Wybór mów - Demostenes (czytaj książki przez internet za darmo TXT) 📖
Wybór słynnych mów politycznych największego mówcy greckiego.
Największą sławę przyniosły Demostenesowi Filipiki, czyli mowy przeciwko macedońskiemu królowi Filipowi II, prowadzącemu zaborczą politykę zagrażającą niezawisłości Grecji. Na okres pomiędzy pierwszą a drugą Filipiką przypadają trzy Mowy olintyjskie, nakłaniające Ateńczyków do natychmiastowej pomocy Olintowi, miastu na półwyspie Chalkidyjskim, zagrożonemu przez Filipa. Zbiór dopełnia mowa O wieńcu, zawierająca podsumowanie patriotycznej działalności Demostenesa.
Mowy Demostenesa odznaczają się prostotą i naturalnością języka oraz starannym rozplanowaniem. Umiejętnie łączy w nich patos i emocje z rzeczowymi argumentami oraz praktycznymi propozycjami. Zwraca uwagę przede wszystkim jasność i logika wywodu, wzmacniana umiejętnym stosowaniem rozmaitych figur retorycznych.
- Autor: Demostenes
- Epoka: Starożytność
- Rodzaj: Epika
Czytasz książkę online - «Wybór mów - Demostenes (czytaj książki przez internet za darmo TXT) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Demostenes
Jałowe pole
306. Tak powinna wyglądać działalność prawego obywatela, Ajschinesie; z jej powodzeniem stalibyśmy się bezspornie największym państwem, a w dodatku zupełnie legalnie; klęska jej ocaliła nam przynajmniej dobrą sławę. Nikt nie przygania państwu ani jego zasadom politycznym, ale złorzeczy losowi511, który tak rozstrzygnął. 307. Nie512, dalibóg, odstąpić interesów państwa, sprzedać się przeciwnikom i łowić sposobności dla wroga przeciw ojczyźnie! Nie — intrygować przeciw odważnemu i wytrwałemu obrońcy godności państwa; nie — osobiste urazy chować w pamięci, a udawać zdradziecką rezerwę, jak to czynisz wielokrotnie! 308. Istnieje, oj istnieje, godziwa i pożyteczna dla państwa rezerwa, w jakiej całkiem po prostu trwa ogół obywatelstwa. Nie taka jest rezerwa Ajschinesa — daleko do tego! Usuwa się wedle osobistego uznania od życia politycznego — a często nabiera takiego przekonania — strzeże chwili, kiedy wam uprzykrzy się stały mówca albo przypadkowo zdarzy się jakaś przeciwność losu albo inna przykrość (a wiele jest takich w życiu ludzkim); nagle w takiej chwili, jak wiatr po ciszy, zjawia się mówca z wyćwiczonym głosem i doborem słów, składa mowy dobitnie i bez wytchnienia513, wprawdzie bez pożytku żadnego, ale za to na nieszczęście przygodnej jednostki i powszechną niesławę. 309. Wszak twe studia i twe starania, Ajschinesie — gdyby płynęły z prawej duszy i ożywionej myślą o dobru ojczyzny — powinny były wydać rzetelne owoce i zrodzić powszechny pożytek, przynieść przymierza z miastami, przysporzyć dochody pieniężne, nowe porty handlowe i korzystne ustawy, stworzyć polityczne kroki oporu przeciw zdeklarowanym wrogom. 310. Miniony czas otwarł szerokie pole popisu dla dobrego obywatela, ale nie figurujesz na nim ani w pierwszym, ani drugim, ani trzecim, ani czwartym, ani piątym, ani szóstym, ani żadnym rzędzie mnożycieli państwa. 311. Jakie przymierze za twoim pośrednictwem przyszło do skutku dla państwa? Jaka pomoc, jaka życzliwość pozyskana lub sława? Jakie twoje poselstwo, jaka usługa przydały państwu splendoru? Jaką sanację514 przeprowadziłeś jako kierownik urzędu spraw wewnętrznych lub ogólnogreckich i zagranicznych? Jakie trójrzędowce? Jakie pociski? Jakie doki? Jaka naprawa murów? Jaka konnica? W czym w ogóle jesteś użyteczny? Jakiż publiczny fundusz zapomogowy, czy dla zamożnych, czy dla ubogich? Żaden! 312. No, serce! Jeśli nic z tego, to chyba życzliwość i gorliwość! Gdzie? Kiedy? Wszyscy mówcy, nawet czysto przygodni, składali swój grosz na ratunek, a w końcu Aristonik515 ofiarował sumkę uciułaną na zapłacenie kary, by mógł wrócić do pełni praw obywatelskich. Ty, niegodziwcze ostatni ze wszystkich, nie pokazałeś się wtedy i nic nie ofiarowałeś! Nie z ubóstwa; skądże? Po szwagrze Filonie odziedziczyłeś ponad pięć talentów, a dwa talenty dostałeś ze składek naczelników okręgów podatkowych w darze za naruszenie ustawy o wyposażeniu trójrzędowców. 313. Ale oddalam się od zasadniczego toku przez przeskakiwanie z jednej kwestii do drugiej, więc pomijam516 to. Wykazałem, że nie przez niedostatek wstrzymałeś się od ofiary, ale z obawy przed narażeniem się patronowi twojej całej polityki. Kiedyż ty tniesz zucha i błyskasz wystawą? Jak tylko coś przeciw ludowi, tam Ajschines pierwszy tenor, całe książki mówi z pamięci, pierwszorzędny aktor, tragiczny Teokrines517.
Ludzie czwartego wieku stoją poza miarą klasyczną
314. Wspomniałeś dawnych mężów wybitnych. Pięknie! Wszelako nie godzi się, Ateńczycy, najpierw budzić w was tlącą się życzliwość dla zmarłych, a potem zestawiać z nimi mnie, żyjącego współcześnie z wami. 315. Cały świat wie, że wszystkim żyjącym zazdrości się mniej lub więcej, zmarłych nawet wróg już nie nienawidzi. Takie natura dała nam usposobienia; a mnie ma się sądzić i oceniać wedle mężów poprzedniej doby? Och, nie! Byłoby to niesprawiedliwe, Ajschinesie! Porównaj mnie, jeśli łaska, z sobą albo innym twoim współczesnym stronnikiem. 316. Zastanów się, czy lepiej jest dla państwa i zaszczytniej zostawiać współczesne zasługi bez zapłaty i w śmiech je obracać z powodu ogromu, niedającego nawet określić się, dawnych zasług, czy też wszystkim życzliwym działaczom użyczać zaszczytnych względów ludu? 317. Jeżeli już trzeba mi i to powiedzieć, kierunek mojej polityki okaże się przy ewentualnym rozpatrzeniu podobny do dążności mężów podówczas sławionych, a nawet identyczny z ich zasadami; kierunek twojej polityki odpowie taktyce ówczesnych denuncjantów. Oczywiście i wtedy byli kpiarze kosztem współczesnych, a chwalcy dawniejszych, wspólnicy twoi w rzemiośle krytykowania. 318. Powiadasz, że w niczym nie przypominam owych? A ty przypominasz, Ajschinesie? A brat twój? A kto inny ze współczesnych mówców? Moim zdaniem, nikt. Porównaj, zacna duszo — bym cię nie nazwał inaczej — żywego z żywymi i współczesnymi, jak we wszystkim innym porównuje się, na przykład poetów, chóry, aktorów. 319. Nie odprawiało się Filammona518 z Olimpii519 bez wieńca dlatego, że nie dorównywał w sile Glaukowi z Karystos520 i innym dawnym atletom, ale wieńczyło się go i obwoływało zwycięzcą za najlepszą walkę z wchodzącymi w szranki.
Jeszcze nie zginęła
Tak ty mnie oglądaj przy dzisiejszych mówcach, przy sobie samym, przy kimkolwiek chcesz z wszystkich; nie cofam się przed żadnym. 320. Był czas, kiedy państwo mogło iść za najlepszymi radami, kiedy wszyscy mogli współzawodniczyć w miłości ojczyzny; wtedy ja okazywałem się najlepszym doradcą ze wszystkich, cały zarząd polegał na moich ustawach, prawach i poselstwach, z was nie było nikogo nigdzie, chyba że szło o intrygę przeciw moim zarządzeniom. Po nieodżałowanej klęsce nie było już pola dla doradców, ale otwarła się arena dla służalczych wykonawców nakazów, gotowych najemników przeciw własnej ojczyźnie, rączych pochlebców wobec obcego; wtedy ty i każdy z tych panów stawaliście do szeregu i lśniliście jak szlachcic na paradzie, ja — przyznaję — byłem bezsilny, ale byłem większym przyjacielem ludu niźli wy. 321. Dwa przymioty, Ateńczycy, powinien mieć obywatel ze stanu średniego (może tak określając siebie samego — najmniej obruszę): w czasach samodzielności państwowej winien stać twardo na stanowisku ambicji i przodownictwa, w każdym zaś momencie i każdej sprawie na stanowisku patriotyzmu. Tym rozporządza nasza własna natura; o możności i sile decydują inne czynniki. Tę miłość ojczyzny znajdziecie trwającą we mnie niewzruszenie i bez zastrzeżeń. Dowód? Patrzcie! 322. Nie zdradziłem was, choć żądano mego wydania, wytaczano procesy przed amfiktionami, grożono, obiecywano, poszczuto na mnie, jak dzikie bestie, te przeklęte dusze! Wybrałem od początku prostą i prawą ścieżkę polityczną; gdzie szło o godność, o potęgę, o sławę ojczyzny, tam jej służyłem, ją pomnażałem, w jednym szeregu stałem z ludem. 323. Nie chodzę po rynku rozpromieniony cudzymi zwycięstwami, nie ściskam rąk i nie gratuluję pomyślnych nowin tym, którzy doniosą o tym przypuszczalnie do głównej kwatery521; nie słucham o zdarzeniach pomyślnych dla państwa z drżeniem, wzdychaniem i wzrokiem wbitym w ziemię, jak ci bezbożnicy; wyszydzają państwo522, jakby tym samym nie wyszydzali samych siebie, oglądają się na zewnątrz i chwalą cudze zwycięstwa, równające się tyluż klęskom Grecji; mówią sobie: ten stan rzeczy trzeba utrzymać na zawsze.
324. Nie przychylże się, boska rodzino, do takich życzeń; dajże im lepszą myśl, a jeżeli są nieuleczalni, wyrwij ich jak chwast na zagładę z ziemi i morza, nam zaś wszystkim innym daj najszybsze odwrócenie wiszących nad głowami trwóg i bezpieczne zbawienie.523
Uwagi (0)