Kim - Rudyard Kipling (czytaj książki za darmo txt) 📖

— (od zen: żona, kobieta) gineceum, alkierz, część domu przeznaczona dla kobiet. [przypis tłumacza]

77. jeno — tylko. [przypis edytorski]

78. ino (gw.) — jedynie; tylko. [przypis edytorski]

79. samowtór (daw.) — sam z towarzyszem; we dwóch. [przypis edytorski]

80. ferashowie — przekręcone z ang. forager: furażer. [przypis tłumacza]

81. atoli (daw.) — jednakże. [przypis edytorski]

82. chynąć — zanurzyć się; por. dziś: wychynąć skądś. [przypis edytorski]

83. być pysznym „ptaszkiem” — w oryginale ang. lark, co oznacza skowronka lub psikusa. Celem zachowania gry słowa, w przekładzie użyłem pokrewnego wyrażenia, wziętego z gwary ulicznej (puścić komuś ptaka, tyle co: splatać figla). [przypis tłumacza]

84. Aj-riszti (...) irlandzki — po ang. Irish (czytaj: ajrisz). [przypis tłumacza]

85. kseres — białe wino hiszpańskie. [przypis edytorski]

86. apage (gr.) — idź precz; tu: urwana formuła egzorcystyczna apage, Satanas: precz, Szatanie. [przypis edytorski]

87. pukka (czyt. pakka) — tęgi, mocny, dobrze zbudowany. [przypis tłumacza]

88. Eurazjata — Eurazyjczykami nazywa się mieszańców krwi europejskiej z azjatycką. [przypis tłumacza]

89. kismet (...) równie dobrze mógłby mówić o Mezopotamii — kismeth właśc. gismat: fatum, przeznaczenie; jest to wyraz arabski, używany przez mahometan, zatem zgoła obcy teologicznym i językowym wiadomościom lamy. Było to dlań jakby „tureckie kazanie”. [przypis tłumacza]

90. pono (gw., daw.) — prawdopodobnie, zapewne. [przypis edytorski]

91. lusus naturae (łac.) — igraszką przyrody, cudownym dzieckiem. [przypis tłumacza]

92. Parsowie — (zwani pospolicie czcicielami ognia), sekta religii Zaratustry, która przed prześladowaniem ze strony mahometan uciekła w w. VII do Indii. [przypis tłumacza]

93. targowica — tu: targowisko; targ. [przypis edytorski]

94. skrybent — pisarz. [przypis edytorski]

95. pedają (gw.) — powiadają. [przypis edytorski]

96. hoondie — bank prywatny. [przypis redakcyjny]

97. imieniem — dziś: w imieniu. [przypis edytorski]

98. szyruty (tamil. szuruttu) — rodzaj cygar przyciętych na obu końcach. [przypis tłumacza]

99. wraży (daw.) — obcy, wrogi, zły. [przypis edytorski]

100. targowica — tu: targowisko, targ. [przypis edytorski]

101. pono (gw., daw.) — prawdopodobnie, zapewne. [przypis edytorski]

102. klepał starca po (...) stopach — tak oddaje się w Indiach cześć rodzicom, starszym braciom, przełożonym i w ogóle ludziom starszym. [przypis tłumacza]

103. rêl — przekręcone z ang. railway: kolej. [przypis redakcyjny]

104. ciewy (gw.) — a to dopiero; też coś. [przypis edytorski]

105. Eblis — „Eblis albo Iblis, albo Garazael jest to Lucyfer u mahometanów”. (Objaśnienie Mickiewicza do Sonetów krymskich). [przypis redakcyjny]

106. bhang — rodzaj konopi rosnących w Indiach, a używanych jako narkotyk, do żucia lub palenia. [przypis tłumacza]

107. wyżeną (daw., gw.) — wygnają. [przypis edytorski]

108. dewanee — szaleństwo lub sprawa przed sądem cywilnym, dwuznacznika tego można używać obosiecznie. [przypis autorski]

109. jain — dżajnowie jest to sekta zbliżona do buddyzmu. [przypis tłumacza]

110. sunici — tradycjonaliści mahometańscy w przeciwieństwie do szyitów. [przypis tłumacza]

111. tonga a. tanga — lekka bidka, dwukolna dryndulka [tj. bryczka; red. WL] używana w Indiach. [przypis tłumacza]

112. riksza (z jap. dżin-riki-sza: wóz o sile ludzkiej) — lekki wózek dwukolny, zazwyczaj kryty, używany w Japonii, Chinach, Syberii wschodniej i Indiach. [przypis tłumacza]

113. fugas chrustas — przekręcone z łac. i pol.; żart.: ucieczka w krzaki. [przypis edytorski]

114. juści (gw.) — pewnie, oczywiście. [przypis edytorski]

115. spanoszony — zachowujący się jak pan sytuacji; po pańsku. [przypis edytorski]

116. pono (gw., daw.) — prawdopodobnie, zapewne. [przypis edytorski]

117. babu (hind.: pan) — nadaje się ten tytuł najczęściej Hindusom na pół zangliczałym. [przypis tłumacza]

118. tekka (ang. teak) — drzewo rosnące w Indiach, odznaczające się niezwykłą twardością i trwałością, używane zwłaszcza do budowy okrętów. [przypis tłumacza]

119. namitka — kobiece nakrycie głowy, chusta okrywająca całą głowę wraz z czołem i ramionami. [przypis edytorski]

120. ugodzić kogo do służby — przyjąć kogo do pracy (służby). [przypis edytorski]

121. juści (gw.) — oczywiście, pewnie. [przypis edytorski]

122. a ino (gw.) — no pewnie. [przypis edytorski]

123. vakil — dosłow. ambasador, dworzanin; tytuł ten nadaje się w Indiach adwokatom lub posłom-krajowcom. [przypis tłumacza]

124. Wycieczki Wordswortha — chodzi o dziewięcioczęściowy poemat ang. poety romantycznego, Williama Wordswortha (1770–1850) The Excursion z 1814, wydany pośmiertnie. [przypis edytorski]

125. ad interim (łac.) — tymczasem, póki co. [przypis edytorski]

126. betel — Piper Betle; roślina, której liście Hindusi palą albo też żują z orzechami areki (odmiana palmy); przez pomyłkę zwykło się i owe orzeszki nazywać betelowymi. Ową mieszaninę nazywa się powszechnie pan, nazwa ta często określa i sam betel. [przypis tłumacza]

127. pali a. bhasa — język używany w świętych księgach buddyjskich [przypis tłumacza]

128. zdolen — dziś: zdolny. [przypis edytorski]

129. Dżataka — w buddyzmie: pouczająca opowieść mająca cechy bajki, legendy i przypowieści. [przypis edytorski]

130. skowany — dziś: skuty. [przypis edytorski]

131. sowitaż — konstrukcja z partykułą -ż; tu: w funkcji wzmacniającej; sowity: obfity, wielki. [przypis edytorski]

132. se (gw.) — sobie. [przypis edytorski]

133. kiejś (gw.) — gdzieś. [przypis edytorski]

134. dyć (gw.) — przecież. [przypis edytorski]

135. kopa (daw.) — sześćdziesiąt sztuk; przen.: mnóstwo. [przypis edytorski]

136. nimeśmy go pojmali — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika: nim go pojmaliśmy. [przypis edytorski]

137. wierę (daw.) — zaprawdę, zaiste. [przypis edytorski]

138. bych go posiadał (daw.) — gdybym go posiadał. [przypis edytorski]

139. miasto (daw.) — zamiast. [przypis edytorski]

140. puściłbych (daw.) — puściłbym. [przypis edytorski]

141. dhow a. dow — arabski statek jednomasztowy, używany zwłaszcza przez handlarzy niewolnikami. [przypis tłumacza]

142. luka — otwór w pokładzie. [przypis tłumacza]

143. monsuny — wiatry wiejące latem z południowego zachodu, a zimą z północnego wschodu; „porą monsunową” nazywa się porę deszczową. [przypis tłumacza]

144. lakh (sanskr. lakhsza) — sto tysięcy; krocie. [przypis tłumacza]

145. naści (daw., gw.) — masz, weź. [przypis edytorski]

146. kal. — kaliber. [przypis edytorski]

147. F. R. S. — Fellow of Royal Society; członek Królewskiego Tow. Naukowego, założonego w r. 1622 celem popierania nauk, zwł. przyrodniczych. [przypis tłumacza]

148. pukka — dosł. mocny, pewny, stały; tu: „etatowy”. [przypis tłumacza]

149. pódzi (gw.) — pójdź. [przypis edytorski]

150. dżinny (arab.) — według wierzeń mahometańskich, są to duchy mogące przybierać postać ludzką lub zwierzęcą. [przypis tłumacza]

151. zawrzasła — dziś: zawrzasnęła. [przypis edytorski]

152. wśród pantofli wiernego pospólstwa — wiadomo, że do meczetów nie wolno wchodzić w obuwiu. [przypis tłumacza]

153. kar a. kaffir (arab.) — niewierny, to samo co giafir lub giaur; nb. pierwsze dwie nazwy często stosowane i do Murzynów bantuańskich określanych jako Kafrowie. [przypis tłumacza]

154. przódziej — wcześniej; por. daw. wprzódy. [przypis edytorski]

155. All raight — przekręcone z [ang.] all right [tj. dobrze; red. WL]. [przypis tłumacza]

156. Samadż — oznacza kongregację, kościół lub sektę religijną w Indiach. [przypis tłumacza]

157. Tantra (sanskr.) — późno sanskryckie dzieła religijne, zajmujące się przeważnie gusłami. [przypis tłumacza]

158. wnętrzny — dziś: wewnętrzny. [przypis edytorski]

159. ongi (daw., gw.) — dawniej, niegdyś. [przypis edytorski]

160. dyć (gw.) — przecież. [przypis edytorski]

161. a ino (gw.) — oczywiście; no pewnie. [przypis edytorski]

162. Sakyamuni — twórca buddyzmu (V w. przed Chr.); nadano mu tytuł Budda, tj. oświecony, rozjaśniony. [przypis tłumacza]

163. ciewy (gw.) — a niech to. [przypis edytorski]

164. maża — wóz, zwykle zaprzężony w woły. [przypis edytorski]

165. karri — indyjska potrawa z mięsa i jarzyn, zaprawna korzeniami; coś w rodzaju naszego bigosu. [przypis tłumacza]

166. chybaj (gw.) — idź. [przypis edytorski]

167. ino (gw.) — tylko. [przypis edytorski]

168. pódźcież ino (gw.) — chodźcie tylko. [przypis edytorski]

169. hing — hing-dyfeldrek, czarcie-łajno, asafetyda. [przypis tłumacza]

170. kędy (gw., daw.) — gdzie. [przypis edytorski]

171. dyć (gw.) — przecież. [przypis edytorski]

172. Mahratta a. Marhatta — wojownicze plemię w Dekanie. [przypis tłumacza]

173. wasąg — prosty, czterokołowy powóz odkryty używany przez chłopów; bez resorów lub na półresorach poprzecznych, z nadwoziem drabinkowym opartym bezpośrednio na osiach. [przypis edytorski]

174. uwadzić — tu: zawadzić. [przypis edytorski]

175. kurkuma — żółcień (ang. turmeric, fr. terre-mérite); odmiana indyjskiego imbiru, używana jako barwnik lub przyprawa. [przypis tłumacza]

176. Saddhu — pokutnicy bramińscy noszą na biodrach kunsztowny fartuszek, zazwyczaj z wyszytą torebką, zresztą całe ciało mają nagie. Na czole mają znamię malowane zwykle mułem Gangesu. [przypis tłumacza]

177. sąsiek — pomieszczenie do przechowywania zboża. [przypis edytorski]

178. niewód — rodzaj sieci. [przypis edytorski]

179. lżyciel — ten, który lży; rzuca obelgi. [przypis edytorski]

180. niewiadomość — tu: nieświadomość. [przypis edytorski]

181. bougainvillia — roślina podzwrotnikowa, nazwana na czcić Bougainville’a, podróżnika francuskiego XVIII w. [przypis tłumacza]

182. być nie od czegoś — nie mieć nic przeciwko czemuś. [przypis edytorski]

183. salep kabulski — odżywka wyrabiana z kłączy roślin storczykowatych. [przypis tłumacza]

184. infant — następca tronu; dziecko, potomek. [przypis edytorski]

185. F.A — First Arts; dyplom wykształcenia niższego. [przypis edytorski]

186. księżyca (...) na młodziku — tzn. w nowiu. [przypis edytorski]

187. jąć — zacząć. [przypis edytorski]

188. cui bono (łac.) — dosł. na czyją korzyść; tu: konsekwencje. [przypis edytorski]

189. There is no hurry for Hurree (ang.) — Hurree nie potrzebuje się spieszyć. Kalamburu tego po polsku oddać nie podobna, więc zostawiłem go w brzmieniu oryginalnym. [przypis tłumacza]

190. modry — niebieski. [przypis edytorski]

191. krzyw — nieprzychylny, nieżyczliwy, nieprzyjazny. [przypis edytorski]

192. nikiej (gw.) — niczym, niby; tak jak. [przypis edytorski]

193. namitka — kobiece nakrycie głowy, chusta okrywająca całą głowę wraz z czołem i ramionami. [przypis edytorski]

194. wierch — szczyt, wierzchołek. [przypis edytorski]

195. se (gw.) — sobie. [przypis edytorski]

196. ino (gw.) — tylko. [przypis edytorski]

197. bukszpryt — inaczej: dziobak; drzewce wystające poziomo a. lekko wznosząco do przodu z dziobu żaglowca. [przypis edytorski]

198. paść — przepaść a. pułapka. [przypis edytorski]

199. wżdy (daw.) — przecież, jednak; w końcu. [przypis edytorski]

200. wystrzyganka — wycinanka. [przypis edytorski]

201. króle — dziś popr. forma M.lm: królowie. [przypis edytorski]

202. pustać — pustkowie. [przypis edytorski]

203. hruby — gruby, bogaty; tu: wspaniały, potężny. [przypis edytorski]

204. gunia — męskie odzienie wierzchnie górali karpackich; płaszcz o kroju poncza z szerokimi rękawami, wykonany z grubego, spilśnionego sukna. [przypis edytorski]

205. piarg — rumowisko skalne; okruchy skalne nagromadzone u wylotu żlebu u podnóża stromych, skalistych stoków. [przypis edytorski]

206. snadnie (daw.) — łatwo. [przypis edytorski]

207. gronik — szczyt, wzgórze. [przypis edytorski]