Fantazy - Juliusz Słowacki (biblioteka techniczna online TXT) 📖
Krótki opis książki:
Fantazy — nieukończony dramat Juliusza Słowackiego, napisany prawdopodobnie na przełomie 1844/1845. Jest on zaliczany do tragikomedii.
Fabuła dotyczy starań o zaaranżowanie małżeństwa między hrabią Fantazym a Dianą, córką zrujnowanego hrabiego Respekta. Sytuację komplikuje przybycie dawnej kochanki Fantazego, Idalii, oraz Jana, zesłańca syberyjskiego, którego kocha Diana. Fabuła, przypominająca komedię obyczajową, zmienia się w tragedię za sprawą sceny śmierci Majora, rosyjskiego żołnierza opiekującego się Janem. Dodatkowo Słowacki przemyca w dramacie elementy swojej filozofii genezyjskiej.
Przeczytaj książkę
Podziel się książką:
- Autor: Juliusz Słowacki
- Epoka: Romantyzm
- Rodzaj: Dramat
Czytasz książkę online - «Fantazy - Juliusz Słowacki (biblioteka techniczna online TXT) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Juliusz Słowacki
Fantazy
Dramat w pięciu aktach
OSOBY:
HRABIA RESPEKT, były marszałek powiatowy,
HRABINA RESPEKTOWA, jego żona,
DIANA, STELLA, ich córki
HRABIA FANTAZY DAFNICKI,
RZECZNICKI, marszałek powiatowy, jego przyjaciel,
HRABINA IDALIA, rozwódka, sąsiadka Respektów,
KSIĄDZ LOGA, kapelan,
WOŁDEMAR HAWRYŁOWICZ, rodem Czerkies, stary major rosyjski,
JAN, zesłany na Sybir w sołdaty,
KAJETAN, kamerdyner hr. Respektów,
HELENKA, pokojowa Idalii,
KAŁMUK, sługa majora.
Rzecz dzieje się na Podolu, około r. 1841 — w trzech pierwszych aktach w domu hr. Respektów, w obu ostatnich — w majętności hr. Idalii.
Przyjaciele Wolnych Lektur otrzymują dostęp do prapremier wcześniej niż inni. Zadeklaruj stałą wpłatę i dołącz do Towarzystwa Przyjaciół Wolnych Lektur: wolnelektury.pl/towarzystwo/
AKT PIERWSZY
SCENA PIERWSZA
W domu hr. Respektów.
FANTAZY i RZECZNICKI. Później HR. RESPEKT.
FANTAZY
Widziałeś Wasan, jakie w przedpokoju
Hamadryjady, Laokonty, Psylle
W ojca Adama przenajświętszym stroju
Stoją, z lokajstwem w zgodzie? — A nie tyle
Lokajów, ile posągów! — a wszyscy
Postaci większej, niźli chce natura:
Bo ci lokaje są sufitów bliscy
Głowami, a ich olbrzymia struktura
Herkulesowe przypomina członki.
Sądzę więc, że i panny tu znajdziemy
Jako Dryjady albo Amazonki,
Nadludzkie. — Ślepy więc będę lub niemy,
A ty, rozsądny, patrz za mnie i gadaj;
Co człowieczego znajdziesz pod boskością
Kształtu, wydobądź, ojca wyspowiadaj
Z politycznego sumienia, z Jejmością
Wejdź w jak najbliższe stosunki, aż ci się
Przyzna, pod jakie jarzmo zegnie zięcia; —
Słowem: jak gdybyś zjechał na komisją.
Gadaj, rób i patrz; a ja się w dziecięcia
Roli dam wszystkim, gdzie chcą, za nos wodzić.
RZECZNICKI
Lecz ciebie znają.
FANTAZY
Cóż? Że kilka listów,
Które w gorączce można było spłodzić,
Przepisać nawet przez płatnych kopistów,
Samemu nawet pisać nie umiejąc —
Że kilka listów, które na Podolu
Panny czytały wyuczone, mdlejąc
I krzycząc: — ach! ten list na Kapitolu
Był napisany! a ten z Wezuwiusza
Leciał jak gołąb aż na Ukrainę!
Że wykrzykniki te; ach co za dusza!
Ach! co za ogień!..........................1
Brzmiały tu stokroć razy: — to ja, hrabia
Fantazjusz, głupim być już nie mam prawa?
A cóż to, powiedz, jest opinia babia?
Czy to szacunku godna rzecz? czy strawa,
Na której serce tyje? czy poduszka,
Na której głowa leży? — Mój Rzecznicki,
Ty mój swat, ty mój — raczej moja drużka.
Bo się jak panna spłonię, w jezuicki
Talerz wlepiwszy me panieńskie wzroki...
Ty mnie zachwalaj, wynoś pod lazury,
Ponad Wezuwiusz, nad Alby, obłoki!
Mów, żem napisał poemat ponury
O czterech wiatrach; złoć mnie jak barana!
A mnie pozwól się troszeczkę zagapić
I z siebie lakier byroński szatana
Zrzucić...
RZECZNICKI
Fantazy, możesz się poszkapić
I źle wyjść —
FANTAZY
Jak to?
RZECZNICKI
Pierwsze złe wrażenie
Trudno się ściera...
FANTAZY
przerywając niecierpliwie.
Nie dbaj, nie dbaj o to!
Jeśli zakocham się, to się odmienię;
Jeśli nie...
Widząc wchodzącego HR. RESPEKTA.
Hrabia Respekt.
HR. RESPEKT
Jak to? co to?
Sami? nikogo na wasze przyjęcie?
Sami?... Przepraszam was za moje baby.
Przynajmniej tu was...
RZECZNICKI
na stronie do Fantazego.
Nie chodź mi po pięcie!
HR. RESPEKT
Przynajmniej tu was moje główne sztaby
Przedpokojowe...
FANTAZY
do Rzecznickiego.
Rekomendujże mnie!
RZECZNICKI
Hrabia Fantazy, mój przyjaciel.
HR. RESPEKT
Miły
Będzie mi w domu gość: ziemia o ziemię
Nasze dwa dwory, a bogdajby były
Serce o serce nasze dwa stosunki!
Lecz gdzież to moja żona i figlarne
Córki? gdzież moje kobiety? Korónki
Mówią, czy jakie gdzie romanse czarne
Gryzą po kątach i żółć w sobie płodzą?
Do lokaja.
Kajetan! gości zaanonsuj paniom!
Ha! otóż przecie i są — otóż wchodzą.
SCENA DRUGA
Wchodzą HRABINA RESPEKTOWA, DIANA i STELLA.
HR. RESPEKT
Hrabia Dafnicki —
HRABINA
Pana opisaniom
Rzymu winniśmy bardzo miłe chwile!
Znamy go dobrze: taki ogień w piórze
I tyle serca, entuzjazmu tyle!
Ach! listy Pana... to są na marmurze
Pisane lawą! czy prawda Dianno?
Te dwie fontanny, co przed Watykanem
Jak duchy, tęczą opasane ranną —
Ten krzyż drewniany w Cyrku — ach! my z Panem
Dawno się znamy, dawno!
FANTAZY
To być może,
Żeśmy się znali przed śmiercią...
HRABINA
Słyszałam,
Że Pan jest mistyk — teraz się założę,
Że Pan jest mistyk. — Ach, jak ja się bałam,
Że Pana znajdę mistycznym.
HR. RESPEKT
Marianno,
Nie zaczynajże zaraz z gościem kłótni!
Proszę was za mną, proszę. Ty Dianno
Zagrasz nam; a was ostrzegam, że smutni
Ludzie są w mojem sercu podejrzani
O brak szczerości!
Wychodzą wszyscy oprócz Hrabiny.
SCENA TRZECIA
HRABINA
Kajetanie!
Lokaj wchodzi.
LOKAJ
Pani,
Co Pani każe?
HRABINA
Każ zapędzić trzody
Na małą łąkę w ogrodzie! Niech stary
Anton zapuści swoję sieć do wody
I sam pod wierzbą siądzie obok pary
Chłopiąt plotących koszyki — jak w Tassie.
Opodal żeńców postawić gromadę
I niech śpiewają! Anna niechaj pasie
Kozy na skałach... Ach! puścić kaskadę!
Pamiętaj, puścić kaskadę wieczorem,
Wprzód nim wstaniemy od stołu... Ach, jeszcze
Powiedz Dubynie, niech stanie za dworem
I pieśń Padury śpiewa!
LOKAJ
Ale deszcze
Popsuły rurę w kaskadzie — —
HRABINA
Nowina!
No, to nie puszczać wody...
LOKAJ
Ale, Pani...
HRABINA
Ale! co ale?!
LOKAJ
Ale dziś Dubyna
Pojechał kupić cukru i araku
Do Berdyczowa —
HRABINA
No, to się bez dumy
Obejdzie; ale pomnij o rybaku —
Pomnij o trzodach i...
LOKAJ
Summa do summy:
Rybak i trzody.
HRABINA
I małe chłopięta,
Które koszyki plotą.
LOKAJ
I koszyki.
HRABINA
I żeńce!
LOKAJ
Ale pszenica pożęta!
HRABINA
Mój Kajetanie, rób, co chcesz. Ten dziki
Ogród angielski, to kłopot prawdziwy!
LOKAJ
Zawsze w nim czegoś brak: to się altana
Załamie, burza krzyż umyślnie krzywy
Zwali — o mało co nie zabił Pana.
Odchodzi.
HRABINA