Darmowe ebooki » Tragedia » Pierścień Wielkiej Damy - Cyprian Kamil Norwid (gdzie czytać książki online .TXT) 📖

Czytasz książkę online - «Pierścień Wielkiej Damy - Cyprian Kamil Norwid (gdzie czytać książki online .TXT) 📖».   Wszystkie książki tego autora 👉 Cyprian Kamil Norwid



1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11
Idź do strony:
class="h4">MAGDALENA
prawie klękając:
— Mario! o całą kobiecość jesteś 
Wyższa od siebie samej — od dawna 
Przeczuwałam Cię... 
  HRABINA
— Mak-Yks! odpowiedz... 
  MAK-YKS
z ukłonem:
— Pani! BRYLANT Twój mnie «darowałaś», 
DOPUSZCZAJĄC, ŻE SIĘ PRZY MNIE ZNAJDZIE... 
  HRABINA
— Nieprzytomną byłam!!... lecz na teraz 
Nie sam daję Ci pierścień — odpowiedz! 
  MAK-YKS
— Pod naciskiem skandalu Twa ręka 
Gdziebykolwiek skłonić się raczyła, 
O! Pani — — czyliżby niesła130 z sobą 
Najdroższą rzecz, to jest: wolę wolną...? 
— Skandalowi — miałżeby Twój przyszły 
Winnym być to, co rad dłużyć Tobie?... 
 
Po chwili:
— Nie — o! Pani — ja w błąd bym Cię wewiódł131, 
Może bym i zdradził — jak ów, który 
Podałby się za strzelców-książęcia132 
Dlatego, że właśnie, gdy on celił133, 
Piorun odbił sokołowi głowę — — 
 
po chwili:
— Nie! o! Pani — szlachetna kuzynko, 
Wysoko się mylisz, lecz mylisz się: 
Szczytność dlatego właśnie jest szczytna, 
Iż przypadkiem się nie otrzymuje, 
Z niebieskiego ona idąc źródła, 
Samo-tchnienną i wolną jest zewsząd. 
 

 

— Spaniałym134... któż przez konieczność bywa? 
Jeśli nie oszukujący wolę własną, 
Która w odwet omyla go z czasem?... 
 

 

— Mężczyzna, który by na razie 
Przyjął tak ponętny nadmiar serca, 
Okazałby się tylko zręcznym... Ja, 
W Epoce tej... w dziewiętnastym-wieku 
Nie raczyłem się w zręcznościach ćwiczyć. 
Owszem — bywałem niezgrabnym — często! 
Niezgrabnym być — może przenosiłem. 
Czemu?... niech ZROZUMIE... kto jest W STANIE! 
  HRABINA
groźnie:
— Słuchaj! — mężczyzny to jest rzeczą 
Zamieniać doraźne wzniosłe chwile 
W potoczysty i równy ciąg życia. 
Lecz, jeśli ty zbyt słabym jesteś — 
Mężczyzną jeśli jesteś niedość, 
By takowy podjąć obowiązek 
— Ja — go — spełnię. 
  MAGDALENA
z zapałem:
— Mario, jesteś wielka! 
  SZELIGA
do Hrabiny:
— Pani! pozwól, bym Twemu krewnemu 
Danego mu słowa nie dotrzymał — 
Obiecałem mu albowiem podróż 
Do nowego-świata, za ocean. 
— Obietnicę tę na teraz cofam! 
 
do Mak-Yksa:
— Słowo złamać — Panie! jest boleśnie. 
Ja przyjmuję następstwa... złamałem. 
  HRABINA
patrząc w oczy Szelidze:
— Prawda! — Panie — że to trud niezwykły, 
Co w tej chwili zrobiłeś i robisz: 
(Dla kogokolwiek bądź to podjąłeś) 
Szlachetnym jesteś dwakroć, gdy łamiąc 
Słowa twe, zostają ci bez skazy. 
Chwilkę czekaj, nim ci podziękuję, 
Hrabio! — krewnego chcę pierw zapytać 
O odpowiedź, na teraz niezbędną... 
 
Przystępuje do Mak-Yksa i bierze go za ramię:
— Mak-Yks! czy mnie nie kochałeś nigdy? 
  MAK-YKS
kłoniąc się do jej stóp:
— Na tak wielką odległość... — i coraz, 
Coraz to niemiłosierniej większą — 
Że, zaprawdę, nie wiem, czyli równie 
Pod stopami naszemi w Oceanii, 
Lub gdy Konstelację-Krzyża ujrzę 
Spod obcego żagla... nie wiem... czyli 
Tenże sam co tu, i co w tej porze, 
Nie połączy nas promień... 
Istotnie: 
Oddalony — zawsze byłem bliskim! 
Aż spomiędzy nas miejsce ubiegło, 
Aż za miejscem czas poszedł... 
Doprawdy: 
Tych, co kochają tak, lub nie ma dziś, 
Lub nie z tego są świata... 
  HRABINA
Nie!... oni, 
Właśnie oni, są ludźmi... 
 
Pokazując palcem na Mak-Yksa:
— On mówi 
O świętego węzła tajemnicy, 
Choć, co mówi?... nie wie... 
 
Do krewnego:
— Ty tak mówisz, 
Jak, przed Chrześcijaństwem wielcy ludzie, 
Albo ludzie cierpiący-wiele, mówili 
Chrześcijańską-myśl wargami-błędu: 
Ty prawdziwie mnie kochasz... 
  SZELIGA, MAGDALENA, WSZYSCY
— Ona-ż to?? 
  MAK-YKS
jest u stóp Hrabiny, obie jej dłonie uściskując; HRABINA
do Magdaleny:
— Magdaleno! ręki mojej uścisk 
Oddaj Hrabi... 
— me obiedwie dłonie 
Zbyt są mocno zajęte w tej chwili. 
  ANIELKA I DZIEWECZKI
wbiegając:
— W pierścień, w pierścień! albo fanty sądzić! 
  HRABINA
— Mój — już nie mój... 
  MAGDALENA
A mój się mnie znowu 
Gdzieś zapodział, i nie warto szukać... 
 
Ognie sztuczne błyskają.
Ale — patrzcie... w niebie dwa pierścienie 
Brylantowe całe! 
  WIELE OSÓB
ku werandzie:
Całe jak z gwiazd!!! 
  DUREJKOWA
patrząc przez lornetkę:
— Fikcja wyśmienita!... 
  SĘDZIA
doskakując do żony:
Kto jest miłującym narodowość, 
Nie używa Fikcji... lecz udania... 
  PIERWSZY Z GOŚCI
— Udanie-ogniste!.. ani słowa... 
  WTÓRY Z GOŚCI
— Ani słowa!... że nie ma co mówić... 
 
Kiedy wielość odwrócona w stronę głównego wnijścia na werandę podziwia ognie, Sędzia w głębokim monologu na przodzie sceny: SĘDZIA
— Wszystko to coś jak w komedii — która 
Moralny ma sens, gdy sie ją zbada. 
— Któż albowiem sprawił to?... kto? proszę, 
Pierwszym stał się powodem... kto tu jest 
Sprężyną? — czyli zrządzenia energią? 
Czyli osią?... a kto jednak NIGDY 
NIE MA SOBIE NIC DO WYRZUCENIA?... 
— Że nareszcie attykiem135 już spytam: 
Ex-machiną136!... któż tu jest??... 
 
po chwili:
— Durejko!! 
 
Właśnie w chwili, w której Durejko sam sobie stara się ukłon oddać, kurtyna zapada.
Przypisy:

1. Pierścień Wielkiej Damy — w rękopisie i w niektórych wydaniach pojawia się tytuł rozszerzony: Pierścień Wielkiej Damy czyli ex machina Durejko. [przypis redakcyjny]

2. Grandville — pseudonim francuskiego rysownika Jeana Ignace’a Isidore’a Gérarda (1803–1847). [przypis redakcyjny]

3. Durejkiem — dziś popr. forma N. lp: Durejką. [przypis redakcyjny]

4. krwie — dziś popr. forma D. lp: krwi. [przypis redakcyjny]

5. Trentowski, Bronisław (1808–1869) — filozof, twórca m.in. prac Chowanna, czyli system pedagogiki narodowej... i Wizerunek duszy moralnej przez Ojczyźniaka, autor terminu „cybernetyka”. [przypis redakcyjny]

6. aktorowie — dziś popr. forma M. lm: aktorzy. [przypis redakcyjny]

7. spółczesny — dziś popr.: współczesny. [przypis redakcyjny]

8. krement (z łac. crementum: przyrost, narastanie) — prawdopodobnie chodzi o akcent wyrazowy. [przypis redakcyjny]

9. przepomnieć — dziś: zapomnieć. [przypis redakcyjny]

10. jedne — dziś popr. forma M. lp r.n.: jedno. [przypis redakcyjny]

11. same one — dziś popr. B. lm r.n.: samo to. [przypis redakcyjny]

12. okna dają na — dziś popr.: okna wychodzą na. [przypis redakcyjny]

13. odlata (3 os. lp cz.ter.) — dziś popr.: odlatuje. [przypis redakcyjny]

14. jedno — tylko. [przypis redakcyjny]

15. obejma (3 os. lp cz.ter.) — dziś popr.: obejmuje. [przypis redakcyjny]

16. k’temu (starop.) — po to, dlatego. [przypis redakcyjny]

17. cierpliwy — tu: cierpiący. [przypis redakcyjny]

18. limba — tu: aureola. [przypis redakcyjny]

19. fortunniej postawionych — tj. lepiej sytuowanych, bogatszych, szczęśliwszych. [przypis redakcyjny]

20. z-istniewa (neol.) — czas. utworzony od czas. istnieć, synonim: zaczyna istnieć, tworzy się. [przypis redakcyjny]

21. wargi — dziś popr. forma N. lm: wargami. [przypis redakcyjny]

22. W Babilonie, za Ezechiela dni — aluzja do ludu izraelskiego w niewoli babilońskiej w VI w. p.n.e.; Ezechiel — prorok Starego Testamentu, autor biblijnej Księgi Ezechiela. [przypis redakcyjny]

23. Akademia Dorpacka — uczelnia założona w XVII w. przez króla szwedzkiego, w XIX w. powstała tam pierwsza korporacja studentów polskich; Dorpat — dziś: Tartu, miasto w Estonii. [przypis redakcyjny]

24. Ansatz (niem.) — tu: podejście, postawa, sposób bycia. [przypis redakcyjny]

25. mury — dziś popr. forma N. lm: murami. [przypis redakcyjny]

26. Dający na drogę czy ulicę — wychodzący, dający widok na drogę lub ulicę. [przypis redakcyjny]

27. zajazd — tu: droga dojazdowa. [przypis redakcyjny]

28. te — dziś popr. forma M. lp r.n.: to. [przypis redakcyjny]

29. czynią aparycje — ukazują się. [przypis redakcyjny]

30. Poczobutt-Odlanicki, Marcin (1728–1810) — astronom i matematyk, jezuita, profesor Akademii Wileńskiej, współzałożyciel obserwatorium astronomicznego w Wilnie. [przypis redakcyjny]

31. acan (starop.) — pan. [przypis redakcyjny]

32. te — dziś popr. forma M. lp r.n.: to (przyjście). [przypis redakcyjny]

33. z-obowiązań — pisownia służy tu uwypukleniu znaczenia „obowiązku” w słowie „zobowiązanie”. [przypis redakcyjny]

34. cóż, bywało, nie czytałem — tj. czego to ja nie czytałem. [przypis redakcyjny]

35. filozof narodowy — chodzi o Bronisława Trentowskiego (1808–1869), twórcę pojęcia jaźni. [przypis redakcyjny]

36. Akademia Dorpacka — uczelnia założona w XVII w. przez króla szwedzkiego, w XIX w. powstała tam pierwsza korporacja studentów polskich; Dorpat — dziś: Tartu, miasto w Estonii. [przypis redakcyjny]

37. wnijść — dziś popr.: wejść. [przypis redakcyjny]

38. podsłuchując — tu: nasłuchując. [przypis redakcyjny]

39. ja-ć — dziś: ja tobie. [przypis redakcyjny]

40. Dorpat — dziś: Tartu, miasto w Estonii; tu aluzja do pobytu Durejki na Akademii Dorpackiej, założonej w XVII w. przez króla szwedzkiego, w XIX w. powstała tam pierwsza korporacja studentów polskich. [przypis redakcyjny]

41. Chowanna — Chowanna, czyli system pedagogiki narodowej..., praca filozofa Bronisława Trentowskiego (1808–1869). [przypis redakcyjny]

42. Ojczyźniak — Wizerunek duszy moralnej przez Ojczyźniaka, praca filozofa Bronisława Trentowskiego (1808–1869). [przypis redakcyjny]

43. Filozof — chodzi o Bronisława Trentowskiego (1808–1869). [przypis redakcyjny]

44. Les gouts sont différents, mon cher mari (fr.) — Różne są gusta, mój drogi mężu. [przypis redakcyjny]

45. De gustibus disputandum non est (łac.) — O gustach się nie dyskutuje. [przypis redakcyjny]

46. z pogardą wychodzi — tj. wychodzi Sędzina, a Sędzia krzyczy za wychodzącą. [przypis redakcyjny]

47. sobo-słowienie (neol.) — rzecz. utworzony na wzór łac. monolog. [przypis redakcyjny]

48. słowy — dziś popr. forma N. lm: słowami. [przypis redakcyjny]

49. podsłuchując — tu: nasłuchując. [przypis redakcyjny]

50. obejmani (M. lm m.os.) — dziś popr.: obejmowani. [przypis redakcyjny]

51. alić (daw.) — jednak, wszakże. [przypis redakcyjny]

52. sądzim (1 os. lm cz.ter.) — dziś popr.: sądzimy. [przypis redakcyjny]

53. liściami — dziś popr. forma N. lm: liśćmi. [przypis redakcyjny]

54. alić (starop.) — jednak, wszakże. [przypis redakcyjny]

55. piętr — dziś popr. forma D. lm: pięter. [przypis redakcyjny]

56. obmierzić — obrzydzić. [przypis redakcyjny]

57. osobistość — tu: osobowość, charakter człowieka. [przypis redakcyjny]

58. psować (starop.) — psuć, niszczyć. [przypis redakcyjny]

59. Pono że uniosłem... przedmiot główny — Mak-Yks ma na myśli pistolet. [przypis redakcyjny]

60. spólny — dziś popr.: wspólny. [przypis redakcyjny]

61. wy-ojczyźniać się (neol.) — czas. utworzony od rzecz. ojczyzna, synonim: wykorzeniać się. [przypis redakcyjny]

62. zmartwychpowstaniec (neol.) — rzecz. utworzony od czas. zmartwychpowstać (dziś: zmartwychwstać). [przypis redakcyjny]

63. fotografy — dziś: fotografie. [przypis redakcyjny]

64. z-dłużyć (neol.) — czas. utworzony od przym. długi, synonim: przedłużyć. [przypis redakcyjny]

65. jedne — dziś popr. forma B. lp r.n.: jedno. [przypis redakcyjny]

66. ze zapomnień — dziś popr.: z zapomnień, tj. z zapominalstwa. [przypis redakcyjny]

67. tamtę — dziś popr.: tamtą. [przypis redakcyjny]

68. kwiaty — dziś popr. forma N. lm: kwiatami. [przypis redakcyjny]

69. Smyrna — dziś: Izmir, miasto w płd.-zach. Turcji. [przypis redakcyjny]

70. kapucyn — tu: zakonnik, pustelnik. [przypis redakcyjny]

71. Ermitaż (z fr. ermitage) — pustelnia. [przypis redakcyjny]

72. zostawa — dziś popr. forma 3 os. lp cz.ter.: zostaje. [przypis redakcyjny]

73. wyszlij —

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11
Idź do strony:

Darmowe książki «Pierścień Wielkiej Damy - Cyprian Kamil Norwid (gdzie czytać książki online .TXT) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie

Uwagi (0)

Nie ma jeszcze komentarzy. Możesz być pierwszy!
Dodaj komentarz