Darmowe ebooki » Tragedia » Król Ryszard II - William Shakespeare (Szekspir) (czytanie książek w internecie za darmo .TXT) 📖

Czytasz książkę online - «Król Ryszard II - William Shakespeare (Szekspir) (czytanie książek w internecie za darmo .TXT) 📖».   Wszystkie książki tego autora 👉 William Shakespeare (Szekspir)



1 ... 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13
Idź do strony:
to w prawo, to w lewo, 
Z odkrytą głową niżej końskiej szyi, 
«Dzięki» powtarzał, «dzięki wam, rodacy!» 
I tak się z wolna posunął ulicą. 
  KSIĘŻNA
A biedny Ryszard gdzie pod tę był porę?  
  YORK
Jak na teatrze wszystkich widzów oczy, 
Gdy ulubiony oddali się aktor, 
Na wchodzącego obojętnie patrzą, 
Pewni, że zacznie nudne paplać słowa, 
Z równą, a może i większą pogardą 
Tłum na Ryszarda z ukosa spoglądał. 
Nikt nie wykrzyknął: zachowaj go Boże! 
Nikt go uczciwym nie powitał słowem; 
Na świętą głowę rzucano mu śmiecie, 
Które on z cichą otrząsał boleścią. 
Uśmiech na twarzy jego ze łzą walczył, 
Znak cierpliwości jego i strapienia; 
I gdyby Pan Bóg w sądach niezgłębionych 
Na twardy kamień ludzkich serc nie zmienił, 
Na łzy by wszystkie musiały się stopić 
I barbarzyńca nad nim by zapłakał. 
Lecz niepojęte ludziom sądy boże, 
I w cichej musim przyjąć je pokorze. 
Dzisiaj Bolingbroke królem mym i panem, 
Przysiągłem, będę wiernym mu poddanym. 
 
Wchodzi Aumerle. KSIĘŻNA
To syn mój, Aumerle. 
  YORK
Był kiedyś Aumerlem, 
Ale za wierną dla Ryszarda przyjaźń 
Tytuł ten stracił i od dzisiaj, pani, 
Tylko Rutlandem musisz go nazywać. 
Jestem rękojmią jego w parlamencie 
Za wierną służbę nowemu królowi. 
  KSIĘŻNA
Witaj, mój synu! Jakie dziś fijołki 
Zielone wiosny nowej stroją łono?  
  AUMERLE
Ani wiem, pani, ani wiedzieć pragnę; 
Bóg widzi, wszystko jest mi obojętne.  
  YORK
W tej nowej wiośnie roztropność ci radzę, 
By cię przed czasem nie podcięła kosa. 
Co słychać w Oxford? Czy ciągle turnieje?  
  AUMERLE
Ile wiem, ciągle.  
  YORK
Wiem, że się tam udasz. 
  AUMERLE
To moją myślą, jeśli Bóg pozwoli.  
  YORK
Co to za pieczęć z zanadrza ci wisi? 
Cóż to? Bledniejesz? Pokaż mi to pismo. 
  AUMERLE
To nic.  
  YORK
Więc mniejsza, w czyje wpadnie oczy. 
Jestem ciekawy; pokaż mi to pismo. 
  AUMERLE
Przebacz mi, panie, nie mogę pokazać; 
I chociaż małej pismo to jest wagi, 
Dla pewnych przyczyn pokazać go nie chcę.  
  YORK
A ja dla pewnych przyczyn chcę je widzieć. 
Lękam się — lękam —  
  KSIĘŻNA
I czegoż się lękasz? 
To nic, zapewne oblig podpisany 
Za piękne szaty na dzień uroczysty.  
  YORK
Oblig dla siebie? Dla siebie, na siebie 
Wystawił oblig? Kobieto, szalejesz. 
Chłopcze, natychmiast pismo mi to pokaż.  
  AUMERLE
Przebacz mi, panie, przebacz, lecz nie mogę.  
  YORK
Muszę je widzieć, raz jeszcze powtarzam.  
 
Wydziera mu pismo i czyta.
Obrzydła zdrada! Podły niewolniku!  
  KSIĘŻNA
Co to jest, książę? Przez Boga! 
  YORK
Hej! służba! 
 
Wchodzi sługa.
Siodłaj mi konia. Miłosierny Boże! 
Ha, co za zdrada!  
  KSIĘŻNA
I cóż to jest, książę? 
  YORK
Przynieś mi buty, każ osiodłać konia. 
Sam, na mój honor, sam, na moje życie, 
Idę zbrodniarza przed królem oskarżyć.  
 
Wychodzi sługa. KSIĘŻNA
Co to jest?  
  YORK
Cicho, szalona niewiasto. 
  KSIĘŻNA
Nie będę cicho; cóż to jest, mój synu?  
  AUMERLE
Ukój się matko, to tylko jest sprawa, 
Za którą biedne me odpowie życie.  
  KSIĘŻNA
Życie?  
 
Wchodzi sługa z butami. YORK
Daj buty. Muszę króla widzieć. 
  KSIĘŻNA
Zabij go, Aumerle. Stoisz odurzony, 
Biedny mój synu!  
 
Do sługi:
Precz stąd, nikczemniku, 
Niech cię me oczy więcej nie zobaczą!  
  YORK
Daj buty, mówię.  
  KSIĘŻNA
Książę, co chcesz zrobić? 
Własnego dziecka błędów nie chcesz taić? 
Mamyż, możemyż61 więcej synów spłodzić? 
Czy czas płodności mojej nie wysuszył? 
Chcesz mej starości piękne dziecko wydrzeć, 
Pragniesz mi wykraść szczęsne matki imię? 
Czy to nie syn twój? Nie obraz twój żywy? 
  YORK
Szalona miłość odjęła ci rozum. 
Jak to? Ten czarny spisek chcesz utaić? 
Tuzin ich straszną związał się przysięgą, 
Każdy przysięgę swym podpisem stwierdził, 
Że króla w Oxford zabiją. 
  KSIĘŻNA
Cóż z tego? 
On tam nie będzie, tu go zatrzymamy.  
  YORK
Precz, obłąkana! Choćby mym był synem 
Dwadzieścia razy, pójdę go oskarżyć. 
  KSIĘŻNA
Gdybyś dla niego to, co ja wycierpiał, 
W twym sercu więcej znalazłbyś litości. 
Lecz cię przenikam; myśl twa podejrzywa, 
Że ja niewierną byłam twemu łożu, 
Że on nie synem twoim, lecz bękartem. 
O odpędź, odpędź myśl tę, drogi mężu! 
On wizerunkiem twoim jest, nie moim, 
Ni mej rodziny, a kocham go przecie.  
  YORK
Ustąp mi z drogi, niesforna kobieto. 
 
Wychodzi. KSIĘŻNA
Leć, synu, pierwszy konia jego dosiądź, 
Nie szczędź ostrogi, pierwszy stań przed królem, 
Nim cię oskarży, proś o przebaczenie. 
I ja nie zaśpię62, choć złamana wiekiem, 
I wiem, że księciu nie dam się wyścignąć; 
Póty kolana z ziemi nie podniosę, 
Póki Bolingbroke nie da przebaczenia. 
O, nie trać czasu, spiesz się, drogi synu! 
 
Wychodzą. SCENA III
Windsor. Pokój w zamku.
Wchodzą: Bolingbroke jako król, Percy i inni panowie. BOLINGBROKE
O marnotrawnym kto powie mi synu? 
Trzy już miesiące, jak go nie widziałem: 
On życia mego najcięższą jest plagą. 
Daj Boże, byśmy odkryć go zdołali! 
Idźcie go szukać po londyńskich szynkach, 
Bo tam, jak mówią, co dzień bankietuje 
W kole przyjaciół zepsutych, rozpustnych, 
Co nieraz w nocy po zaułkach miasta 
Straż biją moją, rabują przechodniów, 
A on jak dzieciuch pusty, zniewieściały 
Za punkt honoru uważa popierać 
Łotrów tych bandę. 
  PERCY
Jakie dwa dni temu 
Przypadkiem, panie, spotkałem książęcia, 
Przy sposobności zrobiłem mu wzmiankę 
O tych turniejach w Oxford.  
  BOLINGBROKE
Cóż on na to? 
  PERCY
Że do zamtuza63 idzie, że zabierze 
Najrozpustniejszej dziewki rękawiczkę, 
Że pod tym godłem zapaśników czeka 
I najdzielniejszych z konia w szrankach zsadzi. 
  BOLINGBROKE
Śmiały jak pusty; a przecie dostrzegam 
Iskrę nadziei lepszej w jego wadach, 
Którą czas może na płomień rozdmuchać. 
Lecz kto się zbliża? 
 
Wbiega Aumerle. AUMERLE
Gdzie król? 
  BOLINGBROKE
Mój kuzynie, 
Co znaczy spojrzeń twoich obłąkanie?  
  AUMERLE
Boże, strzeż króla! Upraszam cię, panie, 
O jedną chwilę rozmowy sam na sam. 
  BOLINGBROKE
Odejdźcie, proszę, zostawcie nas samych.  
 
Wychodzą Percy i panowie.
Mów teraz, co cię sprowadza, kuzynie?  
  AUMERLE
klęka.
Niech me kolana do ziemi przyrosną, 
Do podniebienia język w moich ustach, 
Jeżeli wstanę lub wyrzeknę słowo, 
Nim przebaczenie królewskie otrzymam.  
  BOLINGBROKE
Za pomyślany czyn lub dokonany? 
Jeśli myśl tylko, jakkolwiek występna, 
Aby na przyszłość twą miłość pozyskać, 
Przebaczam chętnie.  
  AUMERLE
Więc pozwól mi, królu, 
Drzwi na klucz zamknąć, aby nikt wejść nie mógł, 
Dopóki mojej nie skończę powieści.  
  BOLINGBROKE
Zrób jak chcesz.  
 
Aumerle zamyka drzwi. YORK
za sceną:
Królu, miej się na baczności! 
Strzeż się! Bo zdrajca przy twoim jest boku. 
  BOLINGBROKE
dobywając oręża:
Nędzniku, miecz ten da mi bezpieczeństwo.  
  AUMERLE
Wstrzymaj miecz mściwy, królu, bądź bez trwogi.  
  YORK
za sceną:
Otwórz drzwi, królu, do szaleństwa ufny. 
Mamże z miłości rzucać ci obelgi? 
Otwórz drzwi, królu, albo je wysadzę.  
 
Bolingbroke otwiera drzwi, wchodzi York. BOLINGBROKE
Wytłumacz, stryju, co się to ma znaczyć? 
Lecz wytchnij przódy64. Powiedz, jak jest blisko 
Niebezpieczeństwo, abym się mógł bronić. 
  YORK
Czytaj, a z pisma dowiesz się o zdradzie, 
Bo pośpiech knebel na me usta włożył.  
  AUMERLE
Czytając, królu, pomnij na twe słowo. 
Żałuję! Mego nie czytaj nazwiska: 
Serce nie było w spisku z moją ręką.  
  YORK
Było, nędzniku, zanim podpisałeś. 
Z zanadrza zdrajcy pismo to wydarłem. 
Trwoga, nie miłość skruchę wywołała. 
Strzeż się litości, królu, litość twoja 
Serce ci żądłem przebije zatrutym.  
  BOLINGBROKE
O czarny, straszny, o spisku ohydny! 
O prawy ojcze syna przeniewiercy! 
Ty czyste, srebrne, nieskalane źródło, 
Z którego strumień ten trysnął, co w biegu 
Tylko na mętną zmienił się kałużę! 
Zbytek dobroci twej na złe się zmienia, 
Nadmiar ten jednak dobroci zamaże 
Śmiertelną plamę występnego syna.  
  YORK
Ma cnota będzie wad jego rajfurką65? 
A jego hańba mój honor roztrwoni 
Jak złoto ojca skąpego rozrzutnik? 
Mój honor hańby jego śmiercią żyje, 
Lub hańba jego honor mój zabije. 
Kto życie jemu daje, mnie odbiera: 
Gdzie zdrada żyje, tam wierność umiera.  
  KSIĘŻNA
za sceną:
Królu mój, panie, otwórz mi, przez Boga!  
  BOLINGBROKE
Kto przeraźliwym tak głosem mnie wzywa?  
  KSIĘŻNA
za sceną:
Kobieta, twoja nieszczęsna stryjenka. 
Otwórz, przez litość dla żebraczki, panie, 
Co po raz pierwszy wyszła na żebranie.  
  BOLINGBROKE
Tragedia w farsę zmienia się w tej chwili, 
Król i Żebraczka tytuł krotofili66. 
Otwórz drzwi matce, bo ją tu sprowadza 
Grzech syna, który króla swego zdradza. 
  YORK
Jeśli przebaczysz łzą matki wzruszony, 
Twa litość zbrodni wyda nowych plony. 
Zgangrenowany członek utnij, panie, 
A reszta ciała przy zdrowiu zostanie.  
 
Wchodzi Księżna. KSIĘŻNA
Nie daj się kusić okrutnej potworze: 
Sam się nie kocha, jak kochać cię może?  
  YORK
Po coś tu przyszła, kobieto szalona? 
Zdrajcę starego mlekiem karmić łona?  
  KSIĘŻNA
Cierpliwość, mężu! — Królu miłościwy — 
 
Klęka. BOLINGBROKE
Wstań, wstań, stryjenko.  
  KSIĘŻNA
O nie, jak Bóg żywy, 
Póty się czołgać na kolanach będę, 
Na dziennym świetle przy szczęsnych nie siędę, 
Póki radosnych słów król mi nie powie: 
Przebaczam winę twojemu synowi. 
  AUMERLE
klęka:
Z matką mą klękam u stóp mego pana.  
  YORK
klęka:
Ja przeciw obu wierne gnę kolana. 
Bądź głuchy, królu, na modły zwodnicze.  
  KSIĘŻNA
On tylko szydzi; spójrz w jego oblicze, 
Łzy nie ma w oku; prośba cię nie wzruszy, 
Co z ust mu spada, a nie płynie z duszy: 
On prosi, pragnąc, by się tak nie stało; 
My prosim całym sercem, duszą całą; 
Jego znużone wstać już chce kolano, 
Nasze do ziemi przyrosną, nim wstaną; 
Jego modlitwa obłudą natchnięta67, 
Modlitwy naszej matką wiara święta; 
Niech dziś, jak zawsze, prośba szczerej duszy 
Do miłosierdzia serce twe poruszy. 
  BOLINGBROKE
Wstań przód, stryjenko.  
  KSIĘŻNA
Nie mów: «wstań stryjenko!». 
Przód68 przebacz, potem powiedz: «wstań stryjenko!». 
Gdybym twą była mamką, pierwsze brzmienie 
Ust by twych było słowo: przebaczenie. 
Wyraz nad wszystkie wyrazy to święty; 
Powiedz: «przebaczam» litością nachnięty. 
Krótkie to słowo wieczną radość rodzi, 
W królewskich ustach żadne nie brzmi słodziej. 
  YORK
Mów po francusku, królu: pardonnez moi.  
  KSIĘŻNA
Chcesz przebaczeniem przebaczenie zabić? 
Szyderczy mężu a okrutny razem69, 
Radzisz mu wyraz zbić samym wyrazem. 
Wymów: przebaczam, wyraz tu przyjęty, 
Gwar słów francuskich dla nas niepojęty. 
Niech język powie, co już mówią oczy. 
Lub niech ci litość ucho w serce wtłoczy, 
By miłosierdzie, modłów tknięte siłą, 
Słowo: «przebaczam» w usta ci włożyło. 
  BOLINGBROKE
Lecz wstań, stryjenko.  
  KSIĘŻNA
Nie proszę o wstanie, 
O przebaczenie błagam tylko, panie.  
  BOLINGBROKE
Jak mu przebaczam, tak przebacz mi Boże!  
  KSIĘŻNA
O, czegóż zgięte kolano nie może! 
Ale drżę jeszcze; powtórz jeszcze słowo, 
Bo powtórzenie nie łaską jest nową, 
Lecz jej stwierdzeniem. 
  BOLINGBROKE
Przebaczam. 
  KSIĘŻNA
O dzięki! 
Ty jesteś Bogiem, nie królem na ziemi. 
  BOLINGBROKE
Lecz co do mego szwagra70 i opata, 
I co do całej kliki ich spólników, 
Zniszczenie w ślady pogoni za nimi. 
Dobry mój stryju, wypraw silny oddział 
Do Oxford albo gdziekolwiek ich znajdziesz, 
Przysięgam bowiem, że żaden z zbrodniarzy 
Drugiego słońca nie zobaczy twarzy. 
Bądź zdrów, mój stryju; żegnam cię, kuzynie; 
Bądź odtąd wierny, stwierdź matki twej słowo. 
  KSIĘŻNA
Chodź, synu, niech ci Bóg duszę da nową!  
 
Wychodzą. SCENA IV
Windsor.
Wchodzą: Exton i 
1 ... 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13
Idź do strony:

Darmowe książki «Król Ryszard II - William Shakespeare (Szekspir) (czytanie książek w internecie za darmo .TXT) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie

Uwagi (0)

Nie ma jeszcze komentarzy. Możesz być pierwszy!
Dodaj komentarz