Darmowe ebooki » Powieść » Myśli - Blaise Pascal (access biblioteka txt) 📖

Czytasz książkę online - «Myśli - Blaise Pascal (access biblioteka txt) 📖».   Wszystkie książki tego autora 👉 Blaise Pascal



1 ... 61 62 63 64 65 66 67 68 69 ... 79
Idź do strony:
chyba dla pokazania iż trzeba się poddać Pismu: obrazy sakramentów. 853.

Trzeba oględnie sądzić o zarządzeniach bożych, mój ojcze.

Św. Paweł na wyspie Malcie755.

855.

Przyjmuję, iż wierzy się w cudy; wy zniekształcacie religię albo na rzecz swoich przyjaciół, albo przeciw swoich nieprzyjaciołom. Rozrządzacie nią wedle ochoty.

856.

O cudzie. — Jako Bóg nie uczynił rodziny bardziej szczęśliwej, niechaj też i sprawi, aby nie było bardziej wdzięcznej756.

Przyczynek do działu trzynastego

Pytania o cudach przedłożone przez Pascala księdzu de Saint Cyran757.

Oto główne punkty, o które mam zapytać ks. de Saint Cyran. Ale ponieważ nie posiadam kopii, trzeba by, aby zechciał odesłać to pismo wraz z odpowiedzią, którą raczy dać.

Pytanie I.

Czy aby zjawisko było cudem, trzeba, aby przekraczało siły ludzi, czartów, aniołów i całego stworzenia?

Odpowiedź. — Teologowie powiadają, iż cudy są nadprzyrodzone albo w swej substancji, quoad substantiam, jako to przenikanie dwóch ciał albo obecność jednego ciała równocześnie w dwóch miejscach; albo są nadprzyrodzone w sposobie objawiania się, quoad modum: kiedy dzieją się za pomocą sposobów, które nie mają żadnej przyrodzonej władzy wywoływania ich; jak kiedy Chrystus leczy oczy ślepego od urodzenia błotem albo świekry Piotra pochylając się nad nią, albo kobietę powietrzem ruszoną dotykając kraju jej sukni, etc. i większość cudów, które czyni w Ewangelii, są tego drugiego rodzaju. Do takich należy także uleczenie febry lub innej choroby dokonane w jednej chwili, lub doskonalej, niż to dzieje się w naturze, przez dotknięcie relikwii lub przez wezwanie imienia Boga, etc.; tak iż myśl tego, który przedkłada te trudności, jest prawdziwa i zgodna z wszystkimi teologami, nawet tegoczesnymi.

Pytanie II.

Czy nie wystarcza, aby zjawisko to było ponad siłę środków, których się przy tym używa? Rozumieniem moim było, iż cudownym jest wszelkie zjawisko przekraczające naturalną siłę środków, których się przy tym używa. I tak nazywam cudownym wyleczenie choroby dokonane przez dotknięcie św. relikwii; uleczenie opętanego dokonane przez wezwanie imienia Jezusa, etc.; ponieważ te skutki przewyższają naturalną siłę słów, którymi wzywa się Boga, i naturalną siłę relikwii, które nie mogą leczyć chorych i wypędzać biesów. Ale nie nazywam cudem wypędzać biesów sztuką diabelską; skoro bowiem używa się potęgi diabła, aby wypędzać diabła, skutek nie przekracza naturalnego skutku środków, których przy tym używamy; dlatego określenie, które podałem, wydało mi się prawdziwym określeniem cudu.

Odpowiedź. — To co może uczynić diabeł, nie jest cudem, tak samo to, co może uczynić zwierzę, chociażby człowiek nie mógł tego uczynić sam przez siebie.

Pytanie III.

Czy św. Tomasz jest zgodny z tym określeniem i czy nie jest zdania, iż aby jakieś zjawisko było cudownym, musi przewyższać siłę całego stworzenia?

Odpowiedź. — Św. Tomasz jest tego samego zdania co inni, mimo iż dzieli na dwie części drugi rodzaj cudów: cudy quoad subiectum758 i cudy quoad ordinem naturae759. Powiada, iż pierwsze to są te, które natura może bezwarunkowo uczynić, ale nie w danym przedmiocie, tak np. może stworzyć życie, ale nie w martwym ciele; drugie zaś są te, które może zdziałać w danym przedmiocie, ale nie takimi środkami, tak rychło etc., jak uleczyć w jednej chwili i za pomocą jednego dotknięcia febrę lub chorobę, mimo że uleczalną.

Pytanie IV.

Czy heretycy, jawni i uznani, mogą czynić prawdziwe cudy, aby potwierdzić błąd?

Odpowiedź. — Nikt, czy to katolik, czy heretyk, święty czy niegodziwiec, nie może uczynić prawdziwego cudu, aby potwierdzić błąd, ponieważ wówczas Bóg potwierdziłby i uznałby swoją pieczęcią błąd jako fałszywy świadek lub raczej jako fałszywy sędzia: to jest pewne i niezłomne.

Pytanie V I VI.

Czy heretycy, jawni i uznani, mogą czynić cudy jak np. uleczenie chorób, które nie są nieuleczalne: np. czy mogą uleczyć febrę, aby potwierdzić błędne twierdzenie, jako ojciec Lingendes powiada, że mogą?

Czy heretycy, jawni i uznani, mogą czynić cudy, które by były ponad całą stworzoną naturę, przez wezwanie imienia boskiego i przez świętą relikwię?

Odpowiedź. — Mogą to czynić dla potwierdzenia prawdy i są tego przykłady w historii.

Pytanie VII.

Czy heretycy ukryci, którzy nie oddzielając się od Kościoła, żyją wszelako w błędzie, i którzy nie oświadczają się przeciw Kościołowi, aby móc łatwiej uwodzić wiernych i wzmacniać swoje stronnictwo, mogą przez wezwanie imienia Jezusa lub przez świętą relikwię czynić cudy, które by były ponad całą przyrodę, lub też czy mogą czynić takie, które byłyby tylko ponad człowieka, jako to uleczyć bezzwłocznie choroby niebędące nieuleczalnymi?

Odpowiedź. — Heretycy ukryci tak samo nie mają mocy cudów jak heretycy jawni; jako iż nic nie jest ukrytym Bogu, jedynemu sprawcy i twórcy cudów, jakiej bądź byłyby natury, byleby były prawdziwymi cudami.

Pytanie VIII.

Czy cudy uczynione w imię Boga lub też przez pośrednictwo rzeczy boskich nie są znakami prawdziwego Kościoła i czy wszyscy katolicy nie bronili tego twierdzenia przeciw heretykom?

Odpowiedź. — Wszyscy katolicy godzą się na tym punkcie, a zwłaszcza autorowie jezuiccy. Wystarczy czytać Bellarmina. Wówczas nawet, gdy heretycy czynili cudy (co zdarzało się niekiedy, chociaż rzadko), cudy te były znakiem Kościoła, ponieważ były uczynione jedynie dla potwierdzenia prawdy, której uczy Kościół, a nie błędu heretyków.

Pytanie IX.

Czy nie zdarzyło się nigdy, aby heretycy czynili cudy, i jakiej natury są te, które czynili?

Odpowiedź. — Bardzo mało istnieje pewnych; ale te, o których się wie, są cudowne jedynie quoad modum, to znaczy są to zjawiska naturalne wywołane cudownie i w sposób przekraczający porządek natury.

Pytanie X.

Czy ów człowiek z Ewangelii, który wypędzał biesy w imię Chrystusa i o którym Chrystus mówi „kto nie jest przeciw wam jest z wami”, był przyjacielem czy wrogiem Jezusa Chrystusa i co o tym mówią wykładający Ewangelię? Pytam o to, ponieważ o. Lingendes głosił z kazalnicy, iż człowiek ów był przeciwnikiem Chrystusa.

Odpowiedź. — Ewangelia dostatecznie świadczy, iż nie był przeciwnikiem Chrystusa, i ojcowie to podtrzymują, i prawie wszyscy autorowie jezuiccy.

Pytanie XI.

Czy Antychryst będzie czynił znaki w imię Chrystusa, czy we własne imię?

Odpowiedź. — Jako nie przyjdzie w imię Chrystusa, ale we własne, wedle Ewangelii, tak też nie będzie czynił cudów w imię Chrystusa, ale we własne i przeciw Chrystusowi, aby zniweczyć wiarę i jego Kościół; i z tej przyczyny to nie będą prawdziwe cudy.

Pytanie XII.

Czy wyrocznie były cudowne?

Odpowiedź. — Cudy pogan i bałwanów tak samo nie były cudami, jak inne działania biesów i czarnoksiężników.

Dział czternasty

Jasność, ciemność. — Byłoby za wiele ciemności, gdyby prawda nie miała cech widocznych; wspaniałą je cechą jest, iż zawsze przechowała się w Kościele i w widzialnym zgromadzeniu. Byłoby zbyt wiele jasności, gdyby było tylko jedno uczucie w tym Kościele; to które było w nim zawsze, jest prawdą; prawda bowiem była w nim zawsze, a żaden fałsz nie był zawsze.

858.

Historia Kościoła powinna się właściwie nazywać historią prawdy.

859.

Miło jest znajdować się na statku smaganym burzą, kiedy się ma pewność, że nie zginie: prześladowania doświadczające Kościół są tej przyrody.

860.

Po tylu oznakach pobożności mają jeszcze prześladowanie, które jest najlepszą oznaką pobożności.

861.

Piękny to stan Kościoła, kiedy jedyną jego podporą jest Bóg!

862.

Kościół był zawsze zwalczany przez sprzeczne błędy, ale może nigdy równocześnie, tak jak teraz. A jeżeli cierpi przez to więcej z przyczyny różnorodności błędów, ma w zamian tę korzyść, iż się niweczą wzajem.

Skarży się na dwa, ale o wiele bardziej na kalwinizm760 z przyczyny schizmy.

Nie ulega wątpliwości, iż, wśród tych sprzecznych obozów wielu myli się z dobrą wiarą; trzeba ich wywieść z błędu.

Wiara obejmuje wiele prawd, które zdają się przeczyć sobie: Czas śmiechu, czas płaczu761 etc. Responde, ne respondeas762 etc.

Źródłem tego jest połączenie dwóch światów w Jezusie Chrystusie. I tak samo dwa światy763. Stworzenie nowego nieba i nowej ziemi; nowe życie, nowa śmierć764; wszystkie rzeczy zdwojone, a zostają te same imiona.

I wreszcie dwaj ludzie, którzy są w sprawiedliwych, są oni bowiem jakoby dwoma światami, i członkiem, i obrazem Jezusa Chrystusa. I tak przygodzą się im wszystkie imiona, sprawiedliwych, grzeszników; umarłych, żywych; żywych, umarłych765; wybranych, potępionych etc.

Istnieje tedy wielka liczba prawd i z zakresu wiary, i moralności, które zdają się odpychające, a które wszystkie trwają w cudownym porządku. Źródłem wszystkich herezji jest wyłączenie niektórych z tych prawd; a źródłem wszystkich zarzutów, które nam czynią heretycy, jest nieświadomość niektórych spomiędzy naszych prawd. I zwyczajnie dzieje się, iż nie mogąc pojąć związku dwóch prawd sprzecznych i mniemając, iż uznanie jednej zawiera wykluczenie drugiej, chwytają się jednej, wyłączają drugą i myślą, że my przeciwnie. Otóż wykluczenie to jest przyczyną ich herezji, a nieświadomość, że my posiadamy i drugą prawdę, powoduje ich zarzuty.

Pierwszy przykład: Chrystus jest Bogiem i człowiekiem. Arianie, nie mogąc skojarzyć tych rzeczy, które zdają się im nie do pogodzenia, powiadają, że jest człowiekiem: w czym są katolikami. Ale przeczą, iżby był Bogiem: w czym są heretykami. Utrzymują, iż my przeczymy jego ludzkości: w czym są nieukami.

Drugi przykład, tyczący Najświętszego Sakramentu. Wierzymy, iż skoro substancja chleba zmieniła się sposobem transsubstancji w ciało Zbawiciela, Chrystus jest w niej obecny istotnie; oto jedna z prawd. Drugą jest, iż ów Sakrament jest również obrazem krzyża i chwały766 i ich pamiątką; oto wiara katolicka obejmująca te dwie prawdy, które zdają się sprzeczne.

Herezja dzisiejsza767, nie pojmując, iżby ten Sakrament zawierał wraz i obecność Jezusa Chrystusa, i jego obraz, aby był i ofiarą, i pamiątką ofiary, mniema, iż nie można przyjąć jednej z tych prawd, nie wykluczając tym samym drugiej.

Trzymają się tego jednego punktu, iż ten Sakrament jest figuryczny; i w tym nie są heretykami. Myślą, że my wykluczamy tą prawdę; i stąd pochodzi, iż czynią nam tyle zarzutów odnośnie do ustępów w Ojcach, które to powiadają. Wreszcie przeczą obecności i w tym są heretykami.

Trzeci przykład: odpusty.

Oto dlaczego najkrótszym sposobem zapobiegania herezjom jest uczyć tych wszystkich prawd; a najpewniejszym sposobem zwalczenia ich jest ogłosić je wszystkie; co bowiem powiedzą heretycy?

Aby wiedzieć, czy uczucie...

863.

Wszyscy błądzą w sposób tym niebezpieczniejszy, iż każdy idzie za jakąś prawdą; błąd ich polega nie na tym, że idą za fałszem, ale że nie idą za inną prawdą.

864.

Prawda jest w dzisiejszym czasie tak zaciemniona, a kłamstwo tak ugruntowane, iż, o ile się nie kocha prawdy, niepodobna jej znać.

865.

Jeżeli kiedy powinno się głosić dwie rzeczy sprzeczne, to wówczas, kiedy się zarzuca, iż kto opuszcza jedną. Zatem i jezuici, i jansenici błądzą, tając je; ale janseniści więcej, gdyż jezuici lepiej głoszą obie768.

866.

Dwa rodzaje ludzi równają rzeczy jako to dnie świąteczne z powszednimi, chrześcijan z księżmi, wszystkie grzechy między sobą etc. Z tych jedni wnioskują, iż to, co jest złem u księdza, jest także złem u chrześcijanina769; a drudzy, że to, co nie jest złem u chrześcijanina, jest pozwolone księżom.

867.

Gdyby dawny Kościół był w błędzie, Kościół upadłby. Gdyby popadł w to dziś, nie jest to już to samo; posiada bowiem zawsze wyższą maksymę tradycji z ręki dawnego Kościoła; tak więc to poddanie i ta zgodność z dawnym Kościołem przeważa i naprawia wszystko. Ale dawny Kościół nie znał przyszłego Kościoła i nie patrzył nań, tak jak my znamy i patrzymy na dawny.

868.

Co nam psuje porównanie tego, co się działo niegdyś w Kościele, z tym, co w nim widzimy teraz, to to, iż zazwyczaj patrzy się na św. Atanazego, św. Teresę i innych jako na uwieńczonych chwałą i... jakoby bogów. Obecnie, kiedy czas wyjaśnił rzeczy, to się przedstawia tak. Ale wówczas, kiedy go prześladowano, ów wielki święty był człowiekiem, który zwał się Atanazy; a święta Teresa dziewczyną. „Eliasz był człowiekiem jak my i podległym tym samym nędzom co my”, powiada św. Jakub (5, 17), aby wywieść chrześcijan z tego fałszywego pojęcia, iż trzeba odrzucić przykład świętych jako niestosunkowy z naszym stanem. To byli święci, powiadamy, to nie to, co my. Cóż się działo tedy wówczas? Święty Atanazy był człowiekiem zwanym Atanazy, oskarżonym o liczne zbrodnie770, potępionym przez taki a taki sobór771 za taką a taką zbrodnię; wszyscy biskupi godzili się z tym, a w końcu i papież772. Co mówi się dziś tym, którzy się opierają? Iż mącą spokój, wnoszą schizmę etc.

Gorliwość, wiedza. Cztery rodzaje osób: gorliwość bez wiedzy; wiedza bez gorliwości; ani wiedzy ani gorliwości; i wiedza, i gorliwość. Trzy pierwsze potępiają go773, ostatnie uniewinniają go i są wyklęte z Kościoła, i zbawiają mimo to Kościół774.

869.

Gdyby św. Augustyn przyszedł dziś i miał równie mało powagi, co jego obrońcy, nie zdziałałby nic. Bóg prowadzi dobrze swój Kościół, iż zesłał go wcześniej i z powagą.

870.

Bóg nie chciał rozgrzeszyć bez Kościoła; ponieważ miał udział w zniewadze, chce aby miał udział w przebaczeniu; spaja

1 ... 61 62 63 64 65 66 67 68 69 ... 79
Idź do strony:

Darmowe książki «Myśli - Blaise Pascal (access biblioteka txt) 📖» - biblioteka internetowa online dla Ciebie

Uwagi (0)

Nie ma jeszcze komentarzy. Możesz być pierwszy!
Dodaj komentarz