafią ściągnąć znaczne sumy złota 
I przysłać nam je na nasze potrzeby. 
My do Irlandii ciągniemy bez zwłoki. 
 
Wchodzi Bushy:
Jakie nowiny, Bushy?  
  BUSHY
Jan z Gandawy 
W ciężką chorobę zapadł nagle, królu, 
Wysłał mnie z prośbą, byś raczył co prędzej 
Odwiedzić starca tkniętego niemocą. 
  KRÓL RYSZARD
Gdzie leży?  
  BUSHY
W Ely. 
  KRÓL RYSZARD
Bodaj dobre niebo 
Myśl tę natchnęło jego doktorowi, 
By mu ułatwił podróż do mogiły! 
Podszewka kufrów jego by się zdała 
Na armii naszej irlandzkiej mundury. 
Idźmy, panowie, odwiedzić chorego: 
Bodajem przybył, śpiesząc się, za późno! 
 
Wychodzą.
AKT DRUGI SCENA I
Pokój w Elyhouse.
Jan z Gandawy na łożu, wkoło niego książę York i inni. JAN Z GANDAWY
Czy król przybędzie? Bym ducha wyzionął 
Śród rad zbawiennych płochym jego latom. 
  YORK
Nie kłopocz darmo myśli niespokojnej: 
Próżne dla niego wszystkie dobre rady.  
  JAN Z GANDAWY
Mówią, że język konających ludzi 
Zmusza uwagę jak pieśń uroczysta. 
Rzadko bez skutku ostatnie są słowa, 
Prawdą oddycha konających mowa. 
Ust, które śmierci zimna ręka studzi, 
Pilniejszą baczność głos w słuchaczu budzi, 
Niż co rozpustna, płocha młodość gwarzy; 
Więcej niż życie zgon człowieka waży. 
Zachodzącego ostatni błysk słońca, 
I ton ostatni rzewnej pieśni końca, 
W pamięć się naszą z większą wpaja siłą 
Niż wszystko razem, co je poprzedziło; 
Ostatnia słodycz jest dla nas najsłodszą. 
Gdym żył, na rady me król nie miał ucha, 
Konającego może dziś usłucha. 
  YORK
Nigdy. Pochlebstwa głos zatkał mu uszy, 
Wieczne pochwały, rozpustne piosenki, 
Których truciznę młodość chciwie pije, 
I przyniesione z Włoch dziwaczne
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 ... 13
Idź do strony:

Darmowe książki «Król Ryszard II - William Shakespeare (Szekspir) (czytanie książek w internecie za darmo .TXT) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie

Uwagi (0)

Nie ma jeszcze komentarzy. Możesz być pierwszy!
Dodaj komentarz