Sen srebrny Salomei - Juliusz Słowacki (biblioteka komiksowo .txt) 📖
Krótki opis książki:
Dramat autorstwa Juliusza Słowackiego, dla którego kanwą jest sytuacja na Ukrainie po Konfederacji barskiej, koliszczyzna — bunt chłopów i Kozaków.
Utwór opowiada historię Leona i Salomei, pary zakochanych, na których drodze do szczęścia stoi przede wszystkim ojciec młodzieńca i jego plany dotyczące ożenienia syna z księżniczką Wiśniowiecką. Koliszczyzna tylko zaostrza sytuację, a bohaterowie doświadczają wizji i snów o przyszłości. Czy te przepowiednie się zrealizują?
W Śnie srebrnym Salomei bardzo ważną rolę odgrywa światopogląd Andrzeja Towiańskiego i główna myśl związana z towianizmem — silne przeświadczenie o tym, że do zbawienia najprostsza droga wiedzie przez przyjęcie boskiego przeznaczenia i postępowanie zgodnie z nim. Z przyjęciem bądź odrzuceniem losu wiążą się losy bohaterów dramatu.
Przeczytaj książkę
Podziel się książką:
- Autor: Juliusz Słowacki
- Epoka: Romantyzm
- Rodzaj: Dramat
Czytasz książkę online - «Sen srebrny Salomei - Juliusz Słowacki (biblioteka komiksowo .txt) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Juliusz Słowacki
w oblicze,
Aby zapamiętać długo
Duchom, szczo was proklinaje438...
REGIMENTARZ
Mój staruszku, czas nastaje,
Że nie będąc naszym sługą,
Możesz cicho zostać z nami...
WERNYHORA
Szczo? Ja, bat’ku439? Trup z trupami?
REGIMENTARZ
do szlachty.
Dumny szelma!
WERNYHORA
Ja szalony!
Może ja głupstwo powiedział...
Przez dziedziniec wasz czerwony
Jam szedł i drogi nie wiedział,
Choć dwór widział odemknięty;
Aż mi jeden człowiek ścięty
Poswetył440 łbem aż do sieni.
KSIĘŻNICZKA
zbliżając się.
Ojcze! Ach, my przerażeni
Twymi słowy, wszyscy smutni.
Zagraj nam lepiej na lutni
Jaką piosenkę z księżyca.
WERNYHORA
Szczo heto za Anhełyca441?
Ach! Ja do niej, idąc w lesie,
Szedł jak gdyby w interesie.
Panno, nie chodź mi od boku,
Bo mi widy jakieś w oku
Błyszczą, serce drga jak struna.
Ja odzyskał sen widuna,
Patrząc w lice tego dziecka.
Kto ty? Czy ty Wiśniowiecka?
Czy pamiętasz tego dziada,
Co, bywało, tobie gada
Śród pasieki dumy stare?
Co, bywało, ciebie senną
Na łóżeczko, pod kotarę
Nosi i tam, jak kamienną,
Uśpioną dumami kładzie?
Czy pamiętasz, co ja w sadzie
Wróżył tobie na dzień ślubny?
Że to ludu mego zgubny
Będzie dzień... jak pożar krwawy...
A w pożarach żywa świéca442,
A koło niej lud ciekawy,
A ona aż w twarz księżyca
Tryskającą krwią czerwoną,
Aż na twoje tryśnie łono.
KSIĘŻNICZKA
Ach! pamiętam, i cóż daléj443?
WERNYHORA
Taj gromnica444 gdy się spali
Pod szablicą pana Sawy,
Przyjdzie i franciszkan445 krwawy,
Pasem się krwi przewiązawszy,
Niosąc pierścień jeszcze krwawszy.
KSIĘŻNICZKA
Ach! pamiętam franciszkana!
Widzę nawet jego rysy.
WERNYHORA
A potem drużka ubrana
W srebrne, podśnieżne narcysy,
Przyjdzie drużka, trupie ciało...
KSIĘŻNICZKA
Ach! pamiętam drużkę białą.
WERNYHORA
A co pierwéj?
KSIĘŻNICZKA
Ach! nie pomnę.
WERNYHORA
Przed mężem, księdzem i druhną?
KSIĘŻNICZKA
Ach! jakieś blaski ogromne,
Dary, świecące jak próchno,
Ślubne moje podarunki!
WERNYHORA
Podobna ty do widunki!
Wszystko sen i prawda szczéra446!
Pierwej... moja srebrna lira
Rozbita i odemknięta
Tłucze lirę o podłogę i wyrzucone z niej papiery oddaje Księżniczce.
Wyrzuci te dokumenta,
Które ja krył, póki sądził,
Że Sawa będzie hetmanem.
A teraz ja rozporządził
Wszystkiem447, nad czem ja był panem:
Lirą, pieśnią, wychowanką
I hetmanem, i hetmanką;
Taj wychodzę z szlachty proga,
Jak wszedł — a nie bez łez, pany,
Bo ja z wami chleb łamany,
Od jednego dany Boga,
Długo jadł — aż zęby stracił.
Bogdaj Pan Bóg wam zapłacił
Za jadło i za gościnę...
REGIMENTARZ
Gdzież idziesz?
WERNYHORA
Na Ukrainę.
KSIĘŻNICZKA
Czy to prawda, że po ciebie
Koń jakiś biały przyleci?
Koń, co po mogiłach grzebie,
Okiem rubinowem448 świeci;
Jakiś dziwny koń piekielny,
Mówią, że koń nieśmiertelny?
WERNYHORA
Ja nie wiem, tak pieśni głoszą.
KSIĘŻNICZKA
Gdzież takie konie unoszą,
Powiedz....? Bo ja będę wiodła
Długo za tobą oczami...
Bo mi w oczy sypnął skrami449,
Smutkiem napełnił nieznanym
Ten koń z lirą grającą u siodła
I z dumkarzem zapomnianym
Ulatujący na wieczność.
Czy tam jaka półsłoneczność
W tych mgłach? Czy tam ciągle strachy?
WERNYHORA
Każdy kwiat ma swe zapachy,
Każdy duch swój wid pół-jasny,
Każde serce swój strach własny,
Każdy orzeł lot przedlotny;
A ja wiem, że ja samotny,
Jak ty głoskiem to wywiodła,
Przez piekielnego rumaka
Porwan... wściekły... bez czapraka450,
Z lirą grającą u siodła,
Umarłe trzaskając kości,
Polecę w niespokojności
W strachu, w żalu, ale w mocy.
Aż kiedyś, gdy na godzinie
Stanie miesiąc o północy;
To koń znowu z siodła skinie
Mego ducha na kurhany.
Taj znów zagra dziad z powagą;
Taj znów jęknie... A kto zna go,
A kto słyszał poza światem
Pryde451 — w łańcuch żurawiany,
Pryde — lirą tchnąć jak kwiatem
Pryde — z serca pić jak z czary,
Pryde — z piersi czerpnąć wiary,
Pryde — iskry wziąć z ogniska.
Ten dziad, co tu lirę ciska
Jak fałszywą sorokówkę452,
Taj z trupami na wędrówkę
Wietrznym koniem teraz pędzi,
Naprowadzi wam łabędzi
I rycerzy, i hetmanów.
Taj słuchajte, gdy z was panów
Budut’ trupy, budut’ hłazy453,
Taj gdy się wasz trup trzy razy,
Pod mogiłą rwąc do sławy,
Znów przewróci na bok krwawy;
I pomyśli, nędzarz boży,
Że i piorun nie otworzy
I nie zdejmie wieka z truny,
Taj świat przeklnie i pioruny;
To jak stanę ja, dziad rzewny,
Jak mu ręce łzą uroszę,
Po żebracku jak poproszę;
Jak ja lirę upokorzę
I na sercu mu położę,
I do czoła mu przycisnę,
I przeszłością w oczy błysnę,
Starych dum nasypię w uszy;
Klnę się na duch! że się ruszy,
Taj swą twarzą księżycową
Spojrzy na was jak upiory...
Otóż macie moje słowo,
Macie dumę Wernyhory.
A stepowe gdzieś miesiące
Wiedzą, o czem ja nie wiedział;
Czemu ja przez usta klnące
Wam przekleństwa nie powiedział.
KSIĘŻNICZKA
Stój... więc Polska?
WERNYHORA
Ja stepowy
Dziad, panienko... Ja nic nie wiem.
KSIĘŻNICZKA
Mówią, że kopiec grobowy,
Gdzie ty zaśniesz pod modrzewiem
Zniknie?
WERNYHORA
Moja panno miła,
Mówią, że zniknie mogiła,
Ja nic nie wiem. Czas pokaże.
KSIĘŻNICZKA
Weźże ty ode mnie w darze
Tę zauszniczkę z turkusa;
Jak twój srebrny koń da kłusa
Tu z powrotem, na kurhany,
Czy po wiekach, czy po latach,
To mi, staruszku kochany,
Dasz ten turkus i przypomnisz pasiekę,
Gdzie ja, bywało, na kwiatach
Pod piastunki się opiekę