Wszystkie prawa zastrzeżone - Konrad Gliściński (gdzie czytać książki w internecie za darmo .txt) 📖

Uwagi: 0

Słowa kluczowe:

Skarżyć się

Krótki opis książki:

Ta obszerna publikacja ukazuje, jak na przestrzeni wieków zmieniała się granica między tym, co nielegalne a legalne, jak prawo autorskie rozprzestrzeniało się na nowe dziedziny twórczości, jak retoryczne uzasadnienia miały się do stanu faktycznego.

Książka stawia tezę, że prawa autorskie są w istocie prawami wydawców, jako że pojawiły się pod wpływem ich lobbingu w czasach, gdy stopniowo wygasał dawniejszy system przywilejów królewskich. Opisuje także rozwój anglosaskiego systemu copyright, francuskiego droit d'auteur oraz kształtowanie się polskiego ustawodawstwa prawnoautorskiego w II Rzeczypospolitej. Dalsze rozdziały poświęcone są pojawianiu się coraz to nowych pól eksploatacji (płyty, radio, retransmisje utworów itd.) oraz różnym tymczasowym rozwiązaniom, takim jak amerykański jukebox exception. Przez cały czas autor spogląda na to wszystko z perspektywy filozofii prawa, rozważając, na ile sensowne jest modelowanie prawa autorskiego na wzór prawa własności materialnej. W rozważaniach pojawiają się nazwiska Locke'a, Diderota, Kanta czy Fichtego. Jednym słowem książka daje solidną podbudowę do zastanowienia się nad współczesnym kształtem prawa autorskiego.

Przeczytaj książkę

Podziel się książką:

Czytasz książkę online - «Wszystkie prawa zastrzeżone - Konrad Gliściński (gdzie czytać książki w internecie za darmo .txt) 📖». Wszystkie książki tego autora 👉 Konrad Gliściński

Idź do strony:

osobiste twórcy, w połączeniu z prawem do wynagrodzenia, wydają się zabezpieczać dostatecznie jego interes. Prawo zakazowe jawi się jako mechanizm zbędny z punktu widzenia interesów autora — zaś widoczne staje się jego znaczenie w budowaniu modeli komercyjnej eksploatacji twórczości przez innych uprawnionych — podmioty zarządzające tymi prawami. Czym innym jest argument o tym, że prawa wyłączne są warunkiem koniecznym do powstawania twórczości — który przynajmniej z historycznego punktu widzenia należy uznać za nieprawdziwy — a czym innym twierdzenie, że podmiotom zarządzającym łatwiej jest budować swoje modele biznesowe w oparciu o prawa zakazowe. Oczywistym wydaje się, że prowadzenie działalności gospodarczej w warunkach posiadania monopolu jest wygodniejsze niż prowadzenie takiej samej działalności na rynku konkurencyjnym. Przyznawanie podmiotom zarządzającym praw zakazowych, zapewniających im monopol prawny nad danym utworem, nie jest działaniem bezkosztowym. Taki monopol przekłada się na wyższe ceny poszczególnych utworów tworzonych w modelu producenta. Obok kosztów finansowych istnieją też inne koszty funkcjonowania systemu praw zakazowych, które mogą być w skrócie opisane jako chilling effect. Jak wskazałem wcześniej, model producenta to nie jedyny model finansowania i dystrybucji twórczości. Ze względu na rozwój technologii możliwe jest zarabianie przez twórców na swojej twórczości z pominięciem lub przy znacznym ograniczeniu roli pośredników. Prawo autorskie powinno więc rozpoznać te zmiany technologiczne, zmiany w sposobie tworzenia i komunikacji twórczości oraz zmianę roli pośredników w owym systemie. Poza prawami autorskimi powinny — tak jak to miało miejsce w przeszłości — znaleźć się działania niezwiązane z korzystaniem z utworów w celu prowadzenia działalności gospodarczej (tzw. wykorzystanie komercyjne). Działania poszczególnych osób, które z założenia nie są nastawione na bezpośrednie zyski, mogą konkurować z kanałami dystrybucji twórczości. Nie oznacza to jednak, że prawo powinno zakazywać takich działań, uzależniając odbiorców od przymusu obcowania z twórczością jedynie w ramach komercyjnych kanałów dystrybucji. Sytuacja ma znamiona problemu o charakterze biznesowym i powinna zostać rozwiązana przez podmioty prowadzące działalność gospodarczą związaną z rozpowszechnianiem utworów. O ile bowiem można usprawiedliwić ograniczanie wolności poprzez przyznawanie praw zakazowych, które służyć mają ochronie podmiotów prowadzących działalność gospodarczą przed nieuczciwą konkurencją, o tyle ciężko znaleźć usprawiedliwienie dla wykorzystywania tych praw w celu ochrony komercyjnych kanałów dystrybucji przed nienastawionymi na zysk zachowaniami indywidualnych obywateli.

Ogólnie rzecz ujmując, kopiowanie to nie kradzież. Kopiując, nie pozbawiany nikogo należącego do niego dobra. Wręcz odwrotnie. Dzięki kopiowaniu utworów zwiększamy ich dostępność dla reszty społeczeństwa. W moim przekonaniu niematerialność dóbr przemawia za tym, że system ich ochrony powinien być oparty na zasadzie niektóre prawa zastrzeżone. Wśród tych praw centralnym prawem nie musi być wcale prawo zakazowe (wyłączne).

Przypisy:

1. Początek przemówienia wygłoszonego w parlamencie angielskim w 1841 roku podczas debaty związanej z wydłużeniem czasu ochrony praw autorskich, Macaulay’s Speeches on Copyright, Lincoln’s Cooper Institute Address; (1915), https://archive.org/details/macaulaysspeeche00maca, (dostęp 15.02.2013), s. 3. [przypis autorski]

2. S. M. Grzybowski, Ochrona osobista stosunku do dzieła po śmierci twórcy, Kraków 1933, s. 320. [przypis autorski]

3. Ibidem, s. 125. [przypis autorski]

4. Por. szerzej: https://en.wikipedia.org/wiki/Napster#Legal_challenges [przypis autorski]

5. S. Grzybowski, Prawo autorskie w systemie prawa, [w:] S. Grzybowski, A. Kopff, J. Serda, Zagadnienia prawa autorskiego, Warszawa 1973, s. 36. [przypis autorski]

6. Pozostała część literatury przedmiotu znajduje się w bibliografii. [przypis autorski]

7. Na temat pojęcia remiksu por. w szczególności: Remiks. Teorie i praktyki, red. M. Gulik, P. Kaucz, L. Onak, Kraków 2011 [przypis autorski]

8. P. Burke, Społeczna historia wiedzy, Warszawa 2016, s. 184. [przypis autorski]

9. S. Grzybowski, Prawo autorskie w systemie prawa..., s. 35. [przypis autorski]

10. Do przemysłów kreatywnych zalicza się m.in. branże: muzyczną, filmową, wydawniczą oraz nadawczą. Por. szerzej: R. Towse, Ekonomia kultury. Kompendium Warszawa 2011. [przypis autorski]

11. P. Jaszi, Toward a Theory of Copyright: The Metamorphoses of „Authorship”, „Duke Law Journal” 1991, vol.455, s. 463, http://scholarship.law.duke.edu/dlj/vol40/iss2/8 (dostęp 27.06.2014). [przypis autorski]

12. L. R. Patterson, Copyright in Historic Perspective, Vanderbilt University, 1968, s. 229. [przypis autorski]

13. J. Barta, R. Markiewicz, Prawo autorskie, Warszawa 2016, s. 62. [przypis autorski]

14. J. Barta, R. Markiewicz, Prawo autorskie, Warszawa 2016, s. 60. [przypis autorski]

15. Por. m.in. P. E. Geller, Must copyright be for ever caught between marketplace and authorship norms?, [w:] B. Sherman, A. Strowel, Of authors and origins. Essays on copyright law, Oxford 1994, s. 169, S. van Gompel, Copyright Formalities and the Reasons for their Decline in Nineteenth Century Europe, [w:] R. Deazley, M. Kretschmer, L. Bently [red.], Privilege and Property. Essays on the History of Copyright, s. 158. [przypis autorski]

16. S. Rudstein, Nowa ustawa o prawie autorskim, „Gazeta Sądowa Warszawska”, 1912, nr 13, s. 206. [przypis autorski]

17. S. Rudstein, Prawo autorskie a pokazy kinematograficzne, „Gazeta Sądowa Warszawska”, 1911, nr 6, s. 81. [przypis autorski]

18. S. Pyrowicz, Przyczynek do teorii prawa autorskiego, „Gazeta Sądowa Warszawska” 1908, nr. 26, s. 424. [przypis autorski]

19. Podaję za: S. Rudstein, Prawo autorskie a pokazy kinematograficzne..., s. 78. [przypis autorski]

20. J. Barta, R. Markiewicz, Prawo autorskie, Warszawa 2013, s. 39. [przypis autorski]

21. J. Barta, R. Markiewicz, Prawo autorskie..., s. 39. [przypis autorski]

22. J. Barta, R. Markiewicz, Prawo autorskie..., s. 48. [przypis autorski]

23. Nichols v. Universal Pictures Corporation et al. 45 F.2d 119 (2d Cir. 1930), http://cyber.law.harvard.edu/people/tfisher/IP/1930%20Nichols.pdf, (dostęp 27.06.2014). [przypis autorski]

24. K. Scott, Art and Industry: A Contradictory Union: Authors, Rights and Copyrights during the Consulat, „Journal of Design History”, Vol. 13, No. 1 (2000), s. 5. [przypis autorski]

25. Por. orzeczenie SN z dnia 18 listopada 1932 r., II K 1092/32. [przypis autorski]

26. Por. orzeczenie SN z dnia 25 kwietnia 1973 r., I CR 91/73. [przypis autorski]

27. M. W. Carroll, The Struggle for Music Copyright. „Villanova Law/Public Policy Research Paper” No. 2005–7. SSRN: http://ssrn.com/abstract=687963, (dostęp 11.03.2014), s. 947. [przypis autorski]

28. S. M. Stewart, H. R. Sandison, International Copyright and Neighbouring Rights, wydanie 2, Londyn 1989. [przypis autorski]

29. L. R. Patterson, Copyright in Historic Perspective, Vanderbilt University, 1968, s. 226. [przypis autorski]

30. L. R. Patterson, Copyright in Historic Perspective..., s. 225. [przypis autorski]

31. J. Stelmach, R. Sarkowicz, Filozofia prawa XIX i XX wieku, Kraków 1999, s. 51. [przypis autorski]

32. „Dominacja pierwiastka majątkowego we współczesnym prawie autorskim była oczywistą konsekwencją odmawiania autorom przez wiele wieków naturalnego prawa do gospodarczej eksploatacji tworów ich ducha i intelektu. [...] Idee ochrony wyższych, idealnych, psychicznych, niemajątkowych interesów autorów, które miały źródło w więzi duchowej łączącej twórcę z jego dziełem [...] przyniosły ze sobą dopiero ostatnie dziesięciolecia XIX w., ale daleko było jeszcze do jej realizacji ustawodawczej” L. Górnicki, Rozwój idei praw autorskich, od starożytności do II wojny światowej, Wrocław 2013, s. 287. [przypis autorski]

33. Por. L. Górnicki, Rozwój idei praw autorskich..., „Kwartalnik Prawa Prywatnego” 2006, zeszyt 3, s. 734, oraz M. du Vall, Prawo patentowe, Warszawa 2008, s. 24. Zdaniem tego autora początków okresu globalizacji ochrony patentowej można dopatrywać się już w momencie utworzenia Światowej Organizacji Praw Własności Intelektualnej (WIPO), tj. od roku 1970. W moim przekonaniu jednak dopiero wejście w życie porozumienia TRIPS zmieniło dotychczasową sytuację prawną, wywołując szereg negatywnych konsekwencji, por. http://conasuwiera.pl/wp-content/uploads/2012/09/Gliscinski-Prawa-niezgody-intelektualnej.pdf s. 3. [przypis autorski]

34. L. Górnicki, Rozwój idei praw autorskich..., Wrocław 2013, s. 149. [przypis autorski]

35. L. Górnicki, Rozwój idei praw autorskich..., Wrocław 2013, s. 152. [przypis autorski]

36. L. R. Patterson, Copyright in Historic Perspective, Vanderbilt University, 1968, s. 226. [przypis autorski]

37. C. Hesse, The Rise of Intellectual Property, 700 B.C. – A.D. 2000: An Idea in the Balance, „Daedalus”, 131, no. 2 (March 22, 2002), s. 30. [przypis autorski]

38. S. M. Stewart, H. R. Sandison, International Copyright and Neighbouring Rights, wyd. 2, Londyn 1989, s. 16. [przypis autorski]

39. M. Kretschmer, F. Kawohl, Chapter 2: The History and Philosophy of Copyright, [w:] Music and Copyright, S. Frith, L. Marshall [red.], Edinburgh 2004, s. 34. [przypis autorski]

40. Por. szerzej: L. Górnicki, Rozwój idei praw autorskich..., s. 232. [przypis autorski]

41. S. M. Grzybowski, Prawo autorskie, Encyklopedia podręczna prawa prywatnego, red. H. Konica, zeszyt 1, Warszawa 1931, s. 22. [przypis autorski]

42. M. Kretschmer, F. Kawhol, Chapter 2: The History and Philosophy of Copyright, [w:] Music and Copyright, red. S. Frith, L. Marshall, Edinburgh 2004, s. 36. [przypis autorski]

43. L. R. Patterson, Copyright in Historic Perspective, Vanderbilt University, 1968, s. 225. [przypis autorski]

44. P. Jaszi, Toward a Theory of Copyright: The Metamorphoses of „Authorship”, 1991 „Duke Law Journal” 455–502 (1991), http://scholarship.law.duke.edu/dlj/vol40/iss2/8 (dostęp 27.06.2014), s. 473. [przypis autorski]

45. L. R. Patterson, Copyright in Historic Perspective..., s. 225. [przypis autorski]

46. Ch. May, S. K. Sell, Intellectual property rights. A critical history, London 2006, s. 21. Na temat innych uzasadnień istnienia praw autorskich por. m.in. P. S. Menell, Intellectual Property: General Theories, [w:] Encyclopedia of Law & Economics: Volume II (2000), red. B. Bouckaert i G. de Geest; Edward Elgar: Cheltenham, UK, http://encyclo.findlaw.com/1600book.pdf, (dostęp 01.07.2014), s. 156 i n; W. Fisher, Theories of Intellectual Property, [w:] New Essays in the Legal and Political Theory of Property, red. S. Munzer, Cambridge University Press, 2001, http://cyber.law.harvard.edu/people/tfisher/iptheory.pdf, (dostęp 01.07.2014), 91; J. Hughes, The Philosophy of Intellectual Property, „Georgetown Law Journal” 77 (1988): 287. [przypis autorski]

47. W. Ciszewski, Deontologiczne i konsekwencjalistyczne koncepcje uzasadnienia prawa własności intelektualnej, [w]: Konwergencja czy dywergencja kultur i systemów prawnych?, Warszawa 2012, s. 366. [przypis autorski]

48. Obok tego wyróżnia się również koncepcje realistyczne. [przypis autorski]

49. M. Kretschmer, F. Kawhol, Chapter 2: The History and Philosophy of Copyright, [w:] Music and Copyright, S. Frith, L. Marshall [red.], Edinburgh 2004, s. 34. [przypis autorski]

50. L. Bently, Copyright and the Death of the Author in Literature and Law, „The Modern Law Review”, Volume 57, Issue 6, November 1994, s. 979. [przypis autorski]

51. S. Markiewicz, Prawa autorskie, czyli tak nazwana własność literacka i artystyczna w Królestwie Polskim i zagranicą Warszawa 1867, s. 184 [przypis autorski]

52. S. Wronkowska, Z. Ziembiński, Zarys teorii prawa, Poznań 2001, s. 48. [przypis autorski]

53. N. Elkin-Koren, E. M. Salzenberger, The Law and Economics of Intellectual Property in the Digital Age. The Limits of Analysis, New York 2013, s. 46. [przypis autorski]

54. G. S. Brown, After the Fall: The Chute of a Play, Droits d’Auteur and Literary Property in the Old Régime, FHS, 22 (1999), s. 484. [przypis autorski]

55. W. Fisher, Theories of Intellectual Property, [w:] New Essays in the Legal and Political Theory of Property, red. S. Munzer, Cambridge University Press, 2001, http://cyber.law.harvard.edu/people/tfisher/iptheory.pdf, (dostęp 01.07.2014), s. 23. [przypis autorski]

56. Przeciw wykorzystywaniu teorii Locke’a do uzasadnienia praw autorskich por. w szczególności: D. Attas, Lockean Justification of Intellectual Property, [w:] A. Gosseries, A. Morciano, A. Strowel [red.], Intellectual and Property Theories of Justice, 2010 oraz P. Drahos, A Philosophy of Intellectual Property, Aldershot, 1996, s. 41 i n. Za możliwością uzasadnienia praw autorskich w oparciu o teorię Locke’a por. m.in. J. Hughes, The Philosophy of Intellectual Property, „Georgetown Law Journal” 77 (1988): 287, s. 13. [przypis autorski]

57. Por. szerzej: J. Locke, Rozważania dotyczące rozumu ludzkiego, przełożył B. J. Gawecki, przekład przejrzał Cz. Znamierowski, fragmenty dostępne pod adresem http://sady.up.krakow.pl/antfil.locke.rozwazania.htm (15.01.2013). [przypis autorski]

58. Propozycję zastosowania teorii Hegla na gruncie praw autorskich przeprowadził m.in. J. Hughes, The Philosophy of Intellectual Property..., s. 29 i n. Na temat nieprzystawalności jego teorii do praw autorskich porównaj: P. Drahos, A Philosophy of Intellectual Property..., s. 73 i n. [przypis autorski]

59. J. Hughes, The Philosophy of Intellectual Property, „Georgetown Law Journal” 77 (1988): 287, s. 29; N. Elkin-Koren, E. M. Salzenberger, The Law and

Idź do strony:

Darmowe książki «Wszystkie prawa zastrzeżone - Konrad Gliściński (gdzie czytać książki w internecie za darmo .txt) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie

Uwagi (0)

Nie ma jeszcze komentarzy. Możesz być pierwszy!

Dodaj komentarz