Myśli - Blaise Pascal (access biblioteka txt) 📖

i co więcej przez to spełniają proroctwa.

Dzięki temu iż ów naród go nie przyjął, spełnił się ten oto dziw: proroctwa są to jedyne trwałe cudy, jakie można uczynić, ale podlegają zaprzeczeniu.

761.

Żydzi, zabijając go, aby go nie przyjąć za Mesjasza, dali mu ostatnie znamię Mesjasza.

Upierając się nadal nie uznać go, stali się nieposzlakowanymi świadkami: zabijając go zaś i przecząc mu nadal, spełnili proroctwa (Iz 60, Ps 70).

762.

Co mogli uczynić żydzi, jego wrogowie? Jeśli go przyjmują, dowodzą go swoim przyjęciem, jako że piastunowie oczekiwania Mesjasza przyjmują go; jeśli go odtrącają, dowodzą go swoim odtrąceniem.

763.

Żydzi, doświadczając, czy jest Bogiem, pokazali, że jest człowiekiem.

764.

Kościół miał tyleż trudu, aby dowieść, że Jezus Chrystus był człowiekiem, przeciw tym, którzy przeczyli temu, co aby dowieść, że był Bogiem; i pozory były po obu stronach równie wielkie.

765.

Źródło sprzeczności. — Bóg poniżony i to aż do śmierci na krzyżu; Mesjasz triumfujący nad śmiercią przez swą śmierć. Dwie natury Jezusa Chrystusa, dwa przyjścia, dwa stany natury człowieka.

766.

Obrazy. — Zbawiciel, ojciec, ofiarnik, hostia, pokarm, król, mędrzec, prawodawca, strapiony, ubogi, mający wydać lud, który miał prowadzić i żywić, i wwieść do swojej ziemi.

Jezus Chrystus. Jego funkcje. — Miał sam jeden wydać wielki lud, powołany, święty i wybrany; prowadzić go, żywić, wwieść do miejsca spoczynku i świętości; uczynić go świętym Bogu; uczynić zeń arkę Boga, pojednać go z Bogiem, ocalić go od gniewu Boga, wybawić z niewoli grzechu, który włada jawnie w człowieku; dać temu ludowi prawa, wyryć te prawa w jego sercu, ofiarować się Bogu za nich, poświęcić się za nich, być hostią bez zmazy i samemu ofiarnikiem; mając ofiarować samego siebie, swoje ciało i krew, mimo to ofiarować chleb i wino Bogu.

Ingrediens mundum572.

„Kamień na kamieniu573”.

Co poprzedziło, co nastąpiło574. Wszyscy żydzi trwający i w tułaczce.

767.

Ze wszystkiego, co jest na ziemi, bierze udział jedynie w przykrościach, nie w rozkoszach. Kocha swoich bliźnich; ale miłość jego nie zamyka się w tych granicach i rozlewa się na jego nieprzyjaciół, a później na nieprzyjaciół Boga.

768.

Chrystus wyobrażony przez Józefa: ulubieniec ojca, posłany przez ojca, aby odwiedził braci etc., niewinny, sprzedany przez braci za dwadzieścia denarów i przez to stający się ich panem, ich zbawcą i zbawcą innoziemców, i zbawcą świata; co nie byłoby się stało bez zamiaru zgubienia go, bez sprzedaży i hańby, jakiej się na nim dopuścili.

W więzieniu niewinny Józef między dwoma zbrodniarzami: Chrystus na krzyżu między dwoma łotrami. Przepowiada ocalenie jednemu, a śmierć drugiemu z tych samych pozorów. Chrystus zbawia wybranych i skazuje potępionych za te same zbrodnie. Józef jeno przepowiada; Chrystus czyni. Józef prosi tego, który będzie ocalony, aby pamiętał o nim, kiedy przyjdzie w chwale; a ten, którego Jezus Chrystus zbawia, prosi go, aby pamiętał o nim, kiedy będzie w swoim królestwie.

769.

Nawrócenie pogan było przeznaczone jedynie łasce Mesjasza. Żydzi tak długo silili się ich zwalczać bez skutku; wszystko, co w tej mierze powiedział Salomon i prorocy, było bezużyteczne. Mędrcy, jak Platon i Sokrates, nie mogli o nim575 przekonać.

770.

Po wielu, którzy przyszli przed nim, przyszedł wreszcie Chrystus, aby rzec: Oto jestem, i oto nadszedł czas. To, co prorocy oznajmili, że ma przyjść w kolei czasów, powiadam wam, iż moi apostołowie dokonają tego. Żydzi będą pognębieni. Jeruzalem będzie niebawem zniszczona; a poganie posiądą znajomość Boga. Apostołowie moi uczynią to, skoro zabijecie dziedzica winnicy576.

A później apostołowie rzekli żydom: Będziecie przeklęci (Celsus drwił z tego); a poganom: Wejdziecie w poznanie Boga. I wówczas się to spełnia.

771.

Chrystus przyszedł oślepić tych, co widzieli jasno, a dać wzrok ślepym; uleczyć chorych i uśmiercić zdrowych; wołać do pokuty i rozgrzeszać grzeszników, a zostawić sprawiedliwych w ich grzechach; nieść dostatek ubogim, a zostawiać bogate w ubóstwie.

772.

Świętość. — Effundam spiritum meum577. Wszystkie ludy żyły w niewierze i pożądliwości; cała ziemia zapłonęła miłością, książęta porzucają swoje przepychy, dziewice cierpią męczeństwo. Skąd bierze się ta siła? Iż Mesjasz przybył. Oto skutek i objawy jego przyjścia.

773.

Zniszczenie żydów i pogan przez Chrystusa omnes gentes venient et adorabunt eum578. Parum est ut579, etc. Postula a me580. Adorabunt eum omnes reges581. Testes iniqui582. Dabit maxillam percutienti583. Dederunt fel in escam584.

774.

Chrystus dla wszystkich, Mojżesz dla jednego narodu.

Żydzi błogosławieni w Abrahamie: „Pobłogosławię tych, którzy ciebie błogosławić będą”. Rdz 12, 3. Ale „wszystkie narody błogosławione w jego nasieniu; Dz 22, 18.

Parum est ut etc. Izajasz.

Lumen ad revelationem gentium585.

Non fecit taliter omni nationi586, powiadał Dawid mówiąc o Zakonie. Ale mówiąc o Jezusie Chrystusie, trzeba powiedzieć: Fecit taliter omni nationi. Parum est ut, etc. Izajasz. Toteż Chrystusowi dano jest być powszechnym; Kościół nawet spełnia ofiarę tylko za wiernych; Jezus Chrystus spełnił ofiarą krzyża za wszystkich.

775.

Herezją jest tłumaczyć zawsze omnes przez wszyscy i herezją nie tłumaczyć niekiedy przez wszyscy. Bibite ex hoc omnes587: hugenoci popełniają herezję tłumacząc to przez wszyscy. In quo omnes peccaverunt588: hugonoci popełniają herezję wyłączając dzieci wiernych. Trzeba tedy trzymać się Ojców i tradycji, aby wiedzieć kiedy, skoro i z jednej, i z drugiej strony grozi niebezpieczeństwo herezji.

776.

Ne timeas pusillus grex589. — Timore et tremore590. — Quid ergo? Ne timeas, modo timeas: Nie lękaj się, o ile się lękasz; ale jeśli się nie lękasz, lękaj się.

Qui me recipit, non me recipit, sed eum qui me misit591.

Nemo suit, neque Filius592.

Nubes lucida obumbravit593.

Święty Jan miał nawrócić serca ojców do dzieci, a Jezus Chrystus rzucić między nie rozdwojenie594 — bez sprzeczności.

777.

Zjawiska in communi et in particulari595. Semipelagijczycy błądzą mówiąc o in communi, to jest prawdą jedynie in particulari596; kalwiniści zaś mówiąc in particulari to, co jest prawdą in communi597, jak mi się zdaje.

778.

Omnis Judaeae regio, et Hierosolomytae universi, et baptisabantur598. Z przyczyny wszelkiego rodzaju ludzi, którzy tam przychodzili.

Kamienie mogą stać się dziećmi Abrahama599.

779.

Gdyby się znało siebie600. Bóg uleczyłby i przebaczyłby: Ne convertantur et sanem eos (Izajasz), et dimittantur eis peccata (Marek 3)601.

780.

Chrystus nie potępił nigdy bez wysłuchania. Do Judasza: Amice, ad quid venisti602? Do tego, który nie miał szaty godowej, tak samo603.

781.

Obrazy powszechności odkupienia jak to, że słońce oświeca wszystkich604, oznaczają jedynie powszechność605; ale obrazy wykluczeń, jak to Żydzi wybrani606 z wykluczeniem pogan, oznaczają wykluczenie.

„Jezus Chrystus odkupiciel wszystkich”. Tak, ofiarował bowiem jak człowiek, który odkupił wszystkich chcących przyjść do niego. Jeśli niektórzy umrą w drodze, to ich nieszczęście; ale on ofiarował im odkupienie. — To jest dobre w tym obrazie, gdzie ten, który odkupuje i który nie pozwala umrzeć, stanowią dwie rzeczy; ale nie w Chrystusie, który czyni jedno i drugie. — Nie, Jezus Chrystus bowiem, w charakterze Odkupiciela, nie jest może panem wszystkich; i tak, o ile to w jego mocy, jest odkupicielem wszystkich.

Mówiąc, że Jezus Chrystus nie umarł za wszystkich, nadużywacie błędu ludzi, którzy stosują łacno do siebie ten wyjątek, co znaczy podsycać rozpacz, zamiast odwracać od niej, aby podsycać nadzieję. Człowiek przyzwyczaja się bowiem do cnót wewnętrznych za pomocą tych zewnętrznych nawyków.

782.

Zwycięstwo nad śmiercią607. „Na co się zda człowiekowi zdobyć cały świat, jeżeli zgubi duszę608? Kto chce zachować duszę, straci ją609”.

„Nie przyszedłem rozwiązywać zakon, ale wypełnić go610”.

„Baranki nie mażą grzechów świata, ale ja jestem baranek, który maże grzechy611”.

„Mojżesz nie dał wam chleba niebieskiego612. Mojżesz nie wydobył was z niewoli i nie dał wam prawdziwej wolności613”.

783.

...Wówczas zjawia się Chrystus, aby powiedzieć ludziom, że nie mają innych nieprzyjaciół prócz samych siebie; że to namiętności oddzielają ich od Boga, że przychodzi zniszczyć je i dać im swą łaskę, aby uczynić z nich wszystkich święty Kościół; że przychodzi przywieść do tego Kościoła pogan i żydów; że przychodzi skruszyć bałwany jednych i zabobony drugich.

Temu sprzeciwiają się wszyscy ludzie, nie tylko przez naturalny opór pożądliwości; ale ponad wszystkich królowie ziemi jednoczą się, aby zniweczyć tę rodzącą się religię, jak to było przepowiedziane (Proph.: Quare fremerunt gentes... Reges terrae... adversus Chistum 614.

Wszystko, co jest największego na ziemi, łączy się: uczeni, mędrcy, króle. Jedni piszą, drudzy potępiają, inni zabijają. I mimo tych wszystkich przeszkód, ludzie prości i bezsilni opierają się wszystkim tym potęgom, ujarzmiają zgoła tych królów, uczonych, mędrców i usuwają bałwochwalstwo z całej ziemi. I wszystko to dzieje się przez siłę, która to przepowiedziała.

784.

Jezus Chrystus nie chciał świadectwa nieczystych duchów615 ani tych, którzy nie mieli powołania616; ale Boga i Jana Chrzciciela617.

785.

Zważam Chrystusa we wszystkich osobach i w nas samych: Chrystusa jako ojca w naszym ojcu, Chrystusa jako brata w naszych braciach, Chrystusa jako ubogiego w ubogich, Chrystusa jako bogatego w bogatych, Chrystusa jako doktora i kapłana w kapłanach. Chrystusa jako władcę w książętach etc. Jest bowiem przez swą chwałę wszystkim, co jest wielkiego, będąc Bogiem, a przez swe śmiertelne życie wszystkim, co jest lichego i wzgardliwego: dlatego przyjął tę nędzną kondycję, aby mógł być we wszystkich osobach i wzorem wszystkich stanów.

786.

Chrystus w ciemności (wedle tego, co świat nazywa ciemnością) takiej, iż historycy, pisząc jedynie o ważnych rzeczach państwowych, zaledwie go spostrzegli.

787.

Iż ani Józef, ani Tacyt, ani inni historycy nie mówili o Chrystusie. — Nie tylko nie mówi to przeciw, ale odwrotnie, mówi za. Pewnym bowiem jest, iż Jezus Chrystus był i że religia jego narobiła wielkiego rozgłosu, i że ci pisarze nie byli jej nieświadomi, i że w ten sposób widoczne jest, że zataili ją jeno z umysłu; lub też mówili o niej i że to usunięto lub zmieniono.

788.

„Zachowałem sobie siedem tysięcy618”. Lubię czcicieli nieznanych światu, nawet samym prorokom.

789.

Jak Jezus Chrystus pozostał nieznany między ludźmi, tak prawda jego między powszechnymi mniemaniami, bez zewnętrznej różnicy; tak Eucharystia między pospolitym chlebem.

790.

Jezus Chrystus nie chciał zginąć bez form prawnych, o wiele bowiem haniebniejsze jest umrzeć z wyroku prawa niż przez gwałt niesprawiedliwy.

791.

Fałszywa sprawiedliwość Piłata obraca się jeno ku męce Jezusa Chrystusa; każe go bowiem osmagać przez fałszywą sprawiedliwość, a potem go zabija. Lepiej by było zabić go od razu. Tak i fałszywi zacni ludzie: pełnią dobre uczynki i także złe, aby spodobać się światu i pokazać, iż nie przynależą całkiem Chrystusowi, wstyd im bowiem tego. A wreszcie w wielkich okazjach i pokusach zabijają go.

792.

Któryż człowiek miał kiedy więcej rozgłosu? Cały lud żydowski przepowiada go przed jego przyjęciem. Lud pogański uwielbia go po przyjściu. Dwa ludy, żydowski i pogański, patrzą nań jako na swój ośrodek.

A wszelako któryż człowiek mniej korzystał z tego rozgłosu? Na trzydzieści trzy lat żyje trzydzieści, nie pokazując się. W ciągu trzech lat uchodzi za szalbierza; kapłani i możni odtrącają go; przyjaciele i najbliżsi gardzą nim. Wreszcie umiera zdradzony przez jednego ze swoich; drugi zaparł się go, wszyscy go opuścili.

Cóż ma zatem z tego całego blasku? Nigdy żaden człowiek nie miał tyle blasku, nigdy nie miał tyle hańby. Cały ten blask posłużył jeno nam, aby go nam pozwolić rozpoznać; on nie miał zeń nic dla siebie.

793.

Nieskończone oddalenie ciał od duchów wyobraża nieskończenie bardziej nieskończone oddalenie duchów od Miłości619, jest ona bowiem nadprzyrodzona.

Wszelki przepych wielkości nie ma blasku dla ludzi będących w poszukiwaniu ducha.

Wielkość ludzi ducha niewidoczna jest królom, bogaczom, wodzom, wszystkim mocarzom cielesnym.

Wielkość mądrości, która jest żadna, o ile nie jest z Boga, niewidzialna jest cieleśnikom i ludziom ducha. Są to trzy dziedziny różnego rodzaju.

Wielkie geniusze mają swoje władztwo, swój przepych, swoją wielkość, swoje zwycięstwo i swój blask; i nie potrzebują zgoła wielkości cielesnych, niemających z tym żadnego związku. Są widzialni nie oczom, ale duchom, to dosyć.

Święci mają swoje władztwo, swój rozgłos, swoje zwycięstwo, swój blask i nie potrzebują wielkości cielesnych ani duchowych, niemających z tym żadnego związku, nic tu bowiem one nie przyczyniają ani nie ujmują.